
UBND TỈNH QUẢNG NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM
KHOA: TOÁN
----------
PƠLOONG THỊ NEO
VẬN DỤNG NGUYÊN LÍ KHỞI ĐẦU CỰC TRỊ VÀ
NGUYÊN LÍ DIRICHLET ĐỂ GIẢI CÁC BÀI TOÁN
THI HỌC SINH GIỎI TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Quảng Nam, tháng 6 năm 2021

UBND TỈNH QUẢNG NAM
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM
KHOA: TOÁN
----------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Tên đề tài:
VẬN DỤNG NGUYÊN LÍ KHỞI ĐẦU CỰC TRỊ VÀ
NGUYÊN LÍ DIRICHLET ĐỂ GIẢI CÁC BÀI TOÁN
THI HỌC SINH GIỎI TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Sinh viên thực hiện
PƠLOONG THỊ NEO
MSSV:2117010115
CHUYÊN NGÀNH: SƯ PHẠM TOÁN
KHÓA:2017–2021
Cánbộhướngdẫn
TS. TRẦN VĂN SỰ
MSCB:
Quảng Nam, tháng 6 năm 2021

LỜI CẢM ƠN
Trướckhitrìnhbàynộidungchínhcủakhoáluận,tôixinbàytỏlòngkínhtrọng
vàbiếtơnsâusắcđếnthầygiáoTS.TrầnVănSự,ngườiđãdànhthờigiantrựctiếp
hướngdẫn,tậntình,chuđáovàgiúpđỡtôithựchiệnđềtàicủamình.
BêncạnhđótôicũngxinchânthànhcảmơncácthầycôgiáotrongkhoaToánđã
giúpđỡvàtạođiềukiệnchotôitrongsuốtquátrìnhhọctậpcũngnhưhoànthànhkhoá
luậntốtnghiệpcủamình.
Cuốicùng,tôixingửiđếnnhữngngườithânyêuvàbạnbèmộtlờicảmơnchân
thànhvìmọingườiđãluônkhíchlệ,độngviêntôitrongsuốtquátrìnhthựchiệnđềtài
này.
Mặcdùđãcốgắngvànỗlựchếtmìnhnhưngkhôngthểtránhkhỏinhữngthiếu
sótcầnbổsungvàchỉnhsửa.Kínhmongnhậnđượccáclờinhậnxét,gópýcủaquý
thầycôgiáovàcácbạnđểkhoáluậnđượchoànthiệnhơn.
Tôixinchânthànhcảmơn!
Quảng Nam, tháng 06 năm 2021
Sinh viên thực hiện
Pơloong Thị Neo

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU....................................................................................................................2
1.Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 2
2.Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................2
3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.........................................................................2
3.1. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................................... 2
3.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................. 2
4.Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................2
5.Đóng góp của đề tài................................................................................................3
6. Cấu trúc đề tài........................................................................................................3
CHƯƠNG 1: KIẾN THỨC CHUẨN BỊ...................................................................4
1.1. Lý thuyết tập hợp................................................................................................4
1.1.1.Cách biểu diễn tập hợp.....................................................................................4
1.1.2. Các kiểu quan hệ tập hợp.................................................................................5
1.2.Phương pháp chứng minh phản chứng..............................................................7
1.3. Một số tính chất của phép chia hết.....................................................................8
1.4. Một số tính chất của đồng dư thức.....................................................................8
1.5.Một số kiến thức liên quan đến bất đẳng thức..................................................9
1.5.1. Bất đẳng thức trung bình cộng - trung bình nhân...........................................9
1.5.2. Bất đẳng thức Bunyakovsky............................................................................10
1.6. Nguyên lý bù trừ...............................................................................................11
1.7. Nguyên lí khởi đầu cực trị................................................................................13
1.8.Nguyên lí Dirichlet............................................................................................13
1.8.1. Nội dung nguyên lí Dirichlet...........................................................................13
1.8.2. Nguyên lí Dirichlet mở rộng...........................................................................13
1.8.3. Nguyên lí Dirichlet dạng tập hợp....................................................................14
1.8.4.Nguyên lí Dirichlet dạng tập hợp mở rộng.....................................................14
1.8.5.Nguyên lí Dirichlet cho diện tích....................................................................15
CHƯƠNG 2: ỨNG DỤNG NGUYÊN LÍ KHỞI ĐẦU CỰC TRỊ VÀ NGUYÊN LÍ
DIRICHLET VÀO BÀI TOÁN...............................................................................16
2.1. Nguyên lí khởi đầu cực trị................................................................................16
2.1.1. Ứng dụng vào giải bài toán hình học tổ hợp..................................................16

2.1.2. Ứng dụng vào giải bài toán tổ hợp..................................................................22
2.1.3. Ứng dụng vào giải bài toán số học..................................................................24
2.2. Nguyên lí Dirichlet............................................................................................26
2.2.1. Ứng dụng vào giải bài toán hình học tổ hợp..................................................26
2.2.2.Ứng dụng vào giải bài toán tổ hợp..................................................................31
2.2.3.Ứng dụng vào giải bài toán số học..................................................................33
2.2.4. Ứng dụng vào giải bất đẳng thức....................................................................35
2.3.Mối liên hệ giữa hai nguyên lí khởi đầu cực trị và nguyên lí Dirichlet...........42
KẾT LUẬN..............................................................................................................46
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................47