NGUYÊN T C B I TH Ắ Ồ ƯỜ NG TRONG B O HI M HÀNG H I Ả Ả Ể

ng phát sinh t ng lu t (common law) và đ ề ồ ớ ả ể ư ộ ợ ng t ấ th ừ ườ ề ồ ự ừ ị ủ c dùng đ đ nh nghĩa m t h p ộ ợ ậ ượ ể ị ng v i m c đích đ a ng c b o hi m sau khi b i đ ị ườ ụ ả ườ ượ nh tr c khi b t n th t. Nguyên t c này còn có tác d ng ụ ị ổ ư ướ ắ i trên t n th t c a h . ọ ấ ủ ổ ườ ị ờ ớ ế ủ ướ ầ ươ c b o hi m tr c l ụ ợ ể ả ị ườ ơ ả ả ồ ơ ả ề c này sang n ố ớ ả ng xuyên thay đ i t ng c a các con tàu cũng dao đ ng v i biên đ t ộ ị ả ể ủ ể ả ộ ứ ư ổ ừ ị ự ạ ượ ể ố ề ả ả c ng c b o hi m. M t khi giá tr đã đ ộ ườ ả ể ơ i đ i b o hi m và ng ườ ượ ể ị ả ể

ng pháp b i th ậ ễ ự ượ ườ ậ ả ể ộ ự ừ ữ i b o hi m đ i v i t n th t”, đó chính là s ệ ườ ạ ng” (measure of indemnity) th ườ ả ơ ộ ả ả ng đ ể ả ng trong ấ ề ng pháp b i th ị ồ ả ả ề ươ ế ườ ủ ế ư ả ể ả ả ể ể ể ụ ố ề ị ố ề ố ể ả ộ ơ i đa có th đòi b o hi m theo m t đ n ố ề ể (insurable value) trong khi s ti n ớ ị ấ ể ườ ỉ ổ ả ể ị ổ ể ỉ giá tr có th b o hi m ng l n nh t có th đòi theo đ n b o hi m đ nh giá chính giá ơ ầ ng pháp b i th ả ạ ườ ả ủ ể ằ i c th , mà Đi u 75 ch quy đ nh r ng MIA 1906 s v n d ng t ị ng pháp b i th i ta ườ ể ả ẽ ậ ườ ộ ơ ỉ i quy t. Do v y, trong các tr ậ ườ ị ả ế ơ ị ụ ợ ồ ươ ả ườ ườ ư ụ ng do tránh băng” (Ice deviation risk) và “T n th t ti n thuê tàu” (Loss ủ ng pháp b i th ể ng h p” (To pay USD xxx in the event of) th ườ ệ

ng đ i v i T n th t toàn b ố ớ ổ ấ ả ng h p t n th t toàn b ố ớ ổ ả ượ ễ ể ư ộ ấ ậ ồ ể ụ ả ng đ i v i t n th t toàn b r t đ n gi n và d hi u. Tr khi đ ừ ộ ấ ơ ườ c tho thu n khác b i hai bên, ví d nh trong tr ườ ở ặ ồ c quy đ nh khác đi ị ượ ộ ấ ợ ổ ả ng s là s ti n b o ố ề ẽ ộ ơ ố ề ườ ể ả

ng b o hi m b t n th t toàn b , ví d nh trong tr ể ố ớ ị ổ ườ ụ ư ả ấ ộ ợ ố ượ ị ơ ị ổ ể ể ể ậ ố ố ộ ượ ể ủ ộ ả ươ ả ồ ể ộ ị ổ ể ậ ậ ấ ộ ị ằ ố ề ị ả ể ả ị ả ủ ể ể ả ủ ổ ả ể ư ậ ố ượ ố ề ể ả ố ng s ph i d a trên con s nh h n. ồ ộ ổ ươ ậ ặ ố ớ ự ậ ệ ề ề ằ ị ả ẽ ườ ng pháp b i th ườ c xây d ng và phát tri n trong nhi u năm qua nh ng các ượ c t p trung vào MIA 1906. ộ và kinh nghi m đã đ ệ ượ ậ ủ ế ả ả ộ ố ượ ỏ ơ ả ng b o hi m thì tính toán b i th ồ ớ ổ ấ ắ ng đ i v i T n th t b ph n c a tàu ườ ấ ộ ề ậ ồ ị vi c t n th t b ph n có liên quan đ n giá tr b o hi m, do v y th c ti n cũng ủ ng đ i v i t n th t b ph n trong các Đi u 69 và 77. Các khó ị ả ấ ộ ậ ng pháp b i th ừ ệ ổ ườ ấ ộ ự ể ễ ậ ế ấ ấ ề ế ề ư ệ ắ ị ể ả ị ổ ủ ữ ả ấ ể ụ ườ ợ ổ ơ ự ượ ộ ả ả ế ng s là chi phí s a ch a h p lý. C n ph i l u ý r ng vi c con tàu đ ầ ng h p t n th t c a tàu tr c ti p gây b i m t hi m h a đ ẽ ở ả ư ọ ệ ườ ượ ữ ợ ằ ị ể ị c r ng phí t n s a ch a là h p lý đ ng Nguyên t c v b i th ườ ắ đ ng b o hi m ph i là m t h p đ ng v b i th ể ồ ả ồ t n th t tr v tình tr ng tài chính t ạ ấ ở ề ổ i đ ngăn ng a ng ả ườ ượ n c khác, Trong lĩnh v c hàng h i, do giá tr c a hàng hóa th ổ ừ ướ ự ng đ i l n, nên h u h t các đ ng th i giá tr th tr ộ ươ ị đ n b o hi m hàng h i đ u là đ n b o hi m đ nh giá (valued policy) ho c đ n b o hi m theo giá tr ặ ể ả c b o tho thu n (agreed value policy) theo đó s ti n b o hi m đ ườ ả ượ ả hi m tho thu n nh là giá tr th c c a tài s n đ c tho thu n thì ượ ể ượ ậ ậ không th thay đ i tr khi đ t đ i b o hi m có th ch ng minh đó là c m t tho thu n khác ho c ng ể ặ ậ m t s l a đ o. ả ả c s d ng trong th c ti n b o Thu t ng “ph ử ụ ồ ươ ố hi m hàng h i v i ý nghĩa là “ph m vi trách nhi m c a ng ố ớ ổ ả ớ ể i b o hi m ph i tr cho m t khi u n i theo đ n b o hi m. Các Đi u 67 đ n 71, 75 và i đa mà ng ti n t ườ ả ể ạ ể ề ố 77 c a Lu t B o hi m Hàng h i Anh (MIA 1906) đ a ra các quy đ nh v ph ể ậ ủ b o hi m hàng h i. ả Ph thu c vào đ chính xác c a s ti n b o hi m mà s ti n t ủ ộ ộ b o hi m không đ nh giá (unvalued policy) là ả ể (insured value). b i th giá tr b o hi m ị ả ể ị ồ ớ ượ c ng b o hi m thì ch ph n b t n th t đó m i đ Hi n nhiên, khi t n th t ch là m t ph n c a đ i t ấ ấ ầ ố ượ ể ộ ng cho m t ng theo đ n b o hi m. MIA 1906 không quy đ nh ph khi u n i đòi b i th ồ ươ ườ ồ ế i đa các quy đ nh liên quan đ n quy n l ế ề ợ ụ ể ề ị ố ng ng ng h p nh th thông th ph ng đ gi ồ ươ ư ế ườ ph i quy đ nh m t cách rõ ràng trên đ n b o hi m ph ng m t khi u n i và khi đó c m ụ ế ộ ả ạ ộ c s d ng, ví d nh ng đ “Tr xxx USD trong tr t ử ụ ượ ợ ừ trong b o hi m “R i ro ch ch h ấ ề ổ ướ ể ả of hire). B i th ườ ồ ng pháp b i th Ph ươ trên đ n b o hi m ho c đ ơ dung hòa (compromised total loss) theo m t đ n b o hi m thân tàu, s ti n b i th hi m (sum insured). Đ i v i m t b ph n c a đ i t ệ ng h p m t ki n ậ ộ ộ hàng b t n th t toàn b do b r i xu ng bi n trong quá trình b c d và v n chuy n hàng hóa (đ ả c b o ỡ ấ hi m theo B đi u kho n ICC(A) và (B) 1.1.82), ph ng pháp b i th ng chính là s ti n b o hi m c a ủ ộ ề ố ề ườ b ph n b t n th t toàn b đó. Trong khi MIA 1906 quy đ nh r ng “ ị ổ giá tr b o hi m c a b ph n b t n ộ ủ th tấ ” (the insured value of the part lost), ch không ph i là s ti n b o hi m, vì đã gi t r ng s ti n ố ề thi ả ứ ế ằ ả ể ng b o hi m. b o hi m c a toàn b đ i t ng b o hi m b ng v i giá tr b o hi m c a toàn b đ i t ả ộ ố ượ ớ Nh v y khi s ti n b o hi m nh h n giá tr b o hi m thì khi x y ra t n th t toàn b c a m t b ph n ậ ấ ộ ộ ộ ủ ể ể đ i t ỏ ơ ả ự Khác v i t n th t toàn b , ph ơ ng đ i v i m t t n th t b ph n g p khó khăn h n ấ ộ ấ nhi u. R t nhi u lu t l ư ể ề nguyên t c căn b n ch y u đ B i th ố ớ ổ ồ MIA 1906 quy đ nh ph ố ớ ổ ươ khăn ch y u xu t phát t ậ ủ ế nh nguyên t c đ u c g ng tìm bi n pháp đ gi i quy t v n đ này. Trong khi xét cho cùng thì ý đ nh ể ả ố ắ c a ch tàu khi tham gia b o hi m là đ b o v cho các chi phí s a ch a con tàu khi b t n th t và đây ể ử ệ ủ cũng chính là m c đích chính y u c a các đ n b o hi m thân tàu. ủ ế Do v y, trong tr ươ c b o hi m thì ph ng ể ấ ủ ậ ể pháp b i th c b o hi m theo ử ồ ể đúng giá tr hay không theo đ n b o hi m đ nh giá hay không đ nh giá là không quan tr ng, mà đi u r t ề ấ ị ườ i c n thi ầ c b o hi m ph i ch ng minh đ ả t ch là ng ỉ i đ ườ ượ ả ọ ợ ượ ằ ơ ả ả ể ứ ử ữ ế ể ổ

ị ả ả ả ệ ể ườ ả ị ầ ệ ữ ố ớ ố ề ả ợ ồ ả ệ ặ ạ ể ườ ư ườ ả ề ự ố ọ ả ượ ả ơ ọ ầ ư i đ ạ ượ ợ ộ ề ả ậ i đ ườ ượ ế ng theo đ n b o hi m. Trong B đi u kho n Thân tàu 1970, đi u kho n này đ ườ ấ ộ ả ầ ấ ằ i b o hi m b ng ả ể s r t khó khăn đ xác đ nh th nào là ể ự ế ẽ ấ ế ố ng bao g m m t đi u kho n n đ nh các đi u ki n đ i ề ị ả ấ ộ ng h p x y ra tai n n ho c s c theo đó m t khi u n i có th đòi ạ ộ c g i là đi u ề c g i là đi u kho n “Thông báo khi u n i và ạ ế ế c khi ti n ướ ả ắ c ngoài vào ị ể ề ườ ả ả ả i đ ườ ượ ế ổ ấ ề ầ c b o hi m tr ể n ở ướ ạ ả i b o hi m và đ i lý c a Lloyd’s n u tàu đang ủ ề ệ ặ t ho c ph i bi ể ả ự ố ể ẫ ạ ả ị c b o hi m, ch tàu ho c ng ườ ạ ả ả ự ố i qu n lý tàu ph i thông báo ả ế t v b t kỳ tai n n ho c s c có th d n đ n ặ đâu vào th i đi m x y ra tai n n hay s c . Thông báo ạ ị ả ề ộ ề ườ ả ạ ả ượ i h n th i gian 12 tháng đ i v i vi c thông báo tai n n/s ấ ể ế ấ ủ ế ề ấ ể ờ c khi ti n hành công tác giám đ nh. Đi u 13.1 trong B đi u kho n B o ả ạ c gi ị ả ả ệ ờ ẽ ượ ố ớ ệ ộ ạ ế ị ị ẽ ể ẽ ườ ề ể ố ớ ợ ợ ứ ứ ề ả ị ẽ ể ờ ấ ể ể ả ị ộ ế ế ồ ằ ầ ụ ườ ứ ch tài thông th ộ ườ , ng ụ ế ượ ể ậ ừ ạ ề c quy n áp d ng đ ề ậ ộ ộ ế ấ ằ ợ ổ ặ ấ ng (wear and tear) là m t trong các kho n ch tài đ ủ ế ộ ộ ng h p t n th t chung, th ng đ ườ c g i là “thirds”. M c dù theo MIA 1906 ng ượ ả ậ ừ ặ ả ị ổ c tính b ng 1/3 ho c 1/6 chi phí thay m i, ớ ằ ượ ả c quy n kh u tr kho n i b o hi m đ ấ ượ ể ườ ả ằ ng bãi mi n quy n này b ng i b o hi m th ườ ườ ả ề ễ ự ễ ể ề ạ ằ ố ề ả trên, ph ế ộ ư ấ ộ ử ậ ở ồ ụ ộ ị ỉ ữ ự ố ậ ả ặ ấ ố ớ ổ ể ả ạ ạ ố ớ ộ ồ ộ ộ i h n là s ti n b o hi m ố ề ớ ạ ữ ả ụ ườ ạ ỏ ờ ế ấ ạ ặ ấ ạ ị ắ ấ ạ ồ ơ ỉ ộ ổ ụ ứ ặ ắ t v i s c m c c n x y ra tr ể ư ể ể ử ả ả ả ạ ắ ứ ể c coi là m t s c riêng bi ộ ự ố ụ ự ố ả ế ớ ơ ả ấ ạ ấ ố ị ế ể ệ ả ả ể ố ớ ợ ả ồ ả ọ ố ề ữ ộ ử ờ ạ ể ể ả ả ể ồ ả ả ả i đ ườ ượ ụ ườ ầ ị ả ể

ả ể ạ ả ạ ể ằ ấ ỉ ố ớ ổ ẽ ữ ế ả ị i b o hi m ch ch u trách nhi m đ i v i t n th t mà ng ườ ả ử ậ ị ả ữ ể ế ị ướ ư c s a ch a đã ữ ử ấ ữ ư ệ ữ ấ ộ ượ ử ể ế ỉ c coi là thanh toán trong t n th t toàn b r i (Đi u 77 (2) c a MIA 1906). ị ộ ổ ấ ổ ề ấ ẽ ị ấ ư ử ữ b o hi m ph i ch u trách nhi m đ i v i s ti n đó. Ngay c khi MIA 1906 b o v ng cách yêu c u chi phí s a ch a ph i h p lý nh ng trong th c t ử h p lý. Do v y các đ n b o hi m thân tàu th ể ơ ợ c b o hi m trong tr v i ng ể ớ b i th ể ả ồ ề kho n “đ u th u” (tender), nh ng phiên b n 1995 thì l ề ả đ u th u” (Notice of claims and tenders). Đi u kho n 1970 b t bu c ng hành giám đ nh ph i thông báo cho ng ả th i đi m t n th t, trong khi đi u kho n 1995 không quy đ nh v vi c ph i thông báo cho đ i lý Lloyd’s ả ờ ể i đ nh th , mà thay vào đó yêu c u ng ả ườ ượ ư ế i b o hi m ngay vào ngày h bi cho ng ặ ể ọ ế khi u n i theo đ n b o hi m, b t k tàu đang ể ơ ở ế này ph i đ c th c hi n tr ệ ự ướ hi m Thân tàu Đ nh h n (ITC) 1995 n đ nh gi ự ị ạ ị ể ớ ạ c . N u không tuân th quy đ nh này ng ể i b o hi m s đ i phóng toàn b trách nhi m b o hi m ườ ả ủ ố ế ể đ i v i tai n n hay s c đó. Ngoài ra ng i b o hi m còn giành quy n ch đ nh giám đ nh và quy t đ nh ề ự ố ườ ả ố ớ ị ị ỉ ể ng h p này ng đ ti n hành s a ch a. Trong tr c ng mà tàu s lên i b o hi m s ch u chi phí đ a ư ợ ụ ể ế ữ ử ả ườ ả i b o hi m cũng giành quy n bác b ng i c ng đó. Ng tàu t i s a ch a và mong mu n ng c i đ ườ ượ ỏ ố ườ ả ườ ử ớ ả ữ ch c đ u th u đ i v i h p đ ng s a ch a. Ng ườ ượ c i b o hi m có quy n yêu c u ng b o hi m t i đ ườ ả ữ ử ầ ồ ầ ấ ổ ể ả i b o hi m s ph i gánh ch u t n th t do ch c đ u th u thêm và trong tr b o hi m t ng h p đó ng ị ổ ườ ả ầ ấ ườ ấ ổ ể ả m t s d ng tàu trong th i gian ch đ u th u thêm. Khi ng c b o hi m không tuân th quy đ nh i đ ầ ờ ấ ử ụ ủ ườ ượ này s ph i ch u m t kho n ch tài 15% s ti n khi u n i. ả ố ề ả ạ ẽ ng này cho phép áp d ng các m c ng pháp b i th C n ph i l u ý r ng ph ươ ả ư trong đó hao mòn thông th ườ tr vào khi u n i v chi phí thay th m t b ph n cũ c a con tàu b t n th t b ng m t b ph n m i. ớ ế Kho n ch tài này, tr tr ừ ườ ế do v y đôi khi đ ọ ch tài vào s ti n khi u n i, tuy nhiên trong th c ti n ng ế m t đi u kho n quy đ nh r ng “thay m i không kh u tr ” (without deduction, new for old). ớ ị ừ ề ng đ i v i t n th t b ph n c a tàu chính là chi phí s a ch a ữ ng pháp b i th Nh đã nói ủ ườ ươ ộ c b o hi m đúng giá tr hay không mà ch ph thu c vào m t không ph thu c vào vi c con tàu có đ ượ ệ ụ ự ố. Thu t ng “s c ” (occurrence) trong ể đ i v i m i m t tai n n ho c s c gi ộ ỗ ng c nh này có nghĩa là toàn b các chu i tai n n có th bao g m m t cách h p lý trong m t s ki n. ộ ự ệ ể ợ ỗ ng h p m t con tàu b m c c n gây ra h h ng cho đáy tàu và trong quá trình giãy c n Ví d , trong tr ạ ị ắ ư ỏ ợ ộ đã làm cho con tàu b h h ng thêm đ i v i chân v t, bánh lái và k t c u v tàu. M c dù th i đi m con ố ớ ị ư ỏ ị tàu b m c c n và th i đi m con tàu b t n th t thêm sau khi giãy c n cách nhau m y ngày, nh ng toàn ấ ị ổ ể ờ b t n th t khi m c c n và giãy c n đ u đ c xem là bao g m trong m t s c và đ n b o hi m ch áp ộ ự ố ượ ề ạ ắ d ng m c kh u tr m t l n. M t khác khi con tàu b đâm va trong quá trình lai d t vào c ng đ s a ch a ữ ừ ộ ầ ị sau khi m c c n thì tai n n đâm va này đ ướ c ượ ạ ệ ớ ự ố ắ đó và m c kh u tr c a đ n b o hi m s đ c áp d ng cho khi u n i c a t ng s c . ẽ ượ ừ ủ ự ố ạ ủ ừ N u trong su t th i h n b o hi m có m t s các s c x y ra v i con tàu đ c b o hi m và ng i b o ườ ả ộ ố ể ả ượ ờ ạ hi m ph i ch u trách nhi m đ i v i các t n th t c a con tàu trong các s c đó thì h ph i b i th ng ườ ự ố ấ ủ ổ t quá s ti n b o hi m c a toàn b các chi phí s a ch a h p lý dù r ng t ng các chi phí đó có th v ủ ể ượ ổ ể ằ ể con tàu trong su t th i h n b o hi m. Trong b o hi m hàng h i, s ti n b o hi m trên đ n b o hi m ơ ả ố ề ả ố ể không b kh u tr b i các kho n b i th c b o hi m, do v y trong b o hi m ng đã tr cho ng ể ả ấ ậ ả ừ ở c b o hi m không c n ph i đóng thêm ph phí ph c h i (reinstatement additional hàng h i ng i đ ườ ượ ồ ụ premium) s ti n b o hi m nh m t s các lo i hình b o hi m khác. ả ố ề ể ư ộ ố ả c Tuy nhiên, c n nh n m nh r ng ng ườ ượ i đ ầ ệ ấ ị ử b o hi m th c s ph i gánh ch u, do v y n u không ti n hành s a ch a thì s không có “chi phí s a ự ự ể ế i b o hi m không th ch u trách nhi m đ i v i vi c s a ch a không có đó. N u con tàu b ch a” và ng ử ố ớ ệ ệ ể ườ ả ủ t n th t toàn b sau khi b m t t n th t khác tr c s a ch a, thì trách nhi m c a c đó nh ng ch a đ ấ ượ ư ộ ổ i b o hi m ch là t n th t toàn b mà thôi, và khi u n i đ i v i t n th t ch a đ ng ạ ố ớ ổ ổ ườ ả đ ủ ộ ồ c s a ch a s có giá tr th p h n chính con tàu đó trong tình tr ng nguyên lành và M t con tàu ch a đ ư n u con tàu không b t n th t toàn b thì con tàu s b gi m giá tr vào th i đi m h t h n b o hi m. Nh ơ ẽ ị ả ạ ế ạ ượ ộ ế ượ ị ổ ể ể ấ ả ộ ờ ị

ạ ả ả ể ủ ư ể ữ ể ả ị ả ử ẽ ấ ả c b o hi m không ph i gánh ch u chi phí s a ch a nh ng h l ị ộ ủ c b o hi m có ấ ể ượ ị ổ ị i đ ườ ượ t quá chi phí ả ệ ề ị ủ ả ượ ử ườ c s a ch a và không đ ợ c bán trong tình tr ng b t n th t thì ng ạ ư ệ ử ả ượ ồ ợ ả ử ư ẽ ượ ụ ị ủ c bán trong tình tr ng ch a s a ch a s ạ ng m t s ti n h p lý cho vi c gi m giá tr c a con tàu, nh ng không v ố ớ ổ ả ổ ấ ế ượ ậ ể ữ ế ố ề t quá t n th t do gi m giá tr khi bán tàu. N u con tàu không đ ổ ị ẽ ượ ồ ộ ấ ỉ ượ ữ ư ị ư ượ i b o hi m và ng ể ng pháp b i th ườ ấ ị ổ ữ ử ữ c đem bán thì t n th t do c b o hi m. i đ ả ườ ượ ng cũng tuân theo nguyên ư ử ế ườ ả ươ c áp d ng đ i v i vi c gi m giá tr c a con tàu b t n th t nh ng ch a s a ch a. Vì ấ ị ả ả ố ớ ệ ị ấ i quy t b ng th a thu n gi a ng c gi ỏ ả c s a ch a m t ph n t n th t thì ph ầ ổ ử ả ụ ố ớ ọ c s a ch a và con tàu sau đó l ấ ấ ấ ể ữ ả ử ạ ị ổ ể ủ ng pháp b i th ồ ả ả ườ ươ ậ i đ ườ ượ ị ủ ng đ i v i t n th t b ề ng đ i v i T n th t b ph n c a hàng hóa ấ ộ c b o hi m thì ph ể ủ ề ng hàng hóa theo t ng lo i hàng đ ồ ượ ườ ng đ ạ t này ph ể ả ng pháp b i th ậ ượ ệ ủ ử ụ ể ả c s d ng trong công tác b i th ụ ể ả ạ ượ ị ổ ồ c bán và b t n th t t ượ c t ị ả thi ể i b o hi m th ấ ộ ố ớ ổ ệ ố c tính toán theo quy đ nh c a Đi u 71 c a MIA 1906. Có r t nhi u h th ng ấ c b o hi m theo các đi u ề c xem xét ườ i ấ ạ ị gi m giá tr c a hàng hóa b ị ủ ng ph i ph thu c vào k năng c a các giám đ nh viên hàng hóa đ xác ỹ ộ ả ụ ườ ế ươ t r ng hàng hóa đã đ ế ằ l ượ ỷ ệ ả ị ị không ph i lúc nào cũng có th xác đ nh đ ự ế ủ ể ể

ấ ế ườ ả ấ ế ằ ẽ ượ ể ộ ị ổ ầ ẽ ộ ị ả ấ ế ị ổ ộ ệ ấ ấ c b o hi m trong quá trình x p d và v n chuy n thì ng ế ườ ả ủ ả ỡ ộ ể ả ườ ủ ể ệ ệ ị ổ ư ậ ậ ộ ề ể ạ ủ ể ặ ố ầ ể ị ả ơ không đ ệ ả ượ ự ể ộ ị ng t ệ ề ụ ủ ằ làm c s ượ ể ả ị ủ ầ ế ể l l ỷ ệ ố ớ ủ ế ụ ạ ự c b o hi m ị ượ i c a ng ề ợ ủ gi m giá tr , còn khi u n i ch y u d a vào ị ế ể ả ể đã đ ừ ượ ư ể ả ấ ậ

ượ ể ề ả c b o hi m theo đi u ki n ICC(B) 1982 v i giá tr b o hi m là 1.000 $, giá tr th c là ị ự ớ ớ ạ i i t ị ả ị ự ế ệ ị ổ ể ủ ệ ệ ộ

gi m giá tr là 90/900 = 10% ị ả ủ ể ụ ạ l cũng đ ạ ị ổ l ỷ ệ ượ ả ượ ắ ươ ủ ị ị ữ ị ủ ượ ế ả ị ị i c ng đích. N u hàng hóa không đ ứ ị ổ ướ ả ấ ị ng có n đ nh hay thay đ i. Do v y, giá tr thu n s không đ ể ng. V n đ r t căn b n là t ề ấ ượ ẽ ầ ị ổ ặ ổ ả ể ầ ủ ộ ộ ệ ề ệ c ng đích. Giá tr “g p” (gross value) là toàn b giá bán c a hàng hóa t ả ị ị ộ ể ư ườ ể ế ộ ộ ệ i c ng đích trong tình tr ng b t n th t. Vi c c áp d ng khi hàng hóa khi t ệ ấ ớ ả này d dàng c bán thì t gi m giá tr và n u hàng hóa đ ễ ế ỷ ệ ả ị ổ c xác đ nh b ng cách so sánh gi a giá tr d ki n c a hàng nguyên lành và giá tr c a hàng b t n ị ự ế ị ủ gi m giá tr l c đem bán thì giám đ nh viên ph i xác đ nh t ỷ ệ ả ị l ị gi m giá tr c tính giá tr t n th t căn c vào giá tr th tr ấ ỷ ệ ả ị ườ c s d ng đ tính ử ụ ị ậ ị t v vi c đó. Giá tr “thu n” (net value) là giá tr ị ng, tr khi đ n b o hi m quy đ nh đ c bi i c ng ạ ả i bán đã ph i gánh ch u. ị ả ớ ướ c ộ ượ ủ ế ả c. ư ế

ả ướ i c ng đích có xu h ng đ ế t l n hàng b ơ i con tàu thì giá tr b o hi m c a con tàu s th p h n, i đ v y n u ng c b o hi m mu n b o hi m l ườ ượ ế ậ ố i ph i gánh ch u có nghĩa là dù ng i đ ị ọ ạ ả ườ ượ ể t n th t do gi m giá tr c a con tàu. Chính vì th Đi u 69(3) c a MIA 1906 đã quy đ nh r ng khi m t con ằ ấ ổ ị ủ ế ề tàu không đ ữ quy n đòi b i th ộ ố ề s a ch a h p lý đ i v i t n th t đó. Trong v Pitman ki n Universal Marine Ins. Co. Ltd. (1822) tòa đã ấ ữ phán quy t s ti n tr cho vi c gi m giá tr c a m t con tàu đ ộ ệ không v ả gi m giá tr s đ ế ằ ả N u con tàu ch đ ữ ế đ t c t ng t ị ủ ố ớ ệ ự ượ ắ ươ ị ổ ng i b o hi m không ch u trách nhi m đ i v i các t n th t ch a s a ch a n u con tàu sau đó b t n ổ ệ ể ườ ả ị th t toàn b trong th i h n b o hi m nên h cũng không ph i ch u trách nhi m đ i v i vi c gi m giá tr ệ ờ ạ ộ ấ ở i b t n th t toàn b , b t k t n th t có gây b i tàu do t n th t ch a đ ư ộ ấ ể ổ ượ ổ c b o hi m hay không. các hi m h a đ ượ ả ọ ể B i th ố ớ ổ ườ ồ Khi không có tho thu n khác c a ng ậ ph n c a hàng hóa ph i đ ủ ả ượ đ ừ ki n b o hi m c th , tuy nhiên trong khuôn kh c a bài vi ổ ủ trong ph m vi các quy đ nh c a MIA 1906, theo đó gi ủ c ng đ n. Trong th c t ế ả t n th t và ng ấ ổ đ nh m c đ t n th t. ộ ổ ứ ị t r ng n u hàng hóa b t n th t toàn b thì giá tr b o hi m s đ ồ i b o hi m b i c ng Chúng ta đã bi ể ườ ả ng, do v y theo logic thì khi m t ph n c a hàng hóa b t n th t toàn b , ng ả ồ i b o hi m s ph i b i th ủ ể ườ ả ậ ườ ộ ng giá tr b o hi m c a ph n hàng b t n th t đó. Nh v y n u m t ki n hàng b t n th t toàn b th ể ị ổ ị ả ườ i b o hi m có trách b i m t hi m h a đ ượ ọ ể ể ộ ở ằ ng đ n giá tr b o hi m c a ki n hàng đó. B đi u kho n ICC(B) 1982 nh n m nh r ng nhi m b i th ấ ế ồ i ki n hàng đó ph i b m t do “r i” (drop) ho c “cu n xu ng bi n” (overboard) đ làm rõ ý đ nh c a ng ườ ị ố ả ị ấ ầ c quy đ nh trong ICC(C) 1982. Đ xác đ nh giá tr c a m t ph n b o hi m. Đi u ki n t ị ủ ể ị ệ ươ ả lô hàng, ví d nh m t ki n hàng, MIA 1906 quy đ nh r ng giá tr có th b o hi m c a ki n hàng ph i ể ể ả ệ ị ư ộ ơ ở c so sánh v i giá tr có th b o hi m c a toàn b lô hàng đ đ c b o hi m đ xác đ nh t ể ị ể ể ả ớ ộ i b o hi m đ i v i giá tr i đây c n nh r ng quy n l tính toán khi u n i. Trong ví d d ị th cự , ớ ằ ườ ả ụ ướ ạ trong ch ng m c nào đó, ch nh m m c đích xác đ nh t ự ỷ ệ ả ị ằ ỉ c ch p nh n nh giá tr c a lô hàng đ b o hi m. giá trị đ ị ủ ượ Ví d :ụ 10 ki n hàng đ ệ 900 $, trong quá trình d hàng, 1 ki n b t n th t toàn b . Giá tr d ki n c a ki n hàng sau khi t ấ ỡ c ng đích an toàn là 90$. ả Nh v y t l ư ậ ỷ ệ ả ị Khi u n i 10% c a 1.000$ = 100$ (giá tr b o hi m c a m t ki n hàng). ủ ạ ế ng t Nguyên t c t ự đ u tiên c a khi u n i là ph i xác đ nh t ầ ế đ ượ ằ th t t ấ ạ ả b ng cách ằ ph i c đ nh dù th tr ị ườ ả ố ị toán b i th ừ ồ ơ ườ g p tr đi các phí t n ổ ở ả ừ đích nó có th bao g m toàn b chi phí đ đ a hàng đ n c ng đích mà ng ồ N u hàng hóa không đ c đem bán thì giá tr g p chính là giá c a b n thân hàng hóa c ng v i c phí, chi phí đ a hàng lên c ng và thu nh p kh u tr tr ậ ả Lý do s d ng giá tr g p là do các chi phí t ị ộ trong tình tr ng nguyên lành hay b t n th t. C c phí th ấ ả ng n đ nh b t k hàng hóa đ n c ng ị c tr đ cho c hàng t ị ộ ẩ ạ ả ướ ử ụ ạ ấ ể ả ổ ị ả ủ ướ ượ ố ẫ ị ổ ườ

ỉ ờ ố ư ị ổ ấ ấ ẩ ố ớ ự ụ ị ổ ậ ợ ướ ỉ ng hàng đ n ế ố ượ ng ế ng h p thu s ch áp d ng đ i v i kh i l ộ ố ườ ự ẽ t hay hàng b t n th t lên b ch khác bi ộ t l n đ i v i các lo i hàng thu c ấ ệ ớ ạ ng tăng lên. Thu nh p kh u th ng d a vào kh i l ẩ ố ượ ườ ỉ ế ẽ ố ớ t đáng k . ể ộ ng theo đ n b o hi m. Khi ơ ồ ấ ể ấ ạ c bán m t cách thông th ườ ượ ế ệ ị ổ ả ẩ ấ ng trong kho ngo i quan và hàng hóa này b t n th t, khi đó ườ ả ả ướ ậ ậ ị ẩ ậ ệ ừ ủ ượ ạ ướ ự ể ể i nh p kh u ph i tr thu nh p kh u r t cao, do ậ ẩ ế ườ c thu nh p kh u. Hàng hóa đ ạ c l u trong kho ngo i ượ ư ẩ ế c t m d ng và giá tr ế ị ọ ơ ế ị ộ u, thu c lá ng ố ớ ả ẩ ọ ậ ế ậ ớ ạ ề ổ c g i là giá tr trong kho. ộ ấ ể ầ ế ể ứ ủ ườ ậ i nh n ấ ộ ệ ế ể ướ i đ ườ ượ ơ ạ ả ể ị ị ế ế ộ ườ ọ ộ ả ế ư là khi nh n đ ng h p ngo i l ị ỉ ế ự ả ậ ạ ệ ể ượ ườ ả ị ị ợ ế ể c thông báo tai n n, ng ạ c tr b i ng ườ ả ả ở ẽ ượ ủ ệ c. N u khi u n i thu c trách nhi m ạ ọ c b o hi m có th đ a phí giám đ nh vào khi u n i đòi b i th ng c a h ồ ủ i b o hi m tr phí ể ườ ả i b o hi m tr c ti p ch ể ạ i b o hi m b t k khi u n i ấ ể ể ả ệ ậ ồ ườ ố ớ ổ ộ ấ ộ ủ ợ ng h p đó phí giám đ nh s đ ườ ể c phí ủ ướ ề ị ướ ủ ướ ườ ử ướ ế c tr khi hàng hóa đ c và đ ướ ượ ượ ậ ả ủ i c ng đích, tuy nhiên ph n l n c ể ng pháp b i th ươ i v n t ườ ậ ả ố ớ ệ i g i hàng. Theo lý thuy t, c ủ ầ ớ c hoàn l ượ ạ ậ c phí v n ng đ i v i t n th t b ph n c a c ậ i đ i v i vi c thuê tàu hay m t ph n dung tích tàu c a ủ ượ c ả c tho ng h p ợ c phí đ ườ ướ ượ c ườ ộ ế ấ ộ ủ ế ộ c phí đ c phí này s không đ ẽ ầ ạ ề ổ ể ệ ầ ả ậ ể ộ ộ ả ướ ả ố ớ ị ủ ủ ả ả ố ớ ơ ị ể ấ ộ ể ừ ể ứ ọ ụ ụ ậ ặ ộ ề ằ ủ ị ồ đ ng bao g m c ho c có th c phí không đ ượ ặ c phí này, do v y ch tàu ph i thu x p ế ậ ả ng đ i v i khi u n i t v vi c b i th ạ ệ ề ệ ườ ồ ể ả ướ ả l ấ ẽ ượ ỷ ệ ổ c phí ch u r i ro. Cách b i th ị ủ ế c phí (Institute ằ c xác đ nh b ng ị ả ơ ườ ấ ớ ướ ự c phí th c s b t n th t v i toàn b c c phí ch u r i ro g p (gross freight at risk) tr đi c ộ ướ ừ ị ủ ướ ả c phí ch u r i ro g p. T l ớ ố ề ỷ ệ ổ ị ủ ướ ượ ể ả ộ ướ t n th t này sau đó đ ị ả ể ơ c phí. c áp d ng đ i v i vi c b o hi m c ố ớ ệ ể ụ ị ể ượ ướ ễ ả ị ự ườ ổ ng hàng hóa liên quan trong m t v c u h , nh ng chúng ư ạ ộ ng h p này trong th c t ộ ả ỡ ố ợ ị ế ể ồ ả c b o hi m thông ể ố ợ ể ờ ồ ể ế ụ ừ ả ể ố i đ ườ ượ ệ ề ể ả ả ế ụ ườ ự ế ể ề i đ ườ ượ ế ế ụ ượ ạ ế ơ ợ i c ng trung gian theo s ch p thu n c a ng ể ậ ợ ể ấ ậ ả ớ ả ng pháp b i th i pháp dung hòa đ i v i ph ư ươ ả ượ ư ế ả ậ i b o hi m v tình hu ng này và yêu c u ti p t c b o hi m. Khi vi c ti p t c b o ả ầ ườ ả ng h p c b o hi m có 60 ngày đ x lý hàng hóa. Trong nhi u tr c ch p nh n, ng ợ ậ ể ử ấ c b o hi m s thu x p đ hàng hóa ti p t c đ c v n chuy n v c ng đích d ki n. Tuy ề ả ậ ể ẽ ể ả h n. Khi hàng i và kinh t ng h p vi c bán hàng hóa ngay t i ch s thu n l ỗ ẽ ộ ố ườ ệ ồ i b o hi m thì h có th đ ng ý b i ượ ể ồ ủ ọ ườ ả ự ạ ả ng ng pháp “gi m giá tr ”. Theo ph ng t n th t c u v t nh m t gi ươ ị ươ ố ớ ượ c i h n nh ng đây không ph i là ph ồ ả ợ ơ ẽ ườ ng i b o hi m không b b t bu c ph i s d ng ph ả ử ụ ể ườ ả ng đ ườ ng pháp b i th ồ ị ắ ươ ộ t n th t. Chi phí đ a hàng t ổ lo i “b n” khi b t n th t và có xu h ạ ị ổ b t k có b t n th t hay không, ch trong m t s tr ấ ể hàng hóa trong tr ng thái nguyên lành, khi đó s có s khác bi ệ Khi hàng hóa đ ạ giá tr trong kho (bonded value) s thay th giá tr g p đ tính toán b i th ị ẽ m t s lo i hàng hóa đ c bi t nh r ộ ố ạ ư ượ ặ v y h ch ph i mua các hàng hóa đó v i giá tr ỉ ả ọ ậ quan d i s ki m soát c a c quan h i quan và vi c đóng thu nh p kh u đ hàng hóa không bao g m thu nh p kh u đ ượ ồ Có hai đi m quan tr ng c n ghi nh trong vi c xem xét m t khi u n i v t n th t b ph n c a hàng hóa. ệ Đi m th nh t liên quan đ n công tác giám đ nh (n u có), đây chính là trách nhi m c a ng ế ị hafngvaf chi phí giám đ nh do ng c b o hi m gánh ch u tr ả ị c a đ n b o hi m thì đ ể ư ượ ể ả ủ nh ng n u khi u n i không thu c trách nhi m b o hi m thì h không th đòi ng ệ ạ ế giám đ nh. Có m t tr ộ ườ đ nh giám đ nh và trong tr ị có thu c trách nhi m b o hi m hay không. T n th t b ph n c a c ổ Đi u 70 c a MIA 1906 quy đ nh v ph ậ ấ ộ ề i. C c phí là ti n thù lao tr cho ng t ầ ộ ề ả c phí đ h đ chuyên ch hàng hóa c a ng ả ượ ở ọ ể c ch tàu yêu c u tr tr giao an toàn t ả ướ ầ ạ ả i ngay c trong tr thu n trong h p đ ng v n chuy n là c ả ướ ồ ợ ng h p đó c không giao hàng (non-delivery) toàn b hay m t ph n chuy n hàng. Trong tr ợ ộ g p vào giá tr c a hàng hóa và m t khi u n i v t n th t b ph n c a hàng hóa s t ậ ẽ ự ộ ị ủ c tr tr c phí đã tr cho vi c v n chuy n hàng hóa. Khi c m t ph n c ướ ả ướ ph i hoàn tr thì ch tàu ph i gánh ch u r i ro đ i v i kho n c ủ ướ b o hi m cho riêng h . Đ n b o hi m có th có quy đ nh đ c bi ả ả t n th t b ph n, ví d áp d ng m c kh u tr 3% theo b đi u kho n b o hi m c ấ ổ t n th t s đ Freight Clauses), tuy nhiên Đi u 70 c a MIA 1906 quy đ nh r ng t ề ng đ n gi n là cách so sánh c ự ị ổ ồ ệ l y t ng c c phí đã tr và so sánh ph n chênh l ch ầ ộ ấ ổ c nhân v i s ti n b o hi m theo này v i t ng c ấ ớ ổ đ n b o hi m. MIA 1906 quy đ nh chung cho c đ n b o hi m đ nh giá và không đ nh giá, tuy nhiên ị ả ơ ả trong th c ti n các đ n b o hi m đ nh giá không đ ể ơ ả B i th ng t n th t c u v t ớ ấ ứ ồ Không có c s đ i v i lo i tính toán b i th ơ ở ố ớ ộ ụ ứ ườ ồ ợ c d xu ng m t c ng trung gian và h p ta có th g p tr khi hàng hóa đ ự ế ườ ể ặ đ ng v n chuy n b k t thúc. Trong các tình hu ng nh th , b o hi m theo B đi u kho n ICC 1982 ộ ề ể ậ cũng s k t thúc theo cùng th i đi m k t thúc h p đ ng v n chuy n, tr khi ng ế ẽ ế báo ngay cho ng hi m đ ể ượ i đ ng ườ ượ nhiên, trong m t s tr c bán t hóa đ th ư ộ ấ ứ ổ ườ c b o hi m s có l i đ pháp này ng ể ườ ượ quy đ nh trong MIA 1906 và ng ị này.

Nguy n Văn Minh (Giám Đ c Ban QLNV) ễ ố

T ng Công ty C ph n B o Minh ổ ầ ả ổ