ữ ườ ử ủ ụ ề ẩ ị Đ bài: Phân tích bi k ch c a viên cai ng c trong tác ph m Ch ng i t tù
Bài làm
ượ ườ ủ ự ộ ư ế Đ c sinh ra làm ng i là m t món quà quý giá, thiêng liêng c a t nhiên. Th nh ng,
ố ượ ạ ộ ớ ị ế n u s ng mà không đ ả c làm chính b n thân mình l i là m t bi k ch đ n đau vô cùng.
ớ ủ ữ ễ ẩ ộ ộ ể ờ Nguy n Tuân – m t nhà văn l n c a dân t c đã đóng góp không ít nh ng tác ph m đ đ i
ọ ướ ề ụ ầ ộ ờ ự ộ ị ủ c a mình vào n n văn h c n c nhà – đã d ng nên m t cu c đ i cai ng c đ y bi k ch nh ư
ồ ủ ế ụ ậ ằ ặ ổ ộ th . Bu n t i, d n v t và kh đau. Cai ng c là m t trong hai nhân v t chính trong tác
ữ ẩ ề ề ẹ ễ ớ ph m Ch ng ườ ử i t tù v i nhi u ý nghĩa thâm thúy, sâu xa v cái đ p mà Nguy n Tuân
ố ử ắ ế ườ ọ ườ ề ộ ờ ủ ữ ị mu n g i g m đ n ng i đ c, ng i nghe. Trong đó, nh ng bi k ch v cu c đ i c a viên
ề ả ụ ủ ể ế ộ ấ cai ng c cũng chính là m t đi m nh n chi m nhi u c m xúc c a nhà văn.
ứ ụ ệ ố ế ộ ị ủ ụ ế ỏ ộ ệ Ng c quan m t ch c v nh trong h th ng cai tr c a ch đ phong ki n cũ, có nhi m
ổ ậ ủ ể ả ườ ộ ặ ụ v cai qu n tù nhân. Đ c đi m n i b t c a ng ẫ i này là ác đ c, nh n tâm và vô tình. Có
ấ ỳ ụ ể ể ế ẻ ắ ợ ậ th nói, h n là vua trong ng c. Có th đánh đ p b t k ai khi n k tù nhân nào cũng s và
ư ắ ở ễ ạ ườ ghét h n. Nh ng ụ ủ đây, viên cai ng c c a Nguy n Tuân l ộ i là m t con ng i hoàn toàn
ặ ề ườ ằ ẫ ằ ố ả “trong hoàn c nh đ lao, ng ọ ừ i ta s ng b ng tàn nh n, b ng l c l a” khác. M c dù
ẻ ộ ư ủ ụ ẫ “là m t thanh âm trong tr o chen vào nh ng “tính cách c a viên quan coi ng c này” v n
ậ ề ộ ả ữ ạ ỗ ạ gi a m t b n đàn mà nh c lu t đ u h n lo n xô b ả ầ ồ”. Cũng chính vì v y mà ông ph i l n ậ
ộ ờ ữ ị ượ ả l ớ t tr i qua nh ng bi k ch đ n đau trong cu c đ i mình.
ớ ẻ ả ấ ệ ế ầ ị ạ Bi k ch đ u tiên chính là vi c ph i d u mình trong chi c bình phong v i v ngoài l nh
ủ ụ ẫ ộ ừ ề ử ệ lùng, nh n tâm c a m t tên cai ng c đúng nghĩa. Ngay t có l nh truy n t ấ tù Hu n Cao
ụ ừ ư ế ẻ ấ ẫ ầ ỡ ắ s p đ n, ng c quan dù trong lòng đã r t m ng r nh ng v ngoài v n th m kín dò la qua
ấ ầ ờ ợ ườ ơ ỉ ơ ạ “Tôi nghe ng ng . Hu n Cao? Hay là cái ng ẫ i mà vùng t nh S n ta v n th y th l i:
ế ấ ẹ ữ ấ ụ ể ệ ầ khen cái tài vi t ch r t nhanh và r t đ p đó không?” ế Vi c đ u tiên mà cai ng c đ ý đ n
ề ả ấ ộ ạ ủ ử ạ ề không ph i là v xu t thân, t i tr ng c a t tù mà l ủ ọ i là “cái tài” c a h . Ngay đi u này
ẹ ấ ồ ọ ườ ủ ụ ư ế đã cho th y tâm h n yêu cái đ p, tr ng ng i tài c a ng c quan. Nh ng đáng ti c là ông
ộ ứ ả ấ ề ấ ữ ủ ậ ạ l i ph i d u kín nh ng đi u y trong m t b c bình phong kín đáo. Ông ph nh n ngay
ề ấ ườ ế ắ ỏ “Không, tôi nghe tên quen quen và th y nhi u ng i nh c nh m đ n cái danh đó luôn, thì
ế ư ạ ộ ệ ủ ị ỏ tôi cũng h i th thôi” ặ . Nh ng m t khác, ông l ả di n ngay ý đ nh c a mình khi b o i l
ơ ạ ầ ể ệ ế ọ ồ ố th y th l ế ằ i quét d n cái bu ng trong cùng đ “có vi c dùng đ n”. Ông ch ng ch r ng
ệ ầ ầ ồ ữ ổ ế ể ộ “Th y li u cái bu ng giam đó có c m gi n i m t tên tù có ti ng là nguy hi m không?” .
ẽ ư ủ ừ ồ ộ ừ ố ố ụ Có l lúc này tâm t c a ng c quan v a h i h p v a b i r i nên lúc thì kín đáo, lúc l ạ ỏ i t
ồ ộ ầ ượ ố ố ủ ế ắ ế ả ườ t ng. H i h p vì “th n t ng” c a mình s p đ n, và b i r i vì không bi t ph i làm th ế
ể ố ầ ượ ớ ư ế ằ ể ố nào đ đ i đãi v i “th n t ng”. Nh ng bi ố t r ng ch n lao tù là ch n hi m nguy nên ông
ố ấ ẻ ề ư ự ấ ẫ v n c gi u lòng mình bên trong cái v b ngoài vô tâm vô u. Th c ch t trong lòng ông
ổ ế ế ấ ằ ọ đang ng n ngang bi t bao nhiêu dòng suy nghĩ. Đ m y, ông tr n tr c băn khoăn không
ư ể ế ế ơ ộ ợ ủ ượ “N i góc chi u án th cũ đã nh t màu vàng son, m t cây đèn đ leo lét th nào ng đ c.
ụ ặ ợ ộ ồ ươ ọ r i vào m t khuôn m t nghĩ ng i. Ng c quan băn khoăn ng i bóp thái d ng” ộ . “M t ngôi
ố ụ ư ấ ố ớ ấ ị sao Hôm nh p nháy nh mu n t t xu ng phía chân gi i không đ nh”. “B y nhiêu thanh
ấ ặ ấ ố ứ ạ ỏ ỡ ấ ộ ị ầ m ph c t p bay cao l n lên kh i m t đ t t i, nâng đ l y m t ngôi sao chính v mu n t ố ừ
ệ ữ ấ ạ ả ậ ở ề bi t vũ tr ”. ụ Nh ng hình nh đ m ch t lãng m n mà nhà văn đã dùng ể ệ đây đ u th hi n
ữ ư ố ớ ộ ủ ụ ế ả ộ ị nh ng tâm t ấ , tình c m m n m c a ng c quan đ i v i “m t ngôi sao chính v ” – Hu n
ả ờ ỏ ộ ờ ư ụ ể ẳ ắ ố ế Cao s p ph i r i b cu c đ i này. Xót xa, ti c nu i nh ng ng c quan cũng ch ng th làm
ượ ể ả ườ ế ấ ỏ gì đ c đ gi i thoát cho ng i anh hùng kia vì ki p mình quá bé nh , th p hèn. Nh ư
ụ ề ấ ả ộ ả ậ v y, cùng m t lúc, ng c quan ph i đóng c hai vai. Và đi u đáng nói là hai vai y hoàn
ượ ề ạ ụ ư ộ toàn trái ng c nhau. Ban ngày ông là m t tên cai ng c đáng ghét, nh ng khi đêm v l i là
ộ ườ ẽ ấ ẹ ấ ổ ị m t con ng i chân thành, ch t phác, yêu cái đ p, cái tài. S r t khó ch u và kh đau khi
ệ ươ ả ả ấ ủ ư ế ậ ứ c ph i che đi b n ch t thi n l ng c a mình. Nh ng n u không làm v y, ông cũng
ồ ạ ượ ở ố ẳ ầ ể ch ng th nào t n t ể ch n đ y hi m nguy này. i đ c
ị ượ ứ ư ố ồ ạ ể ạ ứ Bi k ch th hai là có đ c th mình mu n trong tay r i nh ng l i không th nào ch m tay
ượ ượ ữ ủ ấ ờ vào đ c. Ông khao khát có đ c ch c a ông Hu n treo trong nhà. Thì gi ấ đây Hu n Cao
ở ụ ướ ự ủ ả ố đã ngay trong ng c tù này, d i s qu n lý c a ông, ông mu n làm gì cũng đ ượ c.
ư ươ ệ ọ ườ ẹ ọ ấ Nh ng t m lòng l ng thi n và tr ng ng ủ i tài, tr ng cái đ p c a ông không cho phép
ư ậ ữ ứ ấ ậ ộ ơ ầ ả b n thân ông làm nh v y. Ông coi ch ông Hu n là m t “v t báu” ch không đ n thu n
ộ ủ ữ ệ ỉ ườ ấ ẳ ộ ớ ch là m t c a quý giá. V i quan ni m nét ch nét ng i, Hu n Cao h n là m t ng ườ i
ỏ ừ ứ ộ ớ ế ư ậ ữ ẹ ừ v a tài gi i, v a đ c đ m i có cái tài “vi ỉ ụ t ch nhanh và đ p”. Nh v y, không ch ng c
ấ ỳ ề ố ượ ữ ủ ấ ẹ quan mà b t k ai yêu cái đ p cũng đ u mong mu n có đ c ch c a Hu n Cao treo
ắ ủ ề ấ ở ụ trong nhà. Đi u may m n c a viên cai ng c là ngay trong lúc này, Hu n Cao đang trong
ộ ử ể ấ ấ ộ ế ữ ớ ị tay ông v i v trí là m t t tù. Ông có th tra t n, ép bu c Hu n Cao vi t ch cho mình
ụ ẫ ườ ứ ế ạ ố theo đúng cách mà các cai ng c khác v n th ng làm khi mu n chi m đo t th gì đó.
ủ ư ụ ả ộ ườ ể ằ ư ậ ễ Nh ng ng c quan c a Nguy n Tuân không ph i là m t ng i nh v y. Ông hi u r ng cái
ỉ ị ượ ấ ừ ữ ữ ơ ơ ộ ẹ đ p ch có giá tr khi đ c xu t phát t cái tâm. H n n a, ch i ch là m t thú vui tao nhã
ạ ứ ể ế ạ ấ ằ ư nh ng l i cao quý vô cùng. Không th nào chi m đo t th thiêng liêng y b ng lòng ích
ị ủ ữ ề ẹ ế ẫ ậ ụ ỷ k và nh n tâm. Làm v y đâu còn gì giá tr c a cái đ p n a. Đi u này khi n cho ng c
ả ờ ế ẽ ố ậ ế ở ỗ ượ quan càng băn khoăn, trăn tr . Đ n n i ông s h i h n c đ i n u không xin đ c ch ữ
ơ ộ ấ ướ ắ ồ ạ ượ ủ c a Hu n Cao. C h i ngay tr ể c m t r i mà không th nào ch m tay vào đ ả c. Cái c m
ế ấ ườ ứ ố ư ụ ị ạ giác y khi n con ng i ta khó ch u, b c b i vô cùng. Nh ng ng c quan l i không h t ề ỏ
ư ậ ẫ ệ ấ ậ ị ra nh v y. Hàng ngày ông v n bi t đãi Hu n Cao và năm v tù nhân kia. Th m chí, ông
ạ ẩ ễ ề ẫ ớ ọ còn h mình kính c n, l ấ phép v i tù nhân, đi u mà m i khi ông v n hay làm là tra t n,
ệ ấ ậ ư ụ ẫ ẳ ạ h ch sách và quát tháo. Dù đã bi t đãi r t h u hĩnh nh ng ng c quan v n ch ng đ ượ c
ể ế ắ ấ ườ ụ Hu n Cao đ tâm đ n. Ngay bên trong khung s t kia chính là ng ằ i mà ng c quan h ng
ưỡ ọ ộ ở ể ạ ồ ng ng m , kính tr ng, nay trong tay mình r i mà ông không th nào ch m vào đ ượ c.
ộ ị ậ ớ M t bi k ch th t tr trêu và éo le.
ị ị ườ ể ầ ề ứ Bi k ch th ba là b ng i khác hi u l m v mình. Ng ườ ấ ạ i y l ả i không ph i ai khác mà
ấ ộ ườ ỏ ứ ộ ế ẳ ị chính là Hu n Cao – m t ng i tài gi ả i, đ c đ , chí khí. N u b ông coi khinh thì h n ph i
ộ ẻ ắ ủ ộ ườ ư ụ là m t k không ra gì. Và trong con m t c a m t ng i hùng nh ông, ng c quan đúng là
ườ ự ậ ạ ư ậ ư ậ ụ ng i nh v y th t. Nh ng s th t l i hoàn toàn ng ượ ạ c l i. Trong lòng cai ng c luôn
ề ố ẹ ấ ấ ậ ạ ấ ậ ấ ữ dành nh ng đi u t t đ p nh t cho Hu n Cao. Ông ch p nh n h mình, ch p nh n b ị
ẽ ả ụ ế ỉ ị ỉ ượ ườ ượ ế ấ ỉ ể khinh b , b s nh c ch đ mong s c m m n đ c ng i tài, đ c Hu n Cao chi u c ố
ữ ư ề ấ ệ ủ ấ ban cho ít ch đem v treo trong nhà. Nh ng t m lòng bi t đãi c a ông, Hu n Cao không
ờ ừ ẳ ắ ớ ể ề ấ h th u hi u. Mà ng ượ ạ c l i, ông buông ra l ụ i th ng th n v i ng c quan: T nay ng ườ i
ướ ụ ủ ổ ắ ữ ư ể ẳ ị ừ đ ng b c chân vào đây n a. H n là cai ng c t ủ ả i h l m, nh ng ông hi u v trí c a b n
ư ế ề ấ ứ ề ậ ồ ơ ữ thân mình lúc này nh th nào nên ông không h l y làm bu n phi n, t c gi n. H n n a,
ề ấ ễ ể ộ ủ ấ ộ ườ ệ ầ ố thái đ c a Hu n Cao là đi u r t d hi u. M t ng ớ i luôn tràn đ y nghĩa khí đ i di n v i
ụ ế ẽ ề ẫ ẳ ố ự ẻ ấ k th p hèn, y u đu i, h n là s phát sinh nhi u mâu thu n. Và ng c quan t ý th c đ ứ ượ c
ạ ẹ ỏ ả b n thân mình, nên ông cũng chí dám đáp l i m t l ộ ờ ấ ừ ố i r t t ơ t n nh nh : “xin lĩnh ý”. H n
ư ế ể ề ấ ạ ai h t, ông hi u rõ Hu n Cao đang nghĩ gì v mình nh ng ông l i không có cách nào gi ả i
ượ ỉ ằ ộ ệ ằ ấ ộ thích đ c, ch b ng hành đ ng bi t đãi hàng ngày, mong r ng m t lúc nào đó Hu n Cao
ộ ầ ư ể ề ỗ ộ ỗ ỏ ủ ẽ ấ s th u hi u. Nh ng m i m t ngày trôi qua là m i m t l n ni m mong m i khát khao c a
ụ ạ ở ầ ầ ế ả ng c quan l i tr nên xa d n, xa d n. Ông bi t ph i làm sao đây?
ề ớ ứ ủ ề ầ ọ ị ượ Bi k ch th ba là ch n nh m ngh . Cái ngh v i cái tâm c a ông trái ng c nhau hoàn
ụ ẳ ầ ả ữ g n bùn mà ch ng hôi tanh mùi bùn” toàn. Câu t c ng “ trong hoàn c nh này hoàn toàn
ụ ệ ậ ở ớ ồ ẹ đúng v i viên quan coi ng c này. B i tâm h n trong sáng, ông yêu ngh thu t, yêu cái đ p,
ấ ả ấ ư ạ ả ố ề ơ ằ yêu b ng t ủ t c t m lòng c a mình nh ng l ả i ph i s ng trong n i tù túng, nhi u gian x o,
ẫ ả ố ạ ứ ủ ả ấ ộ nh n tâm. Ông ph i cu n mình l i, d u kín trong b c bình phong hoàn h o c a m t tên
ự ự ớ ữ ụ ư ả ạ ấ quan coi ng c th c s v i nh ng mánh khóe hành h tù nhân. Nh ng khi cai qu n Hu n
ườ ạ ụ ư ầ ấ Cao và năm ng i b n tù kia, dù âm th m kín đáo, nh ng ít nh t ng c quan cũng đã dám
ấ ủ ả ượ ệ ử ố s ng đúng b n ch t c a mình khi ngày ngày đem r ị ế u th t đ n bi t đãi t tù thay vì đánh
ụ ề ế ầ ẳ ạ ộ ố ư ầ ậ đ p, m t sát. N u làm m t ngh khác, nh th y thu c, hay th y giáo, h n ng c quan này
ộ ườ ấ ượ ườ ư ế ậ ẽ s là m t ng i r t thành công, đ ề c nhi u ng ọ i kính m n và quý tr ng. Nh ng th t éo
ạ ọ ừ ụ ắ ộ ố ố ỉ le khi ông l ả ả ề i ch là m t tên coi ng c trong ch n đ lao l m l c l a, d i trá. Ngay c b n
ả ự ừ ể ố ơ ố ạ ố thân ông còn ph i t l a d i chính mình đ s ng qua ngày đo n tháng trong n i t i tăm
này.
ấ ả ậ ạ ượ ữ ụ ấ ị ề ồ Và r i, sau t t c nh ng bi k ch y, ng c quan cũng đã nh n l i đ ằ c đi u mình h ng
ụ ườ ư ườ ấ ờ khát khao. Đúng là tr i không ph lòng ng i. Cũng nh ng ộ i hùng Hu n Cao không b i
ườ ấ ấ ậ ủ ụ ề ả ồ ạ ớ b c v i ng ữ i hi n khi c m th u t m lòng chân th t c a ng c quan. Ông đ ng ý cho ch .
ơ ố ễ ả ấ ơ ẩ ư ẹ ẫ Dù c nh y di n ra ngay trong n i t ừ i tăm, nh b n nh ng sau cùng, cái đ p v n b ng
ố ự ỡ ữ ư ọ sáng nh ng n đu c r c r gi a đêm.
ấ ờ ẽ ấ ả ả ụ ấ ị B y nhiêu l ề , b y nhiêu câu văn, và b y nhiêu bi k ch mà ng c quan ph i tr i qua đ u i l
ậ ủ ố ướ ữ ủ ệ ườ ế ẹ là nh ng th pháp ngh thu t c a nhà văn. Ông mu n h ọ ng m i ng i đ n cái đ p hoàn
ứ ẹ ề ẹ ấ ắ ớ ọ ừ ả h o. Cái đ p g n li n v i cái tâm. Tâm đ p thì m i th khác khi xu t phát t ớ tâm m i
đ p.ẹ
