ế ủ ể ứ ơ ễ ế ề ễ Đ bài: Phân tích bài th Thu đi u c a Nguy n Khuy n đ ch ng minh: Nguy n
ơ ủ ế ả ệ Khuy n là nhà th c a làng c nh Vi t Nam
Bài làm
ơ ớ ế ỉ ế ỉ ủ ễ ế ầ ướ ơ ố Nguy n Khuy n là nhà th l n cu i th k XIX, đ u th k XX c a n c ta. Th ông
ế ẫ ằ ộ ộ ễ ậ đ m đà tính dân t c và mang m t phong cách riêng khó l n. Có ý ki n cho r ng : “Nguy n
ơ ặ ắ ủ ữ ế ả ộ ệ ề Khuy n là m t trong nh ng nhà th đ c s c c a làng c nh Vi ể ệ t Nam”. Đi u đó th hi n
ữ ề ế ơ ị ấ ấ r t rõ qua nh ng sáng tác v thiên nhiên, nh t là qua chùm th : “Thu v nh”, “Thu đi u”,
“Thu m”.ẩ
ư ế ề ề ơ ơ Đáng l u ý là các chi ti ư t trong ba bài th này cũng nh nhi u bài th khác đ u rút ra t ừ
ậ ở ươ ả ậ ộ ồ ướ ả c nh v t quê h ng tác gi , m t vùng đ ng chiêm trũng quanh năm ng p n c, trong
ữ ữ ạ ớ ờ ố ọ làng vô s ao chuôm v i nh ng b tre quanh co bao b c nh ng mái r nghèo.
ươ ế ợ ớ ồ ơ ằ ề ậ Tình yêu quê h ự ể ng, s hi u bi ế ườ t t ắ ng t n v làng quê k t h p v i h n th đ m th m,
ế ủ ả ơ ấ ủ ề ữ ầ ạ ơ tinh t c a tác gi ủ đã sáng t o nên nh ng v n th b t h v mùa thu n i thôn dã c a
ắ ộ ữ ễ ế ả ằ ơ ả ồ đ ng b ng B c b . Thiên nhiên trong th Nguy n Khuy n không ph i là nh ng hình nh
ừ ượ ướ ệ ườ ơ ổ ể ữ ả ậ ấ ị tr u t ng, c l th ng th y trong th c đi n mà là nh ng c nh v t bình d , thân
ở ồ ủ ả ơ ồ ệ ậ ấ ớ ồ quen nông thôn. Cái h n c a c nh v t th m sâu vào tâm h n nhà th , đ ng đi u v i tâm
ở ủ ạ ồ tr ng bu n, trăn tr c a ông.
ợ ạ ư ả ơ ộ ứ ề ỉ Ba bài th , ba c nh thu khác nhau nh ng h p l i thành m t b c tranh hoàn ch nh v mùa
ữ ư ặ ấ ớ thu v i nh ng nét đ c tr ng nh t.
ớ ầ ờ ợ ẽ ắ ấ ả ờ ị “Thu v nh” v nên c nh thu v i b u tr i “xanh ng t”, cao v i v i, m y “cành trúc” cong
ư ướ ắ ế ạ ươ ẹ cong, nhè nh đung đ a tr c làn “gió h t hiu”. Ti t thu se l nh, s ng khói lãng đãng
ề ố ủ ặ ồ ớ ự ế ả ở ph trên m t ao h lúc sáng s m và chi u t ề i khi n cho khung c nh th c tr nên huy n
o:ả
ắ ừ ờ Tr i thu xanh ng t t ng cao,
ầ ơ ắ ơ C n trúc l ph , gió h t hiu.
ư ầ ướ ế ủ N c bi c trông nh t ng khói ph ,
ư ể ặ Song th a đ m c bóng trăng vào.
ẹ ắ ờ ở ướ ế ấ ủ Nét đ p c a mùa thu t ụ ạ ở ầ i b u tr i “xanh ng t”, l làn “n c bi c” th p thoáng khói
ươ ở ả ạ ợ s ng, ộ ủ ử ánh trăng thu bàng b c tràn qua song c a, g i nên khung c nh quen thu c c a
ề ộ ả m t mi n quê yên , thanh bình.
ể ế ấ ơ ế ủ ữ ể ả ậ ờ Nhà th quan sát r t kĩ chuy n bi n tinh t c a c nh v t trong nh ng th i đi m khác
ấ ả ề ạ ả ủ ệ ắ ầ ộ ồ ớ ồ ủ nhau c a m t ngày. T t c đ u g n gũi, g n bó và đ ng đi u v i tâm h n nh y c m c a
thi nhân.
Ở ỏ ạ ế ả ở ề ỏ “Thu đi u”, khung c nh không m ra mà thu nh l ế i. Ao đã nh , chi c “thuy n câu”
ạ ộ ế ứ ế ề ẻ ẹ ộ ỏ ọ càng nh : “M t chi c thuy n câu bé t o teo”. M i ho t đ ng cũng h t s c nh nhàng:
ơ ợ ế ướ ẽ ư “Sóng bi c theo làn h i g n tí. Lá vàng tr ỉ ủ ứ c gió kh đ a vèo”. Gió heo may ch đ s c
ữ ế ơ ờ ắ ứ b t lìa nh ng lá tre, lá trúc vàng úa và lá r i không thành ti ng. Trên cao, “tr i xanh ng t”
ầ ộ ơ ử ư ứ ộ ỗ ớ m t màu, “t ng mây l ồ ự ố l ng” nh đ ng im m t ch và ông câu v i cái dáng ng i “t a g i
ỏ ạ ầ ế ế ặ ả ỗ ư ố ôm c n” cũng nh c thu mình cho nh l i. Yên l ng bao trùm lên h t th y, đ n n i nghe
ượ ả ế ớ ộ ướ ấ đ c c ti ng “cá đâu đ p đ ng d ầ i chân bèo”. Âm thanh y càng làm tăng thêm ph n
ờ ấ ấ ộ ể ả ặ yên l ng. Ông câu thu mình b t đ ng ph i chăng cũng là đ tan hòa vào tr i đ t xung
quanh.
ẩ ạ ộ ẻ ẹ ơ ố ệ ớ ượ ộ Mùa thu trong “Thu m” l i hi n ra v i m t v đ p khác. Nhà th u ng r u m t mình
ướ ế ệ ả ầ ầ ấ ả ộ d ủ i trăng. Hình nh làng quê bi n hi n theo cái nhìn, cái c m d n d n th m đ say c a
ẫ ỏ ố ờ ườ ượ r u. V n là “ba gian nhà c ”, “ngõ t i”, “làn ao”, “bóng trăng”, “da tr i”… th ng ngày
ứ ư ữ ế ả ẳ quen nhìn đ n m c ch ng có gì đáng chú ý. Không đáng chú ý nh ng đó là nh ng c nh,
ậ ừ ấ ữ ư ế ự nh ng v t t đ t này mà ra, thi u nó thì hình nh không còn gì là làng xóm t ư nghìn x a.
ậ ẵ ồ ớ ượ ấ ơ ạ V y mà v i tâm tr ng u bu n có s n, l ạ ượ i đ c men r ơ ấ u ng m vào kh i lên, nhà th th y
ấ ậ ậ ầ ắ ả c nh v t nhòe d n theo con m t ngà ngà : “nhà” thì “th p le te”, “đóm” thêm “l p lòe” ,
ắ ỏ ườ “bóng trăng” thì “loe”, “m t”cũng “đ hoe” và “ng i” thì cũng “say nhè”.
ỏ ấ Ba gian nhà c th p le te,
ố ậ Ngõ t i đêm sâu, đóm l p lòe.
ư ấ ạ ậ ơ L ng gi u ph t ph màu khói nh t,
Làn ao lóng lánh bóng trăng hoe.
ư ả ế ả ậ ả ườ ở ượ Nghĩa là c nh v t cũng nh l o đ o, ch nh choáng men say. Ng i say b i r u thì ít mà
ấ ự ứ ậ ồ ướ ề ờ ở b i bu n đau, day d t và gi n mình b t l c tr ế c th i th thì nhi u.
ạ ơ ữ ắ ặ Gác bút l ố ộ i không làm th n a, quên mình trong m ng, đ m chìm trong yên l ng hay u ng
ớ ỗ ế ể ế ắ ấ ừ ượ r u đ n “say nhè” đ quên b t n i chua chát đ ng cay đ n cùng xu t phát t tâm t ư ấ y,
ẫ ượ ẩ ấ ở tuy nhiên nó v n đ c n gi u bên trong.
ủ ề ơ ụ ệ ả ả ơ ơ ậ ộ Nét chung c a ba bài th “Thu” đ u quy t vào vi c t c nh v t thân thu c, đ n s mà
ủ ả ị ệ ồ ồ dung d , đáng yêu c a làng c nh Vi ề ặ t Nam. Cái nhìn trên b m t cùng cái h n đ ng quê
ậ ằ ừ ừ ữ ủ ệ ắ ấ ơ hi n lên r t rõ trong t ng câu, t ng ch . Cái tình c a nhà th cũng th t đ m th m và tinh
.ế t
ề ở ẩ ạ ữ ầ ỉ Trong nh ng năm tháng cáo quan v n t i quê nhà, ch có thiên nhiên g n gũi, trong
ơ ớ ễ ế ỏ ỗ ờ ồ ộ ạ s ch, nên th m i giúp Nguy n Khuy n khuây kh a đôi lúc trong khi n i bu n th i cu c
ườ th ặ ng xuyên đè n ng trái tim ông.
ệ ẹ ế ạ ẩ ơ ộ ơ ị Ba bài th “Thu v nh”, “Thu đi u”, “Thu m” t o thành m t chùm th thu tuy t đ p, th ể
ủ ụ ệ ể ẳ ồ ơ ị hi n nét tài hoa c a ngòi bút c Tam Nguyên, tiêu bi u cho h n th dung d , th m sâu,
ấ ữ ạ ọ ệ ế ơ ươ ầ đ y ch t tr tình. B n đ c Vi ễ t Nam yêu th Nguy n Khuy n, yêu quê h ầ ộ ng m t ph n
ừ ữ ơ là t nh ng bài th đó.
