Nợ xấu “ăn mòn” lợi nhuận ngân hàng
từ bao giờ?
Nợ xấu của ngân hàng tiếp tục gia tăng trong 6 tháng qua và đáng chú ý nhất là
nhóm nợ có khả năng mất vốn tăng mạnh. Tuy nhiên, gần đây, con số trích lập dự
phòng rủi ro của các ngân hàng mới đồng loạt tăng, khiến lợi nhuận của các ngân
hàng đang bị “gặm mòn”. Có ý kiến cho rằng, đáng ra, các ngân hàng đã phải trích
lập dự phòng từ trước rồi.
Nợ xấu đang tăng nhanh
Tín dụng tăng chậm, thậm chí âm, trong khi nhiều khoản nợ cũ trở thành nợ xấu,
khiến lợi nhuận của một số ngân hàng đang dần bị bào mòn, kết quả kinh doanh
quý II/2012 đã phần nào nói nên thực tế đó.
Vietcombank (VCB) vốn được xem là nhà băng có thế mạnh trong phát triển tín
dụng. Thế nhưng, số liệu vừa được Vietcombank đưa ra cho thấy, tăng trưởng tín
dụng đến 30/6 của Ngân hàng chỉ đạt mức 2,96%. Trong khi đó, tỷ lệ nợ xấu đã
tăng từ 2% đầu năm nay lên 3,47% vào cuối quý II. Trong đó, nợ có khả năng mất
vốn lên đến gần 3.900 tỷ đồng. Vì thế, chỉ trong quý II, Vietcombank đã phải trích
lập dự phòng rủi ro 1.088 tỷ đồng, lũy kế 6 tháng trích lập dự phòng hơn 2.000 tỷ
đồng, gấp đôi cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận trước thuế quý II của Ngân hàng mẹ
Vietcombank do vậy chỉ đạt 1.124 tỷ đồng, giảm 10% so với quý II/2011; lũy kế 6
tháng giảm 8% so với cùng kỳ 2011.
do phải trích lập dự phòng rủi ro tín dụng đến 1.453 tỷ đồng, nên lãi sau thuế quý
II/2012 của Ngân hàng chỉ còn 565 tỷ đồng, giảm 70% so với cùng kỳ năm trước.
Chi phí dự phòng rủi ro tín dụng của VietinBank chiếm hơn 66% lợi nhuận trước
dự phòng. Bởi khoản nợ xấu có khả năng mất vốn của VietinBank đến cuối quý
II/2012 của ngân hàng mẹ lên tới 2.254 tỷ đồng, tăng mạnh so với con số đầu năm,
chưa đạt tới 1.000 tỷ đồng khiến trích lập dự phòng (100% cho các khoản nợ có
khả năng mất vốn) cũng như nhóm nợ nghi ngờ lên đến gần 2.000 tỷ đồng (trích
lập dự phòng 50%) của Vietinbank tăng vọt. Vì thế, dù lợi nhuận thuần trước trích
lập dự phòng trong 6 tháng đầu năm của ngân hàng này vẫn tăng 10,6% so với
cùng kỳ năm 2011. Nhưng do chi dự phòng lớn, lợi nhuận sau thuế của
VietinBank sụt giảm mạnh. 6 tháng đầu năm, Ngân hàng chỉ lãi 1.960 tỷ đồng,
giảm 28% so với cùng kỳ.
Thu nhập thuần từ lãi đóng góp chủ yếu vào kết quả kinh doanh quý II/2012 của
Eximbank (EIB), nhưng do nợ quá hạn của Ngân hàng chiếm 4% tổng dư nợ,
trong đó, nợ có khả năng mất vốn chiếm 0,87% tổng dư nợ cho vay khách hàng,
nên trích lập dự phòng tăng. Vì thế, lợi nhuận trước và sau thuế của EIB chỉ tăng
hơn 1,5% so với cùng kỳ. Lũy kế, lợi nhuận trước thuế 6 tháng đầu năm nay của
Eximbank đạt 1.857 tỷ đồng, tăng 9,9% so với 6 tháng đầu năm 2011; lợi nhuận
sau thuế đạt 1.391 tỷ đồng.
Lãi thuần 6 tháng đầu năm nay của ACB đạt trên 3.611 tỷ đồng, tăng 18,05% so
với cùng kỳ năm 2011. Tuy nhiên, do chi phí hoạt động tăng cao và trích lập dự
phòng rủi ro tín dụng tăng, khiến lợi nhuận sau thuế 6 tháng đầu năm nay của
ACB giảm nhẹ so với cùng kỳ, còn 1.392,59 tỷ đồng.
Từ những kết quả công bố trên của các NHTM, có thể thấy, nợ xấu của các nhà
băng đang gia tăng và trích lập dự phòng rủi ro đang “khoét dần” vào lợi nhuận.
Nếu tỷ lệ nợ xấu cuối năm sụt giảm, các ngân hàng sẽ được hoàn nhập dự phòng
và lợi nhuận sẽ tăng trở lại. Song trước bối cảnh thị trường hiện nay, khi môi
trường kinh doanh không thuận lợi, sức tiêu thụ của thị trường sụt giảm… tác
động tiêu cực đến sản xuất, kinh doanh của DN thì khả năng đòi được nợ của ngân
hàng càng yếu dần.
Nhưng tăng trích lập dự phòng… hơi muộn?
Có ý kiến cho rằng, các con số về lợi nhuận của ngân hàng đưa ra gần đây chưa
thực sự đúng với thực tế, nhất là khi các DN rơi vào tình trạng sản xuất đình đốn
vì sức mua thị trường sụt giảm và chịu áp lực lãi suất nên nhà băng càng ngại công
bố mức lợi nhuận cao… Trên thực tế, thời gian gần đây, các ngân hàng rất ngại
bình luận đến kết quả hoạt động, ngoại trừ những đơn vị niêm yết buộc phải công
bố báo cáo tình hình tài chính quý, vì sợ bị dư luận coi là “ăn” trên lưng DN.
Qua trao đổi với Đầu tư Chứng khoán, ông Phạm Huy Hùng, Chủ tịch HĐQT
VietinBank khẳng định, con số lợi nhuận đưa ra như trên của VietinBank là hoàn
toàn sát với thực tế hoạt động của Ngân hàng hiện nay. Theo ông Hùng, sở dĩ lợi
nhuận quý II của VietinBank giảm là do trích lập dự phòng tăng khi nợ xấu tăng.
“Nợ xấu tăng buộc chúng tôi phải trích lập dự phòng đầy đủ thì rất khó tránh được
việc ảnh hưởng đến lợi nhuận. Tuy nhiên, VietinBank vẫn nỗ lực để có thể đạt
được kế hoạch lợi nhuận trước thuế”, ông Hùng nói và cho biết, để có thể đạt được
chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế hơn 9.000 tỷ đồng, từ giờ đến cuối năm, VietinBank
sẽ đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng và hỗ trợ vốn cho các khách hàng có kế hoạch
sản xuất - kinh doanh khả thi.