ế ệ ườ ẻ ẹ ữ ủ ề Đ bài: Phân tích nh ng v đ p khác nhau c a các th h ng i dân Tây Nguyên
ừ ủ ố ờ ễ ế ẩ th i kháng chi n ch ng Mĩ trong tác ph m R ng xà nu c a Nguy n Trung Thành
Bài làm
ễ ắ ọ ớ ườ Nguy n Trung Thành (bút danh khác là Nguyên Ng c) là cây bút g n bó v i con ng i và
ấ ườ ấ ặ ệ ế ề vùng đ t Tây Nguyên kiên c ấ ng, b t khu t. Ông đ c bi t thành công khi vi t v Tây
ấ ướ ứ ừ ừ ế ệ ắ ể Nguyên qua ti u thuy t Đ t n c đ ng lên và truy n ng n R ng xà nu. R ng xà nu đ ượ c
ế ệ ủ ữ ế ờ ộ ố ra đ i trong nh ng năm tháng quy t li t c a cu c kháng chi n ch ng Mĩ (năm 1965), tác
ư ẩ ườ ọ ở ề ớ ấ ươ ph m đã đ a ng i đ c tr v v i vùng đ t Tây Nguyên đau th ng mà anh dũng, kiên
ườ ớ ừ ườ ư ẳ ị ượ ố ộ ủ ị c ng. V i R ng xà nu d ng nh ông đã kh ng đ nh đ c v trí s m t c a mình trong
ả ế ề ế ẩ ở ộ ượ ữ ề m ng đ tài vi t v Tây Nguyên. B i đây là m t tác ph m k t tinh đ ẻ ẹ c nh ng v đ p
ẻ ẹ ỉ ượ ủ ề ố ể ệ ở truy n th ng c a Tây Nguyên hùng vĩ. v đ p đó không ch đ c th hi n hình t ượ ng
ở ả ộ ệ ố ậ ượ ườ ọ ọ ặ ắ đ c s c cây xà nu mà còn c m t h th ng các nhân v t đ c ng i đ c trân tr ng, yêu
ư ụ ế ế m n nh c M t, Tnú, Dít và bé Heng.
ậ ượ ủ ể ố ể ệ ệ Đi m gi ng nhau c a các nhân v t đ c nhà văn th hi n trong truy n là ở ỗ ấ ả ọ t c h ch t
ế ậ ữ ứ ủ ể ế ạ ở ề đ u là nh ng dũng sĩ tiêu bi u cho s c m nh c a th tr n chi n tranh nhân dân Tây
ọ ề ữ ố ờ ườ ướ ồ Nguyên th i ch ng Mĩ. H đ u là nh ng con ng i có lòng yêu n c n ng nàn, có chí
ạ ả ấ ặ ắ ầ ấ căm thù gi c sâu s c, có tinh th n gan d , dũng c m, có khí phách hiên ngang, b t khu t
ướ ẻ ệ ố ớ ạ ắ ố tr c k thù và s ng g n bó, trung thành tuy t đ i v i cách m ng.
ữ ạ ẩ ấ ấ ỗ ườ ố ọ ữ Bên c nh nh ng ph m ch t chung y, m i ng ẻ ẹ i trong s h còn mang nh ng v đ p
ế ệ ắ ớ ườ ả ủ riêng khác nhau g n v i các th h con ng i Tây Nguyên. Theo cách miêu t c a nhà
ế ệ ứ ấ ẻ ẹ ủ ụ ế ế ệ ệ ạ ộ ổ văn, c M t, m t già làng 60 tu i là đ i di n cho v đ p c a th h th nh t th h cha
Ở ụ ữ ủ ữ ậ ườ ả anh. ấ ấ c còn in đ m nh ng d u n siêu phàm c a nh ng ng ệ i già b n trong các truy n
ầ ạ ở ộ ườ ướ th n tho i, các khan Tây Nguyên. Đó là m t ng ắ i qu c th ế c, có ti ng nói ồ ồ vang
ư ộ ự ắ ắ ặ ồ ị ắ ộ d i trong l ng ng c, có bàn tay n ng tr ch, r n ch c nh m t kìm s t, râu đen bóng dài t ớ i
ế ẹ ở ự ế ặ ắ ụ ở ầ ự ả ng c, c p m t sáng và x ch, v t s o má ph i láng bóng. C ư ộ tr n ng c căng nh m t
ụ ượ ớ ủ ấ ồ ộ cây xà nu l n. C đ ế c xem là linh h n trong cu c chi n đ u c a dân làng Xô Man, là
ườ ưỡ ọ ử ọ ự ữ ầ ả ố ớ ng i nuôi d ng ng n l a khát v ng t do, là c u n i gi a dân làng Xô Man v i Đ ng.
ắ ề ườ ụ ể ứ ố ủ ụ ạ ả ớ C hi u rõ và có ý th c sâu s c v đ ng l i cách m ng c a Đ ng. C đã nói v i Tnú và
ả ự ữ ạ ỗ ế ượ ả dân làng Xô Man: ph i d tr g o cho m i b p đ c ba năm, đánh Mĩ là ph i đánh dài.
ừ ữ ả ằ ướ ắ ụ ặ ộ ị Và t ệ nh ng tr i nghi m b ng máu và n c m t c đã căn d n lũ làng m t chân lí l ch
ả ầ ụ ầ ồ ỉ ấ ả ử s : Chúng nó đã c m súng, mình ph i c m giáo. R i chính c đã ch huy t t c thanh niên
ườ ự ụ ấ ầ ờ làng Xô Man c m giáo, mác, dao, r a b t ng xông ra chém ng c m i tên ác ôn sau
ắ ạ ữ ụ ế ế ề ố ố nh ng ti ng hô s c l nh: Chém! chém h t! Cũng chính c đã ch ng giáo xu ng n n nhà
ư ộ ờ ấ ả ề ế ề ị ườ rông nh m t l i th quy t đánh và vang vang truy n h ch: T t c ng i già, ng ườ ẻ i tr ,
ườ ườ ỗ ườ ả ấ ộ ộ ộ ng i đàn ông, ng i đàn bà. m i ng i ph i tìm l y m t cây giáo, m t cây mác, m t cây
ố ử ự ế ộ ụ d , m t cây r a. n u không có thì vót chông, năm trăm cây chông. Đ t l a lên! Ngay sau
ắ ừ ậ ứ ả ừ ử ố ổ ố đó, l p t c chiêng tr ng n i lên, l a cháy kh p r ng, su t đêm c r ng Xô Man ào ào rung
ỉ ế ụ ế ượ ư ộ ử ủ ố ộ đ ng. Không ch th , c M t còn đ c xem nh m t cu n biên niên s c a dân Xô Man.
ụ ể ệ ưở ể ể ườ ư ụ C k chuy n Tnú cho dân làng nghe, t ng nh c đang k đ ng i Strá ai có cái tai, ai
ụ ươ ươ ướ ắ có cái b ng th ng núi, th ng n ớ c, hãy l ng mà nghe, mà nh .
ệ ế ọ ậ ộ Ở ụ ừ c , t ạ hình dáng, di n m o đ n gi ng nói, t ư ưở t ề ng và hành đ ng đ u mang đ m màu
ề ạ ườ ư ụ ễ ộ ồ ắ s c huy n tho i, phi th ng. Và nói nh Nguy n Trung Thành thì c là c i ngu n, là Tây
ấ ướ ờ ứ ườ ư ị ử ụ ế ố Nguyên th i Đ t n c đ ng lên còn tr ng t n đ n ngày hôm nay. C nh l ch s bao
ư ự ấ ệ ự ế ệ ủ trùm nh ng không che l p đi s mãnh li ổ t, sôi n i và t giác c a th h sau.
ế ệ ế ệ ừ ễ ấ ậ ọ ủ ự ế ệ Đ c R ng xà nu, ta d dàng nh n th y th h sau là th h thanh niên, th h ch l c
ở ạ ờ ớ ệ trong đánh Mĩ ệ Tây Nguyên mà đ i di n là Dít và Tnú. Theo l i gi ủ ụ ế i thi u c a c M t
ế ử ồ ư ộ ạ ủ ầ ộ vào m t đêm m a, quanh b p l a h ng, t i m t ngôi nhà rông có đ y đ dân làng t ụ ọ h p
ả ế ớ ề ẹ ặ ộ thì Tnú đi gi i phóng đánh gi c, nay nó v thăm làng m t đêm. Cha m nó ch t s m, làng
ư ướ ư ụ ạ ờ ổ ố Xô Man này nuôi nó. Đ i nó kh nh ng b ng nó s ch nh n c su i làng ta. Còn theo
ả ủ ộ ậ ỏ ự ọ cách miêu t c a nhà văn, lúc còn nh , Tnú là m t c u bé giàu cá tính, có lòng t ấ tr ng r t
Ở ữ ủ ừ ế ể ằ ậ ọ ọ ổ cao. trong r ng h c ch c a anh Quy t, h c không b ng Mai, anh n i nóng đ p b cái
ứ ồ ỏ ờ ố ầ ồ ố ộ ộ ự ậ ả b ng n a r i b ra b su i ng i su t m t ngày. Anh còn c m m t hòn đá t ầ đ p vào đ u
ế ế ữ ư ừ ạ ả mình, máu ch y ròng ròng. Ch thì anh quên nh ng khi đi r ng, liên l c, ti p t cho cán
ạ ạ ộ ợ ụ ặ ộ ầ b , đ u anh l i sáng l sáng m t cách thông minh, lanh l i. Gi c vây giáp, ph c kích thì
ừ ắ ọ ồ ọ ấ ả anh trèo lên cây cao nhìn kh p m i phía r i xé r ng mà đi, l t qua t ủ t c các vòng vây c a
ặ ượ ượ ự ạ ố ỗ ơ ưỡ gi c. Khi v t sông, v t su i, anh l a ch thác m nh mà b i ngang, c i lên thác băng
ư ộ ở ế ỗ ướ ụ ệ ằ băng nh m t con cá kình. B i anh bi t qua ch n c êm th ng Mĩ Di m hay ph c, ch ỗ
ướ ặ ằ ả ạ ớ ờ n ặ ồ c ch y m nh chúng nó m i không ng . R i không may sa vào tay gi c, th ng gi c
ế ử ề ư ạ ắ ọ ố ệ chĩa h ng súng vào tai l nh ng t, Tnú nhanh trí nu t luôn cái th anh Quy t g i v huy n
ỗ ở ủ ụ ư ắ ả ặ ậ ấ vào b ng. Gi c đánh đ p, tra t n dã man b t Tnú ph i khai ch c a du kích, nh ng Tnú
ụ ấ ấ ỉ Ở ế ặ ẫ v n b t khu t, hiên ngang, nó ch vào b ng và nói: ế ứ ọ đây này khi n b n gi c h t s c
ụ ạ ụ kinh ng c. Chúng giam Tnú trong nhà ng c Kon Tum, Tnú l ạ ượ i v ở ề t ng c tr v . Nghe l ờ i
ế ặ ướ ữ ậ ỏ ể anh Quy t d n tr ả ọ c lúc hi sinh: Tnú ph i h c cái ch cho th t gi i, đ thay tui làm cán
ạ ư ể ề ả ắ ấ ọ ộ b . Tnú l ư i lên núi Ng c Linh nh ng không ph i là đ mang đá tr ng v làm ph n nh ba
ướ ề ể ẩ ấ ở ị năm tr ớ c mà là đi l y đá mài v đ dân làng mài giáo mác chu n b kh i nghĩa. Càng l n,
ẻ ẹ ề ề ố ắ ủ Tnú càng mang nhi u v đ p truy n th ng c a Tây Nguyên hùng vĩ. Anh có đôi tay ch c
ự ườ ỏ ộ ỡ ầ ứ ố ư ộ ạ ố kh e, có b ng c c ng tráng, có thân hình v m v đ y s c s ng gi ng nh m t cây xà
ộ ưở ươ ừ ủ ẳ ạ ế nu đã đ n đ tr ng thành đang v ừ n th ng trên cánh r ng xà nu đ i ngàn c a núi r ng
ụ ồ ủ ế ằ ở ộ ọ ỉ ộ Tây Nguyên. Tnú tr thành ch huy c a đ i du kích, khi n cho b n th ng D c l ng l n,
ế ớ ạ ừ ồ ọ ầ g m thét: Con c p đó mà không gi t s m, nó làm lo n r ng núi này r i. Chúng nó b t v ắ ợ
ế ế ế ả ấ ứ ấ con anh tra t n dã man cho đ n ch t. Tnú n p sau cây v , anh nghi n răng đau xót: b t
ụ ử ớ ụ ả ở ỗ ắ ứ đ t hàng ch c trái v mà không hay, đôi m t anh tr thành hai c c l a l n. N i đau xót
ứ ế ạ ả ả ặ ổ ớ trong anh nhanh chóng bi n thành s c m nh tr thù. Anh nh y b vào lũ gi c, v i hai bàn
ứ ượ ợ ị ặ ắ ư tay không và mong c u đ ộ ẩ c v con nh ng không thành. Anh b gi c b t trói vào c t, t m
ấ ả ử ườ ầ ự ự ố ồ ư nh a xà nu đ t m i đ u ngón tay. Tnú nh nghe th y c l a cháy trong l ng ng c, cháy
ở ụ ặ ọ ử ư ẫ trong b ng, m n chát ở ầ ưỡ đ u l i, nh ng anh v n không kêu la gì. Ng n l a xà nu càng
ệ ẫ ệ ỏ ủ ạ tôi luy n thêm khí phách l m li t, càng soi t ố ớ lòng trung thành vô h n c a anh đ i v i
ộ ế ữ ộ ư ế ạ ể cách m ng. Đ n khi anh thét lên m t ti ng d d i thì cũng là lúc nhà ng ào ào chuy n
ậ ướ ụ ế ế ế ẫ ầ ộ đ ng, r m r p b ủ c chân, xen l n trong ti ng hô c a c M t: Chém! Chém h t! Tnú
ượ ứ ề ặ ố đ ế c dân làng Xô Man c u thoát. Sau đó, mang trong lòng m i thù sâu n ng v cái ch t
ườ ầ ữ ế ớ ị ặ ủ ợ c a v con và mang trên mình nh ng v t dao chém cùng v i m i đ u ngón tay b gi c
ự ượ ạ ể ả ế ấ ố đ t, Tnú đi tìm cách m ng, tham gia l c l ng vũ trang chi n đ u đ gi i phóng quê
ươ ườ ế ấ ấ ớ ồ h ng. Trên quãng đ ng chi n đ u này, v i tâm h n trong sáng, ch t phác, giàu lòng yêu
ươ ẫ ươ ả ượ ề th ấ ng, Tnú v n ôm p hình bóng quê h ng. Sau ba năm đi gi i phóng, đ c v thăm
ẫ ộ ế ướ ạ làng m t đêm, anh v n yêu tha thi t buôn làng, yêu con n ầ c mát l nh đ u làng, yêu
ầ ủ ư ữ ữ ữ ế ẫ ớ ố ộ nh ng h chông; v n nh nh in nh ng ti ng chày r n rã, chuyên c n c a nh ng cô gái
ấ ố ớ ườ ớ ỉ ệ ề ắ Strá. Và nh nh t cái g c cây bên đ ỉ ệ ấ ủ ng đã g n v i k ni m c a anh v Mai, k ni m y
ư ế ư ắ ứ ộ ố nh c t vào lòng anh m t nhát dao c a, đau bu t mãi không nguôi. Nh th , Tnú đ ượ c
ư ộ ờ ạ ủ ư ắ ọ ạ ư ộ ầ kh c h a nên nh m t anh hùng c a th i đ i nh ng l i mang t m vóc nh m t dũng sĩ
ử ệ ề ể ậ ộ ờ ố ườ trong s thi. Câu chuy n v cu c đ i Tnú là tiêu bi u cho s ph n và con đ ấ ng đ u
ạ ừ ươ ấ ế ự ẫ ậ ấ ở tranh cách m ng đi t đau th ng, ph n u t đ n s qu t kh i vùng lên đ u tranh đ t ể ự
ả ả ươ ộ ở ủ gi i phóng mình, gi i phóng quê h ng c a các dân t c Tây Nguyên.
ư ừ ư ấ ả ộ ớ ổ ộ ớ Cùng v i Tnú là Dít m t cô bí th chi b m i ch ng 1718 tu i nh ng r t có b n lĩnh.
ườ ế ế ả ườ ủ ừ ỏ ỏ ấ Dít là ng i dũng c m k ti p con đ ng c a Mai. Ngay t nh cô đã t ạ ra r t gan d :
ỏ ị ặ ứ ế ạ ư ặ khi Mai cùng đ a con nh b gi c gi ắ t h i, dân làng ai cùng khóc nh ng Dít câm l ng, m t
ố ậ ụ ằ ả ồ ị ráo ho nh, nu t h n vào bên trong. R i khi dân làng Xô Man b bao vây, th ng D c khát
ắ ượ ứ ệ ỏ ắ ạ ư ẫ ỗ máu ra l nh: Đ a nào ra kh i làng, b t đ ế c, b n ch t ngay t i ch nh ng Dít v n bò
ướ ụ ế ắ ượ ừ ặ ạ theo mang n c đem g o ra r ng cho c M t và lũ thanh niên. Gi c b t đ c Dít, chúng
ộ ấ ế ặ ắ ắ ố ọ nó bi n Dít thành m t t m bia s ng. Nghĩa là gi c không b n trúng mà b n hăm d a, nó
ặ ằ ả ặ ắ ạ ươ im b t và nhìn lũ gi c b ng ánh m t th n nhiên l lùng. Dít nén đau th ng và căm thù, cô
ộ ấ ự ạ ở ộ ị ữ ư tích c c tham gia cách m ng, tr thành bí th chi b kiêm chính tr viên xã đ i, r t ch ng
ệ ề ạ ượ ể ệ ở ế ề ch c và nghiêm túc trong công vi c. Đi u này đ c th hi n chi ti t Tnú v thăm làng
ớ ươ ộ ị ủ ữ ắ ấ ỏ m t đêm, v i c ng v c a mình Dít đã gi đúng nguyên t c là h i gi y và ngay sau đó thì
ứ ả ớ ộ ọ ạ ấ l ề i r t tình c m. Cô nói v i Tnú: Sao anh v có m t đêm thôi? B n em đ a nào cũng nh ớ
ậ ắ ố ớ ơ ở anh. Càng l n Dít càng gi ng Mai: cái mũi h i tròn, lông mày đ m, đôi m t m to bình
ế ả ấ ả ố ộ ướ ắ ấ th n, trong su t, khi n cho Tnú xúc đ ng. Anh c m th y tr c m t anh là Mai đ y và
ầ ầ ở ặ ố ớ ự ấ ạ ồ ợ ộ Tnú b t ch t nghe m t lu ng l nh r n r n m t và ng c. Đ i v i dân làng và bé Heng,
ế ượ ự ủ ự ả ọ ộ Dít cũng luôn chi m đ ủ c tình c m quý tr ng và s ng h tích c c. Trong suy nghĩ c a
ườ ư ị ư ự ệ ỉ bé Heng, d ả ng nh ch Dít nói gì cũng đúng và ph i th c hi n nghiêm ch nh. Ví nh , bé
ử ư ừ ớ ố ướ ạ ề ị Heng nói v i Tnú: R a chân đi, nh ng đ ng u ng n ấ c l nh, v ch Dít phê bình cho đ y.
ớ ự ữ ể ế ả ẫ ọ Có th nói, nhà văn đã dành nh ng tình c m trân tr ng, yêu m n xen l n v i s khâm
ụ ữ ề ọ ườ ụ ữ ể ph c khi nói v Mai và Dít. H là nh ng ng ể ệ i ph n Tây Nguyên tiêu bi u th hi n
ượ ộ ướ ủ ế ạ đ c vai trò c a mình trong chi n tranh cách m ng. Và đây cũng là m t b ể c phát tri n
ậ ủ ể ệ ậ ớ m i đáng ghi nh n trong quan đi m sáng tác và phong cách ngh thu t c a nhà văn khi
ế ề ề vi t v đ tài Tây Nguyên.
ẻ ẹ ủ ế ệ ệ ạ ở ừ Còn bé Heng là đ i di n cho v đ p c a th h măng non núi r ng Tây Nguyên. Heng
ề ẻ ẹ ụ ư ứ ế ề ậ ố ở là nhân v t ph nh ng thi u nó thì b c tranh v v đ p truy n th ng Tây Nguyên s ẽ
ỏ ư ộ ể ổ ờ ẻ ủ ỉ không hoàn ch nh. Heng tuy tu i đ i còn nh nh ng đã có dáng v c a m t ti u anh hùng.
ấ ượ ư ữ ư ữ ế ị Em luôn khao khát và r t mong đ c nh nh ng anh ch du kích, nh nh ng chi n sĩ gi ả i
ư ộ ụ ố ườ ự ự ộ ộ phóng (em mu n có m t b quân ph c nh m t ng i lính th c s ). Em hăng hái và nhi ệ t
ộ ừ ừ ế ể ẫ ạ ố tình tham gia cách m ng. Em thông thu c t ng h chông, t ng chi n đi m khi d n Tnú v ề
ự ứ ự ổ ệ ủ ế ườ ọ làng. S năng n , háo h c và s nhi t tình c a bé Heng đã khi n cho ng i đ c tin t ưở ng
ớ ườ ế ụ ứ ữ ấ ố ẽ ằ r ng, đó s là l p ng ấ ủ ề i k t c x ng đáng nh ng truy n th ng anh hùng b t khu t c a
ủ cha ông, c a Tây Nguyên hùng vĩ.
ế ệ ẻ ượ ể ệ ữ ễ ẩ Th h tr Tây nguyên đ c Nguy n Trung Thành th hi n trong tác ph m là nh ng con
ườ ả ệ ướ ớ ộ ưở ng i gan góc dũng c m, nhi t thành yêu n c, s m giác ng lý t ạ ng cách m ng, không
ổ ẵ ự ế ệ ấ ạ ả ng i khó khăn gian kh , s n sàng chi n đ u hi sinh vì s nghi p gi i phóng đ t n ấ ướ c.
ở ọ ượ ớ ẻ ư ể ế ệ ấ Tuy h còn có nh c đi m là thi u kinh nghi m trong đ u tranh v i k thù nh ng dù
ữ ẳ ẩ ẫ ọ ị ườ ế ừ ứ sao qua tác ph m này, nhà văn v n kh ng đ nh h là nh ng ng i k th a x ng đáng
ự ượ ủ ề ố ẻ ấ ấ ố ố truy n th ng c a cha ông, là l c l ộ ng nòng c t nh t trong cu c đ u tranh ch ng k thù
ộ ủ chung c a dân t c.
ự ự ừ ọ ộ ướ ả ậ ườ Đ c R ng xà nu chúng ta th c s xúc đ ng tr c c nh v t và con ng i Tây Nguyên.
ữ ế ọ ơ ườ Chúng ta càng thêm yêu m n, trân tr ng h n nh ng con ng ấ i Tây nguyên anh hùng, b t
ủ ả ấ ồ ệ ạ khu t, có tâm h n trong sáng, giàu tình c m th y chung, nhi t tình tham gia cách m ng.
ượ ậ ượ ế ả ầ ộ ỏ Có đ c tình c m đó, m t ph n không nh là do chúng ta ti p nh n đ ẻ ẹ ủ c qua v đ p c a
ư ụ ế ể ệ ẩ ậ ệ các nhân v t nh c M t, Tnú, Dít, bé Heng mà nhà văn đã th hi n trong tác ph m. Vi c
ẻ ẹ ệ ạ ủ ậ ắ ọ kh c h a thành công v đ p riêng c a các nhân v t này đã tái hi n l i cái không khí hào
ứ ủ ử ộ ỏ ễ ặ ộ ờ ỳ ị hùng c a m t th i k l ch s , ch ng t Nguy n Trung Thành là m t cây bút già d n, giàu
ộ ế ố ự ạ ả c m xúc, giàu tài năng và sáng t o. S thành công đó chính là m t y u t ọ quan tr ng làm
ề ủ ẩ ầ ị ứ ố nên t m vóc giá tr và s c s ng lâu b n c a tác ph m.
