ố ế ề ể ậ ị ạ Đ bài: Phân tích Tràng giang đ làm rõ nh n đ nh: "Tràng giang đã ti p n i m ch
ớ ự ự ố ề ả thi c m truy n th ng v i s cách tân đích th c"
Bài làm:
ơ ủ ỗ ậ ạ ế ệ ả ờ N u Xuân Di u là nhà th c a n i ám nh th i gian thì Huy C n l ơ ủ ỗ i là nhà th c a n i
ơ ủ ỗ ầ ậ ộ ế ệ ắ ả ủ kh c kho i không gian, nhà th c a n i s u nhân th . Tài năng ngh thu t đ c đáo c a
ộ ồ ơ ớ ơ ả ề ạ ấ m t h n th , " o não nh t" trong phong trào th m i đã sáng t o thành công nhi u dòng
ớ ự ế ợ ổ ể ơ ộ ữ ệ ạ ậ ị ẻ ẹ th đ c đáo v i s k t h p hài hoà gi a v đ p c đi n và hi n đ i. Có nh n đ nh cho
ườ ớ ự ự ế ề ả ạ ố ố ằ r ng "Tr ng giang đã ti p n i m ch thi c m truy n th ng v i s cách tân đích th c".
ứ ủ ề ể ề ả ạ ả ố ồ ọ ố M ch thi c m truy n th ng hi u nôm na là ngu n c m h ng c a văn h c truy n th ng
ườ ồ ẩ ữ ứ ữ ủ ữ ề ạ ỗ th ỗ ng thiên v nh ng n i bu n, n ch a nh ng tâm tr ng c a thi nhân. Đó là nh ng n i
ễ ả ự ề ế ề ồ ờ ị bu n v nhân tình th thái, s chia li v không gian và th i gian đ a lí di n t ự ậ qua s v n
ủ ả ư ậ ượ ủ ỗ ự ư ề ằ ộ đ ng c a c nh v t nh ng đ ễ c nhìn b ng lăng kính c a n i ni m tâm s nh cách di n
ễ ạ ườ ự ả ồ ờ ả ủ t c a đ i thi hào Nguy n Du "Ng i bu n c nh có vui đâu bao gi ". Còn s cách tân
ự ượ ự ổ ạ ừ ờ ể ớ ơ ơ đích th c đ c hi u là s đ i m i trong th ca, sáng t o t l ơ ớ ự ậ ủ i th , ý th v i s nh n c a
ơ ướ ữ ồ ủ ọ ươ ệ ạ ộ ơ nh ng h n th mang h i h ng c a văn h c ph ng Tây hi n đ i. Tràng giang là m t bài
ơ ừ ủ ừ ủ ề ấ ạ ộ ồ ơ ố th v a mang m t nét bu n c a th ca truy n th ng v a mang ch t lãng m n c a th ơ
ế ậ ớ ớ ẻ ướ ầ ớ ủ ậ m i v i cách nhìn, cách ti p c n đ y m i m d i ngòi bút tài hoa c a Huy C n.
ơ ượ ợ ứ ộ ồ ủ ề ỗ Tràng giang là bài th đ ồ c sông H ng g i t ạ . Là n i ni m tâm tr ng c a m t h n th ơ
ệ ố ớ ỗ ướ ả ướ ơ ế m i m i khi đ i di n tr c c nh thiên nhiên sông n ạ c bao la, hiu qu nh n i b n Chèm
ơ ượ ề ổ ộ ử ậ trong m t bu i chi u tà. Bài th đ ơ ạ c in trong t p "L a thiêng" 1940 và là "bài th đ t
ộ ổ ể ủ ộ ồ ơ ớ ế đ n trình đ c đi n c a m t h n th m i".
ự ế ủ ề ạ ả ố ố ượ ể ệ ả S ti p n i m ch thi c m truy n th ng c a Tràng giang đ ứ c th hi n qua c m h ng
ơ ơ ủ ủ ạ ạ ộ ơ ỗ ộ ơ ồ ch đ o bao trùm toàn b bài th là n i bu n, tâm tr ng b v c a m t "cái tôi cô đ n"
ụ ể ả ệ ậ ố ớ ộ ượ ự khi đang m t mình đ i di n v i vũ tr đ c m nh n đ ủ ậ c s bao la, vô t n, vô cùng c a
ủ ế ỗ ỏ ườ ượ ể ệ ừ ơ ấ ờ đ t tr i và n i cô đ n nh bé c a ki p ng ề i. Đi u đó đ c th hi n ngay t nhan đ ề
ề ộ ỉ ợ ữ ề ả ẩ ủ c a tác ph m. Hai ch "tràng giang" không ch g i hình nh v m t con sông có chi u dài,
ề ộ ủ ị ử ề ổ ị ộ chi u r ng đ a lí mà còn là con sông c kính có chi u sâu c a l ch s . Đó cũng là m t
ậ Ở ớ ơ ể ừ ờ ộ ớ không gian mênh mang, l n lao, vô t n. câu th đ t "Bâng khuâng tr i r ng nh sông
ấ ổ ể ữ ệ ệ ừ ủ ệ ậ ạ dài", ch t c đi n và hi n đ i hi n h u ngay cách dùng t và th pháp ngh thu t. Đó là
ề ồ ộ ớ ề ỏ ỗ n i ni m bâng khuâng, bu n man mác lan t a vào trong không gian r ng l n, đa chi u
ủ ạ ủ ờ ộ ả ơ ạ "tr i r ng, sông dài". Đây cũng chính là m ch c m xúc ch đ o c a bài th và cũng th ể
ậ ủ ệ ậ ướ ạ ệ hi n rõ phong cách ngh thu t c a Huy C n tr ớ c cách m ng. "Bâng khuâng" và "nh "
ượ ổ ơ ủ ể ệ ả ố đ ễ ả ố c th hi n xuyên su t và dàn tr i trong c b n kh th c a Tràng giang qua cách di n
ủ ả ữ ắ ạ đ t nh ng s c thái khác nhau c a c nh và tình.
ổ ơ ứ ấ ượ ữ ủ ậ ả ơ ề Trong kh th th nh t, nhà th Huy C n đã m n nh ng hình nh c a "sóng", "thuy n",
ể ễ ả ỗ ồ ầ ủ ướ ả ướ "c i" đ di n t n i bu n s u tr c c nh sông n ơ ở ầ ủ c mênh mông. Dòng th m đ u c a
ượ ả ư ộ ả ậ ở ợ ượ ẩ tác ph m khi đ c c m nh n nh m t hình nh so sánh mà đó sóng g n đ ớ c ví v i
ồ ườ ư ố ủ ỗ n i bu n c a lòng ng ộ i, gi ng nh cách nói quen thu c trong ca dao "Sóng bao nhiêu
ạ ầ ấ ừ ổ ậ ỗ ệ ệ ợ g n d em s u b y nhiêu". Các t ồ láy "đi p đi p", "song song" đã làm n i b t n i bu n
ứ ứ ặ ặ ạ ề ư ữ ạ ồ ướ tri n miên không d t, c l p đi l p l i vô h i, vô h n nh nh ng sóng n c Tràng giang.
ả ượ ề ơ ả ậ ậ ể ụ Câu th "Thuy n v n ề ướ ạ ầ c l i s u trăm ng " đ c tác gi ố ệ v n d ng ngh thu t ti u đ i
ễ ả ự ề ằ ướ ỡ ế ằ ỏ nh m di n t ữ s chia ly gi a thuy n và n c phá v th sóng đôi, cân b ng m ng manh ở
ề ơ ướ ủ ậ câu th trên "Con thuy n xuôi mái n c song song". Qua cái nhìn c a Huy C n, hình bóng
ề ấ ỏ ơ ỉ ạ ỗ ướ con thuy n nh bé cô đ n đã hoàn toàn m t hút, ch còn l i m i sóng n c mênh mang.
ệ ố ướ ế ớ ạ ủ ư ấ ỗ ồ ơ Đ i di n tr c th gi i thiên nhiên y, n i bu n vô h n c a nhà th nh càng thêm sâu
ủ ữ ả ạ ấ ầ ở ỗ ộ ắ s c th m thía tr thành n i "s u trăm ng ", "m t cành c i khô l c gi a dòng".
ế ở ổ ứ ấ ả ủ ế ả ả ướ ớ ự ố ả N u kh th nh t, tác gi ch y u miêu t ặ c nh m t sông n ắ c v i s tr ng tr i, kh c
ở ổ ơ ứ ả ễ ả ỗ ạ ơ ướ ả kho i thì kh th th 2, tác gi di n t n i cô đ n và l c lõng tr c thiên nhiên hiu
ạ ượ ế ụ ầ ở ộ qu nh, cô liêu, hình t ơ ng Tràng giang ti p t c m ra trong t m vóc cao xa và r ng h n.
ễ ả ả ữ ư ề ả ợ ố Nh ng hình nh "gió đìu hiu", "vãn ch chi u" di n t ả ủ ớ c m giác th a th t, tr ng tr i c a
ậ ợ ự ả ưở ữ ế ả ươ ồ thiên nhiên c nh v t g i s liên t ng đ n nh ng hình nh t ề ng đ ng "ti u vài chú",
ặ ấ ợ ấ ủ ệ ơ "ch m y nhà" trong bài th Qua Đèo Ngang c a Bà Huy n Thanh Quan. Cách đ t v n đ ề
ư ự ế ề ạ ắ ợ ấ "Đâu ti ng làng xa vãn ch chi u" nh nh n m nh thêm s hoang v ng, heo hút khi âm
ệ ủ ự ố ơ ể ệ ấ ủ ấ ườ ộ ấ ỉ thanh duy nh t c a bài th th hi n d u hi u c a s s ng con ng ế i ch là m t d u v t
ơ ồ ị ế ớ ữ ấ ỏ ộ vô cùng nh bé, mong manh, m h b chìm l p gi a m t th gi ự ị i toàn thiên nhiên ng tr .
ượ ả ậ ở ầ ầ ằ ả Thiên nhiên đ c c m nh n ố t m cao, t m xa b ng cái nhìn khái quát toàn c nh gi ng
ơ ổ ư ươ ộ ạ ề ặ ở ơ nh thiên nhiên trong th c trong t ng quan n i t i v m t ý nghĩa hai dòng th trên.
ậ ủ ư ộ ế ả ậ ờ ơ ư Qua cách c m nh n c a Huy C n, sông nh dài thêm, tr i nh r ng h n và b n cũng cô
liêu thêm đi.
ổ ơ ứ ơ ơ ạ ế ả ỗ ơ ượ ễ ả ụ ể Sang đ n kh th th ba, n i cô đ n hoang ho i, b v , l c loài đ c di n t c th , sâu
ướ ố ả ế ợ ạ ề ắ ơ ố ợ ắ l ng tr c b i c nh hoang v ng đ n r n ng p. Dòng th "Bèo d t v đâu hàng n i hàng"
ở ạ ớ ặ ướ ả ủ ầ ơ trong cái t m quan sát c a nhà th đã tr l ơ i v i khung c nh n i dòng sông m t n ờ c. L i
ơ ẫ ễ ả ự ậ ự ậ ủ ộ ộ ị ướ th v n di n t ư s v n đ ng c a thiên nhiên nh ng là s v n đ ng vô đ nh, vô h ng,
ư ủ ề ấ ạ ả ố ộ ộ gi ng nh các hình nh con thuy n xuôi mái, "c i m t cành khô l c m y dòng". M t dòng
ủ ấ ậ ạ ộ ớ sông toàn c i trôi, bèo d t là m t dòng sông hoang. V i dòng sông y, Huy C n cũng kín
ộ ộ ộ ỗ ỗ ầ ướ ế ớ ộ ế ự ố đáo b c l ồ m t n i bu n, n i s u tr c m t th gi ủ ấ i không có chút d u v t s s ng c a
con ng i.ườ
ạ ề ố Bèo d t v đâu hàng n i hàng
ế ộ Mênh mông không m t chuy n đò ngang
ề ầ ợ ậ Không c u g i chút ni m thân m t
ẽ ờ ặ L ng l ế b xanh ti p bãi vàng
ừ ượ ả ẩ ầ ằ ầ ơ ở T láy "mênh mông" đ c tác gi đ y lên đ u câu th nh m khéo léo m ra t m nhìn bao
ấ ậ ả ư ấ ọ quát toàn c nh "tràng giang". Trong cái nhìn bao quát y, Huy C n càng nh th t v ng
ướ ủ ẽ ế ả ầ ắ ạ tr c cái hoang v ng l nh l o c a thiên nhiên. Hình nh cây c u và chuy n đò ngang
ế ủ ự ố ệ ấ ấ ạ ơ ỉ ườ ệ xu t hi n trong đo n th không ch là hi n thân cho d u v t c a s s ng con ng i mà
ị ầ ữ ữ ố ố ờ ướ ờ còn là nh ng nh p c u n i nh ng b sông, là con đò n i hai b sông n c. Tuy nhiên, cách
ủ ị ế ả ầ ộ ờ ế nói ph đ nh "không c u, không m t chuy n đò ngang" và hình nh "b xanh ti p bãi
ả ờ ủ ế ắ ả ậ ố ơ vàng" đã khi n cho c nh v t thiên nhiên càng hoang v ng, tr ng tr i.L i th đó c a Huy
ớ ả ủ ứ ề ệ ề ậ ậ ợ ở ầ C n g i nh c m nh n v thiên nhiên c a Truy n Ki u khi nàng đang đ ng ư l u Ng ng
Bích:
ề ố B n b bát ngát xa trông
ọ ụ ồ ặ ồ Cát vàng c n n , b i h ng d m kia
ổ ơ ố ế ỗ ơ ướ ủ ả ậ ơ Đ n kh th cu i cùng, n i cô đ n tr c thiên nhiên c nh v t cái nhìn c a nhà th không
ở ể ệ ạ ả ữ ả ỗ ươ ỉ ch là ngo i c nh n a mà đi sâu vào trong tâm c nh th hi n n i hoài h ứ ầ ng s u x ,
ủ ắ ả ộ ườ ấ ướ ệ kh c kho i khôn nguôi c a m t ng i dân m t n c. Các thi li u "mây, núi", "cánh
ệ ấ ổ ế ổ ể ề ế ấ ơ ơ ầ chim", "bóng chi u" xu t hi n r t ph bi n trong th ca c đi n. N u hai câu th đ u
ả ả ớ ớ ạ ả ư ữ ắ ạ ờ miêu t ậ c nh ngo i c nh tr i cao cùng l p l p mây tr ng đùn ra nh nh ng núi b c th t
ứ ủ ả ơ ố ườ ộ ỗ ẹ đ p thì hai câu th cu i là b c tranh tâm c nh c a ng ề i thi sĩ đang mang m t n i ni m
ự ệ ớ ỗ ớ ớ ươ ấ ướ tâm s chung v i Bà Huy n Thanh Quan "n i nh nhà", "nh quê h ng, đ t n c".
ợ ờ ợ Lòng quê d n d n v i con n ướ c
ớ Không khói hoàng hôn cũng nh nhà
ế ề ớ ỗ ươ ừ ầ ớ ượ Đ n đây, n i ni m nh quê h ng, đ t n ấ ướ ượ ồ c đ c d n nén t đ u gi ờ ượ đ c m i đ c hé
ở ộ ế ở ổ ơ ầ ề ả ả ậ ợ ạ m , b c b ch. N u kh th đ u là "sóng g n" nghiêng v t c nh th t thì bây gi ờ ở
ổ ơ ơ ộ ố ữ kh th cu i ý th là m t phép nhân hoá gi a sóng sông và sóng lòng đang dâng trào. Câu
ễ ả ơ ố ố ớ ươ ặ ả th cu i cùng đã kín đáo di n t "m i lòng v i quê h ng" đang n ng trĩu. Hình nh con
ườ ị ổ ể ơ ổ ữ ớ ố ỗ ộ ng i và n i lòng nh nhà v n đã quen thu c trong th c . Nh ng ý v c đi n c a l ủ ờ i
ậ ơ ượ ớ ộ ỗ ơ ườ ậ ỗ ớ ợ th Huy C n còn đ c tô đ m thêm n i nh kín đáo g i nh m t n i th Đ ng:
ươ ấ "Quê h ng khu t bóng hoàng hôn
ồ Trên sông khói sóng cho bu n lòng ai"
ệ ạ (Hoàng H c Lâu Thôi Hi u)
ệ ử ụ ạ ừ ậ ố ữ ủ ả ộ Bên c nh vi c s d ng các t ệ ng , hình nh, th pháp ngh thu t v n quen thu c trong
ổ ể ự ế ề ấ ạ ố ơ ồ ố ượ th ca c đi n, s ti p n i m ch ngu n truy n th ng y còn đ ơ ể ệ c nhà th th hi n qua
ể ơ ấ ụ ệ ễ ặ ậ ầ ớ ị vi c v n d ng nhu n nhuy n th th th t ngôn v i cách cách gieo nh p 2/2/3, ho c 4/3,
ượ ể ế ả ạ ầ ấ ơ ố ơ gieo v n, c u trúc th đăng đ i, m n c nh đ giãi bày tâm tr ng,...Và h n h t, "cái tôi
ơ ủ ậ ạ ượ ể ệ ở ữ lãng m n" trong phong cách th c a Huy C n còn đ c th hi n ấ ấ nh ng d u n "cách
ồ ủ ơ ớ ấ ướ ự ỗ ơ ờ tân đích th c". Đó là "n i bu n c a cái tôi cô đ n" th m i th i m t n ư c "ch a tìm đ ượ c
ế ề ậ ậ ố ố l i ra". Huy C n ti p c n "Tràng giang" theo không gian truy n th ng mênh mông, hùng
ở ộ ư ề ắ ậ ợ ợ ế vĩ, hoang vu, r n ng p nh ng đã m r ng không gian đó theo ba chi u tít t p, vô t n đ n
ế ở ả ắ ộ ờ mênh mông (dài r ng cao) qua các hình nh "n ng", "tr i", "sông", "b n" hai câu th ơ
ế ượ ậ ở ơ sau càng khi n cho không gian Tràng giang đ c m ra vô t n, vô cùng h n:
ắ ố ờ N ng xu ng tr i lên sâu chót vót
ờ ộ ế Sông dài tr i r ng b n cô liêu
ự ượ ể ệ ừ ể ả ả ễ ả ạ S cách tân còn đ c th hi n trong cách dùng t đ miêu t ậ c nh v t, di n t tâm tr ng,
ử ụ ủ ệ ề ấ ắ cách s d ng các thi li u: c i, sông, bèo, n ng, thuy n, cát, cánh chim, hoàng hôn,... T t
ộ ứ ế ươ ầ ả ả c đã mang đ n m t b c tranh thiên nhiên quê h ộ ng g n gũi, quen thu c. Hình nh "cánh
ể ượ ơ ổ ơ ươ ậ ạ ự bèo" trong th ca c là bi u t ng cho thân ph n trôi d t, không n i n ế ng t a, thì đ n
ử ụ ậ ừ ể ệ ạ ố ộ ớ v i Huy C n, cách s d ng t ơ ớ ấ "bèo d t hàng n i hàng" đã th hi n m t cái tôi th m i r t
ế ắ ẩ ạ ả ầ ộ ộ ớ ị tinh t , nh y c m, đ y tr c n luôn rung đ ng cùng m t nh p v i thiên nhiên. Ba ch ữ
ổ ậ ả ố ượ ữ "hàng n i hàng" làm n i b t c nh t ố ế ng nh ng đám bèo n i ti p nhau trôi qua ngay tr ướ c
ề ắ ơ ơ ố ỏ m t nhà th . Hay trong câu th "Chim nghiêng cánh nh : bóng chi u sa", sau b n ch ữ
ử ụ ạ ấ ậ ố ơ ả ắ ầ đ u, Huy C n đã khéo léo s d ng d u (:) t o thành l i th gi i thích c t nghĩa mà v ế
ướ ậ ủ ả ế ệ ả ơ tr c là h qu v sau là nguyên nhân. Trong c m nh n c a riêng nhà th , chim nghiêng
ư ả ề ề ề ố ỏ ố ườ cánh nh vì bóng chi u sa xu ng. "Bóng chi u" v n vô hình h o "Bóng chi u d ng có
ậ ủ ơ ỗ ả ầ ở ạ ườ l i d ng không" (Tr n Nhân Tông), qua c m nh n c a nhà th b ng tr lên vô cùng, c ụ
ư ể ọ ố ượ ỏ th nh có hình có kh i có tr ng l ấ ấ ng đè trĩu lên đôi cánh chim m ng manh. D u n
ượ ể ệ ờ ơ ơ ỏ cách tân đ c th hi n qua l i th tinh t ế ễ ả di n t ủ cái mong manh, nh nhoi cô đ n c a
ả ờ ươ ấ ự ủ ộ ư cánh chim tr i, cũng nh cái c m giác trêu ng ộ i b t l c c a m t sinh linh vô t i khi
ướ ứ đ ng tr c cái vô cùng.
ạ ủ ấ ấ ự ậ ệ S sáng t o c a Huy C n mang d u n cá nhân riêng bi ấ t nh t, có l ẽ ằ ở n m hai câu th ơ
ượ ứ ơ ủ ế ủ ư ệ ơ ố cu i cùng. Nhà th đã m n t th c a Thôi Hi u cho câu k t c a Tràng giang nh ng v ề
ề ả ộ ữ ự ệ ặ ệ ấ ớ ư m t âm đi u, ng nghĩa, cách truy n t i n i dung có s khác bi ế t r t l n. N u nh Thôi
ệ ượ ợ ừ ậ ạ ụ ộ ớ Hi u nh nhà đ c g i lên t khói hoàng hôn thì Huy C n l i không ph thu c vào khói
ấ ớ ừ ộ ạ ả ợ ạ ả ỗ hoàng hôn, mà n i nh xu t phát t n i tâm, không ph i do ngo i c nh g i l ư ậ i. Nh v y,
ẻ ừ ớ ủ ắ ậ ỗ ớ ệ ư ấ ớ ừ ỗ n i nh c a Huy C n là n i nh v a m i m , v a sâu s c mãnh li ự t, nh ng cũng r t m c
ổ ể c đi n.
ớ ỗ ơ ấ ủ ề ườ ờ ế ắ ớ V i n i ni m khát khao h i m c a tình ng i tình đ i, thi t tha g n bó v i quê h ươ ng
ế ậ ồ ơ ộ ứ ở ớ ấ ướ x s v i đ t n ơ ạ ế c, h n th Huy C n đã mang đ n m t Tràng giang "bài th đ t đ n
ộ ổ ể ủ ộ ồ ơ ớ ệ ứ ơ ợ ả trình đ c đi n c a m t h n th m i" (Xuân Di u) và cũng là t th "Ca ng i c nh trí
ọ ườ ươ ấ ướ ệ non sông và d n đ ng cho lòng yêu quê h ng đ t n c" (Xuân Di u)
