ẹ ẻ ồ ế ề ẩ ả ộ ị Đ bài: Phân tích tác ph m Ti ng m đ Ngu n gi ứ i phóng các dân t c b áp b c
Bài làm
ở ầ ự ẹ ế ậ ạ ằ ơ Đo n trích m đ u b ng s phê phán thói "thích b p b năm ba ti ng Tây h n là di n t ễ ả
ưở ạ ằ ế ạ ướ ể ế ý t ng cho m ch l c b ng ti ng n ọ c mình". Đây là ki u h c đòi nói ti ng Pháp th ườ ng
ượ ữ ể ặ ầ ồ ọ ỉ ườ ể ạ đ c g i là ki u Pháp b i, ch chuyên đi "cóp nh t nh ng cái t m th ộ ng" đ t o ra m t
ứ ể ắ ữ ộ ườ ể ọ ươ hình th c đ b t bu c nh ng ng ạ i khác "tin là h đã t o theo ki u Tây ph ữ ng". Nh ng
ườ ọ ể ể ồ ượ ằ ủ ọ ng i h c đòi theo ki u b i đó không hi u đ ữ c r ng h không nh ng không đ trình đ ộ
ế ầ ế ể ể ượ ủ ề ầ ể hi u bi t c n thi t mà cũng không th hi u đ c đ y đ chính xác các n n văn hóa
ị ề ễ ạ ọ ộ ề "ngo i bang" khác. Nguy n An Ninh g i đi u đó là "Thái đ mù t t v văn hóa châu Âu".
ư ậ ữ ẻ ể ọ ọ ỉ ự Ông phê phán cách h c nh v y và ch ra s lai căng mà nh ng k "Tây h c" ki u đó c ố
ữ ủ ữ ể ế ạ ộ ề ữ tình t o ra: "Nh ng ki u ki n trúc và trang trí lai căng c a nh ng ngôi nhà thu c v nh ng
ườ ượ ữ ươ ọ ng i An Nam đ c hun đúc theo cái mà nh ng ng ườ ở i Đông D ng g i là văn minh
ứ ỏ ằ ữ ườ ẳ ị ượ ộ Pháp, ch ng t r ng nh ng ng i An Nam b Tây hóa ch ng có đ ứ c m t th văn minh
nào".
ả ủ ệ ừ ỏ ẹ ẻ ệ ệ ả H qu c a vi c làm đó là: "Vi c t ế b văn hóa cha ông và ti ng m đ ph i làm cho
ườ ế ớ ắ ố ọ m i ng i An Nam tha thi t v i gi ng nòi lo l ng".
ẹ ẻ ủ ấ ủ ữ ế ế ả ộ ỉ Ti p đó, ông phân tích b n ch t c a ti ng m đ , c a ngôn ng dân t c. Ông ch ra l ợ i
ế ẹ ẻ ủ ệ ả ự ủ ệ ế ẹ ẻ ệ ế ế ích thi t th c c a vi c b o v ti ng m đ , c a vi c dùng ti ng m đ : "Ti ng nói là l ờ i
ấ ề ế ố ủ ệ ộ ấ ọ ộ ậ ả b o v quý báo nh t n n đ c l p c a các dân t c, là y u t quan tr ng nh t giúp gi ả i
ế ố ớ ộ ị ố ị ườ ố ừ ế phóng các dân t c b th ng tr ". "Vì th , đ i v i ng i An Nam chúng ta, ch i t ti ng m ẹ
ớ ừ ố ự ự ủ ạ ế ế ở ườ ẻ ồ đ đ ng nghĩa v i t ch i s t do c a mình". Vì sao l i th ? B i vì: "N u ng i An
ệ ữ ủ ứ ế ế ấ Nam hãnh di n gi ơ gìn ti ng nói c a mình và ra s c làm cho ti ng nói y phong phú h n
ổ ế ạ ả ọ ủ ế ạ ứ ọ ể đ có kh năng ph bi n t i An Nam các h c thuy t đ o đ c và khoa h c c a châu Âu,
ả ề ờ ư ậ ấ ộ ọ ỉ ệ vi c gi i phóng dân t c An Nam ch còn là v n đ th i gian". Nh v y, h c châu Âu
ả ể ượ ế ớ ế ế ế ồ ọ ọ không ph i đ thu đ c vài ti ng b i mà là ti p thu khoa h c, các h c thuy t l n, ti p thu
ạ ể ườ ấ ợ ộ tinh hoa văn hóa nhân lo i đ tìm ra con đ ng đi thích h p cho dân t c mình, là l y lí
ươ ả ạ ươ ậ ủ lu n c a ph ể ng Tây đ ph n bác l i ph ng Tây.
ữ ỉ ườ ế ệ ữ ỉ ờ ứ Ông ch trích nh ng ng i chê bai ti ng Vi t nghèo nàn và ch rõ nh ng l i trách c nh ư
ơ ở ở ữ ề ườ ỉ ế ừ ậ v y đ u không có c s . B i vì nh ng ng ọ i đó: "H ch bi ữ t nh ng t ủ ụ thông d ng c a
ữ ữ ừ ấ ứ ườ ụ ữ ngôn ng và còn nghèo nh ng t ơ An Nam h n b t c ng i ph n và nông dân An Nam
ữ ủ ừ ư ễ ỏ ộ ữ nào. Ngôn ng c a Nguy n Du nghèo hay giàu?" T đó ông đ a ra câu h i bu c nh ng
ườ ươ ề ả ả ớ ộ ỗ ự ng i có l ng tâm v i dân t c đ u ph i suy nghĩ: "Ph i quy l ủ i cho s nghèo nàn c a
ủ ữ ườ ự ấ ngôn ng hay s b t tài c a con ng i ?"
Ở ề ủ ủ ữ ệ ậ ộ ộ ộ ỉ đây, ông ch rõ thái đ vô trách nhi m, thái đ ph nh n m t chi u c a nh ng ng ườ i
ệ ở ẽ ự ấ ậ ấ ướ cam tâm làm nô l , ch p nh n làm tay sai cho th c dân, b i l chê bai đ t n ộ c m t cách
ẽ ẫ ớ ụ ộ ề ả ơ ộ ẻ ấ ướ ộ ẫ ớ ự ự th đ ng, gi n đ n, m t chi u, s d n t i thái đ khinh r đ t n c, d n t i s t ti dân
t c.ộ
ủ ươ ừ ườ ể ớ T đó, ông ch tr ọ ng h c ng i đ làm cho mình l n lên: "Chúng ta không tránh né châu
ướ ủ ạ ớ ứ ả ộ ọ ế ấ ộ Âu, vai trò h ng đ o c a gi i trí th c chúng ta bu c h ph i bi t ít nh t là m t ngôn
ể ể ữ ượ ư ữ ứ ế ậ ượ ọ ng châu Âu đ hi u đ c châu Âu. Nh ng nh ng ki n th c thu th p đ c, h không
ữ ủ ọ ả ượ ồ ầ ữ ả ph i gi riêng cho mình. Đ ng bào c a h cũng ph i đ c thông ph n n a. Tuy nhiên, s ự
ế ế ữ ộ ầ c n thi ả t ph i bi t m t ngôn ng châu Âu hoàn toàn không kéo theo chuy n t ệ ừ ỏ ế b ti ng
ướ ọ ượ ả ẹ ẻ m đ . Ng ượ ạ c l ứ ế i, th ti ng n c ngoài mà mình h c đ c ph i làm giàu cho ngôn ng ữ
ướ ễ ủ ấ ướ ự ụ ộ ậ n ấ c mình". Th c ti n c a m y ch c năm sau khi đ t n ề ứ c đ c l p đã ch ng minh đi u
ệ ả ệ ế ẹ ẻ ủ ừ ễ ệ ế ố mong mu n này c a Nguy n An Ninh. T đây, vi c b o v ti ng m đ và vi c ti p thu
ướ ề ạ ừ ẫ ổ văn hóa n c ngoài không h lo i tr nhau hay mâu thu n nhau mà b sung cho nhau.
ổ ậ ở ắ ấ ậ ậ ệ ề ậ ẫ ướ ế ầ N i b t lên đây là ngh thu t l p lu n d n d t v n đ . Tr c h t, cũng c n nói t ớ i
ủ ư ả ư ươ ặ ệ ư kh năng c a t duy lí tính theo mô hình t duy ph ng Tây, đ c bi ể t là ki u hình t duy
ọ ủ ườ ả ễ ế khoa h c c a ng i Pháp mà tác gi Nguy n An Ninh đã ti p thu đ ượ ừ c t nhà tr ườ ng
ệ ậ ả ấ ề ế ẹ ẻ ọ Pháp, cũng có đóng góp quan tr ng cho vi c nhìn nh n và lí gi i v n đ ti ng m đ này.
ế ả ầ ượ ề ậ ủ ấ ề ế ẹ ẻ ế ạ Ti p đó, tác gi l n l t đ c p đ n các khía c nh khác nhau c a v n đ ti ng m đ và
ệ ặ ộ ệ ườ ữ ọ ặ đ t ra trách nhi m chung cho toàn xã h i, đ c bi ữ t cho nh ng ng i có h c, nh ng ng ườ i
ữ ủ ể ế ả ơ ọ ộ ệ ế ẹ ẻ ế Tây h c, là phát tri n h n n a ti ng m đ , ti ng nói chung c a dân t c. B o v ti ng
ẹ ẻ ỉ ừ ạ ở ứ ộ ế ườ ử ụ ẹ ẻ ế m đ không ch d ng l m c đ bi i ặ t ho c th ng xuyên s d ng ti ng m đ mà
ẹ ẻ ế ế ệ ể ằ ậ ả ớ ph i làm cho ti ng m đ đó phát tri n đi lên, b ng cách ti p nh n các khái ni m m i, b ổ
ố ừ ệ ẹ ẻ ể ữ ủ ể ả ế ộ ữ sung, hoàn thi n v n t ng c a dân t c, dùng ti ng m đ đ chuy n t ọ i nh ng h c
ộ ề ạ ứ ể ở ườ ế ế ọ ộ thuy t ti n b v "đ o đ c và khoa h c" đ m đ ng đi lên cho dân t c.
ở ố ượ ệ ậ ụ ẽ ế ậ ặ Vi c l p lu n ch t ch này có tính thuy t ph c cao b i đ i t ọ ng quan tr ng mà tác gi ả
ướ ớ ọ ặ ọ ướ ứ ỉ ứ ằ ộ ọ ụ ị ệ h ng t i là đ i ngũ trí th c Tây h c, nh m th c t nh h , đ t h tr c nhi m v l ch s ử
ệ ế ẹ ẻ ệ ả ộ ộ ộ ủ c a dân t c. Do đó, vi c b o v ti ng m đ cũng chính là m t hành đ ng yêu n ướ c,
ươ th ng nòi.
