Đ bài: Trong tác ph m Ng i lái đò Sông Đà, nhà văn Nguy n Tuân t coi mình làề ẩ ườ ễ ự
ng i "đi tìm cái th vàng c a màu s c núi sông Tây B c…". Anh/ch hãy c mườ ứ ủ ắ ắ ị ả
nh n v th vàng c a màu s c núi sông Tây B c qua hình t ng con Sông Đà.ậ ề ứ ủ ắ ắ ượ
Bài làm
Trong “Tr ng ca m t đng khát v ng”, Nguy n Khoa Đi m t ng vi t:ườ ặ ườ ọ ễ ề ừ ế
Ôi nh ng dòng sông b t n c t đâuữ ắ ướ ừ
Mà khi v Đt N c mình thì b t lên câu hátề ấ ướ ắ
Ng i đn hát khi chèo đò, kéo thuy n v t thácườ ế ề ượ
G i trăm màu trên trăm dáng sông xuôi…ọ
Non sông g m vóc Vi t Nam đc t o nên t trăm ngàn con sông l n nh . T nh ngấ ệ ượ ạ ừ ớ ỏ ừ ữ
dòng sông đng b ng mang đn bao phù sa màu m đn nh ng con sông mi n núi caoở ồ ằ ế ỡ ế ữ ở ề
v i ti m năng th y đi n, chúng đu có nh ng v đp riêng. V i Nguy n Tuân – nhà vănớ ề ủ ệ ề ữ ẻ ẹ ớ ễ
su t đi đi tìm cái đp – l i b cuons hút b i m t con sông đc bi t: sông Đà. V đp c aố ờ ẹ ạ ị ở ộ ặ ệ ẻ ẹ ủ
sông Đà đc Nguy n Tuân xem là “th vàng m i c a màu s c núi sông Tây B c”.ượ ễ ứ ườ ủ ắ ắ
Vàng m i không ch đp mà còn r t có giá tr . Và có l vì đó mà nhà văn g i sông Đà làườ ỉ ẹ ấ ị ẽ ọ
“th vàng m i”. Sông Đà đp, nh ng l i mang m t v đp r t khác, đu tiên n m ứ ườ ẹ ư ạ ộ ẻ ẹ ấ ầ ằ ở
h ng ch y c a nó. Ngày t đu tác ph m, Nguy n Tuân đã trích hai câu th c a Nguy nướ ả ủ ừ ầ ẩ ễ ơ ủ ễ
Quang Bích:
Chúng th y giai đông t uủ ẩ
Đà giang đc b c l uộ ắ ư
Trong khi m i dòng sông đu r ch y nhau v h ng đông thì sông Đà ung dung ng cọ ề ủ ả ề ướ ượ
v ph ng b c, ch riêng mình nó ch y v ph ng b c mà thôi. Có l vì v y mà con sôngề ươ ắ ỉ ả ề ươ ắ ẽ ậ
này có đn hai nét tính cách riêng bi t: hung b o nh ng cũng r t đi tr tình.ế ệ ạ ư ấ ỗ ữ
Sông Đà tr c tiên là dòng sông l m thác nhi u gh nh. Cái hùng vĩ c a nó đc th hi nướ ắ ề ề ủ ượ ể ệ
qua nh ng t ng đá ven b đc d ng thành vách. Vách cao đn n i “m t sông chõ y chữ ả ờ ượ ự ế ỗ ặ ấ ỉ
lúc chính ng m i có m t tr i”. Th m chí, nói còn “ch t òng sông nh m t cái y t h u”.ọ ớ ặ ờ ậ ẹ ư ộ ế ầ
đây, Nguy n Tuân đã s d ng bi n pháp liên t ng, so sánh r t thành công, tái hi n l iỞ ễ ử ụ ệ ưở ấ ệ ạ
cho ng i đc đc đ cao c a vách đá cũng nh s âm u đáng s c a sông Đà. Ti ngườ ọ ượ ộ ủ ư ự ợ ủ ế
g m thét c a con sông nghe cúng th t đáng s . su t năm su t tháng c g m ghè gào thét,ầ ủ ậ ợ ố ố ứ ầ
“nghe nh à ti ng đòi n xuýt” v y. Gh nh Hát Loongs n c đ d d i “n c xô đá, đáư ế ợ ậ ề ướ ổ ữ ộ ướ
xô sóng, sóng xô gió”. Ng i lái đò qua đây ph i vô cùng c n th n n u không thuy n sườ ả ẩ ậ ế ề ẽ
b l t ng a lên ngay. Tác gi đã s d ng bi n pháp đi p t khi n con sông tr nên d d iị ậ ử ả ử ụ ệ ệ ừ ế ở ữ ộ
h n, d n d p h n. Con sông Đà hung o còn b i nh ng cái hút n c ch t ng i. Chúngơ ồ ậ ơ ạ ở ữ ướ ế ườ
nh nh ng cái gi ng bê tông th xu ng sông đ chu n b làm móng c u, khi thì “th vàư ữ ế ả ố ể ẩ ị ầ ở
kêu nh c a c ng cái b s c”,khi thì “ c c lên nh v a rót d u sôi vào”. Hút n c v n đãư ử ố ị ặ ặ ặ ư ừ ầ ướ ố
ghê r n l i đc nhà văn s d ng các t nh “th , kêu, s c, c ăc” càng làm tăng thêm sợ ạ ượ ử ụ ừ ư ở ặ ặ ự
kh ng khi p c a chúng. Trong ph n này, Nguy n Tuân đã ch ng minh s tài hoa uyên bácủ ế ủ ầ ễ ứ ự
c a mình b ng cách s d ng v n ki n th c t nhi u lĩnh v c t đi n nh, âm nh c, h iủ ằ ử ụ ố ế ứ ừ ề ự ừ ệ ả ạ ộ
h a đn xây d ng đ miêu t s k vĩ, hung b o c a Đà giang. Có th nói, ông là ng iọ ế ự ể ả ự ỳ ạ ủ ể ườ
đu tiên so sánh n c v i l a: “nó r ng lên nh ti ng m t ngàn con trâu m ng đang l ngầ ướ ớ ử ố ư ế ộ ộ ồ
l n gi a r ng v u r ng tre n a n l a”. N c và l a v n là hai th có s c h y di t l n,ộ ữ ừ ầ ừ ứ ổ ử ướ ử ố ứ ứ ủ ệ ớ
l i luôn t ng kh c nhau, nay d i ngòi bút tài ba c a Nguy n Tuân mà tr thành hai y uạ ươ ắ ướ ủ ễ ở ế
t h p s c v i nhau đ tái hi n nên cái k vĩ c a thác n c. ti ng n c nghe “nh là oánố ợ ứ ớ ể ệ ỳ ủ ướ ế ướ ư
trách, r i l i nh van xin, khi thì khiêu khích, gi ng g n ch nh o.” Tác gi đã nhân cáchồ ạ ư ọ ằ ế ạ ả
hóa dòng sông, bi n nó thành m t t o v t trái tính trái n t, lúc nào cũng g m g gào thétế ộ ạ ậ ế ầ ừ
nh ng âm thanh ghê r n.ữ ợ
Cái hùng vĩ c a sông Đà không ch thác n c mà còn nh ng “trùng vi th ch tr n” đyủ ỉ ở ướ ở ữ ạ ậ ầ
hi m nguy. Tác gi chia đá đây thành ba trùng vi th ch tr n. vòng đu tiên là “hàng ti nể ả ở ạ ậ ầ ề
v ” v i b n c a t , m t c a sinh, c a sinh n m v phía t ng n dòng sông. Chúng cóệ ớ ố ủ ử ộ ử ử ằ ề ả ạ
nhi m v d thuy n vào gi a tuy n r i “đánh khuýp qu t vu h i l i”. Ti p đn là vòngệ ụ ụ ề ữ ế ồ ậ ồ ạ ế ế
th hai. Vòng này tăng thêm c a t , c a sinh d c b trí v h u ng n v i nh ng boongứ ử ử ử ượ ố ề ữ ạ ớ ữ
ke pháo đài có nhi m v tiêu di t nh ng thuy n v t qua vòng m t. Trùng vi th ba thì ítệ ụ ệ ữ ề ượ ộ ứ
c a h n, c a sinh l i n m chính gi a. Đi h t c a này lòng sông b ng tr nên thanh bình.ử ơ ử ạ ằ ở ữ ế ử ỗ ở
Sông Đà hi n lên nh m t loài th y quái đy m u mô, x o quy t. Nh ng lo i đá thì nhệ ư ộ ủ ầ ư ả ệ ữ ạ ư
nh ng binh sĩ hung t n, tên nào tên n y ng ng c, nhăn nhúm và hi u chi n. M t l nữ ợ ấ ỗ ượ ế ế ộ ầ
n a nhà văn l i th hi n s uyên bác c a mình qua lĩnh v c quân s , th thao, võ thu t đữ ạ ể ệ ự ủ ự ự ể ậ ể
miêu t sông Đà. Nguy n Tuân nh m t nhà thám hi m tài ba đang k l i cho chúng taả ễ ư ộ ể ể ạ
chuy n th y trình đy hi m nguy b ng nh ng ngôn t , liên t ng vô cùng s ng đng. Sế ủ ầ ể ằ ữ ừ ưở ố ộ ự
ghê r n c a Đà giang nghìn đi nay v n v n quy t đu v i con ng i. Có th nói, quaợ ủ ờ ố ẫ ế ầ ớ ườ ể
vi c miêu t thác n c song Đà, Nguy n Tuân đã làm n i b t lên s c m nh ch ng tệ ả ướ ễ ổ ậ ứ ạ ế ự ự
nhiên c a con ng i. Nh ng suy cho cùng, s d d i c a con sông y l i mang v ti mủ ườ ư ự ữ ộ ủ ấ ạ ề ề
năng th y đi n, ti m năng kinh t cho ng i dân, đt n c.ủ ệ ề ế ườ ấ ướ
Đáng s là th nh ng sông Đà cũng là m t dòng sông r t tr tình. Đi qua cái d d i c aợ ế ư ộ ấ ữ ữ ộ ủ
thác đá, sông Đà l i tr v là m t dòng sông thanh bình, d u êm. Không còn nh ng trùng viạ ở ề ộ ị ữ
th ch tr n đy hi m nguy, không còn nh ng hòn đá ng ng c, sông Đà lúc này êm đmạ ậ ầ ể ữ ỗ ượ ề
v i nh ng chu n chu n, b m b m. Nguy n Tuân nhìn sông Đà nh m t c nhân. Doớ ữ ồ ồ ươ ướ ễ ư ộ ố
đó, ông hi u cái “ch t đm đm m m” thân quen và cái ch t th m ng m c a c nh s cể ấ ằ ằ ấ ấ ấ ơ ộ ị ủ ả ắ
thiên nhiên sông Đà. Ven b là nh ng bãi ngô non, là c gianh, là đàn h u thong dongờ ữ ỏ ươ
g m c . Sông Đà không ch mang đn tài nguyên th y đi n mà còn b i đp phù sa màuặ ỏ ỉ ế ủ ệ ồ ắ
m cho núi r ng Tây B c. Sông Đà, trong m i hoàn c nh l i có m t v đp riêng. Khi điỡ ừ ắ ỗ ả ạ ộ ẻ ẹ
máy bay, có ng i s th y đó là “cái dây th ng ngo n nghoèo”, có ng i l i th y conườ ẽ ấ ừ ằ ườ ạ ấ
sông nh “m t áng tóc tr tình, đu tóc chân tóc n hi n trong mây tr i Tây B c.” Theoư ộ ữ ầ ẩ ệ ờ ắ
cách nói c a tác gi , “đi v i m i ng i, sông Đà l i g i c m theo m t cách khác.” N củ ả ố ớ ỗ ườ ạ ơ ả ọ ướ
sông Đà đi màu đa d ng theo th i gian. Mùa xuân, n c sông xanh màu ng c bích, màuổ ạ ờ ướ ọ
xanh quý phái khác h n sông Gâm sông Lô”. Mùa thu n c sông l i “l l chín đ”. Vàẳ ướ ạ ừ ừ ỏ
đc bi t, n c sông Đà ch a t ng có màu đen nh Th c dân Pháp “l u láo” g i. Rõ ràng,ặ ệ ướ ư ừ ư ự ế ọ
Nguy n Tuân ph i hi u r t rõ v sông Đà m i đa ra kh ng đnh nh th . Đi u đó v aễ ả ể ấ ề ớ ư ẳ ị ư ế ề ừ
làm tôn lên v đp c a sông Đà, v a th m kín th hi n tình yêu c a tác gi đi v i dòngẻ ẹ ủ ừ ầ ể ệ ủ ả ố ớ
sông đc bi t này. Sông đà còn là dòng ch y c a l ch s n c Nam ta. B i l , t đi Lý –ặ ệ ả ủ ị ử ướ ở ẽ ừ ờ
Tr n, Lê s , c nh ven sông đu l ng l nh t . B sông b y lâu nay v n tĩnh l ng hoangầ ơ ả ề ặ ẽ ư ờ ờ ấ ẫ ặ
s gi đây c n đc đi m i. Giá mà có ti ng còi xe l a mang theo s nh n nh p giàuơ ờ ầ ượ ổ ớ ế ử ự ộ ị
sang mi n xuôi lên Tây B c thì t t bi t bao! Nh ng câu văn c a Nguy n Tuân nhở ề ắ ố ế ữ ủ ễ ư
nh ng b n tình ca êm ái,v a s ng d y nh ng v đp hi n đi, v a đa ta tr v v iữ ả ừ ố ậ ữ ẻ ẹ ệ ạ ừ ư ở ề ớ
nh ng mi n ký c xa xăm nay ch còn là vang bóng.ữ ề ứ ỉ
Nhìn sông Đà nh m t c nhân, Nguy n Tuân th hi n cái tình c m tri âm tri k đi v iư ộ ố ễ ể ệ ả ỷ ố ớ
dòng sông k l này. Đi v i ông, sông Đà không ch là m t t o v t thu n túy mà còn làỳ ạ ố ớ ỉ ọ ạ ậ ầ
m t s n ph m ngh thu t c n đc trân tr ng, khám phá. B ng cái nhìn đc đáo, c mộ ả ẩ ệ ậ ầ ượ ọ ằ ộ ả
nh n tinh t , Nguy n Tuân đã cho chúng ta th y “cái ch t vàng m i đã qua th l a” cóậ ế ễ ấ ấ ườ ử ử
m t không hai c a Tây B c. Sông Đà không đn thu n là m t dòng sông, nó là m t nhânộ ủ ắ ơ ầ ộ ộ
t làm giàu đp thêm t ng lai đt n c.ố ẹ ươ ấ ướ
Đc “Ng i lái đò sông Đà”, ta m i th y rõ con ng i su t đi đi tìm cái đp c aọ ườ ớ ấ ườ ố ờ ẹ ủ
Nguy n Tuân. Không nh ng th , ta càng thêm yêu thiên nhiên đt n c, say mê v i vễ ữ ế ấ ướ ớ ẻ
đp ti m tàng c a núi r ng Tây B c thân th ng.ẹ ề ủ ừ ắ ươ