ộ ấ ướ ủ ứ ễ ề ề Đ  bài: Phân tích và ch ng minh Nguy n Khoa Đi m đã dùng m t đ t n c c a ca

ạ ể ể ệ ư ưở ầ ấ ướ ủ dao th n tho i đ  th  hi n t t ng đ t n c c a nhân dân

Bài làm

ướ ế ấ ấ ự ừ ẳ ả ồ Đ t N c ­ hai ti ng thiêng liêng  y vang lên t sâu th m tâm h n ta v a cao c , trang

ừ ọ ế ượ ấ ướ ơ ồ ế tr ng, v a xi ị ầ t bao bình d , g n gũi. Hình t ng Đ t n c đã kh i ngu n cho bi t bao

ơ ấ ế ạ ả ầ ạ ọ ồ h n th  c t cánh. Văn h c kháng chi n 1945 ­ 1975 trong m ch ch y ng m d t dào, mãnh

ệ ủ ỉ ắ ượ ộ ố ờ ạ ữ li t c a cu c s ng không ch  b t đ ắ   ứ ủ c nh ng âm vang náo n c c a th i đ i mà còn kh c

ượ ấ ướ ậ ấ ướ ẹ ậ ơ ạ t c nên t ệ ng đài ngh  thu t Đ t n c th t nên th , cao đ p. Đ t n c hóa thân trong

ắ ậ ắ ả ộ ồ ứ ị m t m nh h n quê Kinh B c đ m đà màu s c văn hóa dân gian, tình t ằ   , d u dàng mà qu n

ạ ướ ượ ầ ơ qu i d i gót giày xâm l c trong th  Hoàng C m; Đ t n ấ ướ ươ ẹ c t i đ p mà đau th ươ   ng

ứ ệ ậ ắ ỏ ố ộ ớ ứ ươ v i s c v n kh e kho n "rũ bùn đ ng d y sáng lòa" s ng đ ng hi n hình lên trong th ơ

ễ Nguy n Đình Thi.

ừ ế ườ ử ị ườ ặ ườ ủ ọ T  chi n tr ng Bình Tr  Thiên khói l a, tr ng ca M t đ ễ   ng khát v ng c a Nguy n

ề ổ ệ ừ ẻ ổ ố ườ ế Khoa Đi m là ti ng ca sôi n i nhi ấ t tình c t lên t trái tim tu i tr  xu ng đ ng tranh

ấ ướ ữ ắ ơ ữ ẻ ố ấ đ u, trong đó nh ng trang th  kh c hình Đ t n ạ c là nh ng n t nh c trong tr o, xanh

ấ ộ ườ ượ ỏ ướ ẻ ầ ộ ớ ươ t i nh t, rung đ ng lòng ng ấ i nh t, đ c t a sáng d i m t cái nhìn m i m  đ y tính

ệ ủ ướ ạ ấ ố ướ ủ ấ phát hi n c a thi nhân. Xuyên su t đo n trích Đ t N c, t ư ưở  t ng "Đ t N c c a nhân

ư ộ ợ ứ ễ ầ ạ ầ ấ ướ ủ dân" nhu n nhuy n trong hình th c "Đ t N c c a ca dao th n tho i" nh  m t s i ch  đ ỉ ỏ

ạ ằ ế ủ ả ả ạ t o nên m ch ch y đ m sâu, tha thi ơ t c a c m xúc nhà th .

ư ộ ẽ ự ả ị ộ ầ ề ả ố ợ Gi n d  nh  m t l t nhiên, m t v ng trăng c  tích huy n  o g i lên trong th  gi ế ớ   i

ử ư ệ ề ạ ộ ừ ồ "ngày x a ngày x a", m t đi u h n m m m i trong sáng vút ngân t ồ  trái tim n ng nàn yêu

ươ ủ ữ ẹ ờ ầ ấ ả ấ ồ ỗ th ng c a m  trong nh ng l i ru đong đ y vành nôi... t t c  th m vào tâm h n m i con

ờ ướ ẹ ắ ươ ủ ả ọ ồ ng ườ ự i t bao gi . Dòng n ấ   c ng t ngào c a tình m  t m mát h n ta,  m lên m nh đ t

ạ ố ồ ố ể ừ ầ ả ữ tâm h n ta nh ng h t gi ng t t lành đ u tiên đ  t ầ  đó n y m m xanh t ươ ươ i v n lên đón

ế ớ ậ ắ ộ ờ ế ớ ủ ổ ưở ượ ủ nh n n ng gió c a cu c đ i. Th  gi ơ i tu i th  ­ th  gi i c a trí t ng t ổ   ng bay b ng

ấ ự ệ ậ ắ ơ ở ị ưỡ ư ở y, th t kì di u, g n bó sâu xa t a nh  tr  thành h i th , thành máu th t nuôi d ng tâm

ẳ ờ ươ ấ ướ ậ ừ ồ h n. Và cũng ch ng bi ế ự t t bao gi , tình yêu quê h ng đ t n c đ m đà, t vành nôi

ẹ ừ ứ ề ọ ủ c a m , thành hình trong ta t ầ    trong ti m th c... Văn h c dân gian nói chung, ca dao th n

ể ậ ạ ồ ộ ộ ọ tho i nói riêng chính là linh h n dân t c. Có th  nói đây là b  ph n văn h c trong sáng,

ứ ố ể ệ ệ ệ ấ ồ ộ ộ ọ ồ ậ   ấ giàu s c s ng nh t và cũng bi u hi n rõ nh t đi u h n dân t c ­ m t gi ng đi u h n h u,

ữ ể ậ ằ ắ ườ ươ t i duyên và đ m th m không ai khác chính nhân dân ­ t p th  nh ng ng ộ   i lao đ ng ­

ả ạ ộ ả ủ ề ọ ồ trong quá trình lao đ ng c i t o thiên nhiên, là tác gi c a n n văn h c dân gian d i dào

ạ ấ ữ ớ ộ ệ ủ ộ ồ ơ ả ở ừ sáng t o  y. V i nh ng xúc đ ng chân thành mãnh li t c a m t h n th  n y n  t ồ    ngu n

ớ ự ả ắ ủ ể ệ ạ ộ ố ữ s a dân gian d t dào, v i s  c m hi u sâu s c c a m t thanh niên trí tu  có v n văn hóa

ự ế ệ ả ấ ộ ộ ổ sâu r ng, phong phú đang tr c ti p tr i nghi m trong cu c đ u tranh sôi n i, quy t li ế ệ   t

ướ ư ủ ẻ ễ ề ạ ủ c a nhân dân d ề ớ ộ   i m a bom bão đ n c a k  thù Nguy n Khoa Đi m tìm v  v i c i

ể ậ ầ ồ ướ ủ ấ ạ ngu n "ca dao, th n tho i" đ  b t lên ánh sáng t ư ưở  t ừ   ng "Đ t N c c a nhân dân", v a

ể ệ ẻ ừ ủ ệ ề ớ ộ đ c đáo m i m , v a th  hi n cái nhìn chính xác, toàn di n, có chi u sâu c a nhà th  v ơ ề

ư ưở ề ủ ạ ấ ầ ừ ả ế ấ ấ ướ đ t n c, v  nhân dân. T  t ng ch  đ o  y th m nhu n t ệ ử ụ    c m xúc đ n vi c s  d ng

ế ắ ặ ế ớ ừ ầ ệ ạ ậ ơ ố ộ chi ti t ngh  thu t bài th . Đi su t đo n trích, ta b t g p m t th  gi i v a g n gũi, thân

ơ ậ ấ ướ ừ ệ ồ ươ ả ườ quen, v a kì di u sâu xa kh i d y h n đ t n c. Và ch ủ ng V c a b n tr ặ   ng ca M t

ườ ọ ượ ắ ẫ ượ ở ầ ọ đ ng khát v ng đ c t m đ m, đ ắ   c bao b c b i b u không khí văn hóa dân gian g n

ị ớ ỗ ồ ưở ấ ướ ủ ố bó máu th t v i m i tâm h n, trong đó âm h ng "đ t n ạ   c c a "nhân dân" là n t nh c

ố ả ủ ạ ấ ướ ch  đ o ngân vang su t b n đàn "đ t n c".

ấ ướ ớ ồ Khi ta l n lên Đ t N c đã có r i

ấ ướ ẹ ườ ữ ử ư ể Đ t n c có trong nh ng cái "ngày x a ngày x a"... m  th ng hay k

ấ ướ ắ ầ ớ ế ầ ờ Đ t N c b t đ u v i mi ng tr u bây gi bà ăn

ấ ướ ớ ế ồ Đ t N c l n lên khi dân mình bi ặ t tr ng tre mà đánh gi c

ơ ở ầ ậ ự ữ ạ ề ắ ả ớ Nh ng câu th  m  đ u đo n trích, th t t nhiên và sâu l ng, nói v i ta bao đi u gi n d ị

ế ớ ổ ế ư ư ề ậ ậ ấ ộ mà cũng th t thiêng liêng, th t th m thía. M t th  gi i c  tích, truy n thuy t x a nh  ùa

ậ ồ ườ ọ ệ ề ố v , s ng d y trong tâm h n ng i đ c: câu chuy n

ầ ớ ườ ồ ể ượ ậ ẹ ạ Tr u Cau v i tình ng ủ i n ng h u, th y chung, bi u t ng đ o lí sáng đ p yêu th ươ   ng

ự ư ộ ể ượ ủ c a dân t c; s  tích Thánh Gióng nh  khúc anh hùng ca tráng l ệ ự  t hào, bi u t ứ   ng s c

ạ ầ ệ ừ ẻ ự ổ ướ ủ m nh th n kì c a nhân dân Vi t Nam t bu i bình minh non tr  d ng n c và gi ữ ướ   c. n

ở ả ư ế ấ ướ ộ ề ự ầ ắ ơ ở H i th  tr i dài, tr m l ng ngân nga nh  ti ng lòng đ t n c d i v  t ợ ậ    thu  nào, g i d y

ồ ạ ủ ấ ướ ư ế ề ổ quá trình sinh thành và t n t i c a đ t n ế ư   c. N u nh  trong c  tích, truy n thuy t x a,

ẻ ẹ ữ ữ ấ ạ nhân dân là nh ng cô T m, nh ng chàng Th ch Sanh... hay hóa thân trong v  đ p Thánh

ọ ừ ề ệ ơ ươ ễ Gióng, S  D a, thì trên trang th  Nguy n Khoa Đi m, nhân dân hi n lên thân th ầ   ng, g n

ẹ ủ ấ ướ ủ ủ ộ gũi qua dáng hình c a bà, c a m , c a "dân mình". Còn đ t n ả c, không ph i là m t hình

ườ ồ ạ ừ ượ ệ ộ ữ ả ị ng ổ i kh ng l xa l , hay là m t khái ni m tr u t ng mà là nh ng gì gi n d , thân thi ế   t

ộ ố ủ ỗ ườ ấ ướ ệ ừ ệ ổ trong cu c s ng hàng ngày c a m i con ng i. Đ t n c hi n hình t câu chuy n c  tích

ầ ủ ạ ạ ẹ ế ế ộ ủ c a m , mi ng tr u c a bà đ n cái kèo, cái c t trong nhà, h t g o ta ăn hàng ngày. T t c ấ ả

ờ ố ị ấ ữ ữ ậ ấ ậ ớ ụ ậ   nh ng v t thân quen, bình d   y trong đ i s ng v t ch t, cùng v i nh ng phong t c t p

ờ ố ủ ầ ầ ầ ồ ặ   quán trong đ i s ng tinh th n c a nhân dân: ăn tr u, tr ng tre, búi tóc sau đ u, cách đ t

ườ ủ ả ườ ẹ ươ ừ ằ tên ng i..., và c  tình yêu c a con ng i ("cha m  th ố   ng nhau b ng g ng cay mu i

ư ề ằ ắ ặ ặ ộ ộ ộ m n") đ u làm nên khuôn m t dân t c ­ m t dân t c nghĩa tình, đ m th m nh  trong câu

ợ ca dao g i lên trong ta:

ừ ố Tay nâng chén mu i, đĩa g ng

ừ ừ ặ ố G ng cay, mu i m n xin đ ng quên nhau

ấ ướ ừ ừ ữ ấ ồ ộ ắ ư ấ Ch t dân gian, h n dân t c nh  th m vào t ng câu t ng ch . Đ t n c b t ngu n t ồ ừ

ữ ầ ạ ề ữ ữ nh ng cái hàng ngày g n gũi, l i là nh ng cái b n v ng sâu xa, đã hình thành và t n t ồ ạ ừ i t

ờ ố ư ộ ừ ụ ậ ữ ư ư ngàn x a trong đ i s ng dân t c; t ổ    nh ng phong t c t p quán xa x a nh  không có tu i,

ự ế ế ệ ượ ề ề ấ ố ạ l i là s  ti p n i thiêng liêng, th m đ m qua nhi u th  h . Đó chính là chi u sâu văn

ử ủ ấ ướ ị ộ ố ể ệ ủ ầ hóa ­ l ch s  c a đ t n c th  hi n ngay trong cu c s ng g n gũi hàng ngày c a nhân

ữ ể ượ ụ ể ơ ợ ứ ộ ằ dân. Có th  nói, b ng nh ng hình t ễ   ng c  th , sinh đ ng giàu s c kh i g i. Nguy n

ề ấ ướ ẻ ộ ư ề ớ ị ữ Khoa Đi m đã đ a ra đ nh nghĩa m i m , đ c đáo v  đ t n ơ ở ầ   c. Nh ng câu th  m  đ u

ư ạ ế ườ ọ ế ớ ơ ừ ầ ậ ủ ệ nh  khúc d o thi ư t tha đ a ng i đ c vào th  gi ạ i ngh  thu t c a đo n th , v a g n gũi,

ề ả ừ ệ ự ư thân quen, v a huy n  o, di u kì t xa x a.

ế ấ ướ ữ ớ ỉ ệ ễ ắ ơ Không nh ng th , đ t n ề c trong th  Nguy n Khoa Đi m còn g n v i k  ni m riêng t ư

ườ ị ủ ế ỗ ườ ấ ỗ ủ c a m i con ng i, bi n thành máu th t c a m i ng ế   ướ i. Tách Đ t và N c thành hai y u

ệ ấ ớ ị ướ ử ế ố ơ ớ ờ ố t , nhà th  soi chi u m i quan h  Đ t N c v i không gian và th i gian, v i l ch s  và

ệ ạ ấ ướ ắ ả ấ ộ ớ ỗ ườ hi n t i. Đ t N c là m nh đ t quen thu c, g n bó v i m i con ng i:

ế ấ ơ ườ Đ t là n i anh đ n tr ng

ướ ắ ơ N c là n i em t m.

ể ủ ướ ừ ể ấ ồ Đ t N c còn là núi sông r ng b  bao la, là không gian sinh t n và phát tri n c a bao th ế

ệ ấ ướ ỷ ệ ứ ấ ậ ệ ườ h  ng i Vi t. Và th t thiêng liêng, Đ t N c là ch ng nhân ghi d u k  ni m tình yêu:

ấ ướ ẹ ơ Đ t N c là n i ta hò h n

ấ ướ ớ ầ ế ơ ơ ỗ Đ t N c là n i em đánh r i chi c khăn trong n i nh  th m.

ơ ể ệ ế ủ ư ắ ệ Câu th  th  hi n ngòi bút tài hoa, tinh t c a thi nhân. Ta nh  l ng nghe đi u bài ca dao

ươ ủ ẹ ẽ ặ ớ ộ ơ "khăn th ỉ ệ ng nh  ai" dìu d t trong bài th . K  ni m đ p đ , xúc đ ng c a tình yêu nh ư

ơ ậ ơ ẩ ấ ỗ ế kh i d y xôn xao, l p lánh m i dòng th ,  n sau đó là bi ế t bao xao xuy n, bâng khuâng

ế ấ ượ ầ ư ế ấ ở ề ự ắ ế ớ ỗ ủ c a "cái thu  ban đ u l u luy n  y". Vì th ,  n t ng v  s  g n bó thân thi t v i m i cá

ủ ấ ướ ậ ắ nhân c a đ t n c càng kh c ghi sâu đ m.

ữ ơ ạ ử ụ ấ ạ ấ ầ ờ Nh ng câu th  sau l ọ ọ   i th m nhu n ch t dân gian nh  cách s  d ng linh ho t ch n l c

ấ ệ ch t li u văn hóa dân gian:

ấ ơ ượ ạ Đ t là n i "con chim ph ề ng hoàng bay v  hòn núi b c"

ướ ư ơ ướ ể ơ N c là n i "con cá ng  ông móng n c bi n kh i"

ưở ả ế ụ ả ấ ướ ở ậ ử ớ ệ ị ạ Theo m ch suy t ng, tác gi ti p t c c m nh n đ t n c ề    bình di n l ch s  v i huy n

ơ ẻ ạ ạ ứ ề ế ồ ọ tho i L c Long Quân và Âu C  "đ  ra đ ng bào ta trong b c tr ng", truy n thuy t Hùng

ươ ơ ợ ả ữ ọ ớ V ng v i ngày gi ỗ ổ  t . Nh ng câu th  g i c m xúc trang tr ng, thiêng liêng khi h ướ   ng

ữ ụ ữ ề ề ộ ồ ố ị ấ ạ   ề v  ngu n c i cha ông. Nh ng giá tr  truy n th ng, phong t c, văn hóa b n v ng  y t o

ả ừ ạ ầ ệ ạ ươ nên m ch ng m ch y t ứ ố ề  quá kh , n i li n hi n t i và t ng lai:

ữ ấ Nh ng ai đã khu t

ữ ờ Nh ng ai bây gi

Yêu nhau và sinh con đ  cáiẻ

ệ ặ D n dò con cháu chuy n mai sau

Hàng năm ăn đâu làm đâu

ế ầ ớ Cũng bi t cúi đ u nh  ngày gi ỗ ổ  t .

ấ ướ ả ệ ệ ễ ề ệ ố ả ậ C m nh n đ t n c, Nguy n Khoa Đi m đã phát hi n m i quan h  bi n gi ữ i gi a con

ườ ấ ướ ự ắ ạ ồ ng i và đ t n c, t o nên s  "hài hòa, n ng th m":

ấ ướ ề ầ ộ Trong anh và em hôm nay đ u có m t ph n đ t n c

ướ ủ ạ ấ ộ ồ ở ầ M t "Đ t N c c a ca dao th n tho i" đi vào tâm h n con ng ườ ừ i t ộ    thu  trong nôi, m t

ướ ủ ộ ố ầ ấ ắ ấ   "Đ t N c c a Nhân dân" g n bó g n gũi, thiêng liêng trong cu c s ng hàng ngày, đ t

ướ ệ ấ ơ ở ỗ ị ườ ữ ơ ừ n c đã qu n quy n trong h i th , máu th t m i ng i. Nh ng câu th  đang t ấ    tính ch t

ạ ướ ủ ể ệ ạ ặ ộ ố ỗ ộ đ c tho i, h ố ớ   ng n i chuy n sang đ i tho i ,đ t ra trách nhi m c a m i cá nhân đ i v i

ấ ướ đ t n c.

ơ ấ ướ ươ ủ Em i em Đ t N c là máu x ng c a mình

ế ắ ả Ph i bi ẻ t g n bó và san s .

ế ứ ở ả Ph i bi t hóa thân cho dáng hình x  s

ướ ư ứ ệ ệ ấ ờ ơ ớ ọ ệ   Làm nên Đ t N c muôn đ i. Câu th  dù là hình th c m nh l nh, nh ng v i gi ng đi u

ế ớ ả ệ ậ ừ ừ ự ả ể ắ thi t tha, v i c m xúc mãnh li t b t lên t trái tim, t s  c m hi u sâu s c v  đ t n ề ấ ướ   c,

ứ ệ ẽ ế ệ ạ ố ơ ộ ồ đi u th  có s c cu n hút, thôi thúc m nh m , tác đ ng đ n tâm h n và trí tu  ng ườ ọ   i đ c.

ỗ ườ ắ ị ớ ấ ướ ả ế ả ệ ữ ấ ướ M i con ng i g n bó máu th t v i đ t n c nên ph i bi t b o v , gi gìn đ t n ơ   c, h n

ấ ướ ả ể ả ệ ấ ậ ộ ữ n a ph i hi sinh vì đ t n ỡ   c khi v n m nh dân t c lâm nguy đ  m nh đ t mãi màu m ,

ươ ữ ự ư ườ xanh t i nh ng khúc hát t do nh  ng ơ i con gái trong bài th .

ươ ủ ươ ừ ấ ộ Quê h ng c a Giang Nam: "Nay yêu quê h ầ   ắ ng vì trong t ng n m đ t có m t ph n

ươ ị ủ ấ ướ ả ướ ư x ng th t c a em tôi". Trong hoàn c nh đ t n ồ c đang g ng mình d i m a bom bão

ơ ủ ữ ứ ễ ề ầ ộ ạ ủ ẻ đ n c a k  thù, nh ng v n th  c a Nguy n Khoa Đi m càng có s c lay đ ng sâu xa lòng

ườ ơ ậ ỗ ườ ọ ử ươ ế ấ ở ng i, kh i d y trong m i ng i ng n l a yêu th ng, chi n  đ u, hi sinh b i trách

ớ ấ ướ ệ ề ệ ố ớ ớ nhi m v i đ t n ả c chính là trách nhi m v i chính b n thân mình, v i truy n th ng văn

ư ủ ơ ế ề ữ ị hóa ngày x a c a nhân dân. Nh ng câu th  vi t v  chính tr  mà không khô khan chính vì

ở ự ứ ạ ầ ả ấ ở ớ "phát kh i t trong lòng'' thi nhân, th m nhu n c m xúc d t dào h ng kh i và nói v i ta

ế ề ấ ướ ề ố ớ ấ ướ ệ ề bi t bao đi u thiêng liêng v  đ t n ả c, v  trách nhi m b n thân đ i v i đ t n c.

ạ ả ậ ơ ố ấ ướ ủ Đi su t đo n th  và nh p sâu vào c m xúc nhà th , t ơ ư ưở  t ng "đ t n c c a nhân dân"

ấ ướ ượ ỡ ừ ươ ử ệ ở ị ị ạ càng sáng lên r ng r . Đ t n c đ c nhìn t ph ng di n đ a lí, l ch s  văn hóa tr  nên

ẹ ọ trang tr ng, đ p đ  l ẽ ạ ườ  th ng.

ư ả ộ ữ ả ơ Nh ng câu th  nh  tr i r ng mãi cùng cái nhìn, toàn c nh thiên nhiên đ t n ấ ướ ừ ắ   c t  B c

ố ừ ể ừ ắ ưở ữ ư ố ọ xu ng Nam, t bi n lên r ng. Đôi m t thi nhân t ả   ng nh  mu n ôm tr n nh ng c nh

ỹ ệ ỳ quan m  l ủ , k  thú c a non sông:

ữ ườ ợ ấ ướ ớ ồ ữ ọ Nh ng ng i v  nh  ch ng còn góp cho Đ t N c nh ng núi V ng Phu

ặ ợ ồ ố C p v  ch ng yêu nhau góp nên hòn Tr ng Mái

ự ủ ể ạ ầ Gót ng a c a Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đ m đ  l i

ấ ổ ươ ự ươ Chín m i chín con voi góp mình d ng đ t T  Hùng V ng

ữ ằ ẳ ồ Nh ng con r ng n m im góp dòng sông xanh th m

ườ ọ Ng ấ ướ i h c trò nghèo góp cho Đ t N c mình núi Bút, non Nghiên

ươ ắ ả ạ Con cóc, con gà quê h ng cùng góp cho H  Long thành th ng c nh

ữ ườ ể ố Nh ng ng i dân nào đã góp tên Ông Đ c, Ông Trang, Bà Đen, Bà Đi m.

ơ ớ ữ ẻ ệ ả ộ ố ớ ỗ V n văn hóa dân gian sâu r ng tr i ra trên m i trang th  v i nh ng phát hi n m i m ,sâu

ế ủ ấ ệ ư ổ ữ ế ề ơ ắ s c và tinh t c a nhà th . Nh ng ch t li u dân gian nh  c  tích, truy n thuy t... t ừ ự   s

ố ọ ừ ế ự ươ ệ ế tích núi V ng Phu đ n hòn Tr ng Mái, t chuy n Thánh Gióng đ n s  tích chín m i chín

ụ ơ ấ ổ ươ ầ ầ ừ ữ ự ề con voi quây qu n thu n ph c n i đ t T  Hùng V ng, t nh ng s  tích v  núi Bút, non

ữ ắ ắ ạ ả ộ ỗ ả   ị Nghiên, th ng c nh H  Long hay nh ng đ a danh Nam B ... m i danh lam th ng c nh

ủ ấ ướ ế ớ ố ế ề ạ ắ ớ ộ ươ ẹ t i đ p c a đ t n c g n v i truy n thuy t riêng, t o nên m t th  gi ề   i c  tích huy n

ệ ẽ ả ắ ơ ơ ở ấ ướ ủ ư di u. Nh ng có l nét sâu s c h n, tài hoa h n c  chính cái nhìn "đ t n c c a nhân

ỗ ả ấ ướ ề ấ ườ ườ ợ dân" nên m i c nh quan đ t n c đ u in d u hình dáng con ng ư i: nh ng ng i v  nh ớ

ặ ợ ồ ườ ọ ữ ườ ồ ch ng, c p v  ch ng yêu nhau, ng i h c trò nghèo, nh ng ng ả ế   i dân,... và c  đ n

ộ ố ậ ầ ủ ữ ườ ươ nh ng con v t g n gũi thân quen c a cu c s ng con ng i (con cóc, con gà quê h ng)

ẻ ẹ ấ ướ ể ầ ỉ ằ ữ cũng góp ph n tô đi m v  đ p dáng hình đ t n c, nhân dân không ch  b ng nh ng sinh

ạ ủ ế ề ạ ả ắ ắ ẹ   ho t c a mình, c t nghĩa các truy n thuy t, mà còn sáng t o ra danh lam th ng c nh đ p

ấ ướ ộ ồ ệ ộ ẽ đ , mang h n thiêng núi sông, dân t c. Thiên nhiên đ t n ầ   c hi n lên chính là m t ph n

ừ ủ ồ ị ả ư ộ ư máu th t, tâm h n c a nhân dân. T  đó, tác gi khái quát, nâng lên nh  m t suy t giàu

ế ấ ch t tri ậ t lu n:

ở ắ ồ Và ộ  đâu trên kh p ru ng đ ng gò bãi

ẳ ộ ộ ướ ộ ố ố Ch ng mang m t dáng hình m t ao c m t l i s ng ông cha.

ấ ướ ố ấ Ôi Đ t N c sau b n nghìn năm đi đâu ta cũng th y

ộ ờ ữ Nh ng cu c đ i đã hóa núi sông ta.

ấ ướ ượ ẵ ằ ờ ố ề ị ử V t qua th i gian đ ng đ ng, nhìn xa vào b n ngàn năm đ t n c, có b  l ch s  hào

ủ ấ ướ ề ỗ ư ố ư ậ ớ ươ ữ hùng c a đ t n c nh  s ng d y. Ca dao x a nói v  n i nh  quê h ng qua nh ng chi

ế ị ủ ữ ơ ạ ầ ậ ươ ắ ti ạ t th t bình d  c a b a c m đ m b c và bóng dáng d m s ng dãi n ng.

ớ Anh đi anh nh  quê nhà

ầ ươ ớ ớ ố Nh  canh rau mu ng, nh  cà d m t ng

ắ ầ ớ ươ Nh  ai dãi n ng d m s ng

ớ ướ ườ Nh  ai tát n c bên đ ng hôm nao

ạ ị ủ ấ ướ ử ườ ữ ề ắ ạ ợ Nhìn l i l ch s  dài lâu c a đ t n c, ta th ng kh c ghi các tri u đ i, ng i ca nh ng anh

ử ủ ộ hùng ghi danh trong trang s  vàng c a dân t c.

ướ ủ ư ợ ỉ ỏ ữ ả ấ ố ố Nh ng c m quan "Đ t N c c a Nhân dân" nh  s i ch  đ  xuyên su t, chi ph i cái nhìn

ử ủ ườ ấ ướ ạ ế ấ ả ơ ị l ch s  c a nhà th . Nhân dân là ng i sáng t o ra đ t n c, chi n đ u b o v  đ t n ệ ấ ướ   c.

ữ ụ ừ ấ ụ ữ ế ặ Nh ng c m t l y ra trong ca dao, t c ng : "nuôi cái cùng con", "gi c đ n nhà đàn bà

ạ ờ ệ ấ ợ ả ấ ủ ơ ự ợ cũng đánh" t o cho l ố i th  s  hòa quy n r t g i c m. N t nh n c a khúc ca ca ng i nhân

ể ấ ẩ ờ dân chính là đi m sáng ng i trong ph m ch t nhân dân:

ọ ố ế H  đã s ng và ch t

ả ị Gi n d  và bình tâm

ớ ặ ặ Không ai nh  m t đ t tên

ấ ướ ư ọ Nh ng h  đã làm ra Đ t N c.

ể ữ ề ệ ậ ườ ễ Nhân dân trong quan ni m Nguy n Khoa Đi m, là t p th  nh ng ng i anh hùng vô danh.

ả ể ọ ố ử ế ế ấ ả ị ị ộ   H  s ng gi n d , ch t bình tâm, chi n đ u không ph i đ  mang tên cho l ch s  mà vì m t

ệ ấ ướ ả ả ị ư ắ ơ ạ ẽ l thiêng liêng, bình d  và cao c : b o v  đ t n c. Câu th  ng n, cô đúc nh ng l i chính

ủ ả ự ồ ứ ấ ẩ ế ộ ướ là s  d n nén c a c m xúc tác ph m,  n ch a bi t bao xúc đ ng chân thành tr ữ   c nh ng

ữ ữ ủ ầ ặ ớ ườ ề hy sinh th m l ng, nh ng đóng góp l n lao c a nh ng con ng i vô danh, hi n lành và

ị ả gi n d .

ừ ệ ầ ả ủ ạ ấ T  cái nhìn đ y tính phát hi n, tác gi ằ    nh n m nh vai trò c a nhân dân. Nhân dân, b ng

ươ ủ ệ ả ấ ữ ọ máu x ế ng c a mình đã chi n đ u b o v  gìn gi ữ ấ ướ  đ t n ế   c, h  là nh ng anh hùng chi n

ấ ướ ự ạ ậ ằ ộ ữ ề ạ tr n. Nhân dân, b ng lao đ ng sáng t o đã d ng xây đ t n c, gi gìn và truy n l i cho

ế ệ ệ ẩ ầ ấ ọ ị ừ ạ ớ ề các th  h  Vi t Nam m i giá tr  văn hóa, ph m ch t tinh th n: t h t lúa v i n n văn

ướ ọ ử ạ ướ ế ủ ườ ế ủ ả ữ minh lúa n c, ng n l a t o nên b c ti n c a loài ng ầ   i đ n nh ng c a c i tinh th n

ụ ậ ư ữ ọ ọ quý báu nh  phong t c t p quán, gi ng nói cha ông, tên xã, tên làng... h  là nh ng anh

ế ệ ữ ề ẹ ẩ ấ ấ ế   hùng văn hóa. Nhân dân đã  p iu qua nhi u th  h  nh ng ph m ch t cao đ p đúc k t

ụ ữ ữ ườ ộ ễ ễ ớ trong nh ng câu ca dao, t c ng  đi vào lòng ng ố ễ ọ   i, d  thu c d  nh . Đó là cái g c r  m i

ả ươ ể ệ ỉ ẹ tình c m đ p, tình yêu th ng, th  hi n trong câu ca dao hóm h nh:

ừ ở Yêu em t thu  trong nôi

ằ ồ Em n m em khóc, anh ng i anh ru

ứ ự ộ ọ Đó là s  quý tr ng công s c lao đ ng:

ầ ộ C m vàng mà l i qua sông

ế ế ầ ơ Vàng r i không ti c, ti c công c m vàng

ậ ườ ấ ấ ắ ặ ầ Đó còn là tinh th n b t khu t qu t c ng và lòng căm thù gi c sâu s c:

ắ ẳ Thù này t h n còn lâu

ặ ậ ồ Tr ng tre nên g y, g p đâu đánh què

ử ụ ủ ạ ạ ọ ườ ư ấ ệ S  d ng linh ho t sáng t o ch t li u ca dao c a văn h c dân gian, d ng nh  có m t s ộ ự

ế ệ ệ ạ ư ệ ặ ồ ồ đ ng đi u và g p nhau trong tâm h n cha ông ngàn x a và th  h  hi n t ấ   ả i. Ph i th u

ể ọ ộ ị ả ớ ắ ớ hi u, trân tr ng giá tr  văn hóa dân t c thì tác gi ẻ ấ    m i có cái nhìn sâu s c, m i m   y

ấ ướ ủ ệ trong quan ni m "Đ t N c c a Nhân dân".

ơ ồ ứ ế ể ả ậ ỉ ừ ể ậ ố C m h ng th  d n d p dâng trào đ n đ nh đi m t đó b t lên đi m sáng c t lõi trong

ấ ướ ủ ễ ề ệ quan ni m đ t n c c a Nguy n Khoa Đi m.

ể ấ ướ ấ ướ Đ  Đ t N c này là Đ t N c Nhân dân

ấ ướ ủ ấ ướ ủ ầ ạ Đ t N c c a Nhân dân, Đ t n c c a ca dao th n tho i.

ạ ạ ằ ư ướ ừ ả ữ ươ ắ ờ Đo n trích khép l i b ng hình  nh dòng sông đ a n c t nh ng ph ng tr i xa t m mát

ẻ ẹ ủ ồ ườ ấ ệ ợ tâm h n ta và v  đ p c a thiên nhiên, con ng i đ t Vi t "g i trăm màu trên trăm dáng

ủ ử ề ả ả ố ị sông xuôi". Ph i chăng đó cũng chính là dòng sông c a truy n th ng l ch s  ch y v  t ề ự

ư ừ ồ ắ ế ệ ồ ờ ơ ế ộ ngàn x a, t đó b i đ p phù sa cho tâm h n muôn th  h ? Và l i th  k t rung đ ng lòng

ườ ở ậ ừ ự ủ ẹ ộ ng i b i nó b t lên t ấ    s  xúc đ ng chân thành c a trái tim thi sĩ: "Ta ngh n ngào đ t

ướ ệ ơ ủ ẹ ọ n c Vi t Nam ơ ậ i!". Cái "ngh n ngào" c a nhà th  th t đáng quý, đáng trân tr ng, đó là

ủ ữ ả ệ ư ề ấ ướ ệ ắ ế k t tinh c a nh ng c m xúc mãnh li t và suy t , chiêm nghi m sâu s c v  đ t n c, v ề

ẻ ẹ ả ủ ủ ế ớ vai trò to l n và v  đ p cao c  c a nhân dân, là ti ng lòng chân thành c a c  th  h ả ế ệ

ướ ớ ồ ộ ớ ử ữ ề ề ị h ng t ộ i ngu n c i dân t c, t i truy n thông văn hóa, l ch s  v ng b n mà nhân dân là

ườ ề ạ ạ ng ả ồ i sáng t o, b o t n và truy n l i cho con cháu mai sau.

ể ọ ướ ễ ề ấ ộ ả ơ ủ Có th  g i Đ t N c là m t tùy bút th  c a Nguy n Khoa Đi m, trong đó tác gi không

ầ ế ể ả ả ộ ơ ế ồ ơ đ n thu n vi t theo dòng ch y c m xúc mà còn huy đ ng vào th  kho hi u bi t d i dào

ề ị ử ể ợ ổ ọ ị trong tính t ng h p v  đ a lí, l ch s , văn hóa dân gian mà tâm đi m là văn h c dân gian.

ạ ượ ự ươ ấ ư ứ ề ậ Đo n trích đ c xây d ng theo ph ng th c lu n đ , ch t "t ơ ấ   ễ  duy logic" d  làm th  m t

ươ ự ố ớ ố ữ ơ ỉ ấ đi ch t "t ế   ộ i xanh nh a s ng", khô khan, ch  tác đ ng vào lý trí. H n n a v i v n ki n

ơ ễ ứ ế ổ ứ ễ ợ th c phong phú t ng h p khi n th  d  sa vào ướ ệ c l ư ộ , khô c ng nh  m t bài di n ca xã

ớ ủ ề ộ ứ ạ ả ồ ư ộ ọ h i h c. Nh ng không! Vi ế ề ấ ướ t v  đ t n c, v  m t ngu n m ch c m h ng l n c a thi ca

ễ ề ạ ơ ế ấ nói chung và th  cách m ng nói riêng, Nguy n Khoa Đi m đã chi ấ ệ t xu t ch t li u văn hóa

ữ ơ ữ ư ế ổ ế ự ệ ầ dân gian, đ a vào ngôn ng  th  nh ng chi ti t hi n th c g n gũi, ph  bi n, không ch ỉ

ố ớ ứ ứ ả ậ ộ ộ ọ ồ   quen thu c trong nh n th c mà còn có s c lay đ ng tình c m sâu xa đ i v i m i tâm h n

ệ ệ ử ụ ư ấ ạ ạ ậ ồ Vi ọ   t Nam. Vi c s  d ng khá dày, đ m nh ng cũng r t linh ho t sáng t o ngu n văn h c

ế ớ ị ớ ị ắ ơ ồ ườ ọ ễ ạ dân gian t o nên th  gi i th  bình d , g n bó máu th t v i tâm h n ng i đ c và d  đi vào

ườ ở ử ụ ữ ữ ậ ồ lòng ng i b i ngôn ng  dân gian h n h u, trong sáng. Chính sách s  d ng ngôn ng  này

ể ệ ơ ồ ệ ạ ẩ ờ ạ ắ t o s c đi u th m mĩ và không khí riêng cho đo n th , đ ng th i th  hi n rõ nét t ư ưở   ng t

ướ ủ ề ạ ấ ở ọ ứ   "Đ t N c c a Nhân dân" b i nhân dân đã sáng t o ra n n văn h c dân gian giàu s c

ớ ỗ ườ ấ ệ ầ ố s ng, thân quen g n gũi v i m i ng i dân đ t Vi t.

ặ ả ệ ủ ạ ơ M t khác, chính c m xúc chân thành, mãnh li t c a thi nhân mang l i cho nhà th  âm

ưở ế ề ệ ớ ồ ệ h ng tha thi ọ t, ngân vang, v i nhi u gi ng đi u lúc thì n ng nhi t say mê, khi l ạ ầ   i tr m

ề ấ ướ ư ữ ứ ệ ề ậ ả ắ l ng nh  trò chuy n, tâm tình v  nh ng nh n th c, c m xúc v  đ t n ỗ   c, nhân dân. M i

ế ư ề ầ ả ậ ả ấ ồ ơ chi ti t, hình  nh đ a ra đ u th m nhu n tâm h n nhà th , khi thì là c m nh n riêng t ư   ,

ạ ộ ỉ ệ ư ồ ứ ấ ữ ự ế ứ ả ợ lúc l i ch a chan c m xúc nh  h i  c, m t k  ni m. S  k t. h p hài hòa ch t tr  tình và

ậ ạ ọ ộ ơ ạ ơ ẻ ẹ gi ng chính lu n cho đo n th  v  đ p riêng đ c đáo, th  không xa l mà đi vào lòng

ườ ế ể ệ ệ ẫ ấ ả ộ ng ả   i ti ng nói tình c m xúc đ ng chân thành mà v n th  hi n ch t trí tu . Chúng ta tr i

ủ ử ệ ế ế ả ộ ơ ớ   nghi m b n thân c a m t nhà th  ­ chi n sĩ lăn mình trong khói l a chi n tranh cùng v i

ả ộ ươ ấ ướ ọ ợ ố v n văn hóa sâu r ng và tình c m yêu th ng đ t n c, trân tr ng, ca ng i nhân dân đã

ỏ t a sáng t ư ưở  t ồ ng, tâm h n thi nhân.

ế ề ề ấ ướ ỉ ế ụ ề ơ ố ố ỹ Cũng vi t v  đ  tài đ t n c, th  ca ch ng M  không ch  k  t c truy n th ng yêu n ướ   c

ạ ọ ướ ự ế ấ ơ ừ t văn h c giai đo n tr ố c và tr c ti p nh t là th  ca ch ng Pháp mà còn có đóng góp làm

ứ ễ ạ ắ ả ồ ướ phong phú, sâu s c thêm ngu n c m h ng d t dào này. Nguy n Trãi tr ấ   ừ c kia t ng th y

ượ ậ ề ớ ế ư ướ ừ ộ ế đ c vai trò "l t thuy n m i bi t dân nh  n c", Phan B i Châu t ng vi t "dân là dân

ướ ướ ướ ả ế ư ễ ề ấ n c, n c là n c dân", nh ng ph i đ n Nguy n Khoa Đi m, t ư ưở  t ướ ủ   ng "Đ t N c c a

ể ệ ớ ượ ậ ủ ệ ả ơ Nhân dân" m i th  hi n rõ nét và đ ứ c nâng lên thành c m h ng ngh  thu t c a th  ca

ử ấ ướ ỹ ằ ữ ệ ề ề ố ị ch ng m . B ng nh ng khám phá, phát hi n v  chi u sâu văn hóa ­ l ch s  đ t n c, s ự

ệ ạ ứ ữ ề ớ ườ ườ ố ắ g n bó gi a truy n th ng quá kh  và hi n t i, v i con đ ng đi riêng: con đ ủ ng c a văn

ệ ủ ừ ễ ấ ầ ọ h c dân gian g n gũi, kì di u, t ư ưở  t ề ng c a Nguy n Khoa Đi m th m vào t ng hình

ố ưở ưở ượ ộ ượ t ữ ớ ng, ngôn ng  v i m i liên t ng, t ng t ng phong phú, đ c đáo và thông minh. Có

ể ắ ấ ầ ấ ườ ặ ườ th  nói đây là ph n tinh túy nh t, sâu s c nh t trong tr ng ca M t đ ủ   ọ ng khát v ng c a

ễ ề Nguy n Khoa Đi m.

ặ ề ả ắ ề ữ ả ậ ọ ố ỹ Văn h c ch ng M  cũng có nh ng c m nh n sâu s c v  nhân dân, đ t n n t ng cho lòng

ướ ơ ấ ổ ơ ễ ộ ượ yêu n ề c: Nguy n Duy suy nghĩ v  nhân dân qua m t H i  m r m­ hay hình t ng Tre

ệ ả ườ ữ ườ ớ ể ế ữ Vi t Nam, còn Thanh Th o trong tr ng ca Nh ng ng i đi t i bi n đã vi t lên nh ng l ờ   i

ề ộ ấ ca xúc đ ng nh t, v  nhân dân:

ứ ế ườ Và c  th  nhân dân th ng ít nói

ư ẹ ặ Nh  m  tôi l ng l ẽ ố ờ  su t đ i

ứ ế ờ ợ Và c  th  nhân dân cao v i v i

ơ ả ữ ữ ộ ờ H n c  nh ng ngôi sao cô đ c gi a tr i

ư ẽ ấ ướ ướ ủ ủ ễ ề ệ ạ ấ ớ Nh ng có l ầ    Đ t N c c a Nguy n Khoa Đi m v i nh c đi u "Đ t N c c a th n

ạ ướ ủ ấ ộ ạ ấ ố ể tho i" đ  sáng lên t ư ưở  t ng "Đ t N c c a Nhân dân" r t đ c đáo là n t nh c ngân vang

ệ ủ ể ệ ả ả ơ ồ ướ ế trong b n hòa đi u c a th  ca kháng chi n, th  hi n tâm h n c m xúc thi nhân tr c v ẻ

ộ ư ưở ế ấ ươ ị ủ ở ẹ đ p văn hóa dân t c, t t ng  y đ n nay còn t ệ   i nguyên giá tr  c a nó b i trách nhi m

ộ ố ờ ủ ứ ở ề ấ ơ "hóa thân cho dáng hình x  s " là v n đ  muôn đ i c a th  ca và cu c s ng.