ƯỜ
Ạ Ọ
Ự
Ẩ
TR
Ệ NG Đ I H C CÔNG NGHI P TH C PH M TP.HCM Ệ
Ọ
KHOA CÔNG NGH HOÁ H C Ậ Ộ Ọ Ệ Ệ
B MÔN CÔNG NGH HÓA H C & V T LI U
Ồ
BÁO CÁO Đ ÁN CHUYÊN NGÀNH
Đ tài:ề
ƯƠ
PH
Ẩ Ộ NG PHÁP CHU N Đ COMPLEXON
Ứ
Ụ
VÀ NG D NG
ị GVHD: Th.s Phan Th Xuân
ầ SVTH: Tr n Thanh Hà
L p: ớ 02DHHH1
MSSV: 2004110049
Ồ TP. H CHÍ MINH, NĂM
Ủ Ậ ƯỚ Ẫ NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H NG D N
ầ Sinh viên: Tr n Thanh Hà MSSV: 2004110049
ậ Nh n xét:
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
ể Đi m đánh giá:
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Ngày . ……….tháng ………….năm 2014
ọ ( ký tên, ghi rõ h và tên)
Ủ Ậ Ả Ệ NH N XÉT C A GIÁO VIÊN PH N BI N
ầ Sinh viên: Tr n Thanh Hà MSSV: 2004110049
ậ Nh n xét:
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
ể Đi m đánh giá:
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Ngày . ……….tháng ………….năm 2014
ọ ( ký tên, ghi rõ h và tên)
Ụ
Ụ
M C L C
Ụ DANH M C HÌNH V Ụ Ẽ ii .............................................................................................. Ể Ả DANH M C B NG BI U iii ........................................................................................
Ầ ƯƠ PH N 1: PH Ẩ Ộ 1 NG PHÁP CHU N Đ COMPLEXON .......................................
ẩ ộ ự ế 2 1.3.1 Chu n đ tr c ti p ....................................................................................
1.3.2 Chu n đ ng ẩ ộ ượ 2 ........................................................................................ c
ẩ ộ ế
1.3.3 Chu n đ th Ầ Ộ Ấ Ẩ Ỉ Ị
3 .............................................................................................. Ứ PH N 2: CÁC CH T CH TH TRONG CHU N Đ COMPLEXON VÀ NG D NGỤ 4 ...........................................................................................................................
ấ ỉ ị ạ ạ 2.1 Phân lo i các ch t ch th kim lo i 4 .....................................................................
ộ ố ươ ứ ụ ẩ ị 2.1.2 C chơ ế 4 .......................................................................................................... ộ ỉ ụ 2.2 M t s ch th thông d ng và ng d ng trong ph ng pháp chu n đ
6 complexon .....................................................................................................................
ỉ ị 6 2.2.1 Ch th Eriocrom T đen (ETOO) (NET): ..................................................
6 ...............................................................................................
2.2.1.1 Tính ch tấ Ứ ụ ỉ ị ủ 2.2.1.2 ng d ng c a ch th ETOO 7 ...............................................................
ỉ ị
2.2.3 Ch th Murexid 8 ........................................................................................... ấ ủ 8 2.2.3.1 Tính ch t c a Murexid ........................................................................
ụ ủ Ứ 9 2.2.3.2 ng d ng c a Murexid trong phân tích: ...........................................
ỉ ị 12 2.2.4 Ch th Xylen da cam .................................................................................
12 .............................................................................................
2.2.4.1 Tính ch tấ Ứ ủ ỉ ụ 2.2.4.2 ng d ng c a ch th
ị ậ ệ ị 13 ......................................................................... ị ượ ng nhôm oxit (Al2O3) trong v t li u ch u
ề 15 ............................................................................
ụ ị ỉ 17 .............................................................
2.2.4.2.2 Xác đ nh hàm l ử l a ki m tính – Spinel[8] ủ Ứ 2.2.5 ng d ng c a ch th Fluorexon Ầ Ậ Ế PH N 3: K T LU N
Ệ 20 ................................................................................................ Ả TÀI LI U THAM KH O 21 .........................................................................................
iii
Ờ Ả Ơ L I C M N ệ
ậ ượ ấ ự Trong th i gian th c hi n bài báo cáo, em đã nh n đ ề ự c r t nhi u s giúp đ ỡ
ờ ầ
ử ờ ả ơ ườ ự ị ỉ ạ ẫ ậ ủ c a các quý th y cô, và em xin g i l Cô Th.s Phan Th Xuân là ng ế i c m n đ n: ế ướ i tr c ti p h ng d n, đã t n tình ch d y cho
ọ ậ ố em trong su t th i gian h c t p và góp ý giúp e hoàn thành bài báo cáo này.
ờ ầ ệ
ự ứ ề ạ ả ệ ng Đ i h c Công nghi p ể đó em có th
ộ ạ ọ ườ Các quý th y cô trong khoa Công ngh hóa h c, tr ẩ ể ừ ế ạ th c ph m TP. HCM, đã gi ng d y, truy n đ t m i ki n th c, đ t ế ạ đúc k t l
i hoàn thành bài báo cáo m t cách hoàn ch nh. ế ủ ạ ộ ọ ọ ỉ ế i c m n đ n gia đình, b n bè đã luôn ng h , đóng góp ý ki n Và em g i l
ự ử ờ ả ơ xây d ng bài báo cáo này trong quá trình làm.
ế ư ượ ạ
Do ki n th c c a em còn h n ch , hi u ch a đ ế ủ ề ậ
ắ ể c sâu l m, nên bài báo cáo ượ ầ c các ý ki n đánh giá c a các quý th y ệ ơ ữ ạ ở
ả ơ ế ứ ủ ấ ẫ v n có nhi u sai sót, em r t mong nh n đ ể cô, b n bè, đ bài báo cáo tr nên hoàn thi n h n n a. Em xin chân thành c m n!
Ẽ Ụ DANH M C HÌNH V
Hình Trang
ử ấ Hình 1.1 C u trúc phân t EDTA 1
ử ỉ ấ Hình 2.1: C u trúc phân t ị ch th ETOO 7
10 ử Murexid
ii
ử ỉ ị ấ Hình 2.2: C u trúc phân t ấ Hình 2.3: C u trúc phân t ch th xilen da cam 15
iii
ử ỉ ị ấ Hình 2.4: C u trúc phân t ch th Fluorexon 20
Ụ Ả Ể DANH M C B NG BI U
B ngả Trang
ố ề ủ ộ ố ứ ả ằ ớ ạ B ng 2.1: H ng s b n c a ph c Murexid v i m t s ion kim lo i 11
ả ượ ườ ử ể ố B ng 2.2: % hàm l ng đ ng kh theo th tích EDTA tiêu t n 12
ố ề ủ ạ ớ ả ằ B ng 2.3: H ng s b n c a các ion kim lo i v i xilen da cam 15
ả ượ ẫ ị ượ ấ ượ ng cân m u và dung d ch đ c l y theo hàm l ng 17
iii
B ng 2.4: L nhôm có trong m uẫ
Ầ
ƯƠ
PH N 1: PH
Ẩ Ộ NG PHÁP CHU N Đ COMPLEXON
[3]
ươ ẩ
ẩ ạ ể ằ ẩ
ổ 1.1. T ng quan ươ Ph ử ố ứ ứ ử ụ ộ ạ ộ ng pháp chu n đ t o ph c s d ng ng pháp chu n đ complexon là ph ạ ộ thu c th có là complexon (C) đ chu n đ các ion kim lo i (M), theo cân b ng t o thành ph c MC
ứ M + C MC (ph c tan)
ộ ỉ
ụ ể ấ ộ
4Y)
O
O
OH
N
OH
HO
N
HO
O
O
ể ượ ứ ệ Complexon là tên chung đ ch các axit aminopolycacboxylic. M t trong các axit c ng d ng r ng rãi nh t trong phân tích th tích là axit aminopolycacboxylic đ etylenđiamintetraaxetic (kí hi u EDTA hay H
ử ấ Hình 1.1: C u trúc phân t EDTA
ấ
ướ ạ ậ ố i d ng mu i đinatri
1 = 2; pKa2 = 2,67; pKa3 = 6,16; pKa4 = 10,26 c, vì v y th ng dùng d ẫ c là EDTA) ng g i là complexon III (v n quy ầ ứ
ườ ườ ướ
ế ườ ọ ề ạ
ố
AgY
FeY
ợ ử ion kim lo i : thu c th = 1 : 1. H ng s b n ề ả ứ ng h p ph n ng β ả ủ ố ề c a ph n ứ ề ạ ụ ứ ằ = 7,32; ph c b n lgβ
ộ Complexon là m t axit 4 n c: pKa ướ ạ EDTA d ng ait ít tan trong n Na2H2Y, th ạ ớ EDTA t o ph c b n v i các ion kim lo i và trong h u h t tr ỉ ệ ứ ả ạ t o ph c x y ra theo t l ng t o ph c có giá tr khá cao, ví d ph c kém b n lgβ ứ ị ứ ạ = 25,10
+
Mn+ ẩ Y4 ườ ấ ạ ụ
ằ MY(4n) ặ ế ng ti n hành khi có m t các ch t t o ph c ph ế ủ ừ ự ấ ệ
ệ
MY ≥ 107.
ả ề ở ề ứ ệ ẩ ẩ ộ[3] (4n) ph i b n ộ ’ đi u ki n chu n đ : β
ỉ
ề ộ ề ủ ọ ạ ả
ề ề ạ ả ặ ấ ớ
1
ẩ ố ượ ạ ẫ ạ ặ ị ộ ứ Các phép chu n đ conplexon th ị ạ ể đ duy trì pH xác đ nh nh m ngăn ng a s xu t hi n k t t a hidroxit kim lo i. ả ứ 1.2. Đi u ki n ph n ng chu n đ ứ Đ b n c a ph c: Ph c MY ợ ị Ch n ch th thích h p. ở Lo i các ion c n tr . ủ ể Do đ c đi m c a ch t chu n EDTA có kh năng t o ph c b n v i nhi u ion kim ồ ạ i lo i khác nhau, m t khác đ i t ứ ề ng m u xác đ nh có nhi u ion kim lo i cùng t n t
ọ ọ ộ ẽ ế ẩ ẫ ị
ể ạ ằ ả ở trong dung d ch d n đ n quá trình chu n đ s không có tính ch n l c. Do đó các ion c n tr có th lo i b ng:
ả ạ ỏ
ợ + Làm ion c n tr k t t a và lo i b + Ch n pH thích h p đ ph c c a ion kim lo i c n tr v i complexonat kém
ạ ả ề ở ế ủ ể ớ ề b n, còn ph c c a complexon v i ion c n xác đ nh là b n nh t.
AlY
FeY
ẩ ợ ứ ủ ầ 3+, Al3+, Ví d : khi chu n đ h n h p Fe
3+ t
’ pH = 2, β 3+ không gây nh h
= 101,86 ị ỉ ng. Ch th là
ể ộ ộ ỗ ạ ở ớ ấ = 1010,86, β’ ả ưở ị ở i pH = 12 mà ion Al
ỉ ị
2+, Mg2+ pH = 10, ch th ETOO 2+ pH = 12, ch th Murexit ị ỉ 2+, Co2+, Cu2+ pH = 11, ch th Murexit ỉ ớ ị
ọ ứ ủ ụ ẩ nên có th chu n đ Fe axit sunfosalixilic ộ ộ ộ ẩ ẩ ẩ ị Chu n đ Ca Chu n đ Ca Chu n đ Ni
ọ ọ ủ ả ứ ạ
ỉ ẫ ườ
2SO4, n ng đ 510%
ề ế ạ ằ ị ả ọ ọ + N u pH dung d ch m u > pH ch n l c: H pH b ng cách dùng dung d ch
HCl, dung d ch Hị
3 10%,
ứ Khi pH trong dung d ch m u không trùng v i pH ch n l c c a ph n ng t o ph c thì ph i đi u ch nh môi tr ị ồ ị ng. ẫ ộ ẫ ế ằ
ọ ọ + N u pH dung d ch m u < pH ch n l c: Nâng pH b ng cách dùng NH ấ ặ ể ể
ể ị ho c dung d ch NaOH 2N. Có th dùng gi y đo pH đ ki m tra. 1.3. Các cách chu n đẩ ộ[2] ẩ ộ ự ế 1.3.1 Chu n đ tr c ti p ẩ ả ơ ẩ ấ ươ ng pháp chu n đ complexon đ n gi n nh t là ph
ỉ ề ự ườ Ph ế ộ ng pháp này ng
ị ẩ ườ
ộ ươ ộ ệ ệ ẩ ị ủ
ỉ ạ ứ ủ ự tr ng thái t
ể ấ ạ ng thêm các ch t t o ph c t
ụ
ở ạ ứ ị các ion này trong dung d ch
ẩ ộ ượ c
ươ ộ ng pháp chu n đ ị ợ ủ tr c ti p. Trong ph i ta đi u ch nh pH thích h p c a dung d ch ộ ằ ẩ ừ chu n đ b ng m t h đ m và sau đó thêm dung d ch chu n t ng là buret, th ổ ế ấ ủ ị ừ ỉ EDTA vào dung d ch chu n đ cho đ n khi đ i màu c a ch t ch th t màu c a ị ở ạ ỉ ị ấ ừ ự ph c kim lo i ch th sang màu c a ch t ch th do. Đ ngăn ng a s ườ ộ ườ ứ ươ ẩ ạ ở ạ pH chu n đ ng t o hidroxit kim lo i i ta th ng 3 + NH4Cl duy trì pH = 10 khi chu nẩ ệ ị ợ ỗ ố ế đ i y u, ví d dùng h n h p dung d ch đ m NH 2+, Cu2+, Ni2+, đ gi đ Znộ ớ ứ ể ữ d ng ph c ph c v i amoniac 1.3.2 Chu n đ ng ộ ượ ị ộ ng d EDTA đã bi Cho m t l
ư ẩ ẩ ư ợ ồ ệ ế ồ t n ng đ chính xác vào dung d ch phân tích ộ ự ộ ượ ng d EDTA theo cách chu n đ tr c đi u ki n pH thích h p r i chu n đ l
4
ầ ượ ư ầ ượ ng EDTA ban đ u và l ễ ng d ta d dàng tính đ ượ ượ c l ng ion c n xác
+
4 hay ZnSO4 v iớ
trilon B (d )ư ẩ MY→ư ự ị trilon B (d ) + ằ ư ng d trilon B tr c ti p b ng dung d ch chu n MgSO
ỉ ườ ế ng đ m amoni.
2
ộ ượ ượ ở ề ti p.ế ự D a vào l đ nhị Ví d :ụ M+ ộ ượ ẩ Chu n đ l ị ch th ETOO trong môi tr ẩ Cách chu n đ ng c đ ệ c dùng khi:
ạ ầ ấ ị ị ỉ c t o ra b i ion kim lo i c n xác đ nh và ch t ch th quá
ứ ơ
ị
ậ
ả ứ ầ ế ủ d ng k t t a
ấ ượ ạ ở + Ph c ch t đ ươ ứ ề ề b n, b n h n complexonat t ng ng. ợ ỉ + Không có ch th thích h p. ạ + Ph n ng t o complexonat quá ch m. +M+ c n xác đ nh ở ạ ị ẩ ộ ế
ượ ề Ph
ng pháp đ ườ ớ
ụ
ị ẩ ế ộ ượ ươ ươ ỏ ủ ấ c d a vào tính ch t kém b n c a complexonat Mg: ườ ạ ụ ư ng là d ) tác d ng v i ion kim lo i 4 b nề ượ ớ c v i complexonat thành MeYn ng theo 2MgY m t l ạ 2+ b đ y ra kh i Na ng đ ng t
1.3.3 Chu n đ th ự ươ Na2MgY. Ng i ta cho complexonat Mg (th ị ầ c n xác đ nh, mà ion kim lo i này tác d ng đ 2 k qu ion Mg ả ơ h n MgY ả ứ ph n ng:
ộ ự ẩ ả + ượ c gi
MeYn4 ng Mg ệ ươ Mg2+ ằ i phóng ra b ng ng pháp này
2+ đ ượ ng đ m pH = 9 ÷ 10. Ph ộ ự ế ẩ ng pháp chu n đ tr c ti p
3
ượ ươ Men+ + MgY2 ỉ ế Sau đó ta ch vi c chu n đ tr c ti p l ườ ị ớ complexon v i ch th ETOO trong môi tr ụ ượ ứ đ ệ ỉ c ng d ng khi không dùng đ c ph
Ấ
Ầ
Ị
Ỉ PH N 2: CÁC CH T CH TH TRONG CHU N Đ
Ẩ Ộ
Ứ
Ụ
COMPLEXON VÀ NG D NG
ườ ộ ố ạ ị ể ừ ẩ ộ ấ ng dùng m t s lo i ch t
ể ỉ ị
Đ xác đ nh đi m d ng trong chu n đ complexon, th ch th sau đây: ấ ữ ị ỉ ớ ữ ơ ạ
ặ ấ ố ỉ
ị ấ ẽ ạ ạ ứ ỉ t ạ ượ Các ch t ch th màu kim lo i là nh ng thu c h u c t o đ ẩ ớ i đây.
ấ ườ ấ
ư ọ ị ộ ứ
ạ ứ ụ ứ ừ ể ỏ
ạ ớ ấ ỉ
c v i ion kim ị ộ lo i ph c có màu đ c tr ng, khác v i màu ch t ch th . Trong chu n đ complexon ế ở ướ ậ d lo i ch th này là quan tr ng nh t vì v y ta s xét chi ti ạ ạ ặ ỉ ng là không có màu ho c có màu r t nh t, t o Các ch t ch th m t màu th ặ ớ ượ ạ ư c v i ion kim lo i ph c có màu đ c tr ng. Ví d ion thioxianat không màu t o đ 3+ ph c màu đ , ho c v i ion Co 2+ ph c màu xanh. Đi m d ng đ ượ ặ ớ ượ ớ c đ c v i ion Fe ị ứ ủ ị xác đ nh do s xu t hi n màu c a ph c kim lo i v i ch t ch th . ớ ệ ị ạ ỳ
ứ ổ ạ ị ủ ỉ
ấ ỉ ề ị
ỉ ộ ạ ươ ươ ạ ỳ ng hu nh quang b t ng đ
ự ấ ả ấ Các ch t ch th hu nh quang có kh năng t o ph c v i kim lo i và do đó ụ ỳ ị ặ ườ màu ho c c ng đ hu nh quang c a ch t ch th b thay đ i. Ví d , fluorexon trong ổ ằ ạ ẩ ề ộ ượ ị c dùng làm ch th chu n đ các kim lo i ki m th b ng dung d ch ki m m nh đ ể ạ ị ắ ể i đi m t EDTA: t t do các kim lo i đã chuy n hoàn ứ ớ toàn thành ph c v i EDTA. ỉ ấ ử ượ ẩ ạ c dùng khi kim lo i chu n đ t n t ộ ồ ạ ượ c i đ
ạ
ử[2]. ỉ ị Các ch t ch th oxy hóa – kh đ 2 d nh oxy hóa và kh ấ ạ ạ ị
ở 2.1 Phân lo i các ch t ch th kim lo i ọ ị[3] ề ỉ
n+ v i ch th là Ind ị
ộ ị
ả ử ả ứ ẩ ạ ứ ị ẩ
M
ệ 2.1.1 Đi u ki n ch n ch th ớ s chu n đ ion M Gi ỉ ữ Ph n ng t o ph c gi a ch th và ion kim lo i Ind ể ạ ứ ở
Mind ≥ 104 ẩ
ộ ạ ở pH chu n đ : β’ Mind ộ ’ pH chu n đ . β ẩ ạ ầ ớ ộ + ả ủ ớ ị ỉ
ị ọ ọ ặ Mind Mind ph i đ l n đ t o ph c Mind ấ ứ ớ
ơ ạ ả ứ ủ ủ ả ạ ạ ị ớ
ỉ ấ ạ ấ ả ủ ứ ủ MY ≥ β’ ủ ỉ ị ự
ề ế
ự ổ ươ ươ ủ ể ẩ ng c a quá trình chu n ng đ
ứ ả ạ ớ ị
ấ ữ ơ ứ ủ ề ơ
ạ ạ ớ ỉ ự ớ
ị ở ạ ỉ ấ ị ị d ng t i phóng ch th ra d ng t
ủ ị ả ch th gi ị t k t thúc đ nh l ng.
ớ ị ỉ ớ ứ ạ ở ươ ng complexon l y kim lo i ượ ế ế 2+ v i ch th Murexid, pH = 9 – 11
2H+
(đ )ỏ ố ỏ
4
β’ ạ ứ Ch t ch th ph i t o ph c ch n l c v i ion kim lo i c n chu n đ mà không t o ph c v i các kim lo i khác có m t trong dung d ch. ề ỉ Ph c c a ch th v i ion kim lo i ph i kém b n h n ph c c a c a complexonat (β’ Mind x 103). ị ớ ứ ủ Màu c a ph c c a ch t ch th v i ion kim lo i ph i khác màu c a ch t ch th t ẩ ệ ộ do trong đi u ki n ti n hành chu n đ . ệ ạ ầ ả S đ i màu ph i nhanh và rõ r t, t i g n đi m t đ .ộ 2.1.2 C chơ ế ỉ ạ Các ch th kim lo i là các ch t h u c có kh năng t o ph c màu v i ion kim lo i. ị ứ ỉ ủ Các ph c này kém b n h n ph c c a ion kim lo i v i complexon. Màu c a ch th ạ ể ầ ạ do. G n đi m khi t o ph c v i ion kim lo i khác v i màu c a ch th ự ạ ươ ng đ t do nên ổ ị dung d ch thay đ i màu, báo cho ta bi ượ ụ ị Thí d : Đ nh l ng Ca Ca2+ + H4I CaH2I + ỏ (đ tím) Khi nh complexon xu ng Ca2+ + HY3 CaY2 + H+
ầ ạ ể ươ ươ ự ạ ứ ng có s c nh tranh t o ph c
ị ể tím ỉ
ị ỉ ế ữ ạ
ạ ự ổ ủ ấ ị
ỉ ứ ị ự ấ ỉ ị ỉ màu ph c kim lo i ch th sang màu ch t ch th t
ụ
ườ ủ ạ ỉ ị ấ ng s đ i màu c a ch t ch th kim lo i, ng ằ i ta dùng h ng
ự ổ ứ ị ề ị
ạ ướ ạ ả ằ ỉ G n đi m t ng đ CaH2I + HY3 CaY2 + H3I2 Đỏ ự ạ ủ S chuy n màu c a ch th kim lo i ầ H u h t các ch th kim lo i là nh ng acid, baz mà các d ng phân li có màu khác ị ỉ ấ ổ ậ ủ nhau. Vì v y, màu c a ch t ch th thay đ i theo pH và s đ i màu c a ch t ch th ẩ ặ ạ ộ ổ ừ khi chu n đ (đ i t do ho c ượ ạ ộ c l ng i) ph thu c pH. ượ ư ể ặ Đ đ c tr ng đ nh l ệ ủ ố ạ s t o thành đi u ki n c a ph c ch th kim lo i. ạ ế N u mô t
i d ng β’ ỉ ạ ị ứ cân b ng t o ph c ch th kim lo i d M + In Min
'
(cid:0)
ố ề ề ằ Thì h ng s b n đi u ki n có d ng:
' MIn
'
[
]
(cid:0) (2.1) ệ ạ MIn [ ] ' InM []
’ = t ng n ng đ các d ng t n t ộ
ồ ạ ồ ạ ủ ứ ữ ạ ị đây: [MIn] ỉ i c a ph c gi a ch th và kim lo i =
'
N
N
ứ ớ ạ ạ ấ ạ ồ ộ ổ ỉ ị
MX
OHM (
[
[
]
]) j
n
n
1
j 1 ứ
(cid:0) (cid:0) ổ ở [Min] + [MHIn] + [MIn2] +… [M]’ = t ng n ng đ các d ng c a ion kim lo i không t o ph c v i ch t ch th và ủ ớ v i EDTA. [M]’ = [M] + (cid:0) (cid:0) (cid:0)
ụ
ấ ạ ổ ứ ớ ủ ấ ạ ạ ạ ồ ị
(cid:0)
(cid:0)
'
In
(cid:0)
(cid:0)
ừ X= ch t t o ph c ph [In]’ = t ng n ng đ các d ng c a ch t ch th không t o ph c v i kim lo i = [In] + ỉ ộ [HIn] + [H2In] +… T (2.1) rút ra:
MIn
MIn
M (cid:0)
MIn
'
N
N
(cid:0) (2.2)
j
1
(cid:0)
(cid:0)
h
X
*
[
n )]
j
n
n
1
(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) Trong đó αM = (1 + (2.3) (cid:0) (cid:0)
j 1 ứ
n = h ng s tao thành ph c MX
n:
a
a
2
(cid:0)
ố ạ ằ ứ ằ *βj = h ng s t o ph c hiđroxo, β
In
3
2
h
a
a
a
a 1
2
2
a 1
3
hK a 1
'
[
(cid:0) (2.4) (cid:0) (cid:0) (cid:0) ố KKK a 1 3 KKKhKK
3In có 3 h ng s phân li K
MIn ] ' In ] [ ạ ớ ồ
ố ớ ỉ ị ằ ố Đ i v i ch th H ỉ ố a1, Ka2, Ka3. T s ỉ ố ữ là t s gi a
ỉ ộ ấ ứ ạ ộ i d
ấ
'
ị ồ ạ ướ ỉ i các d ng ph c kim lo i v i n ng đ các d ng ch ị ỉ ự ế ị do. T s này quy t đ nh s chuy n màu c a ch t ch th ờ ượ ồ ể ớ ồ n ng đ ch t ch th t n t ỉ ố ị ự th t ừ T (2.1) ta tính đ
M
]
[
.
(cid:0)
'
[
p
(cid:0) ạ ủ ể ’ ng v i th i đi m chuy n màu: ể ứ ạ ự ộ do[M] c n ng đ kim lo i t ' MIn 1 [ ] ' ' In ] [ MIn
MIn (cid:0) ] ' In [ ]
5
ả ự Gi thi ế ỉ ố t t s ể có s chuy n màu rõ thì
M
[
']
p ' MIn
(cid:0)
1(cid:0)p ứ ớ
ể ộ ấ ồ ị ồ ạ ở ỉ i
(cid:0) MIn lg p pM’ = lgβ’ ả d ng t
MIn
ự ạ ở ạ Và Ví d ụ ạ d ng ph c v i kim lo i và 50% nghĩa là s chuy n màu x y ra khi 50% n ng đ ch t ch th t n t do thì
MIn ta có th đánh giá pM t
ằ ượ ể ạ ể ể i đi m chuy n
ố ạ ượ ề ẩ ố ự pM’ = lgβ’ ’ c h ng s t o thành đi u ki n β ệ ộ[2]. c sai s chu n đ tính đ màu và đánh giá đ
ộ ố ứ ụ ị ỉ ươ ẩ ụ 2.2 M t s ch th thông d ng và ng d ng trong ph ng pháp chu n đ ộ
complexon
ỉ ị
ủ ụ ộ ị do ph thu c vào pH dung d ch
20H13O7N3S kí hi u Hệ
3Ind
[11]
2.2.1 Ch th Eriocrom T đen (ETOO) (NET): 2.2.1.1 Tính ch tấ ị ự ỉ Màu c a ch th t ETOO có công th c Cứ
ị ch th ETOO
ử ỉ ạ ấ ộ ỉ ị ự ấ 3). S phân li n c
ư ấ Hình 2.1: C u trúc phân t ấ ộ Ch th này là m t acid ba n c, n c m t phân li m nh (nhóm HSO hai và ba nh sau:
3 có màu đ da cam
H2Ind H+ + HInd2 2H+ + Ind3 (pK2=11,5) 2Ind có màu đỏ ỏ i d ng H i d ng Ind
2 có màu xanh[11]
i d ng HInd
ấ ị ồ ạ ạ ề ự ế ị
ụ ộ ố ề ạ ớ
ầ ớ ạ ượ ứ ố ng đ
ộ ự ế
ư ấ ỉ
ị ể ị ộ ươ ẩ ẩ ớ ộ ạ 2+ (pH=10), chu n đ Ca c v i mu i Zn
ứ ằ
ư ớ
ự ơ ị
2+, Ni2+, Cu2+, Al3+, ... kết h p v i ET.OO t o thành ạ ợ ự ếp đ ượ ng ng nên không đ nh phân tr c ti ỉ ứ
ấ ền h n complexonat t ẽ ặ ủ
ươ ứ ở ệ ị ẩ ượ ộ c. S 3+, ền v iớ
6
(pK1=6,3) ị ồ ạ ạ ỉ pH < 7 ch th t n t ị ồ ạ ạ ỉ pH > 11 ch th t n t ỉ 7 < pH < 10 ch th t n t ượ ứ ể c ng d ng nhi u nh t, vì nó có th xác đ nh tr c ti p ph n l n cation ETOO đ 2+, ư ứ ườ thông th ng và m t s anion. ETOO t o ph c v i nhi u ion kim lo i nh Mg Ca2+, Zn2+, Cd2+, Al3+,… đa s các ph c có t l ể ỉ ệ ườ 1:1. ETOO th c dùng đ ẩ ườ ng có pH = 10. Ngoài ra ETOO còn chu n đ tr c ti p các ion trên trong môi tr 2+, ế ượ c dùng làm ch t ch th đ đ nh phân gián ti p các ion kim lo i khác nh Ni đ Pb2+ b ng ph 2+ ở ố ượ ằ ng pháp chu n đ ng 2+ pH=10 b ng cách thêm vào ph c Mg ạ ộ ố M t s ion kim lo i nh Co ứ ph c ch t b ự ếp các ion khác, ch có Fe ả có m t c a chúng s làm c n tr vi c đ nh phân tr c ti In3+, Se3+, Sn4+, Th4+ đ ạ ườ ng axit vì t o ph c b c chu n đ trong môi tr complexon.
ợ ớ ấ ứ ư
ẩ ộ ố ạ ết h p v i ETOO t o ph c ch t màu ạ c.ượ
[1].
ả
ườ ộ ằ ễ ị
ỉ ấ ẩ ềm d b oxy hóa thành Mn ng ki ể ư ỉ ị
ể ặ ự ẩ c.ượ ếp đ
ế ể
ệ ệ ị ượ ế ị c dung d ch ít
ầ
ạ i. ắ ả ộ ế ặ ớ ỉ ệ :
ườ ể ộ ạ M t s ion kim lo i nh Pb, Hg, In, Ga, ... k ộ ự ếp đ quá nh t nên cũng không chu n đ tr c ti Ion Fe3+ làm c n tr phép chu n đ b ng complexon ở 3+ và Mn4+ s phân h y Ion Mn2+ trong môi tr ủ ẽ ợ ấ ị ch t ch th . Tuy nhiên, có th thêm ch t ch th thích h p (nh axit ascobic, 2+ và có th chu n đ gián ti ể ộ hydroxylamin) đ ngăn ch n s oxy hóa Mn ả ườ ng có pH = 910 N u dùng ETOO : Ph i dùng h đ m amoni đ môi tr ướ ở ạ ị ỉ + N u ch th dùng c thu đ d ng dung d ch thì pha 91% trong n ả ề b n sau 1, 2 tu n ph i pha l ở ạ ị ỉ + N u ch th dùng d ng r n ph i tr n v i NaCl ho c KCl theo t l H2In : NaCl = 1:400 : KCl = 1: 200 ẩ ng dùng đ chu n đ Ca2+; Hg2+ + Th
[4]
Ứ ụ ủ ị ỉ 2.2.1.2 ng d ng c a ch th ETOO
ị ổ
2.2.1.2.1 Xác đ nh t ng Ca, Mg trong phomat Nguyên t cắ ấ ầ ừ ằ ộ Xu t phát t
ấ ổ ầ ị ệ
ế
ớ ự ượ ổ ị ị ề ố c quy v s mg Ca ng Ca
ỉ ướ ấ c c t tro toàn ph n, l y toàn b tro toàn ph n hòa tan b ng n ằ ị ẩ ồ ầ 2 l n. Sau đó nâng lên pH = 10 và n đ nh pH b ng dung d ch đ m amoni r i chu n ể ừ ỏ ỉ ặ ủ ằ ộ ự đ đ tr c ti p b ng EDTA v i s có m t c a ch th ETOO. Dung d ch chuy n t 2+ có trong 100g 2+, Mg2+, đ ượ nho sang xanh chàm. T ng l ẩ ự th c ph m ị ả ứ Ph n ng ch th
Ca2+ + Mg2+ + Ind4 Ind4 CaInd2 CaInd2
ả ứ ẩ ộ Ph n ng chu n đ
Ca2+ + Mg2+ + H2Y2 H2Y2 CaY2 + MgY2 + 2H+ 2H+
ả ứ
ỉ + + H2Y2 H2Y2 Ind4 + 2H+ Ind4 + 2H+ MgY2 + CaY2 +
ẩ
ầ ế
ể ị
ị ầ ạ ử ố ẹ ồ ậ ứ ứ ị ướ c ướ ử c r a ướ ấ c c t
2+, Mg2+.
ể ị ể ị ị
ị
ầ ướ ử ầ ị
3 10% t
ẫ ả ọ ớ i pH kho ng 8
ừ ỉ ấ ọ
t NH ị t ch th ETOO. ị ể ừ ế ỏ ị màu đ nho sang
2+, Mg2+ là V1
7
ể ố ổ ị ể Ph n ng chuy n màu ch th : MgInd2 CaInd2 Quy trình xác đ nhị ướ ị ẫ B c 1: Chu n b m u ẹ ấ L y tro toàn ph n + 5ml HCl 2N đun nh cho đ n khi sôi g n c n, thêm 10ml n ấ ầ ấ c t 2 l n, khu y nh r i chuy n vào bình đ nh m c 100ml, r a chén nung, n ượ c nh p chung vào bình đ nh m c 100ml, cu i cùng dùng n và d ch tráng đ ạ ứ ế 2 l n đ đ nh m c đ n v ch. Dung d ch này dùng đ xác đ nh Ca 2+, Mg2+: ổ B c 2: Xác đ nh t ng Ca ạ R a tráng n p đ y vào buret dung d ch EDTA 0,02N. Bình tam giác 250ml (3 bình): 10ml m u + thêm t ng gi ệ ử ằ (th b ng gi y pH) + 5ml đ m pH=10 + 3 gi ẩ ằ ẩ Chu n b ng dung d ch chu n EDTA đ n khi dung d ch chuy n t xanh chàm Ghi th tích tiêu t n cho t ng Ca
ầ ướ ử
3 10% (s gi
ị ẫ ố ọ ằ ệ t b ng thí nghi m xác
ổ ị ỉ
ộ ằ ế ẩ ị ị ể ừ ồ h ng sang tím
ể
2+ là V2. ả ế c tính k t qu qui v mg Ca
2+/100g m u.ẫ
ừ ố ệ ướ ề
ầ ị B c 3: Xác đ nh riêng ph n ạ R a tráng và n p đ y vào buret dung d ch EDTA 0,02N Bình tam giác 250ml (3 bình): 10ml m u + NH ị đ nh t ng Ca + Mg) + 2ml NaOH 2N + ch th Murexide 1% ẩ Chu n đ b ng dung d ch chu n EDTA đ n khi dung d ch chuy n t hoa cà ố Ghi th tích EDTA tiêu t n cho Ca ượ B c 4: T s li u thu đ ứ Công th c tính
2 x ĐCa x 100 x
f m
ẫ mg Ca2+/ 100g m u = NV
1 – V2) x ĐCa x 100 x
f m
ẫ mg Mg2+/ 100g m u = N x (V
ỉ ị 2.2.3 Ch th Murexid
ấ ủ
8H5O6N5
ủ 2.2.3.1 Tính ch t c a Murexid ố Murexide là mu i amoni c a axid pupuric C
ử ấ Hình 2.2: C u trúc phân t Murexid
ỏ ế ể ạ
ị ả ỡ ở nhi i 300 ị t đ d
ị ư ư ị ớ ướ ướ c
ướ ỏ ề ệ ộ ướ ℃. c có màu đ tía nh ng màu b phai nhanh. Murexid tan trong n c nóng và không tan trong alcohol và
ồ ạ ạ ị i trong dung d ch acid m nh:
pK1 = 9,2 pK2 = 10,9 ư
ạ
ỏ
8
ị ồ ạ ạ ị ồ ạ ạ ộ Murexid là tinh th d ng b t có màu đ tía, có màu xanh sáng khi b ánh sáng chi u vào. Nó không b nóng ch y cũng nh không b phá v ị Dung d ch v i n ạ l nh và ethyleneglycol, tan nhi u trong n ether[11]. Anion H4In c a Mruexid t n t ủ ↔ NH4+ + H4In NH4HIn + H3In2 ↔ H+ H4In ↔ H+ H3In2 + H2In3 ạ ấ Hai n c acid còn l ủ Màu các d ng c a Murexid ph thu c vào pH. ỉ pH <9 ch th t n t ỉ pH >11 ch th t n t i vô cùng bé xem nh không phân li ộ 4In có màu đ tím. 2In3 có màu xanh tím. ụ i d ng H i d ng H
ỉ i d ng H 9 < pH < 11 ch th t n t
ỉ ị ồ ạ ạ ị ư ạ ộ
ị ố ị t nh t là dùng ngay sau khi pha. Dung d ch n
ơ ị
ộ ẫ ặ ớ
ượ c s d ng r ng rãi h n Murrexid còn đ
3In2 có màu tím. ỉ ẩ ượ ử ụ c s d ng làm ch th kim lo i trong chu n đ EDTA. Nh ng làm ch Murexid đ ướ ủ ề ấ c c a Murexid thì không b n, th t ớ ị ả ả ờ dung d ch ethylene glycol 0,1% thì có th i gian b o qu n dài h n dung d ch v i ỉ ệ ừ ượ ử ố ướ ớ c. Còn thu c th khô đ (t c tr n l n v i NaOH ho c KOH khan v i t l n ử ố ơ ộ ượ ử ụ 1:100 1:500) đ c làm thu c th trong ự [13]. ẫ c sóng 506nm) trong m u th c phân tích tr c quang c a Ca ( pH = 11,3
ủ ắ ở ở ướ b
ố ề ủ ộ ố ứ ả ằ ớ B ng 2.1: H ng s b n c a ph c Murexid v i m t s ion kim lo i ạ [13]:
pH
4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ion kim lo iạ
Ca 2,6 2,8 3,4 4,0 4,6 5,0
Cu(II) 6,4 8,2 10,2 12,2 13,6 15,8 17,9
Ni 4,6 5,2 6,2 7,8 9,3 10,3 11,3
ủ ụ Ứ
ườ ươ ị ử ằ ng kh b ng ph ng pháp Knight và Allen EDTA – Ph ươ ng
2.2.3.2 ng d ng c a Murexid trong phân tích: 2.2.3.2.1 Xác đ nh đ pháp chính th cứ [7] Nguyên t cắ
ị ớ ườ ử ồ Đun nóng dung d ch đ
ồ ồ ở ượ ứ ướ ng kh ố ẽ ị ử c sôi. Các ion đ ng (II) s b kh thành oxit đ ng (I) b i l
ồ ẫ ư ẽ ượ ủ ề ồ ng v i thu c th đ ng ki m tính trong n i cách th y ử ườ ng đ ộ ớ ẩ c chu n đ v i
ỉ
ề ố
ả ướ ị
ồ ề ế
ị ấ ụ ố Thu c th đ ng ki m tính. Hòa tan 25 g cacbonat natri và 25 g mu i kép kali ồ ứ c có ch a 40,0 ml dung d ch natri hydroxit n ng ị 4.5H2O) ị ướ c và b sung h t vào dung d ch tartrat ki m tính. Pha loãng ắ ề
ch a n ộ có trong m u. Sau khi làm ngu i, các ion đ ng (II) còn d s đ ị ử ụ dung d ch EDTA, s d ng ch th murexit. ụ Hóa ch t d ng c ử ồ natri tartrat trong kho ng 600 ml n ứ ộ đ 1,0 mol/l trong bình đ nh m c 1 lít. Hòa tan 6,000 g sunfat đ ng (CuSO ổ ả trong kho ng 100 ml n ế ỗ h n h p này đ n 1 lít và l c đ u ỉ ề ẫ ẩ ấ ị
ấ ạ ố ố
ộ ẩ ể ấ ị ỉ
ị ằ ộ ẩ ẽ ủ ị ị
ề ữ ườ ườ ử ơ
ứ ắ ủ ệ ố ồ ợ ở ạ d ng Ch t ch th murexit. Chu n b b ng cách nghi n l n 0,5 g murexit ả ộ ớ b t v i 0,15 g metylen xanh d ng b t và 40 g mu i natri clorua. T t nh t nên b o ả qu n ch t ch th này trong bình hút m có silica gel vì đ m có th gây nên vón ỉ ạ ụ c c. D ng dung d ch c a ch th này s không b n v ng. ứ ng kh Đ ng sacaroza có ch a ít h n 0,002 % đ Cân, ng nghi m, bát s tr ng, n i cách th y, buret và pipet
ộ ố ườ
9
ư ắ ị ế Cách ti n hành ướ ệ B c 1: Cân chính xác 5,0 g đ ng vào m t ng nghi m và hòa tan trong 5 ướ ấ ằ c c t b ng cách l c nh ng không đun nóng. Thêm chính xác 2 ml dung d ch ml n
ề ặ ố ề ộ ồ ướ ủ c cách th y sôi, ngâm
ồ ướ ạ ệ ồ đ ng ki m tính. Tr n đ u và đ t ng nghi m vào n i n ộ trong 5 phút, sau đó làm ngu i ngay trong n i n
c l nh. ệ ộ ể ướ ứ
ỉ ấ ắ ẹ ị B c 2: Chuy n dung d ch trong ng nghi m và n ỏ
ộ ể ủ ẩ ộ ượ ướ c tráng vào m t bát s ặ ướ c đ yên tr ế c khi chu n đ thì k t
ở ạ ả ế ố ồ
ằ ấ ướ
ị ứ ộ ụ ủ B c 3: Chu n đ b ng dung d ch EDTA trong khi khu y b ng đũa th y buret vào bát s m t cách liên t c trong
ẩ ố ị ằ tr ng và thêm kho ng 0,1g ch t ch th b ng m t thìa nh ho c đũa th y tinh d t. ị Chú thích – N u ng nghi m và dung d ch đ ẽ ầ ủ ủ i. t a c a oxit đ ng s d n d n tan tr l ị ẩ ừ c thêm t ấ
ộ ộ ị ẩ ầ ộ ị
ố ự ổ ẽ ữ ế
ể ễ ể ể ế ộ
ấ ị
ẫ
ỏ ượ ườ ể ạ ố ị ủ ệ ử ng kh . Ghi l
ượ ướ ể b ng tra d c ho c t i đây
ườ ườ ử ử ể ả ệ ầ ộ ằ ượ ầ tinh. Dung d ch EDTA c n đ su t quá trình chu n đ . Luôn luôn khu y dung d ch trong bát. ừ ừ ễ trong khi chu n đ . Dung d ch ban đ u màu xanh S đ i màu di n ra m t cách t t ổ ề ố ỏ lá, s chuy n sang màu xám và cu i cùng thành màu đ tím. Nh ng bi n đ i v ầ ạ ế ầ ự song ta có th coi là đ t đ n đi m k t thúc khi l n màu tuy di n ra m t cách tu n t ầ ệ ẫ ấ ỏ ầ ộ đ u tiên màu đ tím xu t hi n đ y đ (nghĩa là, khi th y toàn b dung d ch m u ử ự ầ ể ố ớ ừ chuy n sang màu đ tím). C n th c hi n phân tích song song đ i v i t ng m u th ẩ ả ể ả đ đ m b o đ nh l i th tích EDTA tiêu t n chu n ng chính xác đ độ (ml). Tính toán: Hàm l B ng 2.2: % hàm l ng đ ng đ
ặ ừ ả ng kh có th thu đ ố ng kh theo th tích EDTA tiêu t n ượ ị ườ ử ể ẩ ượ ượ ộ Th tích chu n đ dung d ch EDTA % Hàm l ng kh ng đ
1,7 2,2 0,017
2,3 2,9 0,016
3,0 3,6 0,015
3,7 – 4,2 0,014
4,3 – 4,8 0,013
4,9 – 5,5 0,012
5,6 – 6,2 0,011
6,3 – 6,8 0,010
6,9 – 7,5 0,009
7,6 – 8,1 0,008
8,2 – 8,7 0,007
8,8 – 9,4 0,006
9,5 – 10,1 0,005
10,2 – 10,7 0,004
10,8 – 11,3 0,003
11,4 – 11,8 0,002
2+ trong đ t xây d ng công trình th y l
ị ượ ủ ợ [9] ự ấ ng Ca i
10
2.2.3.2.2 Xác đ nh hàm l Nguyên t cắ
2+ b ng cách dùng dung d ch tiêu chu n trilon B và s d ng ử ụ
ẩ ượ
ấ ằ ẩ ọ ở ộ ị ườ ị môi tr ng pH = 12.
ớ ỉ ị ỗ Ch t ch th màu: h n h p murexit v i K
ợ ỏ ộ ề ề ả ỷ ệ ố ồ 1/100, r i dùng c i l ọ ủ th y tinh nút kín, dùng
ị ng Ca Xác đ nh l ị ỉ ch t ch th màu murexit chu n đ d ch l c Hóa ch t:ấ ấ 2SO4 theo t ả ủ và chày th y tinh nghi n nh , tr n đ u, b o qu n trong l trong 2 tu nầ
Dung d ch trilon B 0,02 N: cân chính xác 3,722 g trilon B lo i tinh khi
ấ ướ ạ ử c c t thành chính xác 1 L (phân t ế t phân gam trilon B =
ươ ượ ng gam trilon B = 186,121);
ị tích và khô, cho hòa tan vào n ng l 372,242; đ ị ạ Dung d ch NaOH 10% kh i l ng/th tích: hòa tan 10 g NaOH lo i tinh khi ế t
ướ ấ phân tích (tkpt) trong n ể ố ượ 2 thành 100 ml; c c t không có CO
ấ ị ằ Dung d ch HCl 10%: pha loãng 236,4 ml HCL nguyên ch t thành 1 L b ng
ướ ấ n c c t;
4OH 10%: pha loãng 422,0 ml NH4OH nguyên ch t thành 1 L
ấ
ằ b ng n
ệ
4OH 25%, r i thêm n
ả 4Cl trong kho ng 400 ml n ướ ấ ồ
ể ớ ị
ế ỉ ặ ị Dung d ch NH ướ ấ c c t; ướ ấ ị c c t, Dung d ch đ m pH = 10: hòa tan 67,5 g NH ử ụ ị thêm vào đó 570 ml dung d ch NH c c t thành 1 L. S d ng ị ộ ả dung d ch m i pha và ph i ki m tra đ pH, n u pH khác 10 thì dùng dung d ch ể ề ị NH4OH 10% ho c dung d ch HCl 10% đ đi u ch nh;
ạ ế Hydroxilamin hydroclorua (NH2OH. HCl) lo i tinh khi ạ t phân tích (tkpt) d ng
tinh th ;ể
Dung d ch kali xianua (KCN) 2% kh i l
ạ ế ể ng/th tích: cân chính xác 2g KCN ướ ấ lo i tinh khi
4Fe(CN)6 2% pha trong n
c c t thành 100 ml. ướ ấ c c t;
Các b c ti n hành:
ơ ố
ị ố ượ t phân tích (tkpt), cho hòa tan trong n ị Dung d ch kali feroxianua K ướ ế ở ệ ấ Đem đ t dùng thí nghi m ph i khô không khí ơ ặ ẩ trong phòng (t ấ ở ấ t nh t là ờ ắ ngoài tr i n ng
ạ phòng có máy hút m ho c có qu t thông gió), không ph i khô đ t gió.
ố ứ ấ ồ ụ ề ấ ọ
Dùng c i s và chày đ u b c cao su nghi n v n đ t r i sàng đ t qua sàng l ạ ầ ạ ỏ ạ ụ ả ả ằ ả ỗ i trên sàng không còn các h t b i, sét
2 mm, ph i đ m b o các h t s i, đá n m l bám dính.
ằ ế ạ ấ ở Thu h t ph n h t s i, đá n m l ệ ộ ℃ t đ 100 nhi
i trên sàng, đem s y khô ổ
2 (n
c đun sôi, đ
ạ ỏ ầ ố ượ ế ℃ cho đ n kh i l ế đ n 105 ấ L y chính xác 250 ml n ẫ ướ ấ c c t đã đ ệ ượ ằ
ộ ặ ng không đ i. ể ướ ấ c c t không có CO ệ ấ ứ ngu i) rót vào bình ch a m u đ t thí nghi m, nút kín mi ng bình b ng nút cao su ủ ho c nút th y tinh nhám.
ế ị
ắ ằ ắ ồ ể ứ ứ ắ ặ ạ ụ ắ ắ L c bình ch a dung d ch đ t b ng máy l c trong 2 h (n u không có máy l c ư ậ i nh v y
ấ ằ thì l c b ng tay, c l c liên t c trong 3 min r i đ yên 10 min, l p l trong 2 h), r i đ yên 6 h ho c qua đêm.
ồ ể ẫ ượ ễ
ị ố ọ ế ị ế ọ ể ấ c lót trong ph u đ l y ra h t d ch l c, ị ạ ổ ủ t mu i) vào bình th y tinh c thót, s ch và khô; n u d ch
ướ ả ọ ạ c chi i.
11
ặ ọ ấ ọ L c m u qua gi y l c m n và dày đ ế ị ứ h ng d ch l c (n ọ ụ l c đ c thì ph i l c l ấ ể ợ ọ ị ộ Dùng pipet l y chính xác m t th tích thích h p d ch l c
ể ạ ộ ị Thêm vào m t vài h t tinh th hyđroxilamin hyđroclorua, 1 ml dung d ch
ả ứ ể ị
2SO4
ả ợ ị KCN 2%, 1 ml dung d ch kaliferoxianua 2%. Đ ít phút (cho ph n ng hoàn thành) ồ r i thêm 2 ml dung d ch NaOH 10% và kho ng 100 mg h n h p murexit K
ẩ ế ể ẩ ỗ ộ
ế ể ạ ắ Dùng dung d ch tiêu chu n trilon B 0,02 N chu n đ cho đ n khi màu chuy n ố i th tích trilon B tiêu t n chính xác đ n 0,1 ml.
NV
K
2
Ca
04,20 C ộ
ị h ng th m sang tím hoa cà. Ghi l ả ừ ồ t Tính toán k t quế (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)
2+
ể ủ ẩ ồ ị
ủ
ươ ứ ớ ố ấ ọ ị ng ng v i s ml d ch l c dùng phân
đ
C
VG V
n
ầ ượ t là th tích (ml) và n ng đ (N) c a dung d ch tiêu chu n trilon B N1 và V1 l n l ẩ ộ dùng khi chu n đ ươ ượ ng gam c a Ca ng l 20,04 là đ ẫ ố ượ C là kh i l ng m u đ t khô không khí t tích, cách tính theo (cid:0) (cid:0)
ế ẫ ấ ố ượ ng m u đ t khô không khí đã dùng chi ố t rút mu i hòa tan
ấ ố c c t đã dùng vào vi c chi t rút mu i hòa tan có trong m u đ t thí
ệ ố ọ ệ ướ ấ ẫ ế ể đ là th tích d ch l c mu i hòa tan đã trích dùng phân tích (ml)
ố ớ
ấ ạ ọ ỗ t sàng 2 mm. Tính K = 1 + (0,01 x W), v i W (% kh i sàng 2 mm, khô trong không khí. t l ị ệ ủ ấ ọ t c a đ t l ầ ủ ng) là đ m c a ph n đ t h t l
ỉ
Trong đó: G là kh i l (g); ể Vn là th tích n nghi m (ml); V ệ ố K là h s khô ki ộ ẩ ượ l ị 2.2.4 Ch th Xylen da cam 2.2.4.1 Tính ch tấ
ỉ ị Là ch t h u c dãy triphenylmetanic. Ch t ch th có màu vàng trong môi
ườ ấ ườ ơ ỏ ng acid nh h n 6, có màu đ trong môi tr
3+ (pH
ượ ẩ ằ ộ ị ỉ ấ ữ ơ ỏ ơ c xác đ nh b ng chu n đ EDTA v i ch th xilen da cam là Fe
[11]
ớ ng acid l n h n 6. tr ị ớ Các cation đ = 1 – 1,5), Zn2+ (pH = 5 – 6), Bi3+ (pH = 2 – 3,5)[11]…
12
ử ỉ ị ấ Hình 2.3: C u trúc phân t ch th xilen da cam
[13]
ố ề ủ ạ ớ ả ằ B ng 2.3: H ng s b n c a các ion kim lo i v i xilen da cam
Ion kim lo iạ Xilen da cam
logK pH
Al 14,3 2,3
Co(II) 3,78 5,5
Cd 6,78 5,9
Fe(III) 3,91 HClO4 0,15N
Cr(III) 3,57 1,7
[6]
Ứ ủ ỉ ị ụ 2.2.4.2 ng d ng c a ch th
ươ ị ượ ng pháp xác đ nh hàm l ng nhôm
2.2.4.2.1 Ferotitan – Ph Nguyên t cắ ươ ự ạ ứ ề Ph
ự ủ ữ ủ
ả ằ ằ ng diNaEDTA v a gi
ộ ượ ỉ ớ ị
ữ ộ ng pháp d a vào s t o thành m t ph c không màu b n v ng gi a ứ ố nhôm và mu i dinatri c a axit etylendiamintetraaxetic (diNaEDTA), phá h y ph c ị ừ ẩ i phòng b ng dung d ch đó b ng amoni florua. Chu n đ l ặ ồ ẽ k m axêtat ho c đ ng sunfat v i ch th xylenon da cam. Hóa ch tấ
ả ả ị ị
ị ẩ ư ề ớ
ượ ị u etylic.
ượ
ị
ệ ẩ
ứ ể ị
ắ ề ạ c đ n v ch, l c đ u.
ẩ ị
ứ ể
13
Axit sunfuric Axit nitric Axit clohydric Axit axetic. Axit flohydric, dung d ch 40%. Natri hydroxit dung d ch 25%. B o qu n trong bình polyetylen. Kali pirosunfat. Natri clorua. Xylenon da cam chu n b nh sau: nghi n 1g xylenon da cam v i 100 g natri clorua. ượ R u izopropylic. Fenonftalein, dung d ch 0,1% trong r R u etylic 96%. Amoni florua, dung d ch 30%. Amoni axetat. Amoniac d 0,91. ư ị ị Dung d ch đ m I, pH: 5,55,8 chu n b nh sau: hòa tan 500 g amoni axetat ị ướ c. Chuy n dung d ch vào bình đ nh m c dung tích 1 lít, thêm 30 ml trong 300 ml n ướ ế axit axetic, thêm n ư ệ Dung d ch đ m II, pH: 5,6 5,8 chu n b nh sau: hòa tan 320 g amoni axetat ị c. Chuy n dung d ch vào bình đ nh m c dung tích 1 lít, thêm 5 ml ướ ế ị ắ ề ạ ị ướ trong 300 ml n axit axetic, thêm n c đ n v ch, l c đ u.
ị
ố ứ ị c có vài gi
ọ ắ ề ạ ướ c. Thêm n Mu i đinatri axit etylendiamintetraaxetic, dung d ch 0,025 M hòa tan 9,3g ọ t amoniac, l c vào bình đ nh m c dung tích 1 lít, ướ ế c đ n v ch, l c đ u.
ư ế ẩ ẩ ị
ằ ạ ọ ị
ứ ể ạ ị ị ố mu i trong 100 ml n ướ ầ ử ằ r a 23 l n b ng n Nhôm kim lo i.ạ ị Dung d ch nhôm tiêu chu n chu n b nh sau: đun đ n tan 1,000g nhôm kim t axit nitric, đun sôi, ướ ế c đ n v ch,
ị lo i trong 50 ml dung d ch axit clohidric, oxy hóa b ng 45 gi ạ làm l nh, chuy n dung d ch vào bình đ nh m c dung tích 1 lít, thêm n ắ ề l c đ u, 1 ml dung d ch ch a 0,001 g nhôm.
ẽ ẽ ẩ
ứ ị ế ố ộ ị ư ị K m axetat, dung d ch 0,025 chu n b nh sau: hòa tan 5,486g k m axetat c, đun đ n tan mu i, làm ngu i, chuy n dung d ch vào bình đ nh
ứ ọ ắ ề ạ ướ trong 100 ml n m c dung tích 1 lít, thêm vài ba gi
ể ị ướ ế c đ n v ch, l c đ u. ồ ị ẩ
ế ứ ư ị ộ ọ ử
ắ ề c đ n v ch, l c đ u.
ượ ứ ị t axit axetic, thêm n ồ ị Đ ng sunfat, dung d ch 0,025 chu n b nh sau: đun 6,24g đ ng sunfat trong ướ c đ n tan. Làm ngu i, l c vào bình đ nh m c dung tích 1 lít, r a, thêm 100 ml n ạ ướ ế n ế Cách ti n hành Căn c vào hàm l ng dung d ch nh
ượ ế ng nhôm đ l y l ng silic đ n 10% cho l b ng. Khi hàm l
ẫ ị
ẫ ẫ ẹ ế ệ ấ ọ ố
ượ ấ ượ ượ ẫ ị ng cân m u và dung d ch đ ng nhôm có trong c l y theo hàm l
ư ượ ể ấ ượ ng cân m u và l ở ả ượ ng cân m u vào bình nón dung tích ồ 250 ml, thêm 40 ml dung d ch axit sunfuric r i đun nh đ n tan m u. Sau đó thêm ầ ơ ế ừ t ng gi t 12 ml axit nitric và đun b c h i đ n xu t hi n khói anhidric sunfuric d y đ c.ặ ả B ng 2.4: L m uẫ
ượ ượ ẫ ượ ị Hàm l ng nhôm, % L ng cân m u, g L ng dung d ch, ml
ừ ế T 3,0 đ n 4,0 0,5 100
ế Trên 4,0 đ n 8,0 0,25 100
ế Trên 8,0 đ n 16,0 0,25 50
ế Trên 16,0 đ n 25,0 0,25 25
ế 0,20 25
ộ
Trên 25,0 đ n 35,0 ể ế ặ ằ ằ ố ử ướ ướ Đ ngu i, thêm 5060 ml n ọ N u còn c n không tan, l c b ng gi y l c, r a b ng n
ạ ấ ọ
ọ ả ặ ồ (cid:0) ể ở ố 800
ậ ả ố ồ ị
ượ ượ ạ ẫ ế c, đun đ n tan mu i. ấ ọ ể c nóng. Chuy n ồ ị ặ gi y l c và c n vào chén b ch kim, hóa tro r i nung. Thêm 3 ml dung d ch axit ơ ế ớ ố t axit sunfuric r i đun b c h i đ n khô, sau đó nung ch y c n v i flohidric, 23 gi 25oC. Đ ngu i, đ t chén vào c c dung tích 100 ml, ặ ộ 23g kali pirosunfat ớ ế ị thêm 20 ml dung d ch axit sunfuric r i đun đ n tan kh i ch y. Nh p dung d ch v i ị dung d ch chính. Khi hàm l ng silic trên 10% cho l
ấ ị ị
ng cân m u vào bát b ch kim, thêm 40 ề ml dung d ch axit sunfuric, 5 ml dung d ch axit flohidric, khu y đ u và thêm 5 ml axit nitric.
ế ấ ẫ
14
ố ơ ướ ị ể ể ị ệ Sau khi m u tan, đun b c h i dung d ch đ n xu t hi n khói anhidric sunfuric. ộ c, chuy n dung d ch vào bình nón dung tích 250 Đ ngu i, thêm 25ml 30 ml n
ơ ướ ữ ế ị ố c nóng. Đun b c h i dung d ch m t l n n a đ n b c
ặ ể ộ ầ ố
ượ ụ ặ ằ ộ ằ ml, tráng thành bát b ng n ộ khói dày đ c. Đ ngu i, thêm 5060 ml n ị Dung d ch thu đ
ẵ ỏ
ế ủ ạ ế ạ ọ ể ị ề ắ ị
ầ ổ ố ế ướ ồ c r i đun đ n tan mu i. c b ng m t trong 2 cách đã nêu trong m c 3.2 ho c 3.3 oC, rót thành dòng nh vào bình nón dung tích 250 ml có s n 60 ml dung ế đ n 7080 ị ị d ch natri hidroxit nóng. Đun sôi dung d ch và k t t a 35 phút, làm l nh, chuy n vào ướ bình đ nh m c dung tích 250 ml, thêm n c đ n v ch, l c đ u. L c dung d ch vào bình khô, ph n dung d ch đ u đ đi.
ộ ể ế ệ ẩ ị ị ươ ng pháp chu n đ đ ti n hành vi c xác đ nh hàm l ượ ng
ư ứ ầ ứ Căn c vào ph nhôm nh sau:
ị ằ ộ ượ ẽ ng d diNaEDTA b ng dung d ch k m axetat cho l
ư ả ớ ự ặ ủ ọ
ẩ Khi chu n đ l ư ị ị ỏ ế ướ ế ị ị ệ c đ n th
ồ
ượ ng ằ dung d ch nh đã ghi trong b ng 1 vào bình nón dung tích 500 ml, trung hòa b ng ấ t dung d ch fenonftalein đ n m t dung d ch axit clohidric v i s có m t c a 23 gi ể ư màu đ , cho d 2 ml. Thêm 50 ml diNaEDTA, 40 ml dung d ch đ m I, n tích 200 ml r i đun sôi 23 phút. ộ ộ ượ ẩ ợ
ỗ ế ị ị ẽ ằ ị ư ng d vàng sang
Làm ngu i dung d ch, thêm 0,1g h n h p xylen da cam, chu n đ l ể ừ diNaEDTA b ng dung d ch k m axetat đ n khi màu dung d ch chuy n t ỏ ẩ đ th m.
ị
ớ ự ẽ ằ ị ộ ượ ừ ả ộ ồ Thêm 5 ml dung d ch amoni florua, đun sôi dung d ch 23 phút làm ngu i r i i phóng b ng dung d ch k m axetat v i s có ị ng diNaEDTA v a gi
ỗ ẩ chu n đ l ặ ủ m t c a 0,05% h n h p xylen da cam.
ị ồ ằ ng d diNaEDTA b ng dung d ch đ ng sunfat cho l
ặ ủ ư ả ớ ự ọ ị
ợ ộ ượ ẩ Khi chu n đ l ị ư ị ỏ ị c đ n th
ư ồ ộ ế ị
ộ ượ ế ị
ằ ỏ ề ể ừ ẩ ị ủ ầ
oC, chu n đ l ẩ
ộ ế ể
ị ồ ừ ả ằ ị i phóng b ng dung d ch đ ng sunfat.
ứ ầ ằ ượ ng ằ dung d ch nh đã ghi trong b ng 1 vào bình nón dung tích 500ml, trung hòa b ng ấ ế t dung d ch fenolftalein đ n m t dung d ch axit clohidric v i s có m t c a 23 gi ể ệ ướ ế màu đ , cho d 2 ml. Thêm 50 ml diNaEDTA, 5 ml dung d ch đ m II, n oC, thêm 1 ml dung ể tích 200 ml, r i đun sôi 23 phút. Đ dung d ch ngu i đ n 6080 ồ ư ị ng d diNaEDTA b ng dung d ch đ ng sunfat đ n khi d ch PAN và chu n đ l ị ữ vàng sang tím đ b n v ng. Thêm 5 ml dung d ch m u c a dung d ch chuy n t ộ ượ amoni florua và đun sôi 23 phút. Đ dung d ch ngu i đ n 6080 ng diNaEDTA v a gi Tính toán ượ Hàm l ng nhôm (X) tính b ng ph n trăm theo công th c:
X = ,
ị ặ ể ẩ ồ ố ộ ượ ng
ể ị ị
ẩ ủ ặ ồ
ẫ ươ ứ ố ượ ầ ấ ớ ị ng m u t
2O3) trong v t li u ch u l a ki m tính –
ẽ ượ ị ng ng v i ph n dung d ch l y ra, g. ậ ệ ượ ị ử ề ị ng nhôm oxit (Al
trong đó: V th tích dung d ch k m axetat ho c đ ng sunfat đã tiêu t n đ chu n đ l ả c gi dung d ch diNaEDTA đ i phóng sau khi thêm dung d ch amoni florua, ml; ẽ ộ T đ chu n c a dung d ch k m axetat ho c đ ng sunfat, g/ml; m kh i l 2.2.4.2.2 Xác đ nh hàm l Spinel[8]
Nguyên t cắ
2+, Mg2+ ra kh i dung d ch ch a Al
ứ ỏ
3+ b ng dung d ch urotropin 30%. ị ng d EDTA b ng
ạ ộ ượ ằ ẩ ư ị ư ở pH = 5,5. Chu n đ l
ị ỉ
15
ớ ớ ể ẩ ằ ụ ẩ ươ ứ ộ ựơ Lo i Caạ ứ ữ ẽ ị ấ ủ ứ ớ T o ph c gi a nhôm v i EDTA d dung d ch k m axetat v i ch th xylenol da cam. Cho natri florua (NaF) tác d ng v i ph c ch t c a nhôm đ đ y ra m t l ớ ộ ng ng v i nhôm. Chu n đ ng EDTA t
ẽ ế ẩ ẩ ộ ị ng EDTA đ y ra b ng dung d ch k m axetat tiêu chu n. K t thúc chu n đ dung
ể ừ ồ ẩ ằ vàng sang h ng.
ượ l ị d ch chuy n t ừ ồ ộ ượ ụ ể ẩ ộ ị T n ng đ và th tích dung d ch k m axetat tiêu th khi chu n đ l ng
ẫ ượ ẽ ng nhôm oxit có trong m u.
ụ EDTA sinh ra, tính ra hàm l Hóa ch t, d ng c
ị ệ
ế ặ ậ 4OH) đ m đ c 3COOH) c, thêm ti p vào đó 100 ml axit axetic (CH
ướ c thành 1000 ml.
ử ố ướ c
ế ể ẫ ẫ
ử ặ ẵ ủ
ẫ ở ẫ ả
ế ả
0C ± 50 0C đ n tan trong (kho ng t ừ ả ỷ ẹ
ế ố ướ ẵ nhi ộ 10 đ n 15 phút). Làm ngu i c và 5
ố ị ẫ
ố ể ố ướ ể ẫ
ạ ứ ứ ị ộ c vào c c, đ ngu i. Chuy n dung ị i v ch đ nh m c, c vào bình đ nh m c dung tích 250 ml, thêm n ể ướ ớ ạ c t
ị ấ ụ NH4OH NH4Cl HCl Dung d ch đ m pH = 5,5: Hoà tan 100 ml amoni hydroxit (NH vào 200 ml 300 ml n ướ ặ ồ ậ đ m đ c r i thêm n Urotropin 30% (C6H12N4) Urotropin 10% (C6H12N4) EDTA 10% NaOH 10% Kali pyrosunphat (K2S2O7) (CH3COO)2Zn 0,01M NaF 3% Phenolphtalein 0,1% Xylen da cam 0,1%: hòa tan 0,1g thu c th trong 100 ml n ủ ố C c th y tinh 250 ml ấ ọ Gi y l c ệ ế B p đi n Buret Gi y pHấ ế Cách ti n hành ả Cân kho ng 0,1 g m u th ho c 0,2 g m u chính xác đ n 0,0001 g, chuy n ộ ạ ẫ m u vào chén b ch kim đã có s n 2 g 3 g kali pyrosunphat. Ph lên trên thêm m t ệ ớ l p kali pyrosunphat (kho ng 4 g). Cho chén m u vào lò nung và nung m u t ả ộ đ kho ng 750 ạ chén b ch kim và hoà tan kh i ch y trong c c thu tinh đã có s n 50 ml n ị ml dung d ch axit sunfuric. Đun nh dung d ch trong c c đ làm tan m u. Sau khi ế ử ạ ằ m u tan h t, r a s ch chén b ch kim b ng n ượ ị d ch thu đ ắ ề l c đ u (dung d ch A).
ượ
ượ ị L y 25 ml dung d ch A (khi hàm l ng 5% ≤ Al
ở ạ ằ ị i b ng vài gi
ọ ư ả ấ ừ ừ t
ầ
ố ấ ọ ế ủ ế ả ử ị
ứ ầ ầ ỷ
ế ủ ị ữ ế ủ ế ị ế ủ ế ủ ị ị
16
ố ử ằ ằ ứ ế ế ấ ả ứ ằ ằ ướ ế ấ ặ ng 60% ≤ A l2O3 ≤ 70%) ho c 50 ml dung ỷ ố ị 2O3 ≤ 25%) vào c c thu tinh dung tích 250 ml, thêm d ch A (khi hàm l ế ằ ố vào c c kho ng 2 g amoni clorua, đun nóng, trung hoà b ng amoni hydroxyt đ n khi ế ủ ệ ắ ầ b t đ u xu t hi n k t t a hydroxyt, hoà tan k t t a tr l t dung d ch ế ủ ế dung d ch urotropin 30% đ n k t t a hoàn toàn. Cho d 20ml dung HCl. Cho t ị ị d ch urotropin 30% n a, đun nóng dung d ch trong c c đ n g n sôi trong 10 min. ọ L c dung d ch ch a k t t a khi còn nóng qua gi y l c ch y nhanh, r a k t t a và ố c c thu tinh 5 l n đ n 7 l n b ng dung d ch urotropin 10%. Hoà tan k t t a trên ử ấ ọ gi y l c b ng dung d ch HCl, h ng dung d ch vào c c đã ti n hành k t t a. R a ấ ọ c nóng đ n h t ph n ng axit (th b ng gi y đo pH). Thêm vào gi y l c b ng n
ị ộ ố
ỉ ị ọ ố ế ể c l c 5 ml dung d ch HCl, đun sôi 3 phút. Đ ngu i, thêm vào c c 20 ml dung ọ t ch th phenolphtalein 0,1% dùng t 2 gi
ướ ọ n ị d ch EDTA 10%, thêm ti p vào c c 1 gi dung d ch.
ị ị ỉ ng trung i môi tr
ị ồ ấ ầ ề ố ị
ị ườ tính (dung d ch m t m u h ng), thêm vào c c 15 ml dung d ch đ m pH = 5,5. ọ ả ố Đun nóng dung d ch trong c c đ n kho ng 80
ố ế ị
ị ớ NaOH 10% và dung d ch axit HCl đi u ch nh dung d ch t ệ 0C, thêm vào c c vài gi ẩ ị ể ừ ầ
ẩ ố ể ế ầ ộ ị ị
ộ ằ ế ẩ ẩ
ị ồ ụ ẽ ể vàng sang h ng. Ghi th tích k m axetat tiêu th khi chu n
ể ừ Zn).
ứ ầ ằ ị ỉ t ch th ộ ế ẽ xylenol da cam 0,1% và dùng dung d ch k m axetat tiêu chu n 0,01 M chu n đ đ n ồ ị khi dung d ch chuy n t m u vàng sang h ng. Thêm vào c c 15 ml dung d ch NaF 3%, đun sôi trong 3 min, dung d ch lúc này có m u vàng, đ ngu i dung d ch đ n 70 0C 80 0C r i chu n đ b ng dung d ch k m axetat tiêu chu n 0,01 M (4.2.28) đ n ẽ ồ ẩ ị khi dung d ch chuy n t ứ ộ ầ đ l n th hai (V Tính toán ượ Hàm l ng nhôm oxit, tính b ng ph n trăm, theo công th c:
ớ ứ ệ ố ẽ
ụ ẩ ộ ượ ng EDTA
ị ỏ ằ c gi
ị 2O3 ng v i 1 ml dung d ch k m axetat 0,01 M. ẽ ể ứ ả i phóng ra kh i ph c, tính b ng ml. ị ẽ
ấ ị ị ằ ng m u có trong dung d ch l y đem xác đ nh nhôm oxit, tính b ng gam
[14]
ệ ố ồ ố ượ ụ ỉ ị trong đó: 0,0005098 là h s gam Al VZn là th tích dung d ch k m axetat 0,01 M tiêu th khi chu n đ l ượ đ ộ K là h s n ng đ dung d ch k m axetat 0,01 M ẫ m là kh i l ủ Ứ 2.2.5 ng d ng c a ch th Fluorexon
[5]
ử ỉ ị ấ Hình 2.4: C u trúc phân t ch th Fluorexon
ị ượ ứ ng canxi trong th c ăn chăn nuôi
2.2.5.1 Xác đ nh hàm l Nguyên t cắ ươ ự Ph ứ ng ki m ph c complexon
ớ ự ạ ng pháp d a trên s t o thành trong môi tr ế ể
ị ườ ẩ ị ượ ươ ạ ề ộ ự ng pháp này cho phép xác đ nh hàm l ớ i
ụ
17
ấ ộ ơ ự ổ ủ c a ion canxi v i trilonB. Đi m k t thúc quá trình chu n đ d a trên s đ i màu ỉ ủ c a ch th kim lo i. Ph ng canxi trong gi ạ h n 0,1 – 2,5%. ấ ụ Hóa ch t và d ng c Cân phân tích có đ chính xác không th p h n 0,0002g
ị
ộ
ng kính 10 cm
ươ ươ ướ ấ ng. ng đ ộ ạ c có đ s ch t
ậ
ủ
30H26O13N2): 10g Kali Clorua và 0,1g ch th fluorexon
ỉ
ề ậ ỹ ố ứ ả ả ị ỉ ở ỗ ố ch t i và khô
ợ
ẩ theo TCVN 152586.
ị ị
ướ ấ ế ầ ượ ả Bình nón dung tích 250 ml ứ Bình đ nh m c dung tích 100, 250, 1000 ml ạ Burét dung tích 10 ml, có v ch chia đ 0,05 hay 0,01 ml Pipét dung tích 10 ml. ễ ọ ườ Ph u l c đ ố ứ C c s dung tích 1000 ml ấ ọ Gi y l c ặ ướ ả ướ ử ụ c c t ho c n N c s d ng ph i là n 3) ặ Axít Clohydric đ m đ c (d = 1,19g/cm Kali hyđroxyt ố Trilon B (mu i đi natri c a axít Etylen – điamin Tefra axefie (C10H14N2Na2O8.2H2O) Kali Clorua ị Ch th Fluorexon (C nghi n th t k trong c i s . B o qu n trong bình nút mài, ráo. Natri xitrat Hyđroxylamin hyđroclorit Canxi cacbonat ị ổ ỉ ấ Gi y ch th t ng h p, PH = 714 ướ ấ N c c t ế Cách ti n hành ị ị Chu n b dung d ch tro phân tích L y chính xác 10 ml dung d ch tro (dung d ch 5.1) cho vào bình nón dung tích t cho thêm kho ng 30 mg natrixitrat, c c t đ n 100 ml và l n l
ủ ị
ả ị
ế ẩ ố
ỉ ộ ằ ồ ế ạ ị
ể ỉ
ử ớ ắ ỹ ể ừ ị ồ ể ầ ả ẫ ộ V i nh ng m u phân tích có n ng đ canxi l n
ứ ộ ế ầ ợ
ộ ẩ ữ ớ ể ấ ả ớ ệ ố ế ủ ấ 250 ml. Thêm n 30 mg hyđroxylamin hyđroclorit và 510 ml dung d ch KOH 20% (sao cho pH c a ạ ị dung d ch phân tích đ t 1313,5%). Sau cùng cho thêm kho ng 30 mg ch th ỗ ầ Fluorexon. Sau m i l n cho thu c th nh l c k . Ti n hành chu n đ b ng dung ị d ch Trilon B đ n khi dung d ch chuy n t màu xanh lá m sang màu h ng. (Trong phép chu n đ trên có th dùng ch th Murexit thay cho fluorexon). ả ớ c n ph i gi m th tích dung ị d ch tro l y đ phân tích đ n m c đ thích h p và trong khi tính toán c n nhân k t qu v i h s pha loãng c a nó.
ẫ ớ ệ ố
ứ ẫ ử ố ầ c c t và thêm vào đó t ẫ ự ả ử c n ph i th c hi n m u đ i ị ỉ ấ ả ượ ng thu c th , ch th t c l
[10]
ứ ư ế ẫ ớ ệ Song song v i công vi c phân tích m u th ướ ấ ch ng, là m u ch a 100 mln ử nh đã ti n hành v i m u th .
ị ủ
ắ ỏ ở c tách kh i magie và canxi
ườ ạ ớ
ứ ề ị ả ề ể ẩ ộ ỉ ị
ụ
18
2.2.5.2 Xác đ nh canxi oxit trong th y tinh không màu Nguyên t cắ : S t, nhôm, titan và các ion c n tr khác đ ượ ằ ng ki m pH > 12 ion canxi t o ph c b n v i b ng amoni hydroxit. Trong môi tr ẩ EDTA. Dùng dung d ch tiêu chu n EDTA đ chu n đ canxi theo ch th fluorexon. ấ ụ Hóa ch t, d ng c NH4Cl NH4OH KOH
ỉ
ệ ụ ườ ị ụ ng trong phòng thí nghi m
ị ẫ ằ ượ c dung d ch 1 i m u b ng axit flohydric và kali pyrosunphat thu đ
ị ấ
ị ố oC, nh t t
ấ ế ề ư
oC trong th i gian t ể
ừ ể ả ờ ệ 70
ế ể ư ạ ộ
ị ướ ớ ạ ị ề ứ ắ ị c t
ứ ấ ọ ễ ả ị
ị
KCN 5% Ch th Fluorexin 1% Các d ng c thông th ế Cách ti n hành ả Phân gi ủ L y 100 mL dung d ch 1 vào c c th y tinh dung tích 250 mL, thêm 1 g amoni ế ả ị ỏ ừ ừ clorua, đun dung d ch đ n kho ng 70 dung d ch amoni hydroxit 25 % và ế ủ ấ ọ khu y đ u đ n khi xu t hi n k t t a hydroxit, cho d 1 gi t amoni hydroxit. Đun oC đ n 80 ừ ế ị nóng dung d ch kho ng t 45 đ n 60 phút đ đông ụ ế ủ k t t a và lo i amoni hydroxit d . Đ ngu i dung d ch, chuy n dung d ch trong t ọ ố i v ch m c, l c đ u. L c c c vào bình đ nh m c dung tích 250 ml, thêm n dung d ch qua gi y l c ch y nhanh (khô), ph u (khô) vào bình nón dung tích 250 mL (khô) (dung d ch 2). ấ ố ị ị
ị ỉ ị
ộ ẩ ẩ ộ ị
ể ừ ề ị ể ồ
1).
ủ L y 100 mL dung d ch 2 vào c c th y tinh 250 mL, thêm 20 mL dung d ch kali hydroxit 25 %, 2 mL dung d ch kali cyanua 5 % và m t ít ch th fluorexon 1 %. ặ ố Đ t c c trên n n màu đen, dùng dung d ch EDTA tiêu chu n 0,01 M, chu n đ cho ỳ ế đ n khi dung d ch chuy n t màu xanh hu nh quang sang h ng. Ghi th tích EDTA 0,01 M tiêu th (Vụ
ộ ể ệ ượ ệ ắ ng canxi có trong
ỉ ụ ử ố Làm song song m t thí nghi m tr ng đ hi u ch nh l ị 0).
1
100
VV 0 m
ứ ể dung d ch và thu c th . Ghi th tích EDTA 0,01 M tiêu th (V Tính toán ượ Hàm l ng canxi oxit (CaO), tính b ng ph n trăm (%), theo công th c: (cid:0) (cid:0) ằ ầ %CaO = 0,00056 (cid:0)
ị ẩ ụ ộ ẫ ắ ẩ
ị ộ ẫ ử ụ ẩ ẩ
ươ ứ ớ ị ng ng v i 1 mL dung d ch EDTA 0,01 M, ng canxi oxit CaO t
ẫ ươ ẫ ấ ứ ể ể ớ ị ng ng v i th tích m u l y đ xác đ nh canxi oxit, tính ng m u t
19
ữ ệ ế ả ớ ơ ị trong đó: ể V0: Th tích dung d ch tiêu chu n EDTA 0,01 M tiêu th khi chu n đ m u tr ng, ằ tính b ng mililit (mL); ể V1: Th tích dung d ch tiêu chu n EDTA 0,01 M tiêu th khi chu n đ m u th , tính ằ b ng mililit (mL); ố ượ 0,00056: Kh i l ằ tính b ng gam (g); ố ượ m: Kh i l ằ b ng gam (g). Chênh l ch cho phép gi a hai k t qu xác đ nh song song không l n h n 0,20 %.
Ế
ụ ẩ ệ ự ế i ta ng d ng ph ộ ng pháp chu n đ Hi n nay trong th c t
Ầ Ậ PH N 3: K T LU N ươ ườ , ng ề
ấ ộ ệ ệ
ẩ
ề ươ ự ế ể
ự ặ ư ự ụ ữ ư ủ ươ ễ
ạ
ể ế ị ấ c thì đã cung c p thêm m t s tính ch t ỉ ẩ ườ ự ị ấ ươ ọ ợ
20
ứ ự complexon r t r ng rãi, trong nhi u lĩnh v c khác nhau: nông nghi p, công nghi p, th c ph m…. ứ ể ứ M c dù có nhi u ph đ nghiên c u ng pháp khác nhau đ ng d ng trong th c t ư ơ ẩ ươ ẫ ễ ả ộ ng pháp chu n đ complexon v n có nh ng u đi m nh đ n gi n d nh ng ph ệ ạ ỉ ậ ươ ể ng d nh n bi th c hi n, đi m t t do màu c a ch th kim lo i.... ng đ ộ ố ể ượ ọ ộ ớ ấ V i m i n i dung đã tìm hi u đ ể ỉ ạ ị ị ủ ư ỉ ủ ặ c a ch th kim lo i, môi tr ng pH đ ch th kim lo i có màu đ c tr ng c a ch th ữ ể ừ ạ ớ đó l a ch n nh ng ch t thích h p trong ph v i kim lo i đó, đ t ng pháp chu n ứ ụ ộ đ complexon và áp d ng vào nghiên c u.
Ệ
Ả
TÀI LI U THAM KH O ọ
ạ ọ ạ ọ ư ạ Giáo trình Hóa H c Phân Tích , Đ i h c s ph m, Đ i h c
ị ầ ươ ng pháp đ nh
ọ ệ ọ ụ ấ ả t Nam ng hóa h c”, Nhà xu t b n Giáo d c Vi
ọ ệ ạ ọ Giáo trình hóa phân tích, Đ i h c Công nghi p
ẩ ự
ậ ự ấ ượ ẩ ả ng s n ph m
ả ự ẩ
21
ị [1] Lê Th Mùi (2006), Đà N ng.ẵ ễ [2] Nguy n Tinh Dung (2011), “Hóa h c phân tích ph n III – Các ph ượ l ặ [3] Th.s Đ ng Ng c Lý (2012), Th c ph m TP. HCM ể Bài gi ng th c hành ki m tra ch t l [4] Th.s Tán Văn H u (2014), ệ ạ ọ tiêu dùng, Đ i h c Công nghi p Th c ph m TP. HCM [5] TCVN 1526 : 1986 [6] TCVN 3866 : 1983 [7] TCVN 6960 : 2001 [8] TCVN 7891 : 2008 [9] TCVN 8727 : 2012 [10] TCVN 9176 : 2012 [11] http://klfcdsp.huecity.vn/UploadFiles/ThuVienTaiLieu/hoa_phan_tichtap_1p10.pdf [12] http://luanvan.co/luanvan/hoaphantich11/ [13] http://tailieu.tv/tailieu/thuocthuhuuco10565/ [14] http://www.eyesite.co.za/magazine/april2006/images/article4pic4.gif