1/38
MỤC LỤC
NỘI DUNG
TRANG
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
2
1. Lý do chọn đề tài
2
2. Mục tiêu nghiên cứu
5
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
6
1. Thực trạng của vấn đề cần giải quyết
6
a) Thuận lợi
6
b) Khó khăn
6
2. Nội dung nghiên cứu, giải pháp thay thế
7
2.1. Giải pháp 1: Trẻ biết tập trung trong giờ hoạt động âm
nhạc.
7
a) Xây dựng môi trường lớp học phù hợp với hoạt động giáo
dục âm nhạc.
7
b) Lựa chọn bài hát, bản nhạc phù hợp với trẻ và từng thời
điểm nhằm khơi gợi cảm xúc cho trẻ.
16
2.2. Giải pháp 2: Trẻ biết thể hiện cảm xúc, mạnh dạn, tự tin
và hứng thú khi tham gia hoạt động âm nhạc và ở mọi lúc
mọi nơi.
24
a) Trẻ biết thể hiện cảm xúc, mạnh dạn, tự tin và hứng thú
khi nghe nhạc, nghe hát.
25
b) Thể hiện cảm xúc, mạnh dạn, tự tin và hứng thú khi dạy
hát.
26
c) Thể hiện cảm xúc, mạnh dạn, tự tin và hứng thú khi vận
động theo nhạc.
29
d) Thể hiện cảm xúc, mạnh dạn, tự tin và hứng thú khi chơi
trò chơi âm nhạc.
30
e. Thể hiện cảm xúc, mạnh dạn, tự tin và hứng thú khi hoạt
động âm nhạc mọi lúc mọi nơi.
30
f. Hoạt động buổi chiều và hoạt động theo ý thích của trẻ
34
g. Thông qua ngày hội ngày lễ .
34
3. Đánh giá đề tài
34
a. Đối với trẻ
34
b. Đối với giáo viên
35
c. Đối với phụ huynh
36
4. Tổ chức thu thập minh chứng
37
III. KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ
39
1. Kết luận
39
2/38
2. Khuyến ngh
39
* Tài liệu tham khảo
41
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phối hợp âm thanh theo những quy
luật nhất đnh, gắn bó mật thiết với đời sống con người, nó có sức hấp dẫn kì lạ,
có tác động mạnh mẽ, làm cho cuộc sống của con người tốt đẹp hơn, trong sáng
hơn. Âm nhạc được bắt nguồn từ những âm thanh trong cuộc sống, phản ánh
những tình cảm của con người, những tư tưởng, trí tuệ của con người và có tác
động mạnh mẽ đến cảm xúc của bao người khác. Làm rung động những tình
cảm lắng đọng trong tâm hồn, chắp cánh cho sức tưởng tượng bay bổng. Nghệ
thuật âm nhạc rất phổ biến, nó giúp mọi người nhận thức và yêu cuộc sống hơn,
đem lại cho con người những cảm xúc về thẩm mĩ.
Âm nhạc có tính gắn bó chặt chẽ và logic, diễn ra trong khoảng thời gian
nhất đnh để thể hiện những tư tưởng, tình cảm của con người. Vì vậy khi nhắc
đến hai từ âm nhạc có lẽ mọi người không thể nào diễn tả được, âm nhạc mang
một nét gì đó của văn thơ, của những cảm xúc sâu lắng, trầm bổng, đồng điệu
hoặc du xoa. Nhà soạn nhạc Nguyễn Thanh Hải viết.“Âm nhạc có rất nhiều thể
loại có rất nhiều cách để lột tả những tâm trạng của bất cứ con người nào.
Không ai có thể khẳng định mình luôn thấu hiểu mọi lĩnh vực cũng như mọi
phong cách của âm nhạc, vì ai trong số chúng ta cũng hiểu rằng. Âm nhạc quá
rộng để cuộc sống của một đời người thấu hiểu hết trọn vẹn…”
Âm nhạc là nhu cầu cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được
đối với đời sống con người, là ngôn ngữ chung của nhân loại. Nếu cuộc sống
mà thiếu âm nhạc thì chẳng khác gì thiếu ánh sáng mặt trời. Đặc biệt đối với trẻ
mầm non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi,
trong trẻo của các tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng tâm
hồn trẻ. Qua đó, làm cho tâm hồn trẻ hưng phấn hơn, những phản ứng xúc cảm,
3/38
những biểu hiện sinh động của trẻ khi nghe thấy âm thanh đã khẳng đnh rằng,
có thể cho trẻ làm quen với nghe nhạc, nghe hát từ những tháng tuổi đầu tiên, đó
là con đường hoàn thiện tích cực trong việc giáo dục trẻ về nhiều mặt: “Đức-
Trí-Thể-Mỹ...”. Nhà sư phạm V.Xu-khôm-lin-xki đã đánh giá cao hiệu quả giáo
dục toàn diện của âm nhạc: “Chất lượng công việc giáo dục trong một nhà
trường được xác định phần lớn bởi mức độ hoạt động âm nhạc trong hoạt động
của nhà trường đó”. Bởi lẽ những ấn tượng về cái đẹp của các bài hát mà trẻ
tiếp nhận được không chỉ khơi dậy ở trẻ những xúc cảm chân thực đầu tiên về
âm nhạc, mà còn được giữ mãi trong tâm hồn trẻ, theo suốt cuộc đời trẻ.
Âm nhạc có thể giúp mỗi người chúng ta nói chung và trẻ em nói riêng
cảm thấy thư thái, nhẹ nhàng thì nó cũng sẽ có tác dụng tương tự đối với trẻ nhỏ.
Nhiều nhà nghiên cứu cho thấy âm nhạc kích thích sự phát triển toàn diện về trí
tuệ và tâm hồn của trẻ, thậm chí còn giúp trẻ sinh non phát triển tốt về thể chất.
Âm nhạc đối với trẻ thơ dường như là một thế giới kì diệu đầy cảm xúc. Bên
cạnh đó nhà soạn nhạc người Đức Robert Schumann đã từng phát ngôn rằng:
“Nhiệm vụ cao quý nhất của âm nhạc là chiếu sáng vào những cõi sâu thẳm
trong trái tim mỗi người”. Chính những cái bắt đầu ấy dường như đã đưa mỗi
tâm hồn trẻ thơ hòa vào âm nhạc, vào một thế giới kì diệu đầy cảm xúc.
Đối với trẻ, âm nhạc là một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc, âm nhạc tác
động vào con người ngay từ khi còn nằm trong nôi, khi được nghe tiếng ru à ơi
của mẹ. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với
âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu với trẻ. Âm nhạc còn kích thích sự phát triển
toàn diện về trí tuệ, tâm hồn của trẻ, góp phần giáo dục tình cảm thẩm mỹ, cách
giao tiếp, ứng xử, thậm chí còn giúp trẻ phát triển về thể chất khi trẻ sinh non,
còn được coi như một phương tiện giáo dục phát triển toàn diện nhân cách cho
trẻ.
Trong âm nhạc lời ca và giai điệu của bài hát, bản nhạc sẽ giúp đứa trẻ có
những rung cảm mạnh mẽ. Từ đó, trẻ biết cảm nhận tác phẩm và trải nghiệm
những cảm xúc, ý nghĩ của mình để dần biết khám phá sự đa dạng của cuộc
sống. Vì vậy, có thể nói đối với trẻ thơ, âm nhạc là nguồn sữa nuôi dưỡng thế
4/38
giới tinh thần và có vai trò vô cùng quan trọng trong giai đoạn ở trường mầm
non.
Trong trường mầm non ca hát là một hoạt động được thực hiện thường
xuyên liên tục và được lồng ghép trong các hoạt động của trẻ, là cầu nối giữa
hoạt động này với hoạt động khác, là nguồn tạo hứng thú mạnh mẽ nhất để trẻ
tham gia vào các hoạt động. Ở lứa tuổi này, trẻ thích được nghe nhạc, nghe hát
và tham gia vào hoạt động âm nhạc. Trẻ vui vẻ, thích thú chú ý lắng nghe nhạc,
có thể phân biệt độ cao, thấp, to, nhỏ của âm thanh. Trẻ cảm thụ vài nét nhạc và
hát theo người lớn, biết thể hiện cảm xúc âm nhạc như vẫy tay, lắc lư, nhún
nhảy... Qua quá trình trẻ tiếp xúc và hoạt động với âm nhạc như nghe nhạc, nghe
hát, trẻ cảm thụ giai điệu bản nhạc, bài hát, hưởng ứng, lắc lư, vỗ tay, nhún,
nhảy múa theo, các trò chơi âm nhạc, nhạc cụ, vận động theo nhạc… sẽ hình
thành ở trẻ những yếu tố nhân cách về phát triển thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể
lực. Tuy nhiên, khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ không thể tự phát triển, mà
cần phải trải qua một quá trình thường xuyên, liên tục hoạt động, đó là: “Học
bằng chơi – Chơi mà học”
Vậy phát triển cảm xúc cho trẻ thông qua hoạt động âm nhạc có ý nghĩa
hết sức quan trọng, làm phong phú thêm đời sống tinh thần của trẻ. Lời ca và
giai điệu của bài hát, bản nhạc sẽ giúp đứa trẻ có những rung cảm mạnh mẽ. Từ
đó trẻ biết cảm nhận tác phẩm và trải nghiệm những cảm xúc, ý nghĩ của mình
để dần biết khám phá sự đa dạng của cuộc sống, là nền tảng giúp trẻ phát triển
toàn diện hơn sau này, và là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục
khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm
sóc, giáo dục trẻ.
Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một
bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là
nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện
thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận
không thể tách rời với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. Giai đoạn trẻ ở trường
mầm non chúng ta có thể phát triển cảm xúc cho trẻ thông qua nhiều hoạt động
5/38
khác nhau. Trong đó, việc phát triển cảm xúc, thẩm mỹ cho trẻ qua hoạt động
âm nhạc làm phong phú thêm đời sống tinh thần, có ý nghĩa hết sức quan trọng
đối với trẻ.
Bản thân tôi là một giáo viên mầm non, luôn tâm huyết với nghề đã chọn
cho cuộc đời mình, nghề nuôi dạy trẻ. Nhiều năm được ban giám hiệu phân công
chăm sóc giáo dục các cháu ở tuổi nhà trẻ. Tôi nhận thấy ở độ tuổi này trẻ tuy
còn non nớt nhưng tâm sinh lý phát triển rất nhanh và mạnh nếu có những tác
động tốt, tích cực và phù hợp. Tuy nhiên ở nhóm 24-36 tháng tuổi do tôi phụ
trách, mức độ thể hiện cảm xúc ở trẻ chưa đồng đều, một số trẻ khả năng tập
trung chưa cao. Có trẻ mạnh dạn, say mê, thích thú với hoạt động âm nhạc,
nhưng đa số trẻ chưa thích nghe hát, nghe nhạc, còn thờ ơ, nhút nhát, không
hứng thú. Ngoài ra cơ quan phát âm của trẻ chưa thực sự hoàn chỉnh, âm phát ra
yếu, chưa rõ, hơi thở ngắn, nông và đặc biệt sự phối hợp giữa tai nghe và giọng
chưa thật chủ động, chưa thể hiện được cảm xúc của các tác phẩm.
Một trong những nguyên nhân là do việc tổ chức hoạt động âm nhạc của
tôi vẫn còn sơ sài, chưa chú trọng đến vấn đề phát triển cảm xúc âm nhạc cho
trẻ, phần lớn tổ chức với hình thức còn rập khuôn, máy móc chưa linh hoạt, sáng
tạo. Đôi khi tôi hát cho trẻ nghe có lúc còn chênh giọng, sai cao độ, trường độ
của bài hát, lựa chọn thời điểm lồng ghép, tích hợp trong ngày chưa hiệu quả,
chưa thực sự tạo hứng thú cho trẻ nên kết quả mang lại cho trẻ còn chưa cao.
Chính vì những lí do trên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Thông qua hoạt
động âm nhạc, giúp trẻ phát triển cảm xúc tại lớp 24-36 tháng tuổi” nhằm
góp phần nâng cao chất lượng trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ mầm
non.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Xây dựng kế hoạch tổ chức giáo dục hoạt động âm nhạc phù hợp với trẻ
24-36 tháng tuổi và khả năng phát triển cảm xúc của trẻ, sưu tầm và sáng tạo,
thay đổi hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục âm nhạc, giúp trẻ phát huy
tính tích cực, tự tin, mạnh dạn hơn. Bên cạnh đó giúp trẻ hứng thú hơn trong các
hoạt động âm nhạc