ứ ề ạ ậ Đ bài: Phân tích và ch ng minh tính nhân đ o trong Nh t kí trong tù
Bài làm
ồ ị ụ ạ ủ ộ ườ ể ả ộ ờ H Chí Minh v lãnh t vĩ đ i c a dân t c, Ng i đã dành c cu c đ i mình đ tìm l ạ i
ứ ề ế ộ ố ộ ờ ơ ộ ậ ự đ c l p t ề do cho dân t c. Trong su t cu c đ i, Bác đã đi nhi u n i, ch ng ki n nhi u
ờ ơ ự ế ạ ủ ả m nh đ i c c c đ n đau lòng. Mang trong mình trái tim vĩ đ i c a lòng nhân ái và tình
ươ ẽ ứ ướ ữ ả ượ ẽ ể ấ ạ yêu th ng có l đ ng tr c nh ng c nh t ng y Bác s không th kìm l i lòng mình,
ứ ữ ủ ẩ ẩ ả ả ổ ớ ờ ứ có ph i vì th n th c v i nh ng m nh đ i mà trong các tác ph m c a Bác luôn n ch a
ữ ả ầ ạ ắ ồ ộ ờ ầ tinh th n nhân văn, nhân đ o sâu s c, lòng đ ng c m đau xót cho nh ng cu c đ i l m
ạ ủ ể ấ ề ơ ỏ ộ than, nh bé. Đ th y rõ h n v tính nhân văn nhân đ o c a Bác chúng ta cùng l i ng ượ c
ứ ở ề ớ ậ ậ ượ ữ quá kh tr v v i t p " Nh t kí trong tù" đ c Bác sáng tác trong nh ng ngày tháng b ị
ự ữ ữ ậ ế ỉ ầ ắ ỉ gông cùm, đó là nh ng dòng tâm s , nh ng quan sát th t tinh t ủ và t m đ y lo l ng c a
ườ ộ ườ ả ộ ờ ạ ẵ ướ ộ m t ng i cha, m t ng i lãnh đ o s n sàng dành c cu c đ i vì dân, vì n c.
ọ ả ề ể ấ ẫ ầ ả ầ ố ố ị S ng trong c nh tù đày đ y kh n khó, Bác b đày đ a c v th ch t l n tinh th n, th ế
ượ ấ ả ớ ấ ữ ườ ạ ạ ỗ ớ ư nh ng v t lên trên t ọ t c nh ng đày đ a đau đ n y Ng ủ i g t n i đau đ n c a i l
ể ộ ượ ụ ư mình sang m t bên, nhà tù có th giam đ c thân xác Bác trong lao ng c nh ng trái tim và
ủ ẫ ướ ề ồ ề ộ ý chí c a Bác thì v n luôn h ơ ng v đ ng bào, v nhân dân lao đ ng. Còn gì đau xót h n
ộ ồ ướ ả ươ ướ ả c nh ng đ ng bào nhân dân mình đang than khóc tr c c nh tang th ng n ấ c m t nhà
ụ ể ạ ỗ ượ ớ ỗ tan, trăm v n n i đau ng c tù cũng không th so sánh đ ấ c v i n i đau y, quên đi đau
ớ ỗ ự ả ả ả ồ ị ớ đ n mà b n thân mình đang ph i ch u đ ng Bác tr i lòng mình v i n i đau mà đ ng bào
ị ả mình đang ph i gánh ch u:
ạ ả ạ ờ ơ "Ngo i c m tr i Hoa c n nóng l nh
ươ ệ ả ộ N i th ấ ng đ t Vi ầ t c nh l m than"
Ố ặ ( m n ng)
ỉ ớ ơ ỗ ườ ể ậ ượ ủ ỗ Ch v i hai câu th mà m i ng i chúng ta cũng có th nh n ra đ c n i lòng c a Bác.
ữ ể ệ ớ ậ ừ ư ạ ớ ơ Dù cho nh ng đau đ n th xác, b nh t t hành h Bác t ng ngày, nh ng đau đ n h n c ả
ữ ế ả ươ ậ ố ị ệ ườ ạ không ph i là nh ng v t th ữ ng da th t, nh ng tr n m li t gi ng mà l ỗ i là n i đau
ể ườ ề ấ ệ ự trong lòng Bác. Qua đây có th nói Bác là ng i có ni m tin b t di ị t, s kiên đ nh và luôn
ườ ữ ứ ủ ộ ố s ng quên mình vì ng i khác, và đó cũng là m t trong nh ng đ c tính quý báu c a Bác
ọ ậ mà chúng ta nên h c t p.
ươ ủ ế ộ ớ ổ ươ ấ Tình yêu th ng c a Bác r ng l n không gì đong đ m n i, tình yêu th ng y không ch ỉ
ể ươ ả ộ ế ớ ồ là đ th ng xót, đau đ n cho nhân dân, đ ng bào mình mà nó còn tr i r ng đ n nhân dân
ướ ư ộ ơ ầ ấ ạ ộ ươ n c khác, nó lan r ng nh m t c n sóng d t dào đ y m áp, yêu th ng.
ắ ố ườ ớ ở "Kh p ch n nông dân c i h n h
ế ậ ồ Đ ng quê vang d y ti ng ca vui"
ả ộ ồ (C nh đ ng n i)
ủ ề ỏ ườ ủ ề ấ ớ Và đó là ni m vui nh bé c a Ng i hòa chung v i ni m vui no m c a nhân dân Trung
ố ườ ể ệ ế ọ ỗ ố Qu c trên đ ng chuy n lao. Bao nhiêu khó khăn m t nh c b ng ch c tan bi n và thay
ư ề ấ ả ộ ở ộ ộ vào đó là ni m vui hân hoan r n ràng b i m t mùa b i thu, no m. Nh ng không ph i lúc
ủ ệ ễ ọ ố ườ ậ ạ nào m i chuy n cũng di n ra theo mong mu n c a con ng i, và vì v y tâm tr ng Bác
ặ ắ ấ ở ỗ cũng n ng trĩu b i n i lo l ng m t mùa:
ờ ạ ạ "Nghe nói năm nay tr i đ i h n
ườ ầ ầ ỉ ạ M i ph n thu ho ch ch vài ph n"
ừ ồ ế (T Long An đ n Đ ng Chính)
ơ ự ỉ ồ ả ớ ỏ ự ắ Không ch đ ng c m v i nông dân c c c mà Bác còn bày t ế s quan tâm sâu s c đ n
nhân dân lao đ ng:ộ
ầ ẳ ỉ ơ ư "Dãi gió, d m m a ch ng ngh ng i
ườ ơ Phu đ ấ ả ắ ng v t v l m ai i!
ự ươ ạ Ng a xe, hành khách th ng quá l i
ế ả ơ ượ ườ Bi t c m n ai, đ ấ c m y ng i?"
ữ ườ ợ ườ ữ ườ ầ ư ầ ị Đó là nh ng ng i th làm đ ng, nh ng con ng ắ i c n cù ch u khó d m m a dãi n ng
ự ữ ườ ể ọ ẳ ườ ạ ắ ở ơ xây d ng lên nh ng con đ ẹ ng ph ng đ p đ m i ng i đi l i. Bài th nh c nh nh ẹ
ủ ữ ề ườ ộ ồ ờ nhàng v công lao c a nh ng con ng ấ i lao đ ng, đ ng th i qua đó chúng ta cũng th y
ượ ạ ủ ườ ộ đ c lòng nhân đ o c a Bác dành cho con ng ổ i lao đ ng nghèo kh .
ươ ủ ế ạ ỉ ườ ộ ổ Tình th ng bao la c a Bác không ch ch m đ n ng i dân lao đ ng nghèo kh mà còn
ướ ế ả ữ ấ ạ ả ả ồ ố ợ h ng đ n c nh ng gia đình b t h nh, c nh ch ng tr n lính v ph i đi thay:
ạ ỗ "Quan trên xót n i em cô qu nh
ạ ạ ở ờ Nên l i m i em t m tù"
ế ườ ị ắ (Gia quy n ng i b b t lính)
ỏ ấ ạ ả ấ ữ ữ ứ ế ạ ồ ỏ Lòng đ ng c m y cũng ch m đ n nh ng em nh b t h nh, nh ng đ a con bé nh vô t ộ i
ẫ ủ ị ố ế cũng b cu n vào vòng xoáy tàn nh n c a chi n tranh:
"Oa...! oa...! oa...!
ố ướ Cha tr n không đi lính n c nhà
ừ ử ỗ ổ Nên n i thân em v a n a tu i
ẹ ế ở ả Ph i theo m đ n nhà pha."
ươ (Cháu bé trong nhà lao Tân D ng)
ỉ ừ ạ ớ ờ ấ ạ ữ ủ ấ ả Không ch d ng l i v i nh ng m nh đ i b t h nh mà t m chân tình c a Bác cũng dành
ườ ộ ớ ả ữ cho nh ng ng i tù chung c nh ng v i mình:
ứ ượ "Tù c ng ngày ngày no r ị u th t
ướ ắ ị ồ Tù nghèo n c m t b t m m tuôn"
ủ ờ ạ (T c b c)
ươ ủ ự ườ ầ ấ Bác cũng xót th ng cho s ra đi c a ng ộ ỗ i tù, đó cũng là m t n i m t mát đ y th ươ ng
ớ xót đ n đau:
ủ "Đêm qua còn ng bên tôi
ề ơ ố Sáng nay anh đã v n i su i vàng"
ườ ế ộ (M t ng ờ ạ ừ i đi tù c b c v a ch t)
ươ ả ườ ề ừ ề ả Tình yêu th ng cao c Bác dành cho con ng ấ i đ u xu t phát t ấ ni m tin vào b n ch t
ườ ừ ộ ả ấ ố ẹ ố ẹ ủ t t đ p c a con ng i. Ai t khi sinh ra cũng mang trong mình m t b n ch t t t đ p, con
ườ ị ở ề ấ ả ườ ị ẩ ng ở i b tr nên x u xa b i hoàn c nh, nhi u ng i b đ y vào b ướ ườ c đ ng cùng không
ệ ự ế ộ ơ ở ờ còn cách nào khác ngoài vi c t ỉ ấ khi n mình tr nên ích k , x u xa h n. Cu c đ i đôi khi
ệ ế ườ ả ự ổ ả ể ắ quá kh c nghi t khi n con ng i ph i t ỏ ừ ọ thay đ i b n thân mình đ tránh kh i l a l c,
ể ầ ữ ế ấ ả ọ ở ề ẻ ươ nh ng hi u l m đáng ti c. Sau cùng thì t t c m i ng ườ ạ i l i tr v cái v l ệ ng thi n
ắ ạ ủ ắ ủ ấ ấ ả ọ ấ ủ c a mình khi đi vào gi c ng , khi nh m m t l i chìm vào gi c ng thì t t c m i ng ườ i
ư ệ ấ ề ươ đ u l ỉ ng thi n nh nhau, không ai là x u xa, ích k :
ư ươ ủ "Ng thì ai cũng nh l ệ ng thi n
ẻ ữ ậ ỉ ề T nh d y phân ra k d , hi n
ữ ả ề ẵ Hi n, d ph i đâu là tính s n
ụ ề ầ Ph n nhi u do giáo d c mà nên"
ề ố ướ ủ ớ ườ ệ ượ ố Truy n th ng "u ng n ồ c nh ngu n" c a ng i dân Vi t Nam cũng đ ể ệ c th hi n rõ
ở ậ ậ ụ ữ ữ ố ố ỡ nét Bác. Th t v y, trong ch n ng c tù kh n khó Bác không nh ng giúp đ nh ng ng ườ i
ườ ế ơ ố ớ ữ ườ xung quanh mình mà Ng i còn bi t n đ i v i nh ng ng i đã giúp mình:
ể ư ấ ồ "Quy n x a sách cũ b i thêm m
ẳ ấ ơ Chăn gi y còn h n ch ng có chăn"
ấ ủ ằ ườ ạ (Chăn b ng gi y c a ng i b n tù)
ấ ủ ứ ạ ề ả ả ộ ờ ố ờ ườ Vòng xoáy cu c đ i ph c t p cu n xô đi bao m nh đ i, b n ch t c a nhi u ng i cũng
ộ ố ế ổ ườ ấ ườ vì th mà thay đ i. Trong cu c s ng có ng ườ ố i t t, ng i x u, cũng có ng ế i đáng m n,
ườ ẫ ấ ố ẹ ủ ặ ẻ k đáng khinh. Con ng i v n có th gi ể ữ ượ ả đ c b n ch t t t đ p c a mình m c cho hoàn
ư ế ữ ố ưở ọ ạ ứ ả c nh s ng có nh th nào đi chăng n a, và "Tr ề ng ban h M c" đã ch ng minh cho đi u
y.ấ
ưở ọ ạ ườ ệ "Tr ng ban h M c ng i hào hi p,
ạ ố ơ D c túi mua c m giúp ph m nhân,
ế ở ọ ủ Đêm đ n, c i thùng cho h ng ,
ề ế ẳ ỉ Ch ng dùng quy n th , ch dùng ân."
ờ ơ ứ ạ ị ầ ườ ơ ự ả ổ ị B c m tù hàng năm tr i n i x l quê ng i, Bác đã ph i ch u bao kh đau c c c, bao
ọ ề ộ ờ ự ằ ườ ả ề ầ tâm s tr n tr c v cu c đ i và con ng i n y sinh trong tâm trí Bác. Bác nhi u l n mong
ể ở ề ớ ỏ ố ố ườ ả ộ ụ mu n thoát ra kh i ch n ng c tù này đ tr v v i con đ ng gi ứ ớ i phóng dân t c, c u v t
ữ ậ ươ ậ ậ ấ ố ướ ủ ố ấ l y nh ng s ph n đáng th ng y. Th t v y cu i cùng mong c c a Bác cũng đã tr ở
ự ậ ề ướ ủ ớ thành s th t, hòa v i ni m hân hoan vui s ng l y l ấ ạ ượ ự i đ c t do c a mình Bác cũng
ỏ ự ế ơ ắ ớ ự ỏ bày t s bi ứ t n sâu s c v i ân nhân đã c u mình kh i nhà tù th c dân:
ặ ầ ố "H u Công sáng su t, ta g p may
ề ự ượ Quy n t do nay đ ả ồ c tr r i
ể ậ Nh t kí trong tù bài chót quy n
ạ ạ ồ ơ ườ Công n tái t o t h n ng i"
(Chót quy n)ể
ướ ự ự ỉ ộ ự ở ầ ủ ư Bác vui s ng không ch vì s t ộ do c a mình mà còn coi đó nh là m t s kh i đ u, m t
ủ ưở ụ ầ ị ấ ả ờ ự ồ s h i sinh c a mình sau bao ngày lí t ng b giam c m trong ng c. Sau t t c , nh vào
ề ấ ệ ề ả ấ ố ẹ ủ ườ ạ ớ ni m tin b t di t v b n ch t t t đ p c a con ng i cùng v i lòng nhân ái, nhân đ o cao
ệ ượ ữ ế ế ầ ắ ơ ả ủ c c a mình mà Bác đã d t lên đ ế ầ c nh ng v n th sâu s c đ y nhân văn đ n th . N u
ươ ườ ấ ẹ ế ả ự ự không th c s yêu th ọ ng trân tr ng con ng ẽ ủ i, n u không tin vào b n ch t đ p đ c a
ế ượ ữ ế ệ ơ ộ ọ ệ h li u Bác có vi t lên đ ế c nh ng dòng th xúc đ ng đ n th ? Li u chúng ta có còn
ượ ư ấ ủ ế ữ ơ đ c l u gi ữ ạ l ư ế i nh ng áng th văn b t h đ n nh th ?
ườ ể ấ ố ố ị ừ ế ơ Su t m i m y tháng ròng rã trong ch n lao tù, Bác b chuy n lao đi t h t n i này sang
ư ế ấ ả ế ấ ằ ọ ồ ả ư ơ n i khác v t v nh c nh n đ n nh th nh ng trong trái tim Bác luôn n ng m tình c m
ọ ườ ẫ ữ ữ ấ ố ẹ ề ả dành cho m i ng i, Bác v n gi v ng ni m tin vào b n ch t t ủ t đ p c a con ng ườ i.
ấ ớ ươ ủ ồ Cùng v i trái tim n ng m, bao la tình th ệ ệ ng c a mình Bác đã d t lên bao câu chuy n
ắ ừ ữ ượ ắ ấ ộ đ ng lòng sâu s c t nh ng gì quan sát đ ậ ậ c, chính tai Bác nghe, m t Bác th y. Th t v y
ạ ủ ườ ượ ạ ậ ậ tính nhân đ o c a Ng i còn đ c ghi l ấ ứ i rõ nét qua t p "Nh t kí trong tù" mà b t c ai
ẽ ả ậ ọ ượ ộ ự ồ ả ắ ả ộ khi đ c qua cũng s c m nh n đ ấ c. Đó là m t tình c m, m t s đ ng c m sâu s c xu t
ừ ẳ phát t ư ọ ử sâu th m trong trái tim Bác, nó nh ng n l a nhen nhóm đã bùng cháy d d i v ữ ộ ượ t
ể ưở ấ ờ ườ ọ ề ề ắ ở ố th i gian đ s i m trái tim ng i đ c, nh c nh chúng ta thêm v truy n th ng t ươ ng
ươ ủ ộ thân t ng ái c a dân t c.
