ổ ủ ỗ ề ườ ứ ị ướ ạ ố Đ bài: N i th ng kh c a ng i nông dân b áp b c tr c Cách m ng qua nhân
ủ ệ ậ v t Chí Phèo trong truy n Chí Phèo c a Nam Cao
Bài làm
ứ ứ ắ ộ ủ ệ ắ ả ầ Năm 1941, truy n ng n "Đôi l a x ng đôi" c a Nam Cao ra m t đ c gi . Đ u năm 1946,
ượ ệ ẩ ả ổ ộ ệ truy n đ c tái b n, ông đ i tên truy n thành "Chí Phèo". Nó là m t tác ph m vi ế ề ề t v đ
ướ ạ ượ ế ạ ệ ọ ệ tài nông dân tr c Cách m ng đ c x p vào lo i ki ề t tác trong n n văn h c Vi t Nam
ệ ạ ở ổ hi n đ i, làm cho tên tu i Nam Cao tr thành b t t ấ ử .
ự ả ậ ộ Qua nhân v t Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã ph n ánh m t cách chân th c khách quan
ế ề ỗ ổ ủ ố ườ ị ư ứ ị ừ trong t ng chi ti t v n i th ng kh c a ng i nông dân b áp b c, b l u manh hóa tr ướ c
Cách m ng.ạ
ờ ắ ươ ươ ươ ế ắ ầ ố ố ầ Chí Phèo b n m i hay ngoài b n m i, lúc h n ch t? Hai m i năm đ u, đ i h n đ y
ướ ấ ậ ố ờ ườ ắ ắ ổ ơ n c m t. Tám năm đi tù trong oan u ng và u t h n. H n m i năm cu i đ i, h n tr ở
ỷ ữ ủ ạ ử ướ ắ ỉ thành con qu d c a làng Vũ Đ i, ch bi ỉ ế ượ t r ỉ u và ch i, ch có máu và n c m t. Ch có
ườ ệ ớ ắ ị ở ế ế ợ ị ba ng i quan h v i h n là Bá Ki n, v ba Bá Ki n và Th N . Đó là lí l ch Chí Phèo.
ộ ứ ẹ ứ ố ế ườ ủ ắ ổ ừ Chí Phèo là m t đ a không cha không m , t c vô thân. Ki p ng i c a h n kh t khi
ộ ườ ấ ế ẹ ắ ử ắ ụ ằ n m trong b ng m t ng i đàn bà ch a hoang, c t ti ng khóc oe oe, m h n đùm h n vào
ứ ở ụ ả ố ắ ắ ạ ắ cái váy đ p v t lò g ch cũ. Khi h n xám ng t, anh th ng l ướ ướ i r ề c h n v đem cho
ụ ụ ế ắ ố ố ắ m đàn bà góa mù; sau đó m ta bán h n cho bác phó c i. Và khi bác phó c i ch t thì h n
ở ạ ở ộ ậ ứ ọ ộ ơ ơ ế b v , h t đi cho nhà này l i đi ộ ậ cho nhà n . M t hoang thai, m t v t v t đi, m t v t
ộ ẻ ơ ơ ộ ậ ế ố ờ ơ cho không, m t v t đem bán, m t k b v làm thuê ki m s ng. Đó là trang đ i cô đ n,
ấ ạ ắ ủ ơ ầ ộ ươ ầ ướ đ y n ổ c m t c a Chí Phèo. M t tu i th đ y b t h nh, đáng th ng!
ị ợ ề ế ổ Năm 20 tu i, Chí Phèo làm canh đi n cho Bá Ki n. Chí Phèo b v ba Bá Ki n l ế ợ ụ i d ng
ắ ắ ụ ư ắ ả ấ ộ ị "b t h n bóp chân, hay xoa b ng, đ m l ng" mà h n b đi tù b y, tám năm. M t anh c ố
ị ườ ề ợ ụ ủ ư ế ổ ị nông hi n lành đã b ng i ta l ạ i d ng, b tù oan u ng. Chính Bá Ki n là ch m u làm h i
ư ự ề ố Chí Phèo. Nhà tù th c dân đã l u manh hóa anh c nông hi n lành này. Sau tám năm đi tù
ọ ố ặ ạ ắ ầ ổ ớ ề v , Chí hoàn toàn thay đ i. Cái đ u tr c l c, cái m t câng câng, cái răng c o tr ng h n,
ắ ườ ườ ự ữ ế ầ ạ ớ hai m t g m g m trông g m ch t. Cái ng c phanh, đ y nh ng nét ch m tr ổ ồ r ng
ượ ộ ớ ướ ứ ớ ả ạ ầ ờ ph ng v i m t ông t ng c m chùy! Ph i chăng Chí ng o đ i, thách th c v i thiên h ạ
ấ ứ ự ế ấ ờ ố ị cho bõ u t c căm h n? Hay anh c nông này b nhà tù th c dân tha hóa, làm bi n ch t?
ổ ủ ứ ế ề ắ ắ ỗ ố ự N i th ng kh c a Chí Phèo đ n m c cùng c c là sau khi h n đi tù v . H n đã gây ra bao
ồ ả ổ ự ệ ử ệ ế ế ộ ờ ỗ "s ki n", bao chuy n đ ng tr i. Ch i Bá Ki n, đ n n i "m m t ế ộ tiên đ n l n lên
ạ ụ ả ử ồ ạ ườ ặ ấ ớ ớ ắ m t!". Xô xát v i Lý C ng r i r ch m t, kêu làng ăn v . C Bá ph i x nhũn v i h n,
ế ế ượ ể ắ ề ố ụ ạ ồ ố ố gi t gà th t r u, đãi thêm đ ng b c đ h n v u ng thu c! Chí Phèo đ t quán m bán
ượ ố ở ấ ớ ố ế ờ ượ r ồ ố u. Ng i u ng r u v i chu i xanh ch m mu i ầ ạ ngôi mi u con c nh b sông, c m
ế ầ ứ ế ọ ở ụ ẩ ạ ế dao nh n đ n nhà Bá Ki n l n th hai xin đi tù: "B m c , con l i đ n kêu c , c l ụ ụ ạ i
ở ồ ụ ắ ế ằ ả ả ệ cho con đi tù"..., "con ph i đâm ch t dăm ba th ng, r i c b t con gi i huy n". M t s ộ ự
ẩ ả ậ ắ ở ướ ở ư th t cay đ ng phũ phàng, nh Chí Phèo nói: "... b m qu đi tù s ng quá. Đi tù còn có
ờ ề ề ướ ướ ắ ủ ơ c m mà ăn, bây gi v làng v n ộ c, m t th c c m dùi không có, ch làm gì nên ăn".
ế ộ ườ ệ ả ị ợ ỉ ộ ụ Bá Ki n là m t tên c ng hào x o quy t "tr không l ơ i thì c dùng". Ch m t câu m n
ụ ớ ế ườ ụ ấ ớ ọ tr n, c cho Chí Phèo bi t là anh ta v i Lý C ng, con trai c " còn có h kia đ y". Ch ỉ
ộ ả ế ế ầ ầ ẳ ộ ợ m t câu nói khích, Bá Ki n sai anh đ u bò này c m dao đi th ng đ n nhà đ i T o đòi n .
ế ộ ự ư ẩ ả ố ọ ị ế ủ Vô h c, ngu d t và l u manh (s n ph m c a ch đ th c dân), Chí Phèo đã b Bá Ki n
ụ ạ ồ ượ ụ ưở "chinh ph c". Năm đ ng b c, năm sào v ườ ở n bãi sông, Chí đ c c Bá "th ng" cho.
ắ ắ ả ở ỗ Năm đó Chí Phèo hăm b y hăm tám, h n "b ng thành ra có nhà", h n tr thành "anh chân
ế ớ ủ tay m i" c a Bá Ki n.
ờ ơ ườ ạ ạ ủ ầ ướ ị ầ ắ ắ Đo n đ i h n m i năm còn l i c a Chí Phèo đ y máu và n ộ c m t. H n b đ u đ c
ượ ợ ướ ẻ ắ ậ ắ ở ằ b ng r u và các món l i khác. H n tr thành k đâm thuê chém m n. H n "đ p phá
ệ ả ơ ướ ắ ủ bao nhiêu c nghi p... làm ch y máu và n c m t c a bao nhiêu ng ườ ươ i l ệ ng thi n". Hai
ắ ầ ộ ờ ắ ấ ậ ữ ộ ơ ấ bàn tay h n v y đ y máu và t i ác. Cu c đ i h n là nh ng c n say dài b t t n, mênh
ọ ạ ử ớ ắ ậ ầ ạ ặ ượ mông: "h n đ p đ u, r ch m t, ch i b i, d a n t trong lúc say nóng r u trong lúc say đ ể
ị ướ ữ ấ ả ườ ẫ ồ ườ ậ ồ r i say n a, say vô t n". Chí Phèo đã b c p m t c hình ng i l n linh h n. Ng i ta
ắ ắ ỷ ữ ế ạ ắ ộ ạ ằ ọ bi n h n thành m t con qu d . Cái m t h n "vàng vàng", "s m màu l ằ i", "v n d c v n
ế ố ẳ ị ẩ ẹ ắ ố ộ ẻ ngang... bi t bao nhiêu là s o . H n b đ y xu ng h th m t ổ i ác. Cái th biên tên tu i
ắ ế ổ ắ ữ ắ ả ắ h n cũng không có. H n không bi t tu i h n, "h n không còn ngày tháng n a", c làng
ề ự ậ ặ ẳ ỗ ầ ắ ạ Vũ Đ i "đ u s h n thù tránh m t h n m i l n h n qua".
ộ ẻ ấ ẻ ạ ả ắ ộ ộ Chí Phèo đâu ph i là k m nh! H n là m t tên điên khùng, là m t k m t trí, là m t con
ỷ ữ ố ộ ượ ữ ắ ớ ự ộ ẻ ề ầ qu d . Cu c u ng r ạ u gi a h n v i T Lãng, m t k làm ngh th y cúng kiêm ho n
ơ ơ ủ ữ ế ấ ỗ ơ ườ ổ ộ ợ l n cho th y n i cô đ n b v c a nh ng ki p ng i đau kh . Cu c "làm tình" năm ngày
ủ ắ ị ở ộ ườ ở ơ ấ ươ ớ đêm c a h n v i Th N , m t ng ổ i đàn bà ngoài ba m i tu i, d h i x u ma chê qu ỷ
ộ ướ ủ ặ ộ ờ ờ h n là m t b c ngo t trong cu c đ i Chí? Bát cháo hành và bàn tay săn sóc c a Th N ị ở
ươ ạ ườ ớ ạ ồ ứ đã đánh th c chút ít l ng tri còn sót l i trong con ng ắ i Chí Phèo. H n bu n nh l i m ơ
ướ ị ờ ẻ ắ ươ ị ở ở ệ ắ ớ c bình d th i trai tr . H n "thèm l ố ng thi n". H n mu n tùng v i Th N chung
ộ ặ ấ ứ ỏ ố ộ ố ỷ ữ "m t nhà cho vui" "làm thành m t c p r t x ng đôi". Mu n thoát kh i l ố t qu d , mu n
ở ạ ườ ư ườ ữ ị ở ị ấ tr l i làm ng i, nh ng ai cho Chí làm ng ộ i n a? Bà cô Th N không cho th l y "m t
ố ỏ ộ ị ỡ ề ạ ặ ạ ả ằ ộ ỉ th ng không cha", ch có m t ngh là "r ch m t ăn v ". Th N đã ph i ch i b cu c tình.
ắ ắ ộ ố ị Th đã giúi cho h n m t cái làm cho "h n lăn khoèo xu ng sân". Ai cho Chí Phèo làm
ể ấ ặ ắ ế ẹ ữ ệ ế ả ng ườ ươ i l ng thi n? Làm th nào đ m t đi nh ng v t s o m nh chai trên m t h n? Đó là
ổ ủ ẩ ố ị ườ ỗ n i th ng kh c a Chí Phèo. Chí Phèo đã b xô đ y vào con đ ế ắ ng cùng b t c, không có
ố ượ ế ế ể ậ ắ ặ ươ ố l ắ i thoát! H n đã u ng r u cho th t say! H n đ n g p Bá Ki n đ "đòi l ệ ng thi n".
ế ồ ắ ự ế ắ ậ ố ệ ở ờ ả H n đà đâm ch t Bá Ki n r i h n t sát! Đó là quy lu t kh c li đ i: "ác gi t ác báo!".
ừ ộ ố ươ ỷ ữ ị ướ ệ ấ ả T m t c nông l ị ế ng thi n, Chí Phèo b bi n thành qu d , b c p m t c hình ng ườ i
ồ ừ ồ ỷ ữ ươ ệ ố ượ ẫ l n linh h n, r i t qu d mà "thèm l ng thi n", mà mu n đ c tr ở ạ l i làm ng ườ i
ể ượ ư ượ ườ ế nh ng không th đ c, không ai cho Chí đ c làm ng ộ i!. Đó là m t ki p ng ườ ầ i đ y
ướ ổ ủ ổ ủ ắ ỗ ố ỗ ố ườ máu và n c m t. Đó là n i th ng kh c a Chí Phèo, n i th ng kh c a ng i nông dân
ướ ạ ị ư b l u manh hóa tr c cách m ng.
ự ể ậ ắ ọ ộ ậ Nam Cao đã kh c h a và xây d ng nhân v t Chí Phèo thành m t nhân v t đi n hình cho
ủ ầ ư ự ổ ớ ộ ự ố s th ng kh và l u manh hóa c a t ng l p nông dân nghèo trong xã h i th c dân phong
ế ạ ữ ọ ki n. Chí Phèo l ứ i có nh ng nét riêng, tính cách riêng. Chí Phèo, Năm Th , Binh Ch c...
ỗ ứ ạ ư ư ầ ộ ộ ờ ề đ u là đ u bò, l u manh, nh ng m i đ a l ộ ộ i có m t cách riêng, m t cu c đ i riêng, m t
ư ề ế ả ậ ạ ỗ ậ ố s ph n riêng. Chí Phèo, Lão H c, Lang R n, v.v... đ u ch t bi th m, nh ng m i ng ườ i
ộ ạ ự ử ự l t i t , t sát m t cách khác nhau.
ạ ấ ử ụ ể ệ ậ ạ ố ộ ữ Nam Cao có tài k chuy n, s d ng ngôn ng nhân v t trong đ i tho i, đ c tho i r t sinh
ệ ậ ắ ả ậ ộ ộ đ ng, ngh thu t phân tích tâm lí nhân v t Chí Phèo m t cách sâu s c. Ông đã ph n ánh
ụ ể ỗ ổ ủ ự ố ộ ườ ướ ạ m t cách chân th c, c th n i th ng kh c a ng i nông dân nghèo tr c cách m ng.
ộ ờ ủ ế ả ố ổ Qua cu c đ i th ng kh và cái ch t bi th m c a Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã gióng lên
ộ ế ứ ấ ả ườ ứ ấ ữ ườ ỉ m t ti ng chuông c nh t nh: Hãy c u l y con ng i, hãy c u l y nh ng ng i nông dân
ổ ố ự ế ổ ỏ ộ ồ nghèo kh , đau kh , d t nát... Hãy xóa b xã h i th c dân, phong ki n ngu n g c c a s ố ủ ự
ứ ộ ủ ươ ệ ấ áp b c bóc l t, c a cái ác và đau th ộ ng. Qua đó, ta càng th y rõ, truy n Chí Phèo là m t
ệ ươ ứ ạ ố ế ki t tác văn ch ầ ng ch a chan tinh th n nhân đ o th ng thi t!
