Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh và giá trị của cộng hưởng từ trong chẩn đoán u sọ

NghiNghiªªn cn cøøu u ®Æ®Æc c ®®iiÓÓm hm h××nh nh ¶¶nh nh vvμμ gigi¸¸ trÞ ctrÞ cñña ca cééng hng h−ë−ëng tõ ng tõ trong chÈÈn n ®®oo¸¸n u sn u sää hhÇÇuu trong ch

NgNg−−êi hêi h−í−íng dng dÉÉn khoa h

n khoa hääc: c:

m minh th««ngng

PGS. TS phph¹¹m minh th PGS. TS

t vÊn ®®ÒÒ 1.1. ®Æ®Æt vÊn ng quan 2.2. TTææng quan

3.3. ®è®èi ti t−î−îng vng vμμ phph−¬−¬ng ph

ng ph¸¸p p

nghiªªn cn cøøuu nghi

nghiªªn cn cøøuu

kiÕn kÕt qu¶¶ nghi 4.4. DDùù kiÕn kÕt qu 5.5. DDùù kiÕn b 6.6. DDùù kiÕn kÕt lu

kiÕn bμμn lun luËËnn kiÕn kÕt luËËnn

®Æ®Æt vÊn

t vÊn ®®ÒÒ

(cid:132)(cid:132) U sU sää hhÇÇu lu lμμ u nu nééi si sää, ngo

i trôc, ph¸¸t tri

t triÓÓn n , ngoμμi trôc, ph n, chiÕm tûû yÕu vïïng yng yªªn vn vμμ trtrªªn yn yªªn, chiÕm t , 15% khèèi u tr c u nééi si sää, 15% kh

chchËËm, chm, chññ yÕu v 4% c¸¸c u n llÖÖ 33--4% c êng cã cÊu t¹¹o bo bëëi cÊu tr

i u trªªn yn yªªn.n. i cÊu tróóc c ®Æ®Æc, cc, c¸¸c c c cã khi ®Ç®Çy y

nh can xi vμμ nang dÞch ho

nang dÞch hoÆÆc cã khi

(cid:132)(cid:132) U thU th−−êng cã cÊu t mm¶¶nh can xi v dÞch. dÞch.

t Nam t chôp CHT lÇÇn n ®Ç®Çu tiu tiªªn n ëë ViViÖÖt Nam

(cid:132)(cid:132) KKüü thuthuËËt chôp CHT l i trung t©©m Medic S

tt¹¹i trung t

m Medic Sμμi Gi Gßßnn

(cid:132)(cid:132) TTªªn n ®®Ò tÒ tμμi: i: ““NghiNghiªªn cn cøøu u ®Æ®Æc c ®®iiÓÓm hm h××nh nh ¶¶nh nh

trÞ cñña ca cééng hng h−ë−ëng tõ trong ch

ng tõ trong chÈÈn n

vvμμ gigi¸¸ trÞ c ®®oo¸¸n u sn u sää hhÇÇuu””.. i hai môc tiªªu:u:

n CHT. a USH trªªn CHT.

trÞ cñña CHT trong ch

n xÐt gi¸¸ trÞ c

a CHT trong chÈÈn n ®®oo¸¸n n

(cid:132)(cid:132) VVííi hai môc ti 1.1. MM«« tt¶¶ ®Æ®Æc c ®®iiÓÓm hm h××nh nh ¶¶nh cnh cñña USH tr 2.2. NhNhËËn xÐt gi USH.USH.

ng quan TTææng quan

t triÓÓn n

Barrett cho r»»ng USH ph ng hoÆÆc tc tóói Rathke. i Rathke. u thuËËt ngt ng÷÷ USH.USH.

ng CHT tèèt ht h¬¬n n cã thÓÓ mÒm vμμ cã th

(cid:132)(cid:132) SS¬¬ ll−î−îc vÒ USH. c vÒ USH. 1857 Zenker lμμ ngng−−êi êi ®Ç®Çu tiu tiªªn mn m«« tt¶¶ vÒ USH. vÒ USH. -- 1857 Zenker l 1899 Mott vμμ Barrett cho r ng USH ph¸¸t tri -- 1899 Mott v tõ tuyÕn yªªnn--hhÇÇu hu hääng ho tõ tuyÕn y i thiÖÖu thu 1932 Cushing giííi thi -- 1932 Cushing gi 1985 Benjamin cho r»»ng tng tææn thn th−¬−¬ng vng vïïng yng yªªn n -- 1985 Benjamin cho r vvμμ trtrªªn yn yªªn chn chÈÈn n ®®oo¸¸n bn b»»ng CHT t ng ph¶¶n mn m«« mÒm v CLVT nhê sùù tt−¬−¬ng ph CLVT nhê s nh diÖÖn.n. n nhiÒu b××nh di cc¾¾t trt trªªn nhiÒu b

ng quan TTææng quan

(cid:132)(cid:132) GiGi¶¶i phi phÉÉu vu vïïng yng yªªn vn vμμ trtrªªn yn yªªn.n.

ng quan TTææng quan sinh lý hääc cc cñña tuyÕn y

a tuyÕn yªªnn

(cid:132)(cid:132) GiGi¶¶i phi phÉÉu vu vμμ sinh lý h

ng quan TTææng quan

n tõ c¸¸c bic biÓÓu mu m««

t triÓÓn tõ c

c theo vïïng hng hÇÇu u

n sãt l¹¹i ci cñña khe Rathke, d

a USH. Sinh lý bÖÖnh cnh cñña USH. (cid:132)(cid:132) Sinh lý b USH cã nguåån gn gèèc phc ph¸¸t tri -- USH cã ngu a khe Rathke, dääc theo v ccßßn sãt l hhääng ng ®®Õn vÕn vïïng yng yªªn bn b−í−ím, nm, n··o thÊt ba. o thÊt ba. USH chia 2 lo¹¹i:i: -- USH chia 2 lo + U men r¨¨ng: cã bi + U men r

ng: cã biÓÓu hiu hiÖÖn thn th−−êng d

c. Nang chøøa dÞch m

êng cã mμμu vu vμμng nh

ng nang, êng d¹¹ng nang, a dÞch mμμu su s¾¾c c ng nh¹¹t dt d¹¹ng ng ““ddÇÇu u

kÌm theo phÇÇn n ®Æ®Æc. Nang ch kÌm theo ph ®®a da d¹¹ng, th ng, th−−êng cã m mm¸¸yy””. Ph. PhÇÇn n ®Æ®Æc gc gååm nhm nh÷÷ng Keratin

ng Keratin −í−ít, vt, v««ii

ng quan TTææng quan

ng, nh÷÷ng bÌ c

ng bÌ c¬¬, kh, khèèi dÞ b

i dÞ bμμo vo vμμ

trô hoÆÆc vc v¶¶y. Ch

y. Chøøng xng x¬¬ hoho¸¸ vvμμ

kÕt qu¶¶ ccñña sa sùù bb¸¸m dÝnh c ng cÊu tróóc lc l©©n cn cËËn. Hay g

m dÝnh cñña ta tææ n. Hay gÆÆp p ëë

Õn nh÷÷ng cÊu tr

êng cã v««i hoi ho¸¸..

em, u th−−êng cã v

: bao gååm thm thμμnh ph

dÞch, thμμnh ph nh phÇÇn n ®Æ®Æc chiÕm ng cã v««i hoi ho¸¸. M. M«« hhääc cã c

nh phÇÇn n ®Æ®Æc hoc hoÆÆc cã c c chiÕm −−u thÕ, th c cã c¸¸c tÕ b

c cã c¶¶ ®Æ®Æc c u thÕ, th−−êng êng y. U c tÕ bμμo vo v¶¶y. U râ, dÔ bãc. U hay n, cã váá râ, dÔ bãc. U hay

ng trªªn yn yªªn, cã v

hoho¸¸ lolo¹¹n dn d−ì−ìng, nh ng biÓÓu mu m«« trô ho nhnh÷÷ng bi viviªªm rm rééng rng r··i li lμμ kÕt qu chchøøc c ®Æ®Æc c ®®Õn nh trtrÎÎ em, u th + U nhóó: bao g + U nh vvμμ dÞch, th khkh««ng cã v hay gÆÆp vp vïïng tr hay g ggÆÆp p ëë ngng−−êi lêi líín.n.

ng quan TTææng quan

U nhU nhóó

U men r¨¨ngng U men r

ng quan TTææng quan

m thÞ lùùc.c.

(cid:132)(cid:132) LL©©m sm sμμng.ng. -- §§au au ®Ç®Çu vu vííi hoi hoÆÆc khc kh««ng cã n -- RRèèi loi lo¹¹n thÞ gi -- TT¸¸c dông l

n thÞ gi¸¸c, thc, th−−êng l c dông lªªn bn bμμi tiÕt hormon: ph

ng cã n««n vn vμμ bubuåån nn n««n.n. êng lμμ gigi¶¶m thÞ l i tiÕt hormon: ph¸¸t tri

t triÓÓn chn chËËm, m, i tiÓÓu u

ddËËy thy th×× mumuéén, dn, dËËy thy th×× ssíím, khm, kh¸¸t nt n−í−íc vc vμμ ®®i ti nhiÒu. nhiÒu.

-- MMéét st sèè tritriÖÖu chu chøøng kh

nh kÐm……

nhiÔm khuÈÈn, khn, kh¶¶ nn¨¨ng chÞu l nhiÔm khu

ng kh¸¸c: mc: mÖÖt mt máái, hay bÞ i, hay bÞ ng chÞu l¹¹nh kÐm

ng quan TTææng quan

ng ph¸¸p chp chÈÈn n ®®oo¸¸n.n.

(cid:132)(cid:132) CC¸¸c phc ph−¬−¬ng ph -- X quang quy

X quang quy −í−íc: chôp s

c: chôp sää tt−− thÕ th

thÕ th¼¼ng nghi

ng nghiªªngng

ng quan TTææng quan

-- SiSiªªu u ©©m nm n··o.o.

ng quan TTææng quan p vi tÝnh. Chôp c¾¾t lt lííp vi tÝnh.

-- Chôp c

ng quan TTææng quan

-- Chôp m

n quang §§M cM c¶¶nh. Nnh. N¨¨m m

nh chôp §§M M

Myeson tiÕn hμμnh chôp

m 1954 Rander chôp §§M nM n··o bo b»»ng ng

1946 Felix Bloch vμμ E.Purcell cã E.Purcell cã n vÒ CHT trong vËËt lý v

t lý vμμ hoho¸¸

m 1927 Egas Moniz lμμ Chôp m¹¹ch nch n··o: no: n¨¨m 1927 Egas Moniz l n chôp c¶¶n quang ngng−−êi êi ®Ç®Çu tiu tiÖÖn chôp c 1936 Loman vμμ Myeson tiÕn h 1936 Loman v kÝn. NkÝn. N¨¨m 1954 Rander chôp p Seldinger. ng ph¸¸p Seldinger. phph−¬−¬ng ph Chôp CHT: -- Chôp CHT: + N+ N¨¨m 1945 m 1945--1946 Felix Bloch v thÝ nghiÖÖm m ®Ç®Çu tiu tiªªn vÒ CHT trong v thÝ nghi n tÝch phph©©n tÝch

ng quan TTææng quan

+ N+ N¨¨m 1967 Jasper Jackson chôp CHT tr

m 1967 Jasper Jackson chôp CHT trªªn n

®é®éng vng vËËt st sèèng. ng.

+ N+ N¨¨m 1972 P.Lauterbur

nh CHT m 1972 P.Lauterbur ®·®· tt¹¹o o ®−î®−îc c ¶¶nh CHT

ccñña ma méét mt mÉÉu nu n−í−íc.c.

+ N+ N¨¨m 1978

m 1978--1979 CHT

dông trong 1979 CHT ®−î®−îc sc söö dông trong

chchÈÈn n ®®oo¸¸n bn bÖÖnh lý s

nh lý sää nn··o.o.

m 1980--1983, CHT

1983, CHT ®−î®−îc c ¸¸p dông r

p dông rééng ng

+ N+ N¨¨m 1980 trong y hääc.c. trong y h

ng quan TTææng quan

a USH MMéét st sèè ththÓÓ ccñña USH

®è®èi ti t−î−îng vng vμμ phph−¬−¬ng ph ng ph¸¸p nghi p nghiªªn cn cøøuu

cã kÕt qu¶¶ GPB GPB

ng nghiªªn cn cøøu: u: (cid:132)(cid:132) §§èèi ti t−î−îng nghi m N BN ®−î®−îc chôp CHT, ggååm N BN i BV ViÖÖt t §§øøc tõ 1/2006 tt¹¹i BV Vi u chuÈÈn chn chään BN: kh -- TiTiªªu chu c chôp CHT, ®−î®−îc mc mææ vvμμ cã kÕt qu 7/2008. c tõ 1/2006--7/2008. ng ph©©n bin biÖÖt tut tuææi, gi n BN: kh««ng ph

u thuËËt tt t¹¹i BV Vi i, giííi, i, ®−î®−îc c c, GPB lμμ i BV ViÖÖt t §§øøc, GPB l iÒu trÞ phÉÉu thu

chôp CHT, ®®iÒu trÞ ph chôp CHT, USH.USH. -- TiTiªªu chu u chuÈÈn lon lo¹¹i trõ: BN kh

c chôp CHT tr−í−íc mc mææ i trõ: BN kh««ng ng ®−î®−îc chôp CHT tr ng cã kÕt qu¶¶ n phim, kh««ng ng ®−î®−îc mc mææ, kh, kh««ng cã kÕt qu

, cã kÕt qu¶¶ GPB GPB

hohoÆÆc khc kh««ng cng cßßn phim, kh GPB hoÆÆc BN cã phim CHT, cã m GPB ho nhnh−−ng th c BN cã phim CHT, cã mææ, cã kÕt qu ng tin kh««ng ng ®Ç®Çy y ®ñ®ñ theo m ng th««ng tin kh theo mÉÉu bu bÖÖnh nh ¸¸n.n.

®è®èi ti t−î−îng vng vμμ phph−¬−¬ng ph ng ph¸¸p nghi p nghiªªn cn cøøuu

c chôp CHT vμμ cã kÕt qu u thuËËt.t.

u BN cã l©©m sm sμμng vng vμμ ccËËn ln l©©m sm sμμng lng lμμ cã kÕt qu¶¶ phphÉÉu thu m HA cñña CHT trong USH. a CHT trong USH. t ngang. p NC: m«« tt¶¶ cc¾¾t ngang. i quang. y chôp CHT, thuèèc c ®è®èi quang. u NC: m¸¸y chôp CHT, thu

(cid:132)(cid:132) PhPh−¬−¬ng ph p nghiªªn cn cøøu.u. ng ph¸¸p nghi NghiNghiªªn cn cøøu hu hååi ci cøøu BN cã l USH, ®−î®−îc chôp CHT v USH, -- NghiNghiªªn cn cøøu u ®Æ®Æc c ®®iiÓÓm HA c + Ph+ Ph−¬−¬ng ph ng ph¸¸p NC: m t liÖÖu NC: m + V+ VËËt li + C+ C¸¸c bc b−í−íc tiÕn h . B. B−í−íc 1: t

c tiÕn hμμnh:nh:

c 1: tËËp hp hîîp top toμμn bn béé hhåå ss¬¬..

. B. B−í−íc 2: khai th

c 2: khai th¸¸c thc th««ng tin theo m

ng tin theo mÉÉu bu bÖÖnh nh ¸¸n n

i, lý do vμμo vio viÖÖn, thêi gian vv. n, thêi gian vv. ng, chÈÈn n ®®oo¸¸n trn tr−í−íc mc mææ..

ng ph¸¸p mp mææ, m, m«« tt¶¶ trong m

trong mææ..

. B. B−í−íc 3: khai th

Xq, CLVT nÕu cã. GPB, kÕt qu¶¶ Xq, CLVT nÕu cã. c kÕt qu¶¶ ®ä®äc phim c

a Bs cã c phim cñña Bs cã ng ng−−êi êi

c HV ®ä®äc cc cïïng ng

m vÒ CHT hoÆÆc HV

vÒ:vÒ: i, giííi, lý do v * Tu* Tuææi, gi * Tr ch l©©m sm sμμng, ch * Tr ch l * Ph* Ph−¬−¬ng ph * KÕt qu¶¶ GPB, kÕt qu * KÕt qu c 3: khai th¸¸c kÕt qu kinh nghiÖÖm vÒ CHT ho kinh nghi hh−í−íng dng dÉÉn:n:

®è®èi ti t−î−îng vng vμμ phph−¬−¬ng ph ng ph¸¸p nghi p nghiªªn cn cøøuu

§§¸¸nh gi

i u. êng bê khèèi u. trong u. c (tÝn hiÖÖu), vu), v««i hoi ho¸¸ trong u. i quang tõ sau tiªªm.m. n tiÕp: c dÊu hiÖÖu du d¸¸n tiÕp:

§§¸¸nh gi

m lÊn m¹¹ch mch m¸¸u, u, ¶¶nh hnh h−ë−ëng nng n··o thÊt. o thÊt.

c tiÕp: dÊu hiÖÖu tru trùùc tiÕp: nh gi¸¸ dÊu hi * VÞ trÝ, kÝch th−í−íc, c, ®−®−êng bê kh * VÞ trÝ, kÝch th * CÊu tróóc (tÝn hi * CÊu tr * NgÊm thuèèc c ®è®èi quang tõ sau ti * NgÊm thu nh gi¸¸ cc¸¸c dÊu hi * * XX©©m lÊn m * Ph* Phïï nÒ nnÒ n··o, to, tææn thn th−¬−¬ng hng hèè yyªªn.n. c 4: tææng hng hîîp cp c¸¸c sc sèè liliÖÖu thu

u thu ®−î®−îc.c.

. B. B−í−íc 4: t

®è®èi ti t−î−îng vng vμμ phph−¬−¬ng ph ng ph¸¸p nghi p nghiªªn cn cøøuu

+ Ph+ Ph−¬−¬ng ph

ng ph¸¸p xp xöö lý slý sèè liliÖÖu: su: söö dông ph

dông ph−¬−¬ng ng

phph¸¸p thp thèèng kng kªª toto¸¸n hn hääc trong y h

c SPSS 14.0. c trong y hääc SPSS 14.0.

Þnh tÝnh (%). . C. C¸¸c chc chØØ titiªªu u ®®Þnh tÝnh (%). Þnh l−î−îng: tÝnh b . C. C¸¸c chc chØØ titiªªu u ®®Þnh l , SD. ng: tÝnh b»»ngng XX, SD. n CHT. c dÊu hiÖÖu tru trªªn CHT. n tÝch c¸¸c dÊu hi . Ph. Ph©©n tÝch c i chiÕu. . L. LËËp bp b¶¶ng ng ®è®èi chiÕu. . So s¸¸nh cnh c¸¸c tc tûû llÖÖ, c, c¸¸c trung b . So s

c trung b××nh bnh b»»ng ki

ng kiÓÓm m

khi p<0,05. Þnh, cã ý nghÜÜa tha thèèng kng kªª khi p<0,05. ®®Þnh, cã ý ngh

®è®èi ti t−î−îng vng vμμ phph−¬−¬ng ph ng ph¸¸p nghi p nghiªªn cn cøøuu

-- NhNhËËn xÐt h

®è®èi ti t−î−îng vng vμμ phph−¬−¬ng ph ng ph¸¸p nghi p nghiªªn cn cøøuu

n xÐt h××nh nh ¶¶nh CHT nh CHT ®è®èi chiÕu v i chiÕu vííi phi phÉÉu thu u thuËËt vt vμμ

mm«« bbÖÖnh hnh hääc.c.

p nghiªªn cn cøøu: mu: m«« tt¶¶ so s so s¸¸nh.nh.

+ Ph+ Ph−¬−¬ng ph + Ph+ Ph−¬−¬ng ph ng ph¸¸p nghi ng ph¸¸p xp xöö lý slý sèè liliÖÖu: u: ®è®èi chiÕu c i chiÕu c¸¸c dÊu hi c dÊu hiÖÖu tu tææn n

u thuËËtt--GPBGPB thth−¬−¬ng mng m«« tt¶¶ trtrªªn CHT

n CHT--phphÉÉu thu y: Sn=DT/ (DT+AG). . TÝnh ®é®é nhnh¹¹y: Sn=DT/ (DT+AG). . TÝnh u: Sp=AT/(AT+DG). . . §§éé ®Æ®Æc hic hiÖÖu: Sp=AT/(AT+DG). . . §§éé chÝnh x c: Acc= (DT+AT)/ (DT+DG+AT+AG) chÝnh x¸¸c: Acc= (DT+AT)/ (DT+DG+AT+AG) ng tÝnh. . Gi¸¸ trÞ dtrÞ dùù bb¸¸o do d−¬−¬ng tÝnh. . Gi m tÝnh. . Gi¸¸ trÞ dtrÞ dùù bb¸¸o o ©©m tÝnh. . Gi

DDùù kiÕn kÕt qu

kiÕn kÕt qu¶¶ nghi

nghiªªn cn cøøuu

(cid:132)(cid:132) §§ÆÆc c ®®iiÓÓm chung c

m chung cñña a

USH.USH.

-- PhPh©©n bn bèè theo tu theo tuææi:i:

NN %% TuTuææii

>18>18

1818--4040

4141--6060

>60>60

TTæængng

DDùù kiÕn kÕt qu

kiÕn kÕt qu¶¶ nghi

nghiªªn cn cøøuu

-- PhPh©©n bn bèè theo gi kiÕn biÓÓu u ®å®å.. kiÕn bi -- VÒ mVÒ mÆÆt t ®®Þa dÞa d−−::

nghiªªn cn cøøuu

êng bê. -- §§−−êng bê.

NN %% Bê khèèi ui u Bê kh

§§ÒuÒu

KhKh««ng ng ®®ÒuÒu

TTææng sng sèè

DDùù kiÕn kÕt qu

kiÕn kÕt qu¶¶ nghi

nghiªªn cn cøøuu

-- CÊu tr CÊu tróóc uc u

CÊu tróóc c CÊu tr NgNg−−êi lêi líínn TrTrÎÎ emem TTææng sng sèè

NN %% NN %% NN %%

§§ÆÆcc

NangNang

HHççn hn hîîpp

TTæængng

DDùù kiÕn kÕt qu

TTæængng

kiÕn kÕt qu¶¶ nghi

nghiªªn cn cøøuu

DDùù kiÕn kÕt qu i USH -- CC¸¸c loc lo¹¹i USH

TrTrÎÎ emem TTææng sng sèè CC¸¸c c ®Æ®Æc c ®®iiÓÓm cm cñña ua u

NgNg−−êi êi llíínn

NN %% NN %% NN %%

NgÊm thuèèc + v i+ nang c + v««i+ nang NgÊm thu NgÊm thuèèc + nang c + nang NgÊm thu c + v««ii NgÊm thuèèc + v NgÊm thu Nang + v««ii Nang + v NgÊm thuèèc c NgÊm thu VV««ii TTæængng

kiÕn kÕt qu¶¶ nghi p cã c¶¶ CLVT v

êng hîîp cã c CLVT vμμ CHTCHT

DDùù kiÕn kÕt qu (cid:132)(cid:132) So sSo s¸¸nh mnh méét st sèè trtr−−êng h n trong u nh phÇÇn trong u -- CC¸¸c thc thμμnh ph CHTCHT

CLVTCLVT

TÝnh chÊt TÝnh chÊt

NN %% NN %%

§§ÆÆcc

NangNang

i hãa VV««i hãa

HHççn hn hîîpp

TTæængng

DDùù kiÕn kÕt qu

kiÕn kÕt qu¶¶ nghi

nghiªªn cn cøøuu

-- TTææn thn th−¬−¬ng cng c¹¹nh unh u

CHTCHT CLVTCLVT

ChÌn Ðp ChÌn Ðp

NN %% NN %%

o thÊt NN··o thÊt

XX−¬−¬ng hng hèè yyªªnn

Giao thoa thÞ gi¸¸cc Giao thoa thÞ gi

§§MNTMNT

TTæængng

(cid:132)(cid:132) GiGi¸¸ trÞ ch vvμμ GPBGPB

n CHT trÞ chÈÈn n ®®oo¸¸n CHT

GPBGPB Cã Cã KhKh««ngng TTæængng

CHTCHT

CãCã

KhKh««ngng

TTæængng

DDùù kiÕn b

kiÕn bμμn lun luËËnn

(cid:132)(cid:132) ĐĐặặc đic điểểm chung m chung (cid:132)(cid:132) ĐĐặặc đic điểểm USH trên CHT. m USH trên CHT. (cid:132)(cid:132) GiGiáá trtrịị chchẩẩn đon đoáán CHT trong USH n CHT trong USH