Nghiên cứu tiêu chí và quy trình đánh giá an toàn đập theo mưa lũ cho các hồ chứa thủy lợi loại vừa và nhỏ

Nghiên cứu này đề xuất các tiêu chí và quy trình đánh giá an toàn đập theo mưa lũ cho các hồ chứa thủy lợi loại vừa và nhỏ. Mục tiêu là xác định tiêu chí đánh giá, xây dựng quy trình đánh giá, và thử nghiệm cho 16 hồ điển hình ở các khu vực khác nhau.

Nghiên cứu này hướng đến việc cung cấp một quy trình đánh giá an toàn đập hiệu quả và dễ sử dụng cho các nhà quản lý hồ chứa thủy lợi vừa và nhỏ, giúp họ đưa ra các quyết định kịp thời và chính xác trong tình huống mưa lũ, từ đó giảm thiểu nguy cơ vỡ đập và bảo vệ an toàn cho vùng hạ lưu.

Nghiên cứu tập trung vào việc xây dựng một quy trình đánh giá an toàn đập theo tiêu chí mưa lũ, bao gồm hai phần chính: đánh giá hiện trạng và cảnh báo nhanh mức độ an toàn đập. Quy trình đánh giá hiện trạng bao gồm các bước từ xác định tiêu chuẩn lũ thiết kế đến cập nhật tài liệu khí tượng thủy văn và đánh giá điều kiện làm việc hiện tại của hồ chứa. Cảnh báo nhanh được thực hiện trong thời gian mưa lũ xảy ra, dựa trên số liệu quan trắc mực nước hồ và dự báo mưa.

Từ quy trình đề xuất, nhóm tác giả đã tiến hành tính toán thử nghiệm cho 16 hồ chứa thủy lợi vừa và nhỏ ở các khu vực Tây Bắc, Đông Bắc, Miền Trung và Tây Nguyên. Quá trình này bao gồm việc xác định quá trình lũ đến hồ ứng với nhiều mức tần suất khác nhau và tính toán điều tiết lũ qua hồ chứa. Các trường hợp tính toán điều tiết lũ bao gồm tổ hợp từ các trận lũ đến hồ khác nhau và các chiều rộng tràn khác nhau.

Kết quả nghiên cứu đã xây dựng 16 biểu đồ theo dõi tốc độ dâng mực nước hồ cho các hồ điển hình, đồng thời xét đến trường hợp chiều rộng tràn bị co hẹp. Các biểu đồ này được thiết kế để hỗ trợ người quản lý hồ đưa ra quyết định xử lý hợp lý khi có lũ xảy ra. Nghiên cứu cũng xây dựng một loạt các quan hệ phụ trợ phục vụ cho cảnh báo sớm an toàn đập, như quan hệ giữa mưa một ngày lớn nhất và lưu lượng đỉnh lũ, và quan hệ giữa lưu lượng đỉnh lũ và mực nước lớn nhất có thể đạt được trong hồ chứa.