Lêi më ®Çu
TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi:
Bíc vµo thiªn niªn kû thø ba, khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· trë thµnh yÕu tè
cèt tö cña sù ph¸t triÓn, lµ lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu.
§iÒu nµy ®îc ph¶n ¸nh râ trong viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn lîc
ph¸t triÓn khoa häc, c«ng nghÖ vµ kinh tÕ cña nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Tuy
nhiªn tuú thuéc vµo tr×nh ®é sù ph¸t triÓn cô thÓ cña tõng níc mµ x©y dùng
chiÕn lîc, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ mang tÝnh ®a d¹ng vµ ®Æc
thï ®èi víi tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cô thÓ phï hîp víi hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn c¬
së vËt chÊt cña mçi quèc gia. Vµ ®iÒu nçi bËt rót ra ë c¸c chiÕn lîc, chÝnh s¸ch
®ã ë tÊt cc¸c níc trªn thÕ giíi tõ nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i ®øng
hµng ®Çu thÕ giíi nh Mü, NhËt, Ph¸p,...cho ®Õn nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ
chËm ph¸t triÓn vµ l¹c hËu nh ViÖt Nam , Lµo , Campuchia, mét sè níc Trung
§«ng ...®ã chÝnh lµ quan ®iÓm:"Sù ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ mét
ph¬ng híng quan träng míi , cã tÝnh quyÕt ®Þnh trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ
quèc gia"Bëi vËy viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn
lîc ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ cña c¸c níc trªn thÕ giíi vµ trong khu
vùc ®Ó ¸p dông vµ ph¸t huy mét c¸ch s¸ng t¹o vµo hoµn c¶nh cña ®Êt níc m×nh
cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c níc trªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸-
hiªn ®¹i ho¸ nãi chung vµ ®èi víi ViÖt Nam nãi riªng hiÖn nay.
Trong thêi ®¹i ngµy nay, khi nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp dÇn dÇn nhêng
chç cho nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp th× t¬ng øng víi nã thuËt ng÷ ''c«ng nghiÖp
ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸" còng Ýt ®îc sö dông mµ thay thÕ vµo ®ã lµ c¸c thuËt ng÷
khoa häc mang tÝnh chÊt hiÖn ®¹i ,phï hîp víi xu thÕ cña mét thêi ®¹i míi "thêi
®¹i tri thøc" nh "t¨ng trëng", "ph¸t triÓn"," cÊt c¸nh theo lèi ho¸ rång"…MÆc
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Quá trình hình thành và phương pháp phát triển
khoa học công nghệ có tính quyết định
trong sự phát triển quốc gia
1
dï vËy,chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ lu«n lu«n lµ
vÊn ®Ò hµng ®Çu trong c¸c lÝ luËn vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia trªn
thÕ giíi .ThËt vËy ,lÞch sö ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i trong vµi tr¨m n¨m tríc ®ã ®·
cho thÊy con ®êng mµ c¸c níc chËm tiÕn cÇn ph¶i ®i theo,kh«ng thÓ lµ c¸i g×
kh¸c ngoµi viÖc biÕn ®æi nÒn kinh tÕ theo c¬ cÊu hîp lý ,ph¸t triÓn n¨ng ®éng
dùa trªn c¬ së khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i .§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých ®ã,®iÒu tÊt
yÕu lµ ph¶i ®a ®Êt níc ®i lªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸- hiªn ®¹i ho¸ bëi ®ã
lµ ph¬ng thøc duy nhÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi, vµ bÊt k× mét quèc gia nµo
bá qua qu¸ tr×nh nµy ®Òu sÏ trë nªn qu¸ chËm , qu¸ l¹c hËu so víi bíc ®i cña
thÕ giíi.Cã thÓ coi ®ã lµ quy luËt ViÖt Nam kh«ng thÓ ®øng ngoµi.
Chóng ta ®Òu biÕt ,c«ng nghiÖp ho¸ ®îc coi lµ s¶n phÈm trùc tiÕp cña
cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp cuèi thÕ kû XVII, cßn hiÖn ®¹i ho¸ lµ s¶n phÈm tÊt
yÕu cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt gi÷a thÕ kû XX. Ngµy nay, trong bèi
c¶nh cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghiÖp ho¸ g¾n
liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸ ®îc xem lµ nÊc thang ®¸nh dÊu tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cña
nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. Chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa
häc còng nhnhiÒu lÜnh vùc kh¸c trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi .Ch¼ng h¹n, viÖc
sö dông n¨ng lîng nguyªn tö, n¨ng lîng mÆt trêi ®· lµm gi¶m sù phô thuéc
cña con ngêi vµo nguån n¨ng lîng kho¸ng s¶n, viÖc chÕ t¹o ra c¸c tªn löa víi
c«ng suÊt cùc lín dïng nhiªn liÖu ho¸ häc, hçn hîp ë d¹ng láng hoÆc r¾n. Víi hÖ
thèng ®éng lùc míi nµy, con ngêi ®· t¹o ra ®îc tèc ®é vò trô cÊp mét
(7,9km/s),phãngvÖ tinh nh©n t¹o ®Çu tiªn cña tr¸i ®Êt (n¨m 1957), tèc ®é vò trô
cÊp hai (11,2 km/s) phãng c¸c tµu vò trô th¸m hiÓm c¸c hµnh tinh thuéc hÖ mÆt
trêi nh mÆt tr¨ng, Sao ho¶, Sao kim(n¨m 1959) vµ ®Æc biÖt lµ ®a con ngêi
®Æt ch©n lªn mÆt tr¨ng (n¨m 1981) më ra kû nguyªn chiÕn lîc chinh phôc vò
trô. Sù ra ®êi cña c¸c vËt liÖu tæng hîp kh«ng nh÷ng gióp con ngêi gi¶m sù phô
thuéc vµo tµi nguyªn thiªn nhiªn kh«ng t¸i sinh ®îc mµ cung cÊp cho con ngêi
nguån vËt liÖu míi cã tÝnh n¨ng u viÖt h¬n vµ t¸i sinh ®îcDo ®ã vÊn ®Ò ®Æt
ra cho mçi quèc gia trªn con ®êng thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸- hiªn ®¹i ho¸ lµ ë
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
3
hiÖn nay ®Ó ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ phï hîp víi vµi trß "Lµ lùc lîng
s¶n xuÊt hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiªn ®¹i ho¸ " th× chóng ta
ph¶i lµm g×? §ã lµ mét vÊn ®Ò rÊt bøc b¸ch hiÖn nay tríc thùc trang khoa häc -
c«ng nghÖ cña ®Êt níc cßn ph¸t triÓn chËm vµ cha ®i vµo cuéc sèng mÆc dï
tiÒm n¨ng lµ kh«ng nhá.
Nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò khoa häc vµ c«ng nghÖ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp
ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng chØ lµ c«ng tr×nh khoa häc cña c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸
nh©n, mµ cßn lµ cña toµn thÓ x· héi. Vµ cho tíi nay, chóng ta còng ®· thu ®îc
nhiÒu kÕt qu¶ kh«ng nhá trong viÖc nghiªn cøu, gãp phÇn gióp cho ®Êt níc
hoµn thµnh môc tiªu lµ mét níc c«ng nghiÖp vµo nh÷ng n¨m 2020. Lµ mét sinh
viªn, em còng muèn gãp mét phÇn nhá c«ng søc cña m×nh vµo sù nghiÖp nghiªn
cøu khoa häc cña ®Êt níc. Nghiªn cøu vÒ ®Ò tµi "Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ
lùc lîng sn xuÊt hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiªn ®¹i ho¸
ë níc ta" lµ mét vÊn ®Ò lín cÇn cã thêi gian vµ sù hiÓu biÕt còng nh sù ®Çu t
nhiÒu. MÆc dï rÊt cè g¾ng nhng em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt trong
viÖc thu thËp th«ng tin . Song víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy em ®· hoµn thµnh
bµi viÕt nµy.
Em xin ch©n thµnh cm ¬n thÇy !
ch¬ng i
Nguån gèc vµ c¬ së lý luËn
1. Lùc lîng sn xuÊt trong lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cña
M¸c:
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
4
XuÊt ph¸t tõ quan niÖm cho r»ng lÞch s÷ x· héi loµi ngêi lµ qu¸ tr×nh
con ngêi thêng xuyªn s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt, M¸c ®· x©y dùng nªn häc
thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi . Ho¹t ®éng s¶n xuÊt bao gåm: s¶n xuÊt vËt
chÊt, s¶n xuÊt tinh thÇn vµ s¶n xuÊt ra chÝnh bn th©n con ngêi lµ ®Æc trng
vèn cã cña x· héi loµi ngêi mµ trong ®ã s¶n xuÊt vËt chÊt ®ãng vai trß cùc k×
quan träng. Nã lµ ®éng lùc, lµ nÒn tng cña c¸c ho¹t ®éng sn xuÊt cßn l¹i cña
x· héi. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt, con ngêi sö dông c¸c c«ng cô lao
®éng thÝch hîp vµ t¸c ®éng c¶i t¹o giíi tù nhiªn nh»m t¹o ra cña c¶i vËt chÊt
®Ó thom·n nhu cÇu cña m×nh. Trong s¶n xuÊt, con ngêi kh«ng chØ quan hÖ
víi giíi tù nhiªn mµ gi÷a nh÷ng con ngêi cÇn phi cã mèi liªn hÖ vµ quan hÖ
nhÊt ®Þnh víi nhau, tøc lµ viÖc sn xuÊt chØ diÔn ra trong khu«n khæ cña nh÷ng
mçi liªn hÖ vµ quan hÖ x· héi. Cã nh vËy con ngêi míi cã thÓ biÕn ®æi ®îc
giíi tù nhiªn, biÕn ®æi ®êi sèng x· héi ®ång thêi biÕn ®æi chÝnh bn th©n con
ngêi.Trong biÖn chøng tù nhiªn, ¡nghen ®· viÕt "Lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn c¬
b¶n ®Çu tiªn cña toµn bé ®êi sèng loµi ngêi vµ nhthÕ ®Õn mét møc mµ trªn
mét ý nghÜa nµo ®ã ta ph¶i nãi :lao ®éng ®· s¸ng t¹o ra b¶n th©n con ngêi ".
Nh vËy theo quan niÖm cña c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c, trong lÞch sö
s¶n xuÊt vËt chÊt cña nh©n lo¹i ®· h×nh thµnh nªn mèi quan hÖ phæ biÕn ®ã lµ:
lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt hîp thµnh ph¬ng thøc sn xuÊt. Trong
®ã lùc lîng s¶n xuÊt "biÓu hiÖn cho mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi tù nhiªn,
thÓ hiÖn n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ngêi trong qóa tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i
vËt chÊt". Lùc lîng s¶n xuÊt bao gåm ngêi lao ®éng víi kÜ n¨ng lao ®éng
cña hä vµ t liÖu s¶n xuÊt mµ tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng . Søc lao ®éng cña
con ngêi vµ tliÖu sn xuÊt, kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh lùc lîng s¶n xuÊt.
Vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ "quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong qóa tr×nh s¶n
xuÊt". Mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®Æc trng cho mét h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi
nhÊt ®Þnh, nã lµ sù thèng nhÊt gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt
®Þnh vµ quan hÖ s¶n xuÊt t¬ng øng, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ c¸c
mÆt cña ®êi sèng x· héi: kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ vµ x· héi. Vµ lÞch sö x·
héi loµi ngêi ch¼ng qua lµ lÞch sö ph¸t triÓn kÕ tiÕp nhau cña c¸c ph¬ng
thøc s¶n xuÊt. Ph¬ng thøc s¶n xuÊt cò, l¹c hËu ®îc thay thÕ b»ng ph¬ng
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
5
thøc s¶n xuÊt míi tiÕn bé h¬n. Trong mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt th× lùc lîng
s¶n xuÊt lµ yÕu tè ®éng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ thíc
®o n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ngêi trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o tù nhiªn nh»m ®¶m
b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn x· héi loµi ngêi, lµm thay ®æi mèi quan hÖ
gi÷a ngêi víi ngêi vµ tõ ®ã dÉn tíi sù thay ®æi c¸c mèi quan hÖ x· héi.
Trong t¸c phÈm "Sù khèn cïng cña triÕt häc", M¸c viÕt: " Nh÷ng quan hÖ x·
héi ®Òu g¾n liÒn mËt thiÕt víi nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt míi, loµi ngêi thay
®æi ph¬ng thøc s¶n xuÊt, c¸ch kiÕm sèng cña m×nh, loµi ngêi thay®æi tÊt c¶
nh÷ng mèi quan hÖ x· héi cña m×nh". Khi lùc lîng s¶n xuÊt tríc hÕt lµ t
liÖu s¶n xuÊt thay ®æi vµ ph¸t triÓn th× quan hÖ s¶n xuÊt tÊt yÕu còng thay ®æi
vµ ph¸t triÓn theo, khi ®ã b¾t ®Çu thêi ®¹i cña mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi.
Nh vËy, lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng chØ lµ yÕu tè kh¸ch quan, n¨ng ®éng nhÊt
cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt mµ cßn lµ yÕu tè cÊu thµnh nÒn t¶ng vËt chÊt cña
toµn thÓ nh©n lo¹i.
Trong sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, khoa häc ®ãng vai trß ngµy
cµng to lín. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ lµ ®éng lùc m¹nh
mÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ngµy nay, khoa häc ph¸t triÓn vµ ®¹t ®îc nhiÒu
thµnh tùu to lín. Khi mµ con ngêi ®· tr¶i qua ba cuéc ®¹i c¸ch m¹ng c«ng
nghiÖp lÇn thø nhÊt, lÇn thø hai vµ lÇn thø ba th× khoa häc trë thµnh nguyªn
nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt, trong ®êi sèng vµ trë
thµnh "lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu", lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®Ó lµm cho
lùc lîng s¶n xuÊt cã ®éng lùc ®Ó t¹o nªn nh÷ng bíc ph¸t triÓn nh¶y vät t¹o
thµnh cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cã thÓ nãi r»ng :"khoa
häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ ®Æc trng cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. CacM¸c
®· tõng dù b¸o: " Theo ®µ ph¸t triÓn cña ®¹i c«ng nghiÖp, viÖc t¹o ra cña c¶i thùc
tÕ trë nªn Ýt phô thuéc vµo tr×nh ®é chung cña khoa häc vµ vµo sè lîng lao ®éng
®· chi phÝ h¬n vµo søc m¹nh cña nh÷ng t¸c nh©n ®îc khëi ®éng trong thêi gian
lao ®éng, vµ b¶n th©n nh÷ng t¸c nh©n, ®Õn lît chóng ( hiÖu qu¶ to lín cña
chóng ) tuyÖt ®èi kh«ng t¬ng øng víi thêi gian lao ®éng trùc tiÕp cÇn thiÕt ®Ó
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e
V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m