Quản lý ngân sách

Qu n lý ngân sách

ả

ấ ữ ề ơ ả

ậ

ế

5. Qu n lý ngân sách c p xã, ph ng, th tr n 1. Nh ng v n đ c b n v QLNSNN ề 2. Thu – Chi NSNN 3. L p d toán NSNN ự 4. Ch p hành và quy t toán NSNN ấ ấ ả ườ ị ấ

TÀI LI U THAM KH O

Ả

Ệ

ả

ồ

• Giáo trình Qu n lý ngân sách, ThS Đ ng Th Vân H ng. NXB Lao đ ng, năm 2009.

ồ • Lu t ngân sách nhà n

ị ậ

ộ c C ng hòa xã ộ ướ t Nam, ban hành ngày

ộ

ủ

ệ

h i Ch nghĩa Vi 16/12/2002.

ƯƠ

CH Ấ

NG 1: Ề Ơ Ả

• T ng quan v ngân sách nhà n

NH NG V N Đ C B N V Ề Ữ QU N LÝ NGÂN SÁCH c ướ

Ả ề

ổ

• T ch c và phân c p NSNN

ứ

ấ

ổ

• Quá trình NSNN

1. T ng quan v NSNN

ổ

ề

ướ c đã đ ẩ

ộ c c quan nhà n ượ ệ ộ

ụ ủ ự ứ ệ ệ

a. Khái ni m NSNN ệ c là toàn b các kho n thu, chi Ngân sách nhà n ả c có th m c a Nhà n ướ ơ ượ ướ ủ quy n quy t đ nh và đ c th c hi n trong m t năm ế ị ề đ b o đ m th c hi n các ch c năng, nhi m v c a ự ể ả Nhà n ả c.ướ

Hay:

ả ế ệ ề ắ

ử ụ

ự ệ

ằ ố ơ ở ậ ị ứ ủ

phát sinh g n li n NSNN ph n ánh quan h kinh t v i quá trình t o l p, phân ph i và s d ng các qu ỹ ố ạ ậ ớ ti n t t p trung c a NN khi NN tham gia phân ph i ề ệ ậ ố ủ các ngu n tài chính qu c gia nh m th c hi n các ồ ch c năng c a NN trên c s lu t đ nh.

M t s quan đi m v NSNN

ộ ố

ể

ề

ể

ng là 1 năm. c a NN trong th i gian nh t đ nh, th ủ

c a NN. • Quan đi m 1: NSNN là b n d toán thu chi tài chính ả ự ườ ấ ị ỹ ề ệ ủ ể

ờ • Quan đi m 2: NSNN là qu ti n t • V hình th c: NSNN là b n báo cáo thu chi do CP l p, ả ứ ề ậ

trình QH phê duy t và giao CP th c hi n. ệ ệ

ể ề ự ồ ự ả

ả ộ ỹ ừ

• V th c th : NSNN g m các kho n thu, chi c th . ụ ể Các kho n thu n p vào qu này và kho n chi trích t ả qu này.

• V quan h kinh t : NSNN ph n ánh m i qh gi a NN ả

i n p, v i c quan và đ n v th h ữ ng. ệ ườ ộ ế ớ ơ ơ ố ị ụ ưở ỹ ề v i ng ớ

ề

ặ

ổ ủ

ư:

c v i dân c

1. T ng quan v NSNN ể ồ ệ

ệ ớ ướ

b. Đ c đi m c a NSNN • NSNN g m các m i quan h tài chính nh ố - Quan h tài chính Nhà n - Q.h Nhà n ệ ư ệ ướ ớ c v i các doanh nghi p thu c m i ọ ộ

thành ph n kinh t ế ầ ữ ệ ướ

ệ

- Q.h tài chính gi a Nhà n ch c XH ứ ớ ổ • Các q.h tài chính trên có đ c đi m: ể - Vi c t o l p và s d ng qu NSNN luôn g n v i ớ ệ ạ ậ ắ

ề ự ướ

- NSNN luôn ch a đ ng l i ích công c v i t ặ ử ụ ỹ c trên c s lu t đ nh. ơ ở ậ ị i ích chung và l ự quy n l c nhà n ứ ợ ợ

c ng.ộ

- Thu, chi NSNN đ c th c hi n theo nguyên t c ự ệ ắ

không hoàn tr tr c ti p. ượ ả ự ế

ố

các t

M i quan h gi a NSNN v i ớ ệ ữ ch c kinh t ứ

ế

ổ

TC đ i ngo i ạ

ố

NSNN

TCDN

TC h gia đình, ộ cá nhân

1. T ng quan v NSNN

ổ

ề

c. Ch c năng c a NSNN

ứ

ủ

- Ch c năng phân ph i ố

ứ

- Ch c năng giám đ c ố

ứ

c. Ch c năng c a NSNN

ủ

ứ

ố

c ướ

ng phân ph i: các kho n thu nh p

ả

ậ

ể

ố i hình th c giá tr ị ứ - Đ c đi m phân ph i: không hoàn tr tr c ả ự ố , chính

ề ự

ự

ế

• Ch c năng phân ph i ứ ố - Ch th phân ph i: nhà n ủ ể - Đ i t ố ượ d ướ ặ ti p và d a trên quy n l c kinh t ế c. tr c a nhà n ị ủ

ướ

c. Ch c năng c a NSNN

ứ

ủ

ố

ộ

• Ch c năng giám đ c ứ - N i dung: + Ki m tra vi c ch p hành các chính sách ể

ấ

ệ c trong lĩnh v c tài chính ướ

ự

ố

ủ

ử ụ

c a nhà n ủ ể ụ

+ Ki m tra quá trình s d ng v n c a NSNN - M c đích: + Nâng cao hi u qu s d ng NSNN ệ + Phát huy vai trò c a NSNN + Hoàn thi n c ch qu n lý NSNN ơ

ả ử ụ ủ ế

ệ

ả

d. Vai trò c a NSNN

ủ

ổ

ụ

ủ ế

ị

ố

ấ

qu c gia, đ nh h thúc đ y tăng tr ưở ẩ

• Là công c đ đi u ti

• Là công c ch y u phân b ngu n tài chính ồ ng phát tri n s n xu t, ả ể n đ nh. ị ế ổ ng, bình n t th tr ị ườ

ướ ng kinh t ế

ổ

ả

ế ạ

ể ề

ỉ

nh p, gi ậ

ả

ứ ườ c, b o v đ t n

c đ đi u ch nh thu ề ủ ng s c m nh c a ủ ạ c và gi ữ ướ ệ ấ

ả

ộ

ụ ể ề giá c và ki m ch l m phát. ề • Là công c c a nhà n ụ ủ ướ i quy t các v n đ c a XH. ấ ế • NSNN góp ph n tăng c ầ b máy nhà n ướ gìn an ninh.

Là công c ch y u phân b ngu n tài chính ồ ổ

• Qua thu, ngu n tài chính qu c gia t p trung

ậ

ố

ồ

trong tay NN.

• Kho n chi nh m các m c tiêu c a chi n l

ả

ế ượ

ụ

ủ

ằ phát tri n kinh t ể

ự

ế ấ ướ

ệ

. ế • Qua chi kinh t , đ u t xây d ng k t c u h ạ ế ầ ư , CP t o đi u ki n và h ng d n t ng kinh t ẫ ề ạ ế ầ ngu n v n vào nh ng ngành c n thi t đ u t ế ầ ữ ồ ầ ư đ hình thành c c u kinh t ể

ố ơ ấ

m i. ế ớ

• Thu NSNN qua thu v i chính sách u đãi kích

ế ớ thích m nh đ/v các DN.

ạ

ụ ủ ế qu c gia, đ nh h ị ố ướ ng phát tri n s n xu t ấ ể ả

ế

ị ườ

ụ ể ề

ả

ề

ổ

t th tr ế ạ

ầ ậ

i ích cho ng nh m đ m b o l ế ả ả ợ

ng, Là công c đ đi u ti bình n giá c và ki m ch l m phát • Quy lu t cung – c u tác đ ng đ n giá. CP c n có s ộ ự ằ

ầ tác đ ng vào th tr ị ườ ng

• Đ i v i TT hàng hóa: Cp đi u ti t qua vi c s d ng ệ ử ụ ề ế

ứ ề ộ

ố ồ ụ ệ ệ ộ

ộ i SX và TD. ườ ố ớ qu d tr . ỹ ự ữ • Đ i v i TT ti n t , TT v n, TT s c lao đ ng: CP đi u ố ớ ề ệ t qua vi c th c hi n đ ng b các công c tài chính ti ự ế (thu ).ế ề ế ạ ọ

ệ ặ ố

• Ki m ch l m phát là 1 m c tiêu quan tr ng. Gi a làm ữ ụ phát và thu, chi NSNN có m i quan h ch t ch v i ẽ ớ nhau. ế ế ả

• N u Lp tăng cao, Cp có th tăng thu tiêu dùng, gi m ể và th t ch t chi tiêu c a NSNN. ế ầ ư ủ ặ thu đ u t ắ

ể ề

ướ

ỉ

Là công c c a nhà n thu nh p, gi

c đ đi u ch nh i quy t các v n đ c a XH ề ủ ấ

ụ ủ ả

ế

ậ

ố ợ

ầ ậ

ộ ằ

ủ

• C n có chính sách phân ph i h p lý thu nh p c a toàn xã h i b ngg cách s ử d ng NSNN.

ụ

ế

ầ

ậ

ớ

ườ

• Chính sách thu và chi NSNN góp ph n làm gi m b t chênh l ch v htu nh p gi a ữ ề ệ i làm vi c trong ng ệ khu v c hành chánh s nghi p…

ả i kinh doanh và ng ự ự

ệ

2. T ch c, phân c p NSNN

ổ ứ

ấ

ổ

ể

ấ

ổ

ự

a. T ch c NSNN ứ - Khái ni m:ệ ệ ố ắ ệ

H th ng NSNN là t ng th các c p NSNN g n bó h u c v i nhau trong quá trình th c hi n nhi m v chi m i c p ngân sách. ỗ ấ

ơ ớ ụ

ữ ệ

- Nguyên t c:ắ + Nguyên t c th ng nh t và t p trung dân

ậ

ấ

ắ

ố

chủ

ắ

+ Nguyên t c đ m b o tính phù h p c p ả

ấ c.

ợ ngân sách v i c p chính quy n nhà n ướ

ả ớ ấ

ề

H th ng NSNN

ệ ố

ệ

ồ ồ

ị

ể ố ự

H th ng NSNN g m NSTW và NSDP ồ • NSTW g m các đ n v d toán. NSTW cung ị ự ng ngu n tài chính cho các nhi m v kinh t ế ứ ụ chính tr , văn hóa, xã h i, QP-AN, h tr ố ợ ộ chuy n giao ngu n tài chính cho NS t nh, thành ỉ ồ ph tr c thu c T . ộ Ư ứ

ụ ủ

ở ị

ươ

ề

ệ ng và h tr ỗ ợ ấ ề

• NSDP cung ng tài chính cho nhi m v c a đ a ph chính quy n NN chuy n giao tài chính cho chính quy n c p d

ướ

ườ

ể i. G m: ồ - NS xã, ph ị ấ - NS qu n, huy n, thành ph tr c thu c T . ộ Ư

ng, th tr n. ệ

ố ự

ậ

2. T ch c, phân c p NSNN

ấ

ổ ứ b. Phân c p NSNN ấ • Khái ni m:ệ

ụ ấ ệ

ả ạ ề ề ị

ng Phân c p NSNN là quá trình nhà n c trung ươ ướ giao nhi m v , quy n h n, trách nhi m nh t đ nh ị ạ ấ ệ cho chính quy n đ a ph ng ho t đ ng qu n lý ộ ươ NSNN. • N i dung: ộ - Gi ế ả ữ ệ ấ ố

ệ

ệ ệ ế

i quy t m i q.h trong quá trình th c hi n thu, ệ ậ ố ệ ự ệ

i quy t m i q.h quy n l c gi a các c p chính ề ự quy n trong vi c ban hành chính sách thu, chi ề NSNN - Gi i quy t m i q.h v t ch t trong vi c giao nhi m ấ ố ả v thu, chi và cân đ i NSNN ụ - Gi ố ả ế chi NSNN

• Gi ấ ệ ế ố ữ

ấ ề ự

ệ ề

ng gi - Nhà n ữ

vai trò quy t đ nh các lo i ạ ế ị phí, vay n ... Và các đ nh m c ứ ợ ị

c. c quy t đ nh ch đ chi NSNN ấ ỉ

phù h p v i đ c đi m c a đ a ph ế ộ ng.

N i dung phân c p NSNN ộ i quy t m i q.h quy n l c gi a các c p ả chính quy n trong vi c ban hành chính sách thu, chi NSNN c trung ươ ướ thu: thu , phí, l ệ ế chi tiêu trong c n ả ướ - HĐND c p t nh đ ượ ể

ớ ặ ươ ợ

ề ệ

ng.

ươ ộ ố ế ộ ế ị

ế ị ị ủ - UBND c p t nh báo cáo B Tài chính v vi c ban ộ đ a ph ở ị - HĐND c p t nh quy t đ nh m t s ch đ thu phí g n v i qu n lý đ t đai, tài nguyên thiên nhiên... ấ ỉ hành ch đ chi NSNN ế ộ ấ ỉ ả ấ ắ ớ

• Gi

ấ ấ

ố

nhi m v thu, chi và cân đ i NSNN

ộ ế ụ

c n đ nh t

N i dung phân c p NSNN i quy t m i q.h v t ch t trong vi c giao ệ ệ ậ ả ố ệ ữ ồ ng đ ượ ổ

- Ngu n thu, nhi m v chi gi a ngân sách trung ươ ng ươ 3 đ n 5 ế ệ ị ừ ị

ụ và ngân sách đ a ph năm.

- Ngân sách trung ươ

ng h không g n v i công tác qu n lý c a đ a ph ậ ng. ng các kho n thu t p trung ưở ả ủ ớ

ả ị ng chi cho các ho t đ ng quan ươ ộ ươ ạ

tr ng c a qu c gia. ọ

ượ ồ

ch đ ng th c hi n nhi m v đ ủ ộ ng đ ệ

- XH, ố ị ự ắ ệ c phân c p ngu n thu đ ể ụ ượ ụ ấ c giao. ả ế

- Chi NSDP g n li n v i nhi m v qu n lý kinh t ớ QP-AN do ĐP qu n lý. ắ - Ngân sách trung ủ - Ngân sách đ a ph ươ ệ ề ả

N i dung phân c p NSNN

ộ

ấ

• Gi i quy t m i q.h trong quá trình th c hi n ả ự ố ệ ế ệ

ự ấ ỉ ế ị

ổ ế ấ

ấ

ề ổ i, phê chu n NSĐP. ẩ ấ ướ ế ị ệ ồ

% phân chia gi a các c p NSĐP. ữ đ a ph ở ị ấ ng, th o lu n ả ươ ậ

thu, chi NSNN HĐND c p t nh có quy n: quy t đ nh d toán, phân b NSĐP, quy t đ nh b sung ngân sách c p mình ị cho ngân sách c p d Ngoài ra, còn quy t đ nh phân c p ngu n thu, nhi m v chi c a NSĐP. ủ ụ Quy t đ nh t l ỷ ệ ế ị Quy đ nh vi c l p ngân sách ệ ậ ị v i c quan tài chính v NSĐP. ớ ơ ề

2. T ch c, phân c p NSNN

ổ ứ

ấ

ắ

ấ

ả ồ

ứ

ượ và t t ế

ệ

là ti n đ và đi u ki n b t ắ ề bu c đ th c hi n phân c p qu n lý NSNN.

ề ấ

ộ ả

ự

ủ

ị

- Đ m b o công b ng trong phân c p ngân

c. Nguyên t c qu n lý NSNN - Đ c ti n hành đ ng b v i phân c p kinh ộ ớ ế ch c b máy hành chính. ộ ổ - Phân c p kinh t ề ế ấ ả ệ ể ự - Đ m b o th c hi n vai trò ch đ o c a ủ ạ ả ệ NST và v trí đ c l p c a NSĐP. ộ ậ ấ ằ

ả

ả sách.

2. T ch c, phân c p NSNN

ấ ụ

ổ ứ ồ ị

ệ

ưở

ng 100% ữ

phát tri n ể

ng xuyên

ợ

ng ươ

d. Phân đ nh ngu n thu, nhi m v chi  Đ i v i NSTW ố ớ • Ngu n thu g m: ồ ồ - Kho n thu NSTW h ả - Kho n thu phân chia theo % gi a NSTW và NSĐP. ả • Nhi m v chi: ệ ụ - Chi đ u t ầ ư - Chi th ườ - Chi tr n g c và lãi ả ợ ố - Chi vi n tr , cho vay ệ - Chi b sung qu d tr tài chính trung ỹ ự ữ ổ - Chi b sung NSĐP ổ

2. T ch c, phân c p NSNN

ấ ụ

ổ ứ ồ ị

ệ

ng 100%

phát tri n ể

ng xuyên

ề ả ộ ầ ư

ấ ỉ

d. Phân đ nh ngu n thu, nhi m v chi  Đ i v i NSĐP ố ớ • Ngu n thu ồ - Kho n thu NSĐP h ưở ả - Kho n thu chia theo % ả • Nhi m v chi ụ ệ - Chi đ u t ầ ư - Chi th ườ - Chi tr n g c và lãi các kho n ti n huy đ ng đ u t ả ợ ố - Chi b sung qu d tr tài chính c p t nh ỹ ự ữ ổ - Chi b sung ngân sách c p d ổ i ướ ấ