NHỮNG NGƯỜI PHỤ NỮ VẼ
66 họa sĩ, nhà điêu khắc của câu lạc bộ nữ tác giả Hội Mỹ thuật Việt Nam trình
làng 68 tác phẩm mới, đa dạng trong bút pháp, chất liệu, kỹ thuật biểu hiện và
phong phú về đề tài; đó là thiên nhiên nhiệt đới Việt Nam, tổ ấm gia đình, hình ảnh
Hà Nội kết tinh từ văn hóa Thăng Long: từ mái nhà, góc phố cổ... đến đề tài lãnh tụ
và các vấn đề xã hội.v.v... Để khái quát phòng tranh tượng, chúng tôi đã có cuộc
trò chuyện với một số nữ tác giả, lời tâm sự của các chị thể hiện ý tưởng sáng tác
của bản thân mình.
Họa sĩ Đỗ Thị Ninh nói về tác phẩm Văn Miếu (sơn dầu): “Văn Miếu là địa danh
rất đặc sắc, thể hiện bề dày của văn hóa Thăng Long, ở Văn Miếu Quốc Tử Giám
có cái cổng ghi dấu ấn thời gian và cây cổ thụ rất đẹp nhất là khi trời mưa. Tôi đã
vẽ Văn Miếu theo cái cảm của mình, cố gắng thể hiện được chiều sâu của vùng đất
ngàn năm văn hiến”.
Nữ họa sĩ Mai San góp mặt ở tác phẩm Chơi Xuân thể hiện không khí mùa xuân-
lúc khởi đầu năm mới. Chị nói: “Tôi vẽ những tà áo dài của các thiếu nữ đang dạo
phố và cũng vẽ những người đàn bà bận rộn với công việc để bày tỏ rằng phụ nữ
chúng ta nhiều thứ phải lo, nhưng họ là người làm cho cuộc sống thanh thản...
Ngô Thiên Kim với bức Phố nhỏ khắc thạch cao, tuy khuôn khổ nhỏ nhưng gây ấn
tượng. Chị tâm sự:”Mạch nguồn của tác phẩm là do tôi rất thích vẽ cảnh sắc Hà
Nội, tôi thích cái cổ xưa, kỷ niệm... những mái ngói rêu phong rất hợp với cảm xúc
đang dần mất đi của tôi. Góc phố ở bức tranh này không cụ thể là phố nào, tôi chỉ
lấy hồn của phố cổ mà thôi. Phố cổ Hà Nội sẽ mãi đi cùng những sáng tác của tôi
giúp tôi thể hiện tình yêu mảnh đất lịch sử này”
Họa sĩ Phạm Thị Nguyệt Nga nổi tiếng với những tranh khắc gỗ rất đậm chất Hà
Nội như Đêm Trăng, Đánh Cờ, Em bé uống nước, Tới trường. Nữ họa sĩ tâm sự:
“Tôi đã làm 150 bức tranh khắc gỗ, bây giờ tôi chuyển sang chất liệu khác. Bức
tranh Ruộng bậc thang ở Mù Căng Chải (Sơn dầu) với hòa sắc xanh thể hiện vẻ
đẹp của thiên nhiên vùng cao. Ruộng bậc thang ở Mù Căng Chải trong thực tế đã là
bức tranh tuyệt mỹ, tôi chỉ việc “bê” vẻ đẹp của thiên nhiên vào tranh. Đất nước ta
đẹp thật!”.
Hỏi họa sĩ Đào Minh Nguyệt về bức Tĩnh Vật (Sơn dầu) trong triển lãm, rất chân
thành, chị thú thật đây chỉ là bức tranh góp cho có mặt ở triển lãm bởi chị đang
hoàn thành bức Hà Nội trong tôi bằng chất liệu sơn mài. Chị nói: “Ký ức về Hồ
Gươm không phai mờ, khi còn là cô bé, tôi suốt ngày tha thẩn nhặt búp đa bên bờ
hồ thổi chơi. Tôi sáng tác nhiều đề tài nhưng hình ảnh về Hồ Gươm mãi mãi bên
tôi”.
Bùi Mai Hiên lại thể hiện tình yêu Hà Nội qua tác phẩm Có hai sự hủy diệt thầm
lặng (Sơn mài). Bằng thủ pháp tượng trưng, tác giả gợi vài nét về Hà Nội đang bị
đe dọa vì môi trường ô nhiễm đang đè nặng lên bầu trời làm cảnh vật như nghẹt
thở, ô nhiễm không khí, nước và ô nhiễm văn hóa. Chị nói: “Tôi muốn thông qua
tác phẩm của mình gửi thông điệp đến cho mọi người là phải bảo vệ môi trường,
đây là trách nhiệm của từng cá nhân và cộng đồng. Tôi đã qua sáng tác loạt tranh
trừu tượng, bây giờ tôi đam mê thể loại tranh nói về cuộc đời người phụ nữ với
những khát vọng, tình yêu, nhất là tình mẫu tử. Rất may cho những người phụ nữ
làm nghệ thuật vì lao động sáng tạo nghệ thuật đã làm cuộc đời có ý nghĩa”.
Họa sĩ Nguyễn Thị Phương Lan vừa vất vả vừa vui mừng khi triển lãm tranh bằng
chất liệu vải ghép thành công. Chị là một người phụ nữ giàu nghị lực, vượt qua khó
khăn của cuộc sống. Chị vẽ tác phẩm Tàu Nam Triệu ở cửa sông (Sơn dầu) với bố
cục chắc chắn. Đây là kết quả của đợt đi sáng tác do công ty tàu biển Vinashin
mời. Chị kể: “đi thực tế mới thấy sự bao la hùng vĩ của tàu biển Nam Triệu; khó là
phải chọn được góc độ vẽ. Thâm nhập thực tế rất tốt, qua đó thấy được sự phát
triển của hàng hải Việt Nam. Tôi đã ký họa để lấy cảm xúc khi vẽ, còn máy ảnh chỉ
làm tư liệu để ghi chi tiết...” Nhận xét về phòng triển lãm mỹ thuật của các nữ tác
giả chị nói: “Hội Mỹ thuật đã tạo điều kiện cho chị em đi sáng tác, tham quan, triển
lãm như vậy là ưu ái vì thực tế phụ nữ sáng tác, triển lãm tác phẩm khá vất vả so
với nam giới. Nhìn phòng tranh của các nữ tác giả thấy có người vẽ đều tay, có
người do bận gia đình, công việc nên ít thời gian sáng tác thì cần phải phấn đấu,
đầu tư thời gian để vẽ chất lượng hơn nữa”.
Bức tranh sơn dầu Vượt rừng đêm của họa sĩ Phan Thị Thanh Mai vẽ chuyến vượt
rừng của bộ đội ta ở Trường Sơn. Chuyến đi Tây Nguyên cách đây 20 năm vẫn đầy
ắp những kỷ niệm tình cảm giữa các chiến sĩ đồng bào với đoàn họa sĩ. Các nghệ sĩ
đã “xông pha” khắp các tỉnh Tây Nguyên, vào cả nơi buôn làng heo hút để vẽ đồng
bào dân tộc. Mặc dù khi ấy đã hòa bình nhưng các chiến sĩ và nhân dân trên đại
ngàn Trường Sơn của Tổ quốc vẫn phải hàng giờ, hàng ngày canh gác, nắm chắc
tay súng bảo vệ mảnh đất giữ vị trí quan trọng của Tổ quốc. Vượt rừng đêm là vẽ
theo ký ức, tôi đã thể hiện theo lối trang trí, vẽ theo cảm xúc, ấn tượng về vùng đất
Tây Nguyên mình đã qua - họa sĩ nói. Đứng ở góc độ Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ
nữ tác giả, chị nhận xét về phòng tranh: “Đã là phụ nữ vẽ thì tranh có nữ tính là tất
nhiên rồi, nhưng đây là phòng tranh có nhiều bức màu đẹp, có nhụy, giàu cảm xúc,
đề tài gần gũi trong cuộc sống đời thường, có tác phẩm thuộc đề tài lãnh tụ, chiến
tranh cách mạng nhưng vẫn được thể hiện với chất lãng mạn, bay bổng. Hội đồng
nghệ thuật của Hội Mỹ thuật Việt Nam đã đánh giá đây là triển lãm tốt nhưng nhấn
mạnh chị em nên đi sâu vào tranh bố cục theo đề tài, tìm phong cách thể hiện phù
hợp cách sáng tạo và ý tưởng độc đáo”.
Nhà phê bình mỹ thuật Nguyễn Hải Yến chủ nhiệm Câu lạc bộ nữ tác giả nhấn
mạnh: “Không khắt khe đòi hỏi những biến động đương đại trên từng tác phẩm của
các chị, nhưng sẽ tinh tế nhận ra đằng sau những mảng màu nét bút là thành đạt
trong suy cảm về một trao lưu hội họa Việt Nam trong thời kỳ hội nhập và đổi
mới”. 68 tranh tượng của các nữ tác giả lần này đã tạo nên bản hòa sắc có nhiều nét
động trên nền bức thảm là tâm hồn người phụ nữ. Mỗi tác phẩm là một bài thơ, là
nét nhạc duyên dáng, đằm thắm, là khám phá về vẻ đẹp của giới nữ, của người đàn
bà, người mẹ trong xã hội, trong thiên nhiên.
