BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO T
ẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ
MINH
---
---
LƯƠNG THỊ NHƯ NGỌC
PHÁT TRIỂN GIAO DỊCH GIAO SAU
CÀ PHÊ TẠI VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – Năm 2011
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO T
ẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ
MINH
---
---
LƯƠNG THỊ NHƯ NGỌC
PHÁT TRIỂN GIAO DỊCH GIAO SAU
CÀ PHÊ TẠI VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kinh tế Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 60.31.12
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS NGUYỄN THỊ NGỌC TRANG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – Năm 2011
1
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... 4
DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................... 6
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ .................................................................................... 7
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 8
CHƯƠNG 1: KHUNG LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM
VỀ GIAO DỊCH GIAO SAU .................................................................................... 12
1.1Khung lý thuyết về giao dịch giao sau: ............................................................ 12
1.1.1 Lợi ích của giao dịch giao sau: ................................................................. 12
1.1.1.1 Đối với những người tham gia giao dịch giao sau: .......................... 12
1.1.1.2 Đối với việc quản lý kinh tế của Nhà nước: ...................................... 17
1.1.2 Rủi ro của việc giao dịch những hợp đồng giao sau: ............................... 17
1.1.2.1 Rủi ro thị trường: ............................................................................. 17
1.1.2.2 Rủi ro basic: ..................................................................................... 18
1.1.2.3 Rủi ro bị thanh lý hợp đồng trước hạn: ........................................... 19
1.1.2.4 Rủi ro không thể đóng vị thế trước khi hợp đồng đáo hạn: ............. 19
1.1.2.5 Rủi ro khi hàng hóa giao dịch không đạt tiêu chuẩn: ...................... 19
1.1.2.6 Rủi ro tổ chức: .................................................................................. 20
1.2 Các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới và ở Việt Nam: ............................. 20
1.2.1 Các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới: ............................................... 20
1.2.2. Các nghiên cứu thực nghiệm ở Việt Nam: ............................................... 31
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ......................................................................................... 34
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN NGÀNH CÀ PHÊ VIỆT NAM VÀ THỰC TRẠNG
GIAO DỊCH GIAO SAU CÀ PHÊ Ở VIỆT NAM .................................................. 35
2.1 Tổng quan ngành cà phê Việt Nam: ................................................................ 35
2.1.1 Giá cả và một số yếu tố dẫn đến biến động giá: ....................................... 36
2.1.2 Sự thiếu liên kết giữa các doanh nghiệp xuất khẩu: ................................. 40
2.1.3 Phương thức ký kết hợp đồng xuất khẩu cà phê với nước ngoài: ............. 40
2.1.4 Vấn đề ký gửi: ............................................................................................ 42
2.1.5 Rủi ro đối với người sản xuất và kinh doanh cà phê Việt Nam do biến
động giá cà phê: ................................................................................................. 44
2.2 Thực trạng giao dịch giao sau cà phê ở Việt Nam: ......................................... 48
2.2.1 Giao dịch giao sau cà phê tại các Sở giao dịch hàng hóa ở nước ngoài: 48
2.2.2 Giao dịch giao sau cà phê tại Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam: ............. 53
2.2.3 Giao dịch giao sau cà phê tại Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma
Thuột: ................................................................................................................. 54
2.2.3.1 Giới thiệu Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột: .................. 54
2.2.3.2 Thực trạng giao dịch giao sau cà phê tại BCEC: ............................. 56
2.3 Khảo sát: .......................................................................................................... 59
2.3.1 Quy trình khảo sát: .................................................................................... 59
2.3.2 Kết quả khảo sát: ....................................................................................... 60
2
2.3.2.1 Mức độ nhận biết các sàn giao dịch cà phê: ..................................... 61
2.3.2.2 Mức độ thường xuyên giao dịch tại sàn giao dịch cà phê: ............... 62
2.3.2.3 Mức độ hài lòng khi tham gia sàn giao dịch BCEC: ........................ 63
2.3.2.4 Lý do tác động đến việc không muốn tham gia sàn giao dịch BCEC:65
2.4 Một số nguyên nhân làm cho hoạt động của BCEC chưa hiệu quả: ............... 67
2.4.1 Nguyên nhân khách quan: ......................................................................... 67
2.4.1.1 Nhận thức của các tác nhân ngành hàng cà phê đối với sàn giao dịch67
2.4.1.2 Cơ chế và các quy định hoạt động sàn giao dịch .............................. 68
2.4.1.3 Tình hình kinh tế trong giai đoạn hiện nay ....................................... 68
2.4.2 Nguyên nhân chủ quan: ............................................................................ 69
2.4.2.1 Nguồn nhân lực ................................................................................. 69
2.4.2.2 Phối hợp, hợp tác .............................................................................. 69
2.4.2.3 Tính thanh khoản của thị trường ....................................................... 69
2.5 Một số nguyên nhân giao dịch giao sau cà phê tại Việt Nam chưa phát triển: 70
2.5.1 Các quy định pháp lý chi tiết về thị trường phái sinh hàng hóa vẫn chưa
đầy đủ: ................................................................................................................ 70
2.5.2 Việc Ngân hàng Nhà nước cấm đầu cơ trên thị trường phái sinh hàng hóa
cũng làm hạn chế số lượng thành viên tham gia: .............................................. 72
2.5.3 Quan niệm chưa đúng về “lỗ” trên thị trường phái sinh hàng hóa: ........ 73
2.5.4 Trình độ kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm của các chủ thể tham gia giao
dịch giao sau cà phê còn hạn chế: ..................................................................... 73
2.5.5 Thị trường hàng hóa cơ sở chưa phát triển: ............................................. 74
2.5.6 Thói quen, tập quán của nông dân và doanh nghiệp: ............................... 74
2.5.7 Cơ sở hạ tầng kỹ thuật, công nghệ chưa hoàn chỉnh: ............................... 75
2.5.8 Sự tham gia của các định chế tài chính không nhiều và thiếu vắng sự tham
gia của các nhà đầu tư có tổ chức lớn ............................................................... 76
2.5.9 Công tác tuyên truyền và phổ cập kiến thức về giao dịch giao sau vẫn
chưa đáp ứng được yêu cầu: .............................................................................. 77
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ......................................................................................... 77
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ PHÁT TRIỂN GIAO DỊCH
GIAO SAU CÀ PHÊ TẠI VIỆT NAM .................................................................... 79
3.1 Các giải pháp từ phía Nhà nước: ..................................................................... 79
3.1.1 Hoàn thiện hệ thống hành lang pháp lý cho hoạt động giao dịch giao sau:79
3.1.2 Hoàn thiện bộ máy quản lý hoạt động giao dịch giao sau: ...................... 80
3.1.3 Hỗ trợ phát triển thị trường cà phê giao ngay (physical market): ........... 81
3.1.4 Hỗ trợ tuyên truyền, quảng cáo, đào tạo về hoạt động giao dịch giao sau
cà phê cho nhà đầu tư và xã hội: ....................................................................... 83
3.1.5 Ưu đãi nhất định trong chính sách thuế cho các đơn vị tham gia: ........... 84
3.2 Các giải pháp từ phía BCEC: ........................................................................... 85
3.2.1 Đẩy mạnh tuyên truyền về hoạt động giao dịch: ...................................... 85
3.2.2 Đào tạo nguồn nhân lực và các tác nhân ngành hàng: ............................ 86
3.2.3 Tăng thanh khoản thị trường và phát triển thành viên: ............................ 86
3.2.4 Đa dạng các tiêu chuẩn, phẩm cấp trong giao dịch giao ngay: ............... 88
3
3.2.5 Thực hiện chuyển đổi mô hình: ................................................................. 88
3.2.6 Tăng cường, phát triển các mối quan hệ hợp tác: .................................... 88
3.2.7 Thường xuyên cập nhật, thu thập, nắm bắt thông tin từ nhiều nguồn: ..... 89
3.2.8 Mở rộng hệ thống kho, kiểm định và chức năng của chứng thư gửi kho: 89
3.2.9 Tập trung phát triển song song hoạt động giao dịch cà phê giao ngay và
giao sau: ............................................................................................................. 90
3.2.10 Đầu tư xây dựng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại: ....................... 90
3.3 Các giải pháp của các đơn vị khác ................................................................... 91
3.3.1 Đối với các ngân hàng thương mại:.......................................................... 91
3.3.2 Đối với các nhà môi giới: .......................................................................... 91
3.3.3 Đối với các doanh nghiệp: ........................................................................ 92
3.3.4 Đối với nông dân: ...................................................................................... 92
3.4 Một số kiến nghị với Chính phủ, các cơ quan Bộ, ngành Trung ương, Ngân
hàng Nhà nước: ...................................................................................................... 93
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ......................................................................................... 96
KẾT LUẬN ............................................................................................................... 97
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 99
PHỤ LỤC ................................................................................................................ 104
