ệ ồ
ộ ố
ứ
ụ
ế
ớ
ọ ớ
ả
ạ
M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
Ở
Ụ
Ạ
S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ NG NAI
ƯỜ Ữ Ễ
Ồ Ả
ố
Mã s :………….
TR NG THPT NGUY N H U C NH
Ế
Ệ
SÁNG KI N KINH NGHI M
Ộ Ố
Ồ
Ệ
M T S KINH NGHI M L NG GHÉP
Ế
Ụ
Ứ
Ớ
KI N TH C GIÁO D C GI Ạ
Ả
I TÍNH Ọ Ớ
ườ ự
ươ
ị
ệ : D ng Th Oanh
TRONG GI NG D Y MÔN SINH H C L P 11 Ng
i th c hi n
ự
ứ : Lĩnh v c nghiên c u
ả
ộ
ự
ả ụ Qu n lí giáo d c……………………. ạ ươ ng pháp gi ng d y b môn….... Ph ụ ươ ng pháp giáo d c…….…….…. Ph Lĩnh v c khác…………………........
ề
ầ
Phim nhả
Hi n v t ậ ệ
Có đính kèm: Mô hình Ph n m m khác
ườ
ữ
ươ
ị
Tr
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 1 GV: D ng Th Oanh
ệ ồ
ộ ố
ứ
ụ
ế
ớ
ọ ớ
ả
ạ
M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
Ơ ƯỢ
Ọ
Ị
S L
C LÝ L CH KHOA H C
Ề
I. THÔNG TIN CHUNG V CÁ NHÂN:
ươ
ọ
ị
1. H và tên: D ng Th Oanh
2. Ngày 28 tháng 6 năm 1968
ớ
ữ
3. Gi
i tính: N
ỉ
ị 4. Đ a ch :
ơ
ườ
ữ
ễ
ả
C quan: Tr
ng THPT Nguy n H u C nh – Long Bình Tân – Biên Hòa
ườ
ố
ng Long Bình Tân – Biên Hòa –
ồ
Nhà riêng: B7/N4 – Khu ph 2 – Ph Đ ng Nai
ệ
ạ
5. Đi n tho i: 0918608870
ứ ụ
ủ ị
6 . Ch c v : Ch t ch Công đoàn; giáo viên
Ạ
Ộ II. TRÌNH Đ ĐÀO T O:
ọ ị
ử
1. H c v : C nhân
2. Chuyên nghành: sinh h cọ
3. Năm vào nghành: 1991
Ữ
Ầ
Ế
Ệ
III. CÁC SÁNG KI N KINH NGHI M TRONG NH NG NĂM G N ĐÂY:
ọ
ợ ng pháp d y và h c h p tác trong nhóm nh
ươ
ụ
ủ ế
ươ
ươ ng II: “C u trúc c a t
ạ ọ bào ”– Sinh 10 ch
ỏ ng trình nâng
1. Năm h c 2006 – 2007: Ph ấ áp d ng vào ch cao.
ề
ể
ế ng pháp đánh giá, ki m tra k t
ọ ả ọ ậ ủ ọ
ắ
ươ 2. Năm h c 2007 – 2008: Suy nghĩ v ph ệ ằ qu h c t p c a h c sinh b ng tr c nghi m khách quan.
ộ ố
ế
ọ
ươ
ng pháp ch
ủ
3. Năm h c 2008 – 2009: M t s ý ki n đóng góp vào ph nhi m.ệ
ụ
ự
ạ
ưở
4. Năm h c 2009 – 2010: Áp d ng ph ạ d y ch
ọ ươ ng III: sinh tr
ọ ươ ươ ể ng và phát tri n” – Sinh 11 ch
ả ng pháp d y h c tích c c vào gi ng ng trình nâng cao.
ọ
ộ ố
ứ
ệ
ế
ồ
ả
ạ
ớ
ụ 5. Năm h c 2010 – 2011: M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c ọ ớ gi
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11.
ườ
ữ
ươ
ị
Tr
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 2 GV: D ng Th Oanh
ệ ồ
ộ ố
ụ
ứ
ế
ớ
ọ ớ
ả
ạ
M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
Ụ
Ụ
M C L C
ề
ọ
I. Lí do ch n đ tài ................................................................Trang 1
ự
ạ
ướ
ự
ệ
ả
II. Th c tr ng tr
c khi th c hi n các gi
i pháp ....................Trang 2
ộ III. N i dung:
ơ ở
ậ
1. C s lí lu n ..................................................................Trang 4
ự
ệ
ệ
ộ
ả
ủ ề
i pháp c a đ tài..Trang 6
ế
ả
IV. K t qu ………………………………………………… Trang 13
ệ
ế
ọ
ị
V. Bài h c kinh nghi m – ki n ngh ……………………… . Trang 13
ế
ậ
VI. K t lu n.............................................................................Trang 14
ệ
ả
VII. Tài li u tham kh o...........................................................Trang 14
2. N i dung bi n pháp th c hi n các gi
ườ
ữ
ươ
ị
Tr
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 3 GV: D ng Th Oanh
ệ ồ
ộ ố
ứ
ụ
ế
ớ
ọ ớ
ả
ạ
M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ế ệ : Tên sáng ki n kinh nghi m
Ộ Ố Ứ Ế M T S KINH NGHI M L NG GHÉP KI N TH C
Ớ I TÍNH
Ệ Ồ Ụ GIÁO D C GI Ạ Ả Ọ Ớ
TRONG GI NG D Y MÔN SINH H C L P 11 * * *
Ọ Ề I – LÍ DO CH N Đ TÀI :
ổ ọ ể ừ
ờ
ờ ệ ữ
ồ
ở
ợ ỗ ớ ủ ườ ạ ấ i , và đ i tính và nhân cách c a m i con ng ế ọ ư c g i
ọ ố ề ứ ướ
ộ ẫ
ả ắ ạ ơ ớ ớ
ễ ng tình d c
ng đ n s c kh e sinh s n c a các em ề ụ ấ ả
ườ ệ ử ừ ể ọ c nhi u m i đe d a nghiêm tr ng . ấ ng d n, chăm sóc m t cách đúng đ n, hai nguy c l n nh t ỏ là tình tr ng có thai s m và tình ụ trong đó HIV/ AIDS là b nhệ ủ ể ng tình d c r t nguy hi m, nó không ph i là b nh riêng c a ế i làm ngh m i dâm hay tiêm chích ma túy, mà nó có th gõ c a t ng nhà, n u
ụ ừ ứ ụ ằ
ả ứ ạ ố ố
ụ ả ọ
ứ ề ệ
ế ề ờ ố ổ ế ể ụ ọ
ụ ả ở ộ
ả ộ ớ ng giáo d c gi
ứ ỉ ừ ụ ả
ề ấ ọ ỉ
ụ ệ ễ ỏ
ể ạ ộ ơ ở
ả ộ ọ ỉ
ự ớ ườ ậ ậ ự i nhiên, m i sinh v t không ng ng phát tri n và thay đ i. Con ng Theo qui lu t t ệ ơ ể ớ ể ừ ậ khi chào đ i, c th ngày ngày l n lên, trí tu ngày càng thêm sâu cũng v y. K t ả ể ướ ặ ả ộ ắ t mà các em có nh ng b s c. Có m t kho ng th i gian đ c bi c phát tri n nh y ạ ọ ề ả ể ấ ẫ v t v c th ch t l n tâm h n, giai đo n này kéo dài trong vài năm, bi n các cô bé, ấ ữ ậ c u bé tr thành nh ng cô gái, chàng trai. Đây là giai đo n r t quan tr ng đánh d u ọ là “giai đo nạ ự s hình thành gi ậ d y thì ”. ả ủ ứ ỏ S c kh e sinh s n c a các em lúc này đ ng tr ướ ượ ế c h N u không đ ế ứ ủ ưở ả nh h ườ ệ ạ tr ng nhi m b nh lây truy n qua đ ườ ề lây truy n qua đ ề ạ ng ề ế t cách đ phòng. ta không bi ả ắ ầ ỏ ớ gia đình, vai i tính và s c kh e sinh s n ph i b t đ u b ng giáo d c t Giáo d c gi ứ ế ủ ậ ề ẹ ủ trò c a cha m , truy n th ng, đ o đ c, lu t pháp c a qu c gia, sau đó là ki n th c ề ơ ể ọ ơ ả ơ ả ề c b n v c th h c, sinh lý h c, các thông tin v tình d c và sinh s n c b n. ề ơ ố ượ ệ ự Mu n th c hi n đ c đi u đó thì vi c ph bi n các ki n th c chuyên môn v c ả ượ ọ ể ọ th h c, sinh lý h c, tâm lý h c và các quan đi m v đ i s ng tình d c ph i đ c ộ trình bày m t cách công khai. ệ ầ ấ ứ ỏ ớ i tính và s c kh e sinh s n hi n nay đã tr thành m t nhu c u c p bách Giáo d c gi ỏ ư ượ ư ườ ủ i tính và s c kh e sinh s n ch a đ c đ a c a xã h i. Trong nhà tr ạ ộ ố ở ứ ồ ớ ộ m c l ng ghép vào m t s vào d y m t cách công khai, có bài b n; m i ch d ng ộ ố ố ọ ế ủ ti t c a m t s môn h c, ch có tính cung c p cho h c sinh thông tin v dân s và ả ạ ứ s c kh e sinh s n, các bi n pháp sinh ho t tình d c an toàn đ tránh lây nhi m HIV. ộ Còn ngoài xã h i, trong các c s tôn giáo, trong các câu l c b hôn nhân và gia đình ộ ch nói m t cách m h ch a giám trình bày m t rõ ràng khoa h c đó không ph i là ụ giáo d c gi ơ ồ ư i tính đích th c.
ườ
ữ
ươ
ị
Tr
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 4 GV: D ng Th Oanh
ạ
ớ
ứ
ộ ố
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ữ
ụ ọ
ệ ồ ọ
ứ
ả ễ ồ ả
ọ ớ ế ứ ả
ứ ơ ệ
ụ ạ
ọ ể ỏ ố
ế ế ứ ả ấ ệ ứ ề
ứ ạ ượ ấ ị ầ ọ
ạ ậ ượ ứ ứ ọ c ý th c cho h c sinh t
ố
ệ ế
ồ
ắ ủ ả ỏ ả ệ ươ ệ ng ti n d y h c l ng ghép nh m khai thác có hi u qu n i dung giáo d c gi
ả ộ ớ ọ ồ ả ơ ả ạ ỏ ứ ả ạ ọ
ế M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ể Trong các môn h c có th nói sinh h c là môn d l ng ghép nh ng ki n th c c ỏ ớ ệ ề ả i tính và s c kh e sinh s n giúp các em có ý th c b o v b n v vi c giáo d c gi ơ ể ố c th , s ng lành m nh. ụ ọ t, trong các Trong các năm h c qua đ giáo d c h c sinh có th c b o v s c kh e t ạ ồ t d y có ki n th c liên quan tôi đã chú ý l ng ghép v n đ này vào trong bài d y, ti ớ ả ộ ố ệ ấ c m t s hi u qu nh t đ nh v i hy v ng góp ph n nâng tôi nh n th y đã đ t đ ệ ơ ể ệ ả ừ ự ả ả đó có ý th c b o v b n b o v c th mình t cao đ ọ ủ ớ ọ ự thân và gia đình thông qua môn h c. V i mong mu n giúp h c sinh tích c c và ch ể ủ ề ộ ữ ể ự ả gi đ ng trong vi c ti p thu ch đ này, đ các em có th t i đáp nh ng tò mò, ữ ệ ế ầ ờ ắ t cho vi c chăm sóc th c m c c a b n thân đ ng th i có nh ng hành trang c n thi ộ ố ươ ử ụ ậ ể ứ ng pháp, s c kh e b n thân, tôi đã tìm hi u thu th p thông tin, s d ng m t s ph ớ ụ ằ ph i tính và s c kh e sinh s n cho h c sinh khi gi ng d y môn sinh l p 11 C b n.
Ự Ạ ƯỚ Ự Ệ Ả Ủ C KHI TH C HI N CÁC GI I PHÁP C A Đ Ề
II TH C TR NG TR TÀI:
ự ụ ề ạ ớ ả ứ ẻ ị ụ i tính, sinh s n s c kho v thành niên, tình d c
ườ 1. Th c tr ng v giáo d c gi an toàn trong nhà tr ng THPT:
ớ ậ ề ừ ụ ườ
ọ ư ượ ớ i tính vào tr ề ng h c là đi u đã đ ng THPT đ u lúng túng khi đ a giáo d c gi
ồ ọ ạ ư ạ ế
ả ạ ả
ẩ ề ế ự ạ ề ấ ng nào xây d ng đ
ỏ ạ ề ế
ự ấ ề ạ ỏ ể ả
ấ ề ẽ ệ i tính. ệ
ạ ế ả ự ẫ ng d n c th
giáo viên sinh h c đ ự ễ biên t ậ ợ ọ ượ ướ di n. Không có h ẫ ế ệ
ế ứ ờ ạ ể ộ ượ
ư ữ ầ ạ ợ
ả ủ ả ườ ổ thông tin đ i chúng, trong khi c n m t ng ể ng ki n th c r i r c, ch p vá. B n thân các em đã nh n đ ộ ỉ ơ ả ế ấ
ở ậ ế ế
ườ ư ả ề i đáp thích đáng.
ổ ệ ố i tính trong tr ớ ụ ụ ố ỏ
ự ng THPT ch a có l ụ ớ ạ
ệ ộ ề ạ ệ ẫ ớ ậ i h u qu
ạ
ế ệ ạ ứ ị ả ỏ ư ệ ắ
ặ ẻ ườ t các giáo viên tr th ừ ớ
ư ụ ạ ỏ
ề
ọ ụ ể i tính trong t ng bài h c c th . ả ỏ ạ ộ ươ
ụ ể ế ế ụ
ớ ị ầ ủ ứ ệ ầ ệ ư c th a nh n. Nh ng h u Vi c đ a giáo d c gi ế ả ụ ườ i tính vào gi ng d y. Các h t các tr ế ườ ả ề ặ i pháp là l ng ghép ho c ngo i khoá. Các giáo viên thi u ki n tr ng đ u ch n gi ư ề ế ứ ề ấ th c chuyên môn, thi u kĩ năng gi ng d y v v n đ nh y c m này. Cũng ch a có ạ ồ ượ ườ ứ c chu n ki n th c chung v v n đ này khi d y l ng tr ụ ế ỉ ghép. N u d y thì cũng ch thiên v lí thuy t còn th c hành thì b ng . V giáo c ề ấ ượ ậ ự c t p hu n kĩ càng đ gi ng d y v v n tr c quan là không có, giáo viên không đ ề ớ đ gi c mong đ i nhi u nh t. Tuy Trách nhi m này hi n nay có l ụ ể nhiên d y th nào thì giáo viên ph i t ọ không ai ki m tra, đánh giá công tác này. H u qu c a vi c này d n đ n h c sinh ậ ế ậ ượ ắ c ki n thu nh n m t l ế ứ ừ th c t i t ng h p, đ a ra nh ng ki n ứ ứ th c có tính c b n, t ng quát thì chúng ta ch có th cung c p cho các em ki n th c ặ ồ l ng ghép, không h th ng, thi u th c hành n ng v lý thuy t. B i v y bài toán ờ ớ ụ i gi giáo d c gi ố i tính là giáo d c kĩ năng s ng. Khi giáo d c kĩ năng s ng đòi h i có Giáo d c gi ữ ầ ả nh ng kĩ năng riêng thì m i đ t hi u qu cao. H u h t các giáo viên THPT hi n nay ả ư ượ c đào t o kĩ năng này m t cách chuyên nghi p. Đi u này d n t ch a đ ặ ọ i h ng thú cho h c sinh. Đ c là giáo viên né tránh ho c khi gi ng d y không mang l ả ạ ộ bi ng b qua khi mà ch a có qui đ nh nào b t bu c ph i d y ụ giáo d c gi ấ Các c p lãnh đ o cũng b ng khâu qu n lí theo dõi giáo d c gi ổ ế t ng k t, đánh giá v ho t đ ng này trong nhà tr ỉ ạ ồ ạ D y l ng ghép ch là ph ề ợ ế ti t, c th , phù h p v giáo d c gi ượ viên chuyên nghi p, đ ớ i tính. Ch a có ự ộ ườ ng m t cách chính xác, sát th c. ươ ữ ờ ấ ầ t có nh ng ch ng bài chi ng án t m th i, r t c n thi ộ ộ ạ ấ ầ i tính. R t c n thi t đào t o m t đ i ngũ giáo ắ ượ ắ ế c tâm lí c trang b đ y đ kĩ năng, ki n th c, n m b t đ
ườ
ữ
ươ
ị
Tr
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 5 GV: D ng Th Oanh
ệ ồ
ụ
ế
ả
ạ
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ể ự
ứ ạ
ụ ứ ả
ọ ớ ẻ
i tính, giáo d c s c kho sinh s n v ị
ụ ệ ộ
ộ ố ớ M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ớ ụ ệ ọ h c sinh đ th c hi n các bài d y giáo d c gi ả thành niên, tình d c an toàn m t cách hi u qu .
ự ề ể ớ ứ ụ ả ị i tính, s c kho sinh s n v thành niên, tình d c
ẻ ữ ả ế ạ 2. Th c tr ng v hi u bi t gi ễ ườ ủ ọ ng THPT Nguy n H u C nh: an toàn c a h c sinh tr
ả ữ ừ ổ ứ ễ ng THPT Nguy n H u C nh t
ồ ả ể ế ứ ớ ọ ườ ị
ớ ứ ủ ả
ượ
ư ể ị ế ế ố ế ề ệ
ứ ề ằ ườ ụ
ố ể
ạ ấ ẩ ư ệ ắ ỉ ủ ừ ự ế th c t
ấ ạ ụ ớ
ờ ề ớ ẹ ệ ữ ưở ươ ư ẻ ầ ng m c đ u đ i v gi ng đ chia s nh ng v
ớ ch c cho 28 l p Tháng 11 năm 2010 v a qua tr ố thi tìm hi u ki n th c sinh s n v thành niên, cùng đ ng hành v i h c sinh trong su t ộ ậ ỗ ợ ế cu c thi v i vai trò h tr ki n th c và là thành viên c a ban giám kh o, tôi nh n ư ầ ấ th y các em h u nh không đ c trang b ki n th c v kĩ năng s ng cũng nh tình ế ề ể ẩ ụ t v an d c an toàn. Các ti u ph m tham gia đ u k t thúc b ng vi c thi u hi u bi ể ế ầ i mà các em c n đ n đ chia toàn tình d c nên có thai ngoài ý mu n; khi có thai ng ủ ệ ấ ỉ ẻ ầ s đ u tiên là b n bè, ch có 1/ 28 ti u ph m là xu t hi n vai trò c a giáo viên ch ệ ủ này cho nhi m; 4/ 28 xu t hi n vai trò c a m nh ng ch là “la m ng”, t ế ấ th y vai trò giáo viên, gia đình trong vi c giáo d c gi i tính cho các em r t h n ch , ắ ể i tính, an toàn các em ch a tin t tình d c.ụ
ậ ợ ữ ự ệ ề 3. Nh ng thu n l i và khó khăn khi th c hi n đ tài:
ớ ộ ế ề ứ i giáo
ả ộ ứ
ả ậ ặ ạ ề ư ỏ i tính, s c kh e sinh s n. ụ
ọ ạ
ộ ả ạ ả ệ
ễ ự ứ ưở ng. ữ ớ ổ ọ nhiên, h c sinh tin t
ấ ệ ụ
ạ ủ ứ ụ ng m c. Ch a h có môn giáo d c gi ớ i tính đ
ộ ề t Nam, v n đ giáo d c gi ớ ộ ố ộ ệ ng trình đào t o c a Vi ư ề ượ ồ ề
ố ọ
ượ ư ứ ể ế ị ầ c nhu c u hi u bi
ế
ứ ề ớ ọ i tính c a các em h c sinh.
ữ ề ấ ớ
ư ề ạ ế ế ữ ể ế ạ
ề ề ạ ộ
ạ ộ ườ ng nào có. Các ho t đ ng giáo d c c a nhà tr i
ụ ủ ề ộ ố ấ ệ ớ
ề ậ ệ ạ ạ ả
ộ ố ườ ữ ằ
i tính cho các em, m t s ng ả
ọ ậ ợ : i a. Thu n l ớ So v i các b môn khác môn sinh là b môn có nhi u ki n th c liên quan t ớ ụ d c gi Ứ ng d ng CNTT trong gi ng d y cho phép c p nh t nhi u thông tin cũng nh hình ả nh minh h a cho bài d y. ế B n thân tôi là m t giáo viên n , l n tu i, có gia đình nên vi c gi ng d y ki n ả th c sinh s n d dàng t b. Khó khăn: ươ i tính cho Hi n nay, trong ch ượ ư ượ ọ c c quan tâm đú h c sinh ch a đ ủ ấ ạ ả ư c l ng ghép vào m t s n i dung c a đ a vào n i dung gi ng d y. V n đ này đ ữ ụ môt s bài trong môn sinh h c, môn giáo d c công dân, môn đ a lí. Tuy nhiên, nh ng ự ầ ộ ẫ n i dung đó v n còn chung chung, ch a đáp ng đ t và s c n ả ắ thi t ph i n m ủ ế ữ v ng các ki n th c v gi ế ộ ủ i tính còn khá dè Thái đ c a các em khi nói đ n nh ng v n đ liên quan đ n gi ứ ặ d t, các em ch a h m nh d n trong quá trình tìm hi u hay ti p thu nh ng ki n th c đó. ấ ữ ầ ư ư Bên c nh đó, đ i ngũ giáo viên chuyên trách v nh ng v n đ này h u nh ch a ỉ ườ ổ ạ ở ộ ố m t s bu i ng ch dùng l tr ố ẻ ớ ề ứ i tính, phòng ch ng nói chuy n v i các chuyên gia v m t s v n đ s c kho gi ế ế ộ HIV/AIDS...Các giáo viên gi ng d y các b môn khi đ c p đ n vi c d y các ki n ứ ề ớ ấ th c v gi i còn nói r ng: Giáo viên nói ra nh ng v n ề đ đó còn c m th y ữ ượ ng ấ ng n a là các em h c sinh.
ườ
ữ
ươ
ị
Tr
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 6 GV: D ng Th Oanh
ế
ụ
ứ
ộ ố
ọ ớ
ệ ồ
ệ
ạ i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11 ề
ề ụ ứ
ả ề ấ ươ i tính vào ch ạ ươ
ằ ể ẻ ớ ng cho h i cho r ng: Thà v
ạ ươ ạ u ch y, ý khác l ự ố u ch y còn h n đ con em chúng ta lao xu ng v c. V n đ l n đ
ẽ ườ ơ ể ể ấ ỗ ổ ụ ấ ớ h ng trong công tác giáo d c gi
giai
ạ ị
ế ế ả ị
ệ ầ ả ầ
ụ ớ ỉ i tính trong m t ti
ộ ế ọ ặ ề ế ọ ụ ễ ộ
ớ M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ộ Xã h i hi n nay có nhi u quan đi m khác nhau v v n đ này nên hay không nên ụ ươ ư ng trình giáo d c s c kho gi ng trình giáo d c PTTH. Có ý đ a ch ằ ẽ ế ki n cho r ng: không nên v đ ề ớ ượ ườ ng cho h đ c ế ở ặ đây là làm th nào đ l p l i tính cho các đ t ra ở em đang đo n v thành niên. ứ ủ ế t ph i trang b cho các em các ki n th c Theo ý ki n c a cá nhân tôi, vi c c n thi ề ớ ề ấ i tính là không c n ph i bàn cãi. Tuy nhiên, không nên quá tham lam v v n đ gi ề ể ư ộ đ đ a quá nhi u n i dung giáo d c gi t h c, ch nên làm sao ớ ệ vi c giáo d c gi
ẹ i tính di n ra m t cách nh nhàng và đ u đ n qua các ti t h c.
ố ệ ố 4. S li u th ng kê:
ả ứ ơ ả ả ị
ế ự ế ớ ữ ễ ề ả ở ỏ ướ c khi ớ ng THPT Nguy n H u C nh v i 10 4 l p 11 A (1, 2, 6,7) t ứ ạ ườ i tr
Ti n hành kh o sát ki n th c c b n vê s c kh e sinh s n v thành niên tr ệ th c hi n đ tài ỏ câu h i sau:
ạ
ị ừ
ổ ừ ồ Câu 1: V thành niên g m các giai đo n nào sau đây: ế ổ 10 – 13 tu i; t 14 – 16 tu i; t ổ 17 – 19 tu i
ổ ấ ạ ổ ế ặ
a. T khi sinh ra đ n tu i dây thì. ừ ổ ừ ạ b. 3 giai đo n: t ề c. C 2 ý trên đ u đúng. ể : ạ ừ 16 tu i đ n 19 tu i c u t o sinh lí có đ c đi m ề ế ầ ụ ng thành, con gái h u h t có kinh; con trai “chín v sinh d c”.
ụ ứ ấ ở ữ ụ ể ặ ả Câu 2: Giai đo n t ơ ể ưở a. C th tr ớ b. L n nhanh. c. Hình thành các đ c đi m sinh d c ph th c p; có kinh( n ), sinh tinh ( ở
nam).
ế ợ ở ổ ị ụ Câu 3: N u quan h tình d c có giao h p
ư
ụ ể nam đã hình thành tinh trùng.
ệ ụ ậ ơ ả ở ở ữ ứ n tr ng đã chín và r ng; ề ẽ tu i v thành niên s : ầ ủ a. Không gây h u qu vì c quan sinh d c ch a phát tri n đ y đ . b. Có thai vì ả c. C 2 ý trên đ u đúng.
Câu 4: Tình yêu là gì?
ế ữ ườ ộ t gi a m t ng
ộ ự i nam và m t ng ợ ớ ườ ng m n sâu s c, s hòa h p gi a hai ng ườ ữ i n . i khác gi i.
ắ ườ ạ a. Là tình b n thân thi ế ươ b. Là tình th ả c. Là tình c m gi a hai ng
ữ ệ ữ i không phân bi ớ ữ ớ ệ i tính. t gi ớ i và khác gi i là: ể Câu 5: Đi m khác bi t gi a tình b n cùng gi
ữ ạ ạ
ự ộ ậ ế ạ ạ ữ a. Tình b n gi a b n nam và b n n . ồ ắ ả b. Có s chân thành tin c y, đ ng c m sâu s c. ễ ể ộ ị nh , không d bi u l c. Có m t kho ng cách t ậ ầ thân m t g n gũi,
ụ
ầ ả Câu 6: Th nào là tình d c an toàn? a. Th a mãn nhu c u sinh lý.
ệ ườ ụ ổ ng tình d c, không gây t n
ươ ế ỏ ả ơ ễ b. Đ m b o không nhi m các b nh lây lan qua đ th
ả
ệ ủ ộ ườ Câu 7: Chu k kinh nguy t c a m t ng ụ ữ i ph n :
ả ụ ng c quan sinh d c. ề c. C hai đ u đúng. ỳ ổ ừ 21 đ n 35 ngày.
ế a. Thay đ i t b. Chính xác 28 ngày.
ườ
ữ
ươ
ị
Tr
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 7 GV: D ng Th Oanh
ớ
ọ ớ
ả
ạ
ế
ụ
ứ
ộ ố
ệ ồ
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ườ t, HIV không lây qua con đ ng nào sau đây?
ạ ườ
ắ ng ( ôm hôn, b t tay…).
ễ
ấ ằ ễ ệ c ta hi n nay t ỷ ệ l nhi m HIV cao nh t n m ế ở ướ n
ở ổ ị tu i v thành niên:
ộ ươ ưở ưở Ả Ả
M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ỳ ộ c. Có m t chu k . ế Câu 8: B n hãy cho bi ụ a. Đ ng tình d c. ế ườ b. Giao ti p thông th ừ ẹ m nhi m HIV sang con. c. Lây t ạ Câu 9: B n hãy cho bi t, ộ ổ trong đ tu i nào? ổ ướ a. D i 20 tu i. ổ ừ b. T 20 29 tu i. ổ ừ c. T 30 39 tu i ạ ủ Câu 10: Tác h i c a vi c mang thai ng t ng t
ủ ả ng lai c a b n thân.
ế ả ệ ỏ ớ ứ i s c kh e, tâm sinh li a. ế ớ i kinh t b. xã h i, t ề c. C 2 ý trên đ u đúng. : (tính theo t ỷ ệ l %) nh h nh h ả ả K t qu kh o sát
Câu Đúng Sai 1 38,2 61,8 2 43,1 56,9 3 39,3 60,7 4 11,6 88,4 5 29,1 70,9 6 39 61 7 47,7 52,2 8 88,7 11,3 9 72,8 27,2 10 59,4 40,6
Ộ Ề III N I DUNG Đ TÀI :
ơ ở ậ 1 – C s lí lu n:
ầ ọ ớ ụ ữ ứ ơ ả ề ở ấ i tính c n cung c p cho h c sinh
ườ
ế ể ệ ữ ế ề
ế t v tính cách em trai em gái do các hocmon t
ạ ế ứ ổ ổ ậ t v tâm lý, sinh lý, v sinh tu i d y thì, nh ng bi n đ i ừ các tuy n sinh d c gây ra. ở ổ ị ệ ữ ạ tu i v
ẹ ụ ỹ ớ
ắ ể ế ị ủ ấ ạ ữ t nh ng th t b i tâm lý
t sâu s c các giá tr c a tình b n, tình yêu, hi u bi ấ ị ế t qua trái c m.
ạ ế ượ ọ ế ự ề ki m t t t t
ế ể ứ
ệ ướ ụ ỹ ệ ặ hai phía, đ c bi
ệ
ự ổ i tính tu i m i l n giúp các em t
ớ ớ ổ ữ ả ự c cám d c a b n năng
ứ ụ ớ ế i tính trong ch ươ ng
ạ ọ ở ườ tr ể ồ ng THPT:
ứ ề ớ ươ ế ế 1.1 Nh ng ki n th c c b n v giáo d c gi ng THPT: tr ữ ụ Giáo d c nh ng hi u bi ụ ệ ề và khác bi ử Giáo d c k năng giao ti p ng x trong quan h gi a b n trai, b n gái thành niên v i cha m , anh em trong gia đình. ể Hi u bi ạ ả và các nguy h i lâu dài ph i gánh ch u n u v ả ụ ạ ệ ạ ế ự ọ ả Giáo d c b n trai bi tr ng, tôn tr ng b o v b n gái, có b n lĩnh, bi ở ế ộ ớ ạ ch đ ch ng minh cho m t tình yêu lành m nh n u nó ch m n . ự ộ ạ ế ừ t giáo c các áp l c n i t Giáo d c k năng phòng v tr i đ n t ề ấ ụ ỹ ộ d c k năng phòng v cho các em gái, và r t nhi u n i dung khác xoay quanh tâm lý ớ ậ ệ ủ ự ự nh n hoàn thi n nhân cách, t gi ch , t tin, t ở ộ ỗ ủ ướ ể ứ đ th c đ thay đ i hành vi, v ng vàng nói "không" tr ụ ổ tu i phát d c. ộ ố 1.2 M t s bài d y có th l ng ghép ki n th c giáo d c gi trình sinh h c * L p 10ớ STT Ki n th c v gi ng, bài i tính Ch
ế bào và quá trình Sinh đôi cùng tr ngứ 1
Bài 18. Chu kì t nguyên phân
ả 2 Bài 19. Gi m phân
ề ạ Quá trình hình thành tr ng, tinh trùng Đa d ng di truy n ng ứ ườ i
ườ
ữ
ươ
ị
Tr
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 8 GV: D ng Th Oanh
ệ ồ
ộ ố
ụ
ứ
ế
ớ
ọ ớ
ạ
ả
M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ủ ệ ề ườ 3 ng
ự ủ ụ Bài 30. S nhân lên c a virut trong ế t bào ch ễ HIV và b nh truy n nhi m qua đ ụ tình d c Tình d c an toàn
ệ ễ ễ 4 ụ Tình d c an toàn
ề Bài 32. B nh truy n nhi m và mi n d chị
ươ ứ ề ớ ế L p 11ớ STT Ch ng, bài Ki n th c v gi i tính
ố ả ưở ế 1 ng nh h ng đ n
ưở nh h ng và phát tri n ưở ể ở
Bài 38, 39. Các nhân t ế đ n sinh tr ậ ộ đ ng v t
ả ưở ớ bên ngoài nh h ế ng đ n
ế ố ả ậ D y thì và các y u t ả ẻ ứ s c kho sinh s n i tính Hoocmon gi ế ố Các y u t ả ỏ ứ s c kh e sinh s n
ề ể ủ 2
ể ở ộ ưở ề ự Bài 40. Th c hành Xem phim v ậ đ ng v t ng và phát tri n sinh tr
ụ Xem phim v quá trình phát tri n c a thai nhi Quá trình th tinh
ả ữ ở ộ 3 đ ng ụ Th tinh
Bài 45. Sinh s n h u tính v tậ
ơ ế ề ả ả ề ả 4 Bài 46. C ch đi u hoà sinh s n
ế ố ả ưở ế ng đ n sinh tinh và nh h
Hoocmon sinh s n đi u hoà sinh s n Phòng tránh thai Các y u t sinh tr ngứ
ể ề 5 ố
ế Bài 47. Đi u khi n sinh s n ẻ ậ v t và sinh đ có k ho ch ả ở ộ đ ng ạ ở ườ i ng ệ Các bi n pháp phòng tránh thai và dân s ạ ế k ho ch hoá
ươ ứ ề ớ ế L p 12ớ STT Ch ng, bài Ki n th c v gi i tính
ươ ơ ế ế ề ệ 1 ng I. C ch di truy n và bi n ề Các b nh di truy n
Ch dị
ươ ậ ộ ố ự ề ạ 2 Ch ề ng II. Tính qui lu t di truy n S di truy n m t s tính tr ng ở ườ i ng
ươ ầ ọ ố ậ ậ 3 Ch ề ng III. Di truy n h c qu n th ế ể Giao ph i c n huy t và lu t hôn nhân gia
đình
ươ ề ọ ọ 4 Ch ng V. Di truy n h c ng ườ i ề Di truy n h c ng ườ i
ế ầ ệ ố ả 5 Ph n VI. Ti n hoá B o v v n gen loài ng ườ i
ươ ổ ứ ạ ọ 1.3 Ph ng pháp t ch c d y h c:
ỏ ự ạ ả ườ ủ i giáo viên.
ấ ề ạ ượ
ớ ứ ứ ổ ợ
ể
t sai l m c a h c sinh. ạ ươ
ộ tìm hi u, nghiên c u c a h c sinh.
ủ ọ ự ạ ạ ố ớ ụ i tính là v n đ nh y c m, đòi h i s khéo léo c a ng Giáo d c gi ạ ầ ầ ộ ố ọ c trong d y h c: M t s yêu c u c n đ t đ ọ ế ộ N i dung ki n th c khoa h c chính xác, phù h p v i l a tu i, không né tránh gây ủ ọ ầ ế ữ nh ng hi u bi ố ạ ọ ng pháp d y h c đa d ng, sinh đ ng, lôi cu n. Ph ứ ủ ọ ể ệ ự ế Khuy n khích vi c t Kích thích t ư i đa tính tích c c, b o d n nh ng nghiêm túc c a h c sinh.
ườ
ữ
ươ
ị
Tr
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 9 GV: D ng Th Oanh
ế
ứ
ộ ố
ọ ớ
ụ
ả
ạ
ệ ồ ử ụ
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11 ư
ữ ả ậ
ế ọ
t h c. ữ ế ợ ứ ứ ế ế ộ ọ ớ
ớ M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ẳ Giáo viên s d ng thu t ng chính xác nh ng khéo léo làm gi m tính căng th ng trong ti K t h p gi a ki n th c khoa h c v i ki n th c xã h i, tình yêu, hôn nhân và gia đình.
ự ộ ệ ệ ủ ề 2 N i dung, bi n pháp th c hi n các gi i pháp c a đ tài:
Ố Ả ƯỞ CÁC NHÂN T NH H Ở NG Đ N SINH TRU NG VÀ PHÁT TRI N Ể Ở
ả Bài 38: Ế Ộ Ậ Đ NG V T
ứ ụ ế ớ I. Ki n th c giáo d c gi i tính:
ạ
ở ậ ạ giai đo n d y thì? Nguyên nhân
ổ ế ậ Th nào là giai đo n d y thì. ổ ề ấ ạ ơ ể ữ Nh ng thay đ i v c u t o c th , tâm sinh lí ủ ự c a s thay đ i này.
ậ ụ ế ạ II. V n d ng vào ti t d y:
ưở ể ạ ộ ưở ủ ng c a các hoocmôn sinh tr ng và phát tri n
Ho t đ ng 1: Tìm hi u nh h ở ộ
ộ ế ươ ạ ộ ể ả ố ng s ng. ủ ọ ứ N i dung ki n th c ậ đ ng v t có x Ho t đ ng c a giáo viên, h c sinh
ế ử ụ
ể ủ ọ ậ ậ ả
ngưở
strogen
ổ ậ
ạ
ữ ừ
ủ
ệ
t Nam?
i Vi
i Vi
ườ ữ ậ ằ
ầ
ả ủ ị
ẻ ấ
ậ ầ
ằ
ế
ổ ề ấ ạ ả ẫ i ph u?
ơ ể
ế ữ
ế
ủ ạ ơ
ụ
ụ ể ề ể
ơ ể ề
ậ
ố
ộ
ơ
ệ ơ ớ ệ ươ ộ
ỗ ơ ể ư ườ
ầ
Không nên quá lo l ngắ ớ ổ ủ ơ ữ v i nh ng thay đ i c a c ể ở ổ ậ tu i d y thì. th
GV: ẽ Tranh v H 38.1 S d ng phi u h c t p. HS: Các nhóm th o lu n và phát bi u vai trò c a các hoocmon Nhóm 1: HM sinh tr Nhóm 2: Tirôxin Ơ Nhóm 3: Nhóm 4: Testosteron ậ GV: Th nào là d y thì? ề ặ ự ưở ấ ố ng thành v m t Tu i d y thì là m c đánh d u s tr ầ ạ ạ ọ ủ ơ ể sinh h c c a c th . Chia làm 3 giai đo n: giai đo n đ u ạ ổ ổ ừ 10 – 13 tu i; giai đo n gi a t t 14 – 16 tu i; giai đo n ổ ố ừ 17 – 19 tu i. cu i t ổ ậ GV: Tu i d y thì trung bình c a ng ẻ ệ ườ ố ớ t Nam, tr em n d y thì hoàn toàn vào Đ i v i ng ệ ấ ổ ả kho ng 12 14 tu i, đánh d u b ng l n có kinh nguy t ầ đ u tiên; tr em nam d y thì hoàn toàn vào kho ng 14 16 ầ ấ ổ tu i đánh d u b ng l n xu t tinh không ch đ nh đ u tiên. ữ GV: Nh ng thay đ i v c u t o gi ế ụ ướ Ở ổ ậ i tác d ng c a tuy n yên và tuy n tu i d y thì, d ổ ề ễ sinh d c, c th di n ra hàng lo t nh ng bi n đ i v hình th , v sinh lí và tâm lí. Các c quan sinh d c ngoài ỗ phát tri n, kích thích c th tăng nhanh, trung bình m i ố trung bình m i năm chi u cao tăng thêm 4 8 cm, kh i ể ượ ng c th tăng thêm 4 8 kg. H c cũng phát tri n l ạ ng, làm cho m nh nh ng t c đ ch m h n so v i h x ụ ẻ ng g y, cao, chân tay lèo khèo, đ ng tác v ng tr em th
ữ
ươ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 10 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ạ
ọ ớ
ế
ứ
ế
ng c
ớ i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11 ố ượ ạ
ướ
ấ
ộ ố ườ ệ
ụ ợ ng h p, kh i l ệ
ồ
ữ
ờ ề
ọ ở ạ ờ
ấ
ứ
ả ở ẻ nam. ấ ạ
ẫ
ắ ầ
ố
ướ
ấ ượ
giai đo n đ u ch t l
ơ
ể
ụ
ế ạ
ấ ượ
ụ ư ố
ộ
ả
ậ
ở
ọ
ơ ổ
ầ ơ
ổ ữ ấ ạ
ổ
ả
ứ
ể
ứ
ế ứ
ữ gìn, v ấ
ụ
ứ
ờ
ượ
ỳ
ệ th
ả ứ
ụ
ả
ộ ể ự ươ
ể
ậ
ộ
ể ụ ề ề
ể
ể
ể
ọ
ữ ạ
ệ Có ý th c gi ể sinh thân th nh t là các em n .ữ
ạ
ả
ng đ n s tu n hoàn não, có th
ế ự ầ ấ
ờ
ệ
ư ố
ậ
ớ
ế
ứ ứ
ế
ẻ
ạ
ề
ế
ơ ả ế
ườ
ả
ộ
ộ ộ
ự
ệ
ơ ộ ữ
ề ớ
ớ
ể ễ ị
ả ụ
ệ
ấ ượ
ố ư L u ý trong các m i quan ườ ệ ở ng, gia đình, nhà tr h ớ ạ ộ ặ xã h i; đ c bi t là v i b n i.ớ khác gi ụ Tình d c an toàn.
ả ộ ố ệ ồ M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ơ ề v thi u chính xác. Có m t s tr ể i da th tăng r t nhanh và béo b u. H mao m ch d ơ ấ ở ể phát tri n làm cho da tr nên h ng hào h n, nh t là các ế ồ ế mu và nách, tuy n m hôi và tuy n em n , lông m c ượ ượ ể c m t mà. nh n phát tri n m nh làm cho lông, tóc đ ị ứ ặ ạ ế i đ c l Nhi u khi tuy n nh n không th i ra ngoài k p, ạ t o thành tr ng cá, nh t là tr ụ ữ GV: Nh ng thay đ i trong c u t o c quan sinh d c ủ c a nam? Ở ạ i, tinh hoàn to nam, da bìu b t đ u th m màu và nhăn l ắ ầ ả c và b t đ u sinh s n tinh lên, các ng sinh tăng kích th ầ ạ Ở ấ ng tinh trùng gây xu t tinh. ả trùng còn kém nên kh năng th thai không cao và n u có t. C phát tri n m nh, ng thai ch a t th thai thì ch t l ở ầ ẹ vai r ng, ch u hông h p, t m vóc cao to, thanh qu n n ộ r ng làm cho gi ng nói tr nên vang và tr m. ụ GV: Nh ng thay đ i trong c u t o c quan sinh d c ủ ữ c a n ? ể ủ ử ự Ở ữ n , bi n đ i căn b n là s phát tri n c a t cung và 2 ạ ồ bu ng tr ng, các nang tr ng phát tri n m nh và hình ệ ệ ượ ng kinh nguy t. thành các tr ng chín và r ng gây hi n t ộ ề ệ ầ Trong th i gian đ u, chu kì kinh nguy t không đ u và đ ả ỳ ề ố ủ ng máu ch y. dài c a chu k , v s ngày hành kinh và l ngườ ề ệ ượ Hi n t ng không đ u trong chu k kinh nguy t kéo dài kho ng m t năm nên các em khó tính chính xác ngày r ng tr ng đ d đoán kh năng có th th thai. Vú ng ch u phát tri n theo chi u r ng, và mông to lên, x ạ ạ ỡ ướ i da phát tri n và dày t o nên dáng m m m i. mô m d ữ ớ ả Thanh qu n phát tri n ki u n gi i làm cho gi ng thanh và cao. ổ ề GV: Nh ng thay đ i v tâm lý? ứ ể ủ Tình tr ng không cân x ng trong quá trình phát tri n c a ể ưở ệ h tim m ch đã nh h ườ ầ ể ng gây ra thi u năng tu n hoàn não nh t th i nên th ạ ả ạ t. Ho t kém t p trung, kém nh y c m và trí nh ch a t ầ ư ự ộ đ ng th n kinh cũng có s thi u cân x ng, quá trình h ng ườ ấ ng m nh h n quá trình c ch nên tr em ph n th ả ứ ườ ng nóng tính kh năng k m ch kém, ph n ng th ườ th ng thay ng b p ch p, thi u chính xác, c m xúc th ổ ộ đ i đ t ng t. ế ạ ạ ấ Xu t hi n tr ng thái m m ng và s quan tâm đ n b n ề i tính, v bè khác gi i n y sinh nh ng suy nghĩ v gi ề quan h tình d c. Các em có th d b kích thích v quan thích s ngố ố ữ ệ “mu n làm ng h nam, n có tâm lý ở ậ ộ ậ ườ ớ i l n th đ c l p. B i v y, ng ng là các ế ỉ ướ ng b nh và không bi em b
ườ ớ i l n”, ng có n t ờ i
ườ t vâng l
Ở
ể
ớ
ở
thai nhi.
i tính
ổ ở ạ giai đo n này? ữ ụ GV: Nguyên nhân nh ng thay đ i ụ Do các hoocmon sinh d c, các hoocmon này có tác d ng ạ ự kích thích s phát tri n gi giai đo n
ữ
ươ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 11 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ứ
ệ ồ
ụ
ớ
ọ ớ
ạ
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ượ
ổ ậ ế
ổ ậ
ng tăng cao kích thích s
ụ
ể
ệ
ả ế ấ ng các hoocmon này còn th p, ự bào sinh d c, làm
ụ
ể
ể
ặ
ộ ố M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ướ tr c tu i d y thì, hàm l ượ ư nh ng đ n tu i d y thì hàm l ế ủ chuy n hóa và hoàn thi n c a các t ụ phát tri n các đ c đi m sinh d c ph .
Ố Ả CÁC NHÂN T NH H Ể Ở
ế Bài 39: Ế Ậ ƯỞ Ở NG Đ N SINH TRU NG VÀ PHÁT TRI N Ộ Đ NG V T( Ti p theo)
ứ ụ ế ớ I. Ki n th c giáo d c gi i tính:
Ả ỏ ủ ổ ậ ứ ủ
ưở ộ ố ệ ấ ượ ệ ả nh h M t s bi n pháp c i thi n ch t l ộ ố ấ ộ ạ ố ớ ứ ng c a th c ăn , m t s ch t đ c h i đ i v i s c kh e c a tu i d y thì. ố ng dân s .
ậ ụ ế ạ II. V n d ng vào ti t d y:
ưở ố ế ưở ể ả ng nhân t bên ngoài đ n sinh tr ng và phát
ạ ộ ể ở ộ Ho t đ ng 1: Tìm hi u nh h ậ tri n
ứ ộ ế N i dung ki n th c
ưở Ho t đ ng c a giáo viên, h c sinh t nh h
ọ ủ ấ ộ
i sinh tr
ế ệ ộ ưở ử ụ ng phát tri n c a ĐV ả ứ ng c a : th c ạ t đ , ánh sáng, các ch t đ c h i ể ủ ọ ậ
ủ Ả Ả Ả Ả
ấ
ưỡ
ầ ề ̉ ậ ưỡ ng i khuyên dành cho dinh d
ưở
ố t, ố khoa
ạ
ượ
ẩ ặ ứ ự ế ăn quà v t, th c ph m th c
ẩ ữ
ế
ệ
ữ
ấ ộ
ứ
ứ
ưở
ả
ề ộ ố ề ấ ấ
ệ
ấ ẽ Đ i v i nam, ầ ố ớ ỗ
ẻ ễ ể ẫ i nghi n, có th d n đ n nhi m ạ ở
ộ
ế ứ ng đ n s c kho ế ố c toàn thân .
ẽ ố ớ ữ ớ ờ ỳ
ấ ả
ượ ệ ầ
ườ ề
ướ ậ c d y thì. ề ộ ậ ừ ờ 10 l ổ ậ tu i d y thì: ạ T o cho thói quen ăn u ng t h c.ọ H n chạ ăn nhanh. ự ể nh ng th c ph m nào ế t tìm hi u Bi ể ủ ự ợ i cho s phát tri n c a chúng, và có l ẩ ự ượ ạ ng i nh ng th c ph m nào có c l h i.ạ ấ ắ ơ . Ăn nhi u ch t s t h n ạ ề Ăn thêm nhi u đ m, nh t là các em nam. ổ B sung ch t k m: ổ ượ l ng k m c n b sung m i ngày là 33%, đ i v i n là 20%, so v i th i k tr ữ Ăn nhi u ch t canxi: C nam và n ề ầ ế đ n đ d y thì đ u c n thêm ch ng đ ng v t. ủ ạ ộ ế ả GV: Hãy cho bi ăn, nhi ớ t ậ HS: S d ng phi u h c t p, th o lu n nhóm: ủ ứ ưở ng c a th c ăn +Nhóm 1: nh h ế ộ ủ ưở t đ ng c a nhi +Nhóm 2: nh h ủ ưở ng c a ánh sáng +Nhóm 3: nh h ưở ấ ộ +Nhóm 4: nh h ng c a các ch t đ c ườ ạ ố ớ i h i đ i v i con ng GV: Vì sao tuôi d y thì c n nhi u dinh ưỡ ng? d ở ứ ổ ng đóng l a tu i này, các ch t dinh d Vì ườ ệ ế ố ầ ng t trong vi c tăng c vai trò t i c n thi ả ố ả ự ể ự ng c đ i nhân th l c, trí l c và nh h ử ế ể ượ ậ t b c x th . Trong giai đo n phát tri n v ấ ừ ề ấ ầ ng, nh t là t này, c n r t nhi u năng l ừ Ả ưở ậ ổ ưỡ ấ ữ nh ng ch t th t b d ng. nh h ng t ạ ổ ộ ế ự b n bè, sách báo và s thay đ i n i ti t có ệ ữ ể th khi n các em có nh ng quan ni m sai ố ầ l m trong chuy n ăn u ng. M t s thông tin thêm v các ch t gây ộ ạ ố ớ ơ ể đ c h i đ i v i c th : ố + Khói thu c lá ch a 7.000 ch t đ c gây ỏ ạ h i cho s c kh e ệ + Nghi n ma tuý nh h ườ ủ c a ng ơ ể ộ đ c mãn tính cho c th , gây ra r i lo n ế ậ ừ t ng b ph n, đ n suy nh ổ ạ Ma tuý làm cho ng i nghi n thay đ i tr ng ổ thái tâm lý, sa sút v tinh th n, thay đ i nhân
ữ
ươ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 12 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ớ
ế
ụ
ứ
ệ ồ
ấ
ầ
ạ
ọ ớ ạ ớ ng canxi so v i giai đo n ng 1200 miligram
ị
ớ
ặ
ườ ộ
ườ
ở giai
ườ
ướ ậ ấ ự
ẩ
ậ
ở
ạ ầ ế
ị ộ
ề
ấ ọ i ăn
ứ ư ữ ắ ố ẫ i m u
ạ ả
ả i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11 ượ 33% hàm l ướ ươ ươ ng đ c (t tr ỗ ớ m i ngày, so v i 800 miligram ạ đo n tr c d y thì). Cung c p thêm vitamin trong th c ph m. ẩ ự ợ L a ch n các ch t béo có l ả ề nhi u cá và gi m các món rán. ộ Tránh m c ""h i ch ng búp bê ườ Barbie": gi ng nh nh ng ng hoàn h o trên các trang t p chí.
ượ ấ
ứ ố
ệ
ổ
ạ ộ ộ ọ
ệ
ả
ệ
ệ
ề
ộ ố M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi cách. ạ Các ch t ma tuý đã t o cho th n kinh con ị ạ ng i luôn trong tr ng thái b kích thích, b ậ “c t ch t” thân ph n v i ma tuý. Khi đã ớ ề ng xuyên, có dùng ma tuý v i li u cao th ầ ệ ộ ị ầ ệ ể th ng i nghi n đã b đ u đ c h th n ả ườ ị ố ạ i ph n kinh, tiêu hoá b r i lo i nên con ng ờ ơ ể ứ ng ch m ch p, tr thành th n th , c th ộ hao mòn, g y y u, có lúc b kích thích cao đ ể ẫ ớ có th d n t i các hành đ ng li u lĩnh, gây ộ ạ ra ph m t i. ộ ố ệ + M t s ch ng b nh do bia r u gây ra: ề ậ ệ B nh th n, r i lo n trao đ i ch t, b nh v ưỡ ng, ng đ c, thoái hóa não, teo não, dinh d ạ ự ư ung th mi ng, h ng, th c qu n, viêm d dày mãn tính, b nh tim, các b nh v gan ...
ộ ố ệ ệ ả ấ ượ Ho t đ ng 2: Tìm hi u m t s bi n pháp c i thi n ch t l
ệ
ọ ủ ộ ế ố ng dân s . ứ N i dung ki n th c
ươ
ế ộ
ể
i Vi
ệ ậ
ợ ể ụ ấ ử ụ ể ạ ộ
ả
ọ
ể
ấ ể
ủ
ầ
ự ưỡ ng h p lí, tích c c Ch đ dinh d tham gia luy n t p th d c th thao, ố không s d ng các ch t đ c h i đ i ớ ơ ể v i c th .
ợ ưỡ i phát tri n.
ạ ộ ể ạ ộ Ho t đ ng c a giáo viên, h c sinh ấ ượ ố GV:Ch t l ng dân s ?Các bi n pháp nâng ố ấ ượ ng dân s ? cao ch t l ả ờ ậ ả i. HS: Th o lu n, tr l ổ ổ ng trình t ng Thông tin b sung:Theo ch ệ ườ ầ ể ự t th nâng cao th l c và t m vóc ng ề ạ thì đi u quan Nam giai đo n 20102030, ằ ệ ể ự tr ng là ph i rèn luy n th l c b ng các ế ể ề môn th thao phát tri n chi u cao và có ch ộ ng h p lý, đ y đ ch t đ con đ dinh d ể ườ ng
Ự
TH C HÀNH NG VÀ PHÁT TRI N
ƯỞ Ể Ở Ộ Ố Ộ Ậ QUAN SÁT SINH TR M T S Đ NG V T
ụ ứ ế ớ I. Ki n th c giáo d c gi i tính:
ể ủ
ề ụ Xem phim v quá trình phát tri n c a thai nhi Quá trình th tinh
Bài 45:
Ữ
Ả
Ở Ộ
Ậ
SINH S N H U TÍNH
Đ NG V T
ứ ụ ế ớ I. Ki n th c giáo d c gi i tính:
ơ ế ụ ụ ề ệ C ch th tinh, quan ni m v tình d c an toàn.
ậ ụ ế ạ II. V n d ng vào ti t d y:
ứ ụ ở ộ Ho t đ ng 3: Tìm hi u các hình th c th tinh
ạ ộ ủ ọ ậ đ ng v t ộ ế ạ ộ ể Ho t đ ng c a giáo viên, h c sinh ứ N i dung ki n th c
ữ
ươ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 13 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ớ
ọ ớ
ạ
ả
ế
ứ
ụ
ệ ồ
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ạ ợ ử ộ có b
ưỡ ng b i?
i có ộ ừ ộ ế m t t
ế ể ạ ụ
ề ự ụ
ụ ả ủ
ụ ể
ứ ụ ệ tu i v thành niên s có thai ứ ụ ở ẫ 1/3 ngoài c a ng d n tr ng; h p t ụ ợ ế + N u quan h tình d c có giao h p nở ữ ở ổ ị ẽ vì nam đã hình tr ng đã chín và r ng; thành tinh trùng. ứ c tr ng ợ ử di ử cung
ễ
ắ ệ
ậ ả ủ ụ :
ế
ệ
ạ
ụ
ễ
ấ
ư
ườ
ễ
ệ ứ ữ
ạ ế ể
ệ ấ
ư
ườ ệ
ề
ấ ị
ng TD và mang thai s m.
ệ ớ ệ
ườ ủ
i này sang ng ng ả ỏ
ế
i mà mình bi
ớ ả ướ ữ i b o v
ng t ư
+ Tình d c an toàn là ẫ Không d n đ n mang thai ngoài ý ễ ố mu n và lây nhi m các b nh qua ậ ườ đ ng TD nh : l u, giang mai, HIV/AIDS... Là nh ng hình th c quan h TD có ễ ơ ị th giúp h n ch nguy c b lây nhi m ề ng TD, các b nh lây truy n qua đ ự ế đi u này có nghĩa là không có s ti p ơ ể ớ ạ xúc c th v i máu, ch t d ch âm đ o ườ ườ ừ ị và tinh d ch t i khác. ệ ệ Là nh ng vi c làm h ầ ơ ể c th , tinh th n cũng nh khám phá ra ả b n năng và nhu c u c a mình.
ủ
ế
ứ ở ả c ng ể
ỏ ổ
ầ ủ
ộ ố M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi GV: ụ Th tinh là gì? T i sao h p t NST l ợ ử ạ ạ bào (h p t ) l T i sao t ộ ơ ể ớ ể th phát tri n thành m t c th m i? ơ ụ T i sao th tinh trong ti n hóa h n th tinh ngoài? ả ầ HS: tham kh o ph n III SGK trang 177 ế ả ệ GV: Đi u ki n x y ra s th tinh? K t qu c a th ? ể ả ệ ề GV: đi u ki n đ x y ra quá trình th ở ườ Ở ổ ị thai tu i v thành niên có th i? ng mang thai không? ặ ượ Có tr ng r ng; tinh trùng g p đ ủ ố ở ứ ề ử ượ ể cung; màng t chuy n đ c v t ổ ể ể ủ đ dày đ th làm t GV: H u qu c a TD không an toàn? ườ ệ ng TD M c các b nh lây nhi m qua đ ơ ả ấ ườ i ta đã tìm th y kho ng h n hi n nay ng ư ườ ệ ạ ng TD nh : 20 lo i b nh lây qua đ ậ ụ HIV/AIDS, l u, giang mai, sùi mào gà, m n ạ ụ ộ r p sinh d c, h cam, trùng roi âm đ o, ả nhi m n m sinh d c, chlamydia… Kho ng ệ ộ ử ố m t n a s ng i khi nhi m không có tri u ặ ứ ứ ch ng gì ho c có tri u ch ng không rõ ể ự ế ràng, có th t “bi n m t” (nh ng không có ỏ ệ nghĩa là kh i b nh). ả ệ GV: Các bi n pháp đ m b o TD an toàn? ử ụ S d ng bao cao su: tránh kh i các b nh lây ề truy n qua đ ớ ố ỉ S ng chung th y: ch nên có quan h TD v i ỉ ườ ườ ắ i đó ch có t ch c ng ng ọ ệ ề ạ quan h TD t mình b n và đi u quan tr ng ả ệ ị ắ ườ i đó ph i không b m c các b nh lây là ng ườ ố ố ề ề ng TD. Đ cao l truy n qua đ i s ng ộ ợ ộ ồ chung th y m t v m t ch ng. ỏ ị ỳ ừ ể 6 tháng đ n 1 Ki m tra s c kh e đ nh k : t ế ữ ề ườ i nam và n đ u nên ti n năm ứ hành ki m tra s c kh e t ng quát.
Ơ Ế Ề
Ả
Bài 46: C CH ĐI U HÒA SINH S N
ụ ứ ế ớ I. Ki n th c giáo d c gi i tính:
ế ố ả ả ả ế nh h ng đ n sinh tinh
ơ ế ề Hoocmon sinh s n, c ch đi u hoà sinh s n, các y u t và sinh tr ng ứ phòng tránh có thai và phá thai ở ổ ị ưở tu i v thành niên.
ữ
ươ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 14 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ộ ố
ệ ồ
ứ
ụ
ớ
ọ ớ
ả
ạ
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi II. V n d ng vào ti
ậ ụ ế ạ
ế t d y:
ọ ộ ơ ế ề ủ ộ ể
H at đ ng 1: Tìm hi u tác đ ng c a hoocmon trong c ch đi u hòa sinh tinh, sinh tr ng.ứ
ộ ế ủ ứ N i dung ki n th c
Ho t đ ng c a giáo viên, h c sinh ế ợ Ứ
ệ
ở ị
ả ủ
v thành niên?
ệ
ư
ả
ề
tu i v thành niên ch a có gia ỉ ạ
ả
ố ế ứ ể
ơ ả ế
ẫ
ẹ
ơ
ọ
ả
ệ ả ủ
ộ
ầ ư
ề
– xã h i: khi có thai ph i ng ng ế
ệ
ườ
ơ ử
c vi c làm, d n VTN đi vào con đ ở ị
ư ả ế , không ki m ế ắ ng b t c. v thành niên còn làm tăng
ệ
ả ủ
ở ị
ạ
v thành
ẹ ệ
ữ
ạ
ủ
ế
ậ + H u qu c a vi c mang thai ở ị v thành niên: ố ế ứ ưở Ả t đ n s c nh h ng không t ể ơ ổ ở ẻ kho vì tu i VTN, c th ủ ả ề ể ch a phát tri n đ y đ c v vong sinh – tâm lý, nguy c t ẫ m và con v n còn cao, con trí ị ậ t… tu kém, d t ả ộ ế ề ặ V m t kinh t – xã h i: ph i ọ ệ ư ng ng vi c h c hành, khó khăn ế ề v kinh t , làm tăng nhanh dân s .ố
ự
ể
ạ
ữ
ề
ậ
ả ủ ệ v thành niên:
ể ể ấ
ườ
ợ
ệ ạ
ạ
ề ầ
ả
ạ ề
ợ ặ ế
ụ
ườ
ứ ợ
ế
ơ
ế
ễ
ể ự
ế ườ
ậ ề
ậ
ế
ợ ử ạ
ấ
ề ữ
ứ
ế
ơ
ế
thì
ả ph i ở ứ
ả ử t ế ơ
ư
ộ
ọ ạ ộ ớ ụ ệ h thông tin k t h p v i GV: ng d ng công ng ề ả gi ng gi i c ch đi u hòa sinh tinh, sinh tr ng?ứ GV: chu kì kinh nguy tệ ậ GV: H u qu c a vi c mang thai ở ổ ị Vi c mang thai ạ đình có nhi u tác h i, không ch h i riêng b n thân mà cho toàn xã h i.ộ ở ộ ổ ị ưở đ tu i v thành niên nh h Mang thai ng ẻ ở ổ ơ ể ư không t tu i VTN, c th ch a t đ n s c kho vì ầ ủ ả ề ậ phát tri n đ y đ c v sinh – tâm lý. Chính vì v y, ơ ử ể ẻ ế vong m và con v n n u VTN đ đ , nguy c t ề ệ còn cao. Và có nguy c cao v vô sinh, con trí tu ậ ề ị ậ t… và còn nhi u h u qu nghiêm tr ng kém, d t khác n a.ữ ề ặ ế V m t kinh t ệ ọ vi c h c hành, khó khăn v kinh t ượ ẫ đ ặ M t khác, sinh con nhanh dân s .ố ậ GV: H u qu c a vi c n o phá thai niên? ọ ả ề ặ ậ H u qu v m t sinh h c: ể ặ ứ ế Nh ng bi n ch ng có th g p trong n o phá thai ễ ử cung và nhi m trùng kéo đó là băng huy t, th ng t ệ ế ượ ả ắ ỏ ử c th c hi n cung, n u đ dài có th ph i c t b t ờ ấ ế an toàn không có nh ng tai bi n c p th i thì cũng ả gây h u qu lâu dài v sau, trong đó có th k là ữ ng h p sinh khó do nhau bám th p, nhau nh ng tr ụ ế ạ ề ti n đ o vô sinh ….n u l m d ng vi c n o hút thai. ộ ở ứ l a M t đi u c n ph i nói thêm, là n o phá thai ề ẩ ấ ổ ị ở ơ tu i v thành niên ti m n r t nhi u nguy c . Vì ể ơ ổ ứ ư l a tu i các em, c quan sinh d c ch a phát tri n ế ầ ủ ề ơ ng có bi n ch ng nhi u h n, thêm đ y đ nên th ườ ớ ườ t nên ng lo s ng vào đó là các em th i l n bi ơ ở ấ ậ ơ ở ư ữ nhân, th m chí là c s b t tìm đ n nh ng c s t ủ ề ợ ứ h p pháp không có ch c năng và không đ đi u ỷ ệ ả ủ ệ ệ ki n đ th c hi n th thu t , k t qu là t tai l ế bi n cao, th m chí có nhi u tr vong. ng h p t ợ Có nhi u em, do quá lo s nên sau khi n o phá thai ạ t i nh ng n i này và có bi n ch ng cũng không ặ ệ dám trình báo, cho đ n khi quá n ng ph i vào b nh ỏ ắ ệ c t vi n b cung. ầ ổ ị C n nói thêm l a tu i v thành niên n u các em ữ n mang thai và sinh con thì các nguy c nh sinh ậ ụ ề ả ặ
ậ + H u qu c a vi c n o phá ở ị thai ư ớ ứ ế ị B các bi n ch ng s m nh : ườ ng h p n ng có băng huy t, tr ể ẫ ả ế th d n đ n shock có khi ph i ề truy n máu, sót nhau. ả ươ ổ ng c quan sinh s n: T n th ổ ử ổ ử ủ cung, th ng c t rách c t ậ ở ễ vùng ch u cung. Nhi m trùng ẫ hay nhi m trùng toàn thân d n ễ ế đ n nhi m trùng huy t. ề ưở Ả ng v tâm lý, gây ra nh h ể ớ ứ ộ h i ch ng stress v i các bi u ủ ệ ủ hi n sau: khó ng hay m t ng , ặ ủ ườ ng g p ác m ng. Khó ng th ễ ệ ậ t p trung trong công vi c, d ả ậ t mình. Gi m nóng gi n hay gi ấ ố ham mu n tình d c v sau, nh t i. là luôn có m c c m t ươ
ữ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ộ ỗ i l ả 15 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ọ ớ
ả
ạ
ế
ớ
ứ
ụ
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ậ
ệ ồ ứ
ấ
ề
ế ầ
ưở
ổ
ớ
ừ
ả
ư
ộ i có tính vô t ữ ờ
ể
ộ ạ
ế
ữ
ườ
ừ i xung quanh bi
ổ
ề
ỏ ế ượ t đ ị
ế
i ra ti ng vào”. Th c t
ườ
ấ ớ
ệ ắ
ữ
ồ
ằ
ệ
ụ
ử ườ
ề
ấ
ề ệ
ư
ề
ượ
ể
ề ề ư ơ
ụ
ế
ễ ấ
ướ
ệ
ư
ả ươ ế ầ ủ t đ y đ , ch a đ ả
ầ
ậ
ả c c m xúc h nh phúc tràn đ y nh ườ ưở i tr ỉ ả
ủ
ắ
ấ
ệ
ư ậ ụ ả
ế ệ ả
ơ
ữ
ớ ườ ữ
ả
ủ
ạ
ủ
ấ
ự
ả
ụ
ớ
ươ
ả
ng mà còn là y u t
ọ quan tr ng b o v
ộ ố M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ể non, bi n ch ng lúc sinh và con ch m phát tri n ơ ụ ữ ớ ầ tâm th n cao h n g p nhi u l n so v i ph n ẹ ổ ị ừ ẻ ng thành. Tr em sinh ra t tr các bà m tu i v ề ầ ờ ử vong trong năm đ u đ i nhi u thành niên cũng t ẹ ứ ẻ ơ h n 40% so v i tr sinh t các bà m l a tu i hai m i.ươ ậ H u qu vê tâm lý và xã h i: ề ặ ườ thì trong V m t tâm lý, dù là ng ẹ ủ ộ m t phút giây nào đó c a cu c đ i, nh ng “bà m ế ẻ tr này” không th không ch nh lòng khi nghĩ đ n ứ đ a con mà mình đã t ng đang tâm b đi. Thêm vào c thì còn đó, n u nh ng ng ỗ nhi u n i kh tâm mà cô gái gánh ch u khi hàng ự ế ữ ờ ả ngày ph i nghe nh ng “l ẻ ợ ườ ấ ng h p mang thai khi còn quá tr , cho th y các tr ỉ ứ ủ ế ư ng các cô ch phát do ch a có đ ki n th c nên th ể ỏ ượ hi n có thai khi thai đã r t l n, không th b đ c. ữ ượ c nh ng đau Ch c chúng ta cũng hình dung ra đ ộ ọ ườ ồ ủ ớ i mà xã h i g i đ n trong tâm h n c a nh ng ng là... “không ch ng mà ch a” ớ Cũng có ng i cho r ng quan h tình d c s m ư nh ng an toàn ( phòng tránh thai, phòng tránh ệ b nh ) thì “không có v n đ gì”. Đúng là không có ấ ề ấ v n đ v thai, v b nh, nh ng còn nhi u v n đ ự ổ ế c nghĩ đ n. Đó có th là s t n khác ch a đ ươ ữ th ng c quan sinh d c n ( do còn non y u ), là ả ụ kh năng nhi m trùng ph khoa tăng lên ( do tăng ả ầ c, nh t là khi không đ m b o v sinh ). tr y x ả ể ế ự ổ ả ng c m xúc Ngoài ra còn ph i k đ n s t n th ượ ể ư ủ c a các em. Do ch a hi u bi c ị ẩ chu n b tâm lý và trong hoàn c nh lén lút nên thay ư ở ạ ượ vì có đ ữ ng thành đã l p gia đình, các em nh ng ng ữ ấ ườ ng ch c m th y nh ng thích thú ng n ng i và th ợ ữ sau đó là nh ng lo s , b t an kéo dài. Phòng tránh thai: ả ị V thành niên, thanh niên ch a l p gia đình ph i ạ ả ặ h n ch vi c quan h tình d c, trong đó ph i đ c ể ữ ệ t tránh c nh ng hoàn c nh “nguy c ” có th bi ấ ẫ ệ ắ ư ở ơ ờ ế n i thanh v ng d n đ n quan h “b t ng ” nh ố ườ ỉ ượ ấ ch có 2 ng u bia. i, nh t là khi có u ng r ứ ả ế i có nh ng c m xúc không Th hai là n u nam gi ế ừ ế ượ ề i n ph i kiên quy t t c thì ng ki m ch đ ả ờ ề ố ch i, không chi u theo l i nài ép c a b n và c m ơ xúc c a mình. Thà m t lòng m t chút còn h n là ả ệ ừ ph i tr giá cho s nông n i c a mình. Vi c t ố ch i “chung đ ng” không đ ng nghĩa v i không ệ yêu th yêu. tình
ộ ổ ủ ồ ế ố
ữ
ươ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 16 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ọ ớ
ả
ạ
ế
ụ
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ế
ừ
ỉ
ố
ẩ
ố
ừ
ườ ư ộ
ệ ộ ố
ệ ỡ ấ
ờ
thì ng
bi n pháp phòng ụ ở ổ tu i
ấ
ệ ể
ệ ớ
ế ả ế ứ ớ ệ ứ ầ
ệ
ạ ộ
ế
ụ ữ
ị ổ ế ề ụ ở tu i v thành niên ự ư ế ươ ậ
ộ
ệ ươ ng
ị ủ
ế
ệ
ấ
ữ ườ i
ố ỗ ả ử u và th dùng
ủ
ữ
ụ
ậ ị ặ
ằ
ạ
ươ ọ ệ ng ti n
ố
ườ ư ế
ưở
ế
ự
ụ
ệ
ệ
ả + M t s ệ tránh quan h tình d c ị v thành niên: ộ Tham gia các ho t đ ng c ng đ ngồ ủ ị Xác đ nh nh ng m c tiêu c a ộ ờ cu c đ i ộ Xây d ng m t gia đình yêu th ng và hoà thu n Rèn luy n tính cách c ị ỹ ngh và các k năng quy t đoán ạ ớ ế K t b n v i nh ng ng ngướ cùng chí h ữ Tránh nh ng hoàn c nh cám d ượ Không u ng r ạ . các lo i ma túy ữ ự L a ch n nh ng ph ụ . i trí có tính giáo d c gi
ươ
ổ ị
ự ế ạ ư
ế ượ
ể
ớ
ạ
ủ
ề
ố
ị
m, tin c y, c ng c các giá tr và ni m tin.
ậ ệ
ươ
ỹ
ị
ứ
ươ
ữ ẳ
ừ
ố
ệ ố ớ
ầ
ng ngh và các k năng ấ ầ L a tu i v thành niên r t c n có tính ủ ệ ể ộ ề ni m tin c a ủ c nh ng s nài ép, r rê mà ướ ắ c t . ườ ớ ữ t v i nh ng ng i l n đáng
ườ
ướ
ữ
ườ
ữ
ự
ọ
ế ạ ấ ề
ư
ế
ố
ề
ự
ợ ọ ủ
ữ
ỗ
ộ
ầ
ạ ả
ữ
ậ
ộ ố ệ ồ ứ ớ M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ố ứ ườ ữ ầ ỡ i n c n u ng Th ba là n u đã “l ”, khi đó ng ớ ợ ố thu c viên ng a thai sau giao h p càng s m càng ờ ố ố t , u ng 2 viên, viên sau cách t trong vòng 72 gi ớ ờ ầ . Nên nh đây là thu c ch dùng viên đ u 12 gi ượ ạ ấ ợ trong tr c l m ng h p “kh n c p” và không đ ể ạ ụ d ng nh m t lo i thu c ng a thai vì có th gây ế rong kinh, rong huy t. Còn n u “vi c l y” đã qua ườ ữ i n ph i h t s c chú tâm theo dõi 72 gi ữ kinh nguy t đ phát hi n s m nh ng d u hi u có ư ấ thai nh m t kinh, căng t c đ u vú v.v... và s m có ả bi n pháp gi i ợ quy t phù h p. GV: Ki m ch tình d c nh th nào? ạ ộ ồ : S tham ự Tham gia các ho t đ ng c ng đ ng ạ ộ ế ẽ ỗ ợ ề gia các ho t đ ng s h tr cho hành vi ki m ch ả ả ề ể vì giúp phát tri n c m giác v giá tr c a b n thân ườ ượ ừ i khác, t c vi c gì đó cho ng (đã hoàn thành đ ồ ộ ượ ả ự c c ng đ ng tin) và c m giác đ đó tăng lòng t ch p nh n ộ ờ Khi đã ụ Xác đ nh nh ng m c tiêu c a cu c đ i: ờ ữ ế bi t đ t ra cho mình nh ng m c tiêu trong đ i ể ẻ ẽ ố s ng,các b n tr s hi u r ng thai nghén không ệ ắ ụ ng tình d c mong mu n, m c b nh lây lan qua đ ế ẽ ả ớ hay k t hôn s m s nh h ng nh th nào đ n ữ vi c th c hi n nh ng m c tiêu đó. ộ Xây d ng m t gia đình yêu th ng và hoà thu nậ : K t b n trong tu i v thành niên dù quan ọ c vai trò giáo tr ng nh ng không th thay th đ ụ ủ ự ủ d c c a gia đình. Gia đình v i vai trò tích c c c a ầ ẹ cha m và các thành viên khác t o ra không khí đ m ấ Rèn luy n tính cách c ổ ị ế quy t đoán: ị ả ng ngh , b o v và bi u l cách c ự ả ể ướ mình, không c n tr mình không mu n, dám th ng th n kh ố C n có m i quan h t tin c y.ậ ớ ng: i cùng chí h K t b n v i nh ng ng ớ i cũng l a ch n hành vi Nh t là v i nh ng ng ổ ị ki m ch nh mình vì tu i v thành niên v n có ườ ạ ấ ẽ ỗ ữ ụ ả i b n y s h nhi u xúc c m tình d c, nh ng ng ế ị tr cho quy t đ nh l a ch n c a mình. ỗ Có r t nhi u ề ấ ả Tránh nh ng hoàn c nh cám d : ạ ư ế ờ ố ơ ộ c h i cám d trong đ i s ng nh ti p b n khác ử ả ớ gi i trong phòng riêng, nh y trong các cu c vui, th ẻ ị ụ xem phim kích d c vì tò mò... C n giúp b n tr v ể c nh ng hoàn c nh đó đ thành niên nh n bi
ế ướ t tr
ữ
ươ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 17 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ọ ớ
ả
ạ
ế
ớ
ụ
ứ
ệ ồ
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ạ
ượ
ố ạ
ữ ữ
ượ
v ng đ
ữ ủ ủ ự
ọ
ệ ng ti n gi
ữ ề
ạ ả ủ
ố ố
ộ ố M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi tránh tham gia. ử u và th dùng các lo i ma túy: Không u ng r ả ứ vì nh ng lo i này làm suy gi m ch c năng suy xét lý ạ trí c a não, làm cho các b n khó gi c ý ử ụ chí c a mình sau khi đã s d ng chúng. ả ươ i trí có tính L a ch n nh ng ph giáo d c:ụ Có nhi u lo i sách báo, phim nh... đã tô ả ạ ồ h ng, lãng m n hóa tình yêu, không mô t trung ả ữ ự ậ th c h u qu c a nh ng l
ả i s ng buông th .
Ế IV – K T QU Ả:
ế ạ ế ệ ứ ụ
ỏ ả ứ ở ớ ớ i tính vào các ti ớ 4 l p 11 (A1,2,6,7), v i 10 câu h i cũ, thu đ t d y, tôi ượ c
ệ ồ ự Sau khi th c hi n vi c l ng ghép ki n th c giáo d c gi ế ạ ế ti n hành kh o sát l i ki n th c ả ư ế k t qu nh sau: 1 Câu 81,4 Đúng 18,6 Sai 2 83,7 16,3 4 61,9 38,1 6 85,2 14,8 5 79 21 3 87 13 7 84,7 15,3 8 98,5 1,5 9 91,4 8,6 10 88,5 11.5
ề ớ ụ ươ ố ố ng đ i t t, các em có
ứ ủ ệ ả i và an toàn tình d c t ố ượ ư ậ Nh v y nh n th c c a các em v gi ả kh năng t ậ ự ả b o v b n thân, kĩ năng s ng đ c nâng lên.
Ọ Ệ Ế V – BÀI H C KINH NGHI M KI N NGH Ị:
ọ ệ 1. Bài h c kinh nghi m:
ỉ ộ ư ữ
ồ
ờ ạ ầ ư ỹ ưỡ ng v n i dung l ng ghép thì ch n ch n k l ủ ắ ư t m c tiêu c a mình trong giáo d c chuyên môn cũng ấ ươ đ i, m t ộ ố ng ệ ể ự ắ có th th c hi n ố ụ ỹ nh giáo d c k năng s ng
ề ầ
ộ ễ ộ
ứ ế ụ ớ i ẹ t h c, ch nên làm sao vi c giáo d c di n ra m t cách nh nhàng ụ ẫ ng d ng ụ là đi u c t lõi d n đ n thành công, luôn ỉ ế ọ t h c, đây
ấ lâu”.
ị Nh ng n i dung t m th i phân chia nh trên ch mang tính ch t t ề ộ giáo viên có đ u t ụ ụ ố t ọ cho h c sinh. ể ư Tuy nhiên, không nên quá tham lam đ đ a quá nhi u n i dung c n giáo d c gi ệ ộ ế ọ tính trong m t ti ặ ề ề ố và đ u đ n qua các ti ư ầ ậ “m a d m th m ế chi n thu t ế 2 Ki n ngh :
ươ ố ợ ườ ụ ữ ớ ng trình giáo d c gi
ầ ự ể ữ
i tính c n s ph i h p gi a nhà tr ạ ụ ầ ẹ ố ợ ươ ự ẽ ẻ ộ ớ ng, gia đình và xã Các ch ố ộ h i. Cha m , th y cô, y bác sĩ, đoàn th thanh niên, thông tin đ i chúng là nh ng đ i ượ t ng s ph i h p m t cách tích c c trong các ch ng giáo d c gi i tính cho tr .
ầ ượ ể
ữ ấ ế ả ầ ườ ớ ữ
ế ươ ụ ở ẻ ị ế ộ ỹ ệ ng trình hu n luy n cho các đ i t tr v thành niên, bi
ế ỏ ở ị ứ ệ
ứ ạ ệ ậ ả ỉ
ộ ế ườ ể mà đòi h i c xã h i, các t
ỏ ả ự ố ợ ộ ệ ấ ư c nh ng k năng đ tham v n chính xác và có Vì h u h t ng i l n ch a có đ ấ ề ố ượ ệ ng trên v các v n hi u qu , c n có nh ng ch ở ề đ liên quan đ n tình d c t cách giao ti p m t cách c i m , ả ả ớ ẻ ọ chân thành, tôn tr ng và có hi u qu v i tr . Chăm sóc s c kh e sinh s n v thành ụ ủ ệ ị ế nh , vì v y đây không ph i ch là nhi m v c a niên là m t công vi c ph c t p và t ề ổ ứ ngành y t ch c chính quy n, đoàn th , nhà tr ng và gia đình cùng ph i h p th c hi n.
Ế Ậ : VI K T LU N
ộ ố ữ ể ế
ạ ằ ừ ẻ ị ề ụ ẽ ườ ấ M t s quan đi m lo ng i r ng n u cung c p cho tr v thành niên nh ng thông tin ệ ng tình d c s vô và giúp chúng phòng ng a có thai và các b nh lây truy n qua đ
ữ
ươ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 18 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ả
ạ
ứ
ộ ố
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ớ
ệ ồ ẻ ề ướ
ế ạ ộ c cho th y hoàn toàn ng
ớ ườ ở ươ ẩ ấ nhi u n ng trình giáo d c gi
ế ừ ượ ạ ổ ứ c l i. T ch c y t ề ướ ọ ở nhi u n ng h c c, t ạ ộ ả ễ ơ
ệ ệ
ớ ệ ụ ạ ộ ụ ạ ộ ừ ụ ớ i tính tr
ụ ạ ộ c vào tu i ho t đ ng tình d c. Các b
ế ổ ạ ộ ộ
ể ể ậ ự
ừ ẻ ể ụ ề ệ ầ
ụ ớ ố ở ả ạ ừ ố ỡ ế ế ề t v tình d c, v ơ ữ t nh ng n i có th
ắ ầ ạ
ể ộ ố ứ ụ ướ i tính giúp tr
ơ ấ ụ ờ ể ẻ ị ượ ấ ộ
ế ệ ể
ỹ ệ ẽ ướ ế ị ế ứ ữ ị
ạ ắ
ọ ưở ề ứ ị ề ượ ệ ấ ng thành, có đ đi u ki n v s c kh e, v t ch t, đ
ấ
ơ ể ẩ ề ự ổ ề ạ ữ ị
ề ế ự
ệ ề ế ủ ậ ấ ơ ấ ể ề ệ ệ
ọ ớ ụ ớ M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi ự ế ụ ớ ụ tình thúc đ y tr có ho t đ ng tình d c s m và b a bãi. Tuy nhiên, th c t giáo d c ả ế ế ớ i đã kh o th gi i tính gi ấ ấ ả ề i tính tr sát 19 ch t c đ u cho th y ụ ụ ẻ ị t cách tr v thành niên có ho t đ ng tình d c tr h n, gi m ho t đ ng tình d c, bi ả ẩ ộ ử ụ s d ng các bi n pháp ng a thai m t cách hi u qu , và hoàn toàn không thúc đ y ự ướ ơ ề ẻ c tr có ho t đ ng tình d c s m và nhi u h n. Nên th c hi n giáo d c gi ế ự ẽ ướ ẻ ướ c tích c c này s giúp khuy n khi tr b ụ ạ ẻ t cách sinh ho t tình d c m t cách an khích tr không ho t đ ng tình d c s m và bi ả các em. Đ th t s giúp đ thi u niên ngăn toàn, gi m thi u thai ngoài ý mu n ề ng a có thai ngoài ý mu n, c n ph i t o đi u ki n cho tr hi u bi ể ế nguy c có thai, cách th c ngăn ng a có thai ngoài ý mu n, và bi ụ ề c khi chúng b t đ u sinh ho t tình d c. tham v n v tình d c tr ụ ề ự ẻ ị ớ v thành niên có m t quan đi m tích c c v tình d c, Giáo d c gi ồ c thái đ và đ ng th i cung c p các thông tin và k năng đ tr v thành niên có đ ủ ề ữ t và có trách nhi m v nh ng quy t đ nh c a mình. Vi c chăm hành vi đúng, hi u bi ả ỏ ng các em đ n nh ng suy nghĩ, đánh giá, sóc s c kh e sinh s n v thành niên s h ể ế ự ế l a ch n đúng đ n trong tình b n, tình yêu đ ti n đ n hôn nhân khi c th đã hoàn ậ ỏ ủ ề c chu n b v tinh toàn tr ẽ ệ ệ ố ầ th n cho vi c sinh con và nuôi con trong đi u ki n t t nh t. Chính đi u này s là ự ể ề ả n n t ng đ xây d ng nên nh ng gia đình h nh phúc, đóng góp vào s n đ nh và ộ ủ ồ ph n vinh c a xã h i. ắ ắ ự Trong quá trình th c hi n đ tài ch c ch n còn r t nhi u thi u sót v y r t mong s ồ quan tâm đóng góp ý ki n c a các đ ng nghi p đ đ tài hoàn thi n h n.
Ệ VII – TÀI LI U THAM KH O Ả :
ứ ộ
ồ ưỡ ữ ụ ụ ỹ ọ ế ể ư ứ ủ ỏ ầ ố
ị ụ ổ ố
ệ ng giáo viên môn sinh h c( B giáo d c – Vũ Đ c L u ch biên). Tài li u b i d ề ệ Tài li u nh ng đi u giáo viên c n bi t đ giáo d c k năng s ng và s c kh e sinh ả s n v thành niên – T ng c c dân s năm 2009. ọ Sách giáo khoa sinh h c 11 nâng cao. ọ Sách giáo viên sinh h c 11 nâng cao. ạ Các thông tin trên m ng CNTT
Biên Hòa tháng 5 – Năm 2011
Ồ
ƯỜ Ự Ệ NG I TH C HI N
ị ườ
ữ
ơ
Ệ
ng THPT Nguy n H u C nh
ị Ủ ự Ộ ả Đ c l p T do H nh phúc
ươ D ng Th Oanh Ộ C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM Ở S GD&ĐT Đ NG NAI ạ ộ ậ ễ Đ n v :Tr
Ậ
Ế
Ệ
Ế
PHI U NH N XÉT, ĐÁNH GIÁ SÁNG KI N KINH NGHI M
ữ
ươ
ễ ng THPT Nguy n H u C nh
ả 19 GV: D ng Th ị
ườ Tr Oanh
ệ ồ
ộ ố
ế
ọ ớ
ạ
ả
M t s kinh nghi m l ng ghép ki n th c giáo d c gi
i tính trong gi ng d y môn sinh h c l p 11
ụ ọ
ứ ớ Năm h c:2010 2011
M T S KINH NGHI M L NG GHÉP
ế
Ệ Ụ
Ứ
Ớ
ệ : Tên sáng ki n kinh nghi m Ộ Ố Ồ Ế KI N TH C GIÁO D C GI Ạ
Ả
I TÍNH Ọ Ớ
TRONG GI NG D Y MÔN SINH H C L P 11
ọ ươ ị : ơ Đ n v (T ): ả D ng Th Oanh ị ổ Sinh
ọ ộ ươ ụ ạ
ụ H và tên tác gi Lĩnh v c:ự ả Qu n lí giáo d c Ph ươ Ph ng pháp d y h c b môn: ự ng pháp giáo d c Lĩnh v c khác:
ớ ừ ả ả ế ổ 1 – Tính m i:ớ ả Có gi ả Có gi ớ i pháp hoàn toàn m i: i pháp c i ti n, đ i m i t i pháp đã có gi
ả
ệ ể ụ ả
ể ặ ổ ệ
ệ ơ ị
ả ể ụ ả i pháp đã có và đã tri n khai áp d ng nh ng gi
ệ ơ ả ệ 2 Hi u qu : ụ ớ Hoàn toàn m i và đã tri n khai áp d ng trong toàn nghành có hi u qu cao ớ ừ ữ ả ế Có tính c i ti n ho c đ i m i t i pháp đã có và đã tri n khai áp d ng nh ng gi ả trong toàn nghành có hi u qu cao ể ớ ụ Hoàn toàn m i và đã tri n khai áp d ng trong đ n v có hi u qu cao ặ ổ ả ế ớ ừ ữ Có tính c i ti n ho c đ i m i t ả ị trong đ n v có hi u qu
ụ
ọ ạ ệ ậ ứ ố ị c các lu n c khoa h c cho vi c ho ch đ nh đ i, chính sách
ố
ễ ự ụ ệ ế ả ị
ư ễ
ự ế ạ ượ ụ ụ ệ ệ ả ặ ạ ả đ t hi u qu ho c có kh năng áp d ng đ t hi u
ạ
ứ ả i pháp khuy n ngh có kh năng ng d ng th c ti n, d th c hi n ộ ố ố c áp d ng tronh th c t ộ ố ả 3 Kh năng áp d ng: ấ ượ ườ Cung c p đ ng l ạ T t Khá Đ t ự ễ Đ a ra các gi và d đi vào cu c s ng ạ T t Khá Đ t Đã đ ả qu trong ph m vi r ng ạ T t Khá Đ t
Ậ Ủ ƯỞ Ủ Ổ
ọ Ơ Ị NG Đ N V XÁC NH N C A T CHUYÊN MÔN TH TR ấ ọ (Kí tên và ghi rõ h tên) (Kí tên, ghi rõ h tên và đóng d u)