PHẦN I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn sáng kiến
Như chúng ta đã biết di sản văn hóa truyền thống của Việt Nam rất nhiều
loại nh khác nhau, rất đa dạng phong phú như: Âm nhạc, câu đố, thơ ca,
, ca dao, đồng dao, trò chơi dân gian ... nhiều loại nh khác nữa. Trong
đó thể nói rằng Đồng dao” một di sản văn hóa quý báu của dân tộc. Nó
được kết thành qua quá trình lao động, sản xuất và sinh hoạt của con người, trong
đó tích tụ c trí tuệ niềm vui sống của con người. Đặc biệt đối với trẻ em,
Đồng dao với những xúc cảm đặc biệt mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều
thú vị bổ ích, đồng thời thể hiện được nhu cầu giải trí, vui chơi, được chia sẻ
niềm vui chơi của các em với bạn bè, với những người xung quanh và cộng đồng,
đưa các em về với thế giới tuổi thơ với đúng nghĩa của Tuổi thơ đầy sự hồn
nhiên trong sáng”. làm cho thế giới xung quanh của các em đẹp hơn rộng
mở hơn, tuổi thơ của các em sẽ trở thành kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời,
đi đâu về đâu hình bóng cây đa, bến nước, con đò với hình ảnh đàn em nhỏ nô đùa
với các trò chơi dân gian không thể phai mờ. Không những thế đồng dao nhằm
làm giàu nguồn tình cảm phát triển trí tuệ ngôn ngữ cho các em đặc biệt trẻ
4- 5 tuổi. Chính vậy đồng dao rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu, tổ chức
trong trường mầm non.
Những câu hát nnghê nghĩa hay nghĩa nhưng chứa đựng một
tâm hồn trong trẻo, một cái nhìn hồn nhiên trước cuộc đời, những đêm trăng sáng,
các em thường tập trung để chơi những trò chơi; Rồng rắn lên mây;chi chi chành
chành; tập tầm vông...với những lời đồng dao thật vui, tôi muốn các em được
sống với những trò chơi dân gian gắn liền với những khúc đồng dao đậm nét quê
hương Việt Nam ấy. Đúng như lời của một giáo Giám đốc bảo tàng dân tộc
Việt Nam đã nói: “Cuộc sống của trẻ em không thể thiếu những trò chơi chứa
đựng cả nn văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Đồng dao không
chỉ chắp cánh cho tâm hồn tr, giúp trẻ phát triển duy sáng tạocòn giúp trẻ
hiểu về bạn bè, tình yêu gia đình, quê hương đất nước. Ngày nay, các em đang
sống trong nền kinh tế phát triển, chỉ làm quen với máy móc và không một
khoảng thời gian chơi cũng một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không
được làm quen và học những bài đồng dao, ca dao nó đang ngày càng bị mai một
lãng quên không chỉ các thành phố còn các vùng quê. thế giúp các
em hiểu và quay về nguồn với các bài đồng dao là một việc làm cần thiết. Là giáo
viên mầm non, trực tiếp chủ nhiệm lớp mẫu giáo 4-5 tuổi, tôi luôn trăn trở mình
phải làm gì? làm như thế nào? Để đưa đồng dao đến với trẻ đạt hiệu quả.
Chính vậy tôi đã đi sâu nghiên cứu, học hỏi bạn đồng nghiệp và mạnh dạn
thực thi đề tài: Một số biện pháp dạy trẻ học đồng dao tại lớp mẫu giáo 4-5
tuổi B trường Mầm non Đồng Phúc”
1
2. Mục đích nghiên cứu:
- Nhằm nâng cao chất lượng dạy đồng dao cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi. Thông
qua những bài đồng dao ca dao trẻ biết yêu quê hương, đất nước, con người Việt
Nam.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Một số biện pháp dạy trhọc đồng dao tại lớp mẫu giáo 4-5 tuổi A trường
Mầm non Đồng Phúc
4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Nghiên cứu sở luận thực tiễn về Một số biện pháp dạy trẻ 4-5 tuổi
học đồng dao ở trường mầm non Đồng Phúc”.
- Khảo sát thực trạng về việc học đồng dao của trẻ mẫu giáo ở lớp 4-5 tuổi A
tại Trường Mầm non Đồng Phúc.
- Đưa ra một số biện pháp hữu hiệu dạy trẻ 4-5 tuổi học đồng dao.
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp quan
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp so sánh, phân tích tổng hợp
- Phương pháp kiểm tra đánh giá
- Phương pháp thực hành.
PHẦN II. PHẦN NỘI DUNG
1. Một số vấn đề có liên quan.
Văn học dân gian là nguồn suối không cạn trong kho tàng văn học Việt Nam,
nguồn suối trong sạch đó là ngọn nguồn của sự sáng tạo mà mỗi con người đã tìm
về cội nguồn đó. Một trong những thể loại của văn học dân gian được các em yêu
thích coi đó một món ăn tinh thẩn không thể thiếu, đó “Đồng dao”. Đồng
dao là một thể loại thơ ca dân gian có tính chất tổng hợp dành riêng cho các em có
nội dung hình thức phản ánh phù hợp với tâm của trẻ. Trẻ thường xuyên
xướng lên trong lúc vui chơi, những câu hát đồng dao đó được trẻ em vô cùng yêu
thích.
Dạy trẻ học đồng dao còn một trong những nội dung thực hiện phong trào
thi đua: “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Bởi vì, lời đồng dao
kết hợp vớic trò chơi dân gian không những góp phần rất lớn trong việc luyện
phát âm, còn rèn kỹ năng đọc cho trẻ, giúp trẻ phát triểnduy, sáng tạo,còn
2
giúp các em hiểu về tình bạn, nh yêu gia đình, quê hương, đất nước. Chính
vậy, đồng dao rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu trong các trường mầm non
tùy theo lứa tuổi của trẻ. Nhưng làm thế nào? Để đưa các bài đồng dao đến với tr
thực sự hiệu quả, lôi cuốn hấp dẫn được trẻ, một bài toán khó đối với
giáo mầm non.
2. Thực trạng
2.1. Thuận lợi:
- Nhà trường luôn được sự quan tâm trực tiếp của lãnh đạo phòng Giáo dục
Đào tạo Yên Dũng các cấp lãnh đạo chính quyền địa phương, sự quan tâm
hỗ trợ của các ban ngành đoàn thể và hội phụ huynh học sinh trong hoạt động của
nhà trường. Ban giám hiệu chỉ đạo sâu sát đều tay. Đội ngũ giáo viên nhà trường
trẻ, khoẻ, tận tuỵ, tâm huyết với nghề, yêu thương trẻ, luôn tinh thần trách
nhiệm trong mọi công việc, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
Bản thân tôi một giáo viên tích cực tham gia học tập nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vvà năng lực sư phạm cho bản thân, tạo lòng tin đối với các
bậc phụ huynh khi đưa trẻ đến trường.
- Luôn tìm tòi học hỏi các buổi chuyên đề sinh hoạt chuyên môn, qua dự gờ
đồng nghiệp, tài liệu sách báo, internet, để đúc rút kinh nghiệm trong quá trình
giảng dạy nhằm tìm ra cho mình những giải pháp tối ưu nhất.
2.2. Khó khăn:
- Thực tế trường mầm non cũng vẫn còn nhiều giáo viên chưa chú ý đến
việc dạy trhọc đồng dao tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian. Nguyên
nhân do nhiều giáo viên vốn kiến thức về đồng dao, ca dao các trò chơi dân
gian cũng còn hạn chế.
- Việc dạy trẻ học đồng dao và tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian còn
thiếu sự linh hoạt và tính sáng tạo cao.
- Thời gian dành cho trẻ học thuộc các bài đồng dao và chơi các trò chơi dân
gian chưa được nhiều, chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích hợp vào các hoạt động
mà thôi.
- Khả năng chú ý ghi nhớ chủ định của trẻ còn kém. Trẻ nhanh thuộc
nhưng lại chóng quên, hoặc dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự
rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng thú.
- Nhiều phụ huynh chưa quan tâm đến việc học của con em mình hay cho
con nghỉ học tự do. Một số trẻ nói ngọng, nói lắp chưa biết cách đọc diễn cảm,
thiếu tự tin, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động tập thể.
3
- Việc tìm kiếm những bài đồng dao mới phù hợp với từng chủ đề còn gặp
nhiều khó khăn.
Chính vậy để thực hiện sáng kiến này tôi đã tiến hành điều tra thực trạng
về kết quả trẻ học đồng dao và chơi các trò chơi dân gian tại lớp mình kết quả đạt
được như sau
* Kết quả điều tra thực trạng ban đầu về việc học các bài đồng dao của trẻ
đầu năm học 2016- 2017
Tổng số trẻ
trong lớp Chất lượng Số lựơng %
26 trẻ
Tốt 6 24
Khá 12 46
Đạt yêu cầu 5 19
Không đạt yêu cầu 3 11
Trước thực trạng trên, tôi cảm thấy rất lo lắng. Bản thân tôi luôn nghĩ xem
nên tìm ra những biện pháp nào để giúp cho trẻ đến với đồng dao một cách
hiệu quả nhất. nhiều phương pháp và biện pháp sử dụng trong khi dạy trẻ học
đồng dao nhưng tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp cơ bản sau:
3. Các biện pháp
3.1. Đọc cho trẻ nghe đồng dao thể hiện ngữ điệu, cử chỉ, điệu bộ, ánh
mắt.
Khi đọc cho trẻ nghe đồng dao, tôi luôn chú ý đọc đúng ngôn ngữ, ràng,
mạch lạc, đọc từ đầu đến hết bài, kết hợp với cử chỉ, điệu bộ.. sao cho phù hợp với
lời của bài đồng dao, đ truyền tải được nội dung của bài như: vui nhộn, hồn
nhiên, vui tươi, dỏm, hài hước tới trẻ em... Tôi chú ý đến nh chất nhịp điệu
của bài, chú ý đến kết cấu vòng tròn của bài ( nghĩa là đọc hết câu cuối của bài lại
đọc tiếp câu đầu. Cứ như thế vòng đi vòng lại không ngừng)
Ví dụ: Ông giẳng ông giăng
Xuống chơi với tôi
Có bầu có bạn
Có nắm cơm xôi
Có sao trên trời
Ông giẳng ông giăng
4
Với biện pháp này giúp cho trẻ cảm nhận được nh chất, nhịp điệu và nghệ
thuật trong bài đồng dao trẻ đang được học, tạo cho trẻ tâm lý thoải mái nhưng rất
thu hút trẻ khiến trẻ phải chú ý lắng nghe nhẩm theo từ đầu cho đến hết bài
đồng dao. Đây cũng là biện pháp thật sự thiết thực đối với trẻ.
3.2. Giới thiệu cho trẻ biết đồng dao và dạy trẻ đọc thuộc theo cô.
giới thiệu đồng dao cho trẻ bằng cách đọc cho trẻ nghe những bài đồng
dao “Tay đẹp”, “Con công hay múa”, “Gánh gánh gồng gồng”... và kết luận: đó là
những bài đồng dao thường được đọc trong lúc chơi. Ngoài những bài đồng dao
trên, còn ai thuộc những bài nào khác, trẻ có thể đọc tên những bài được học. Như
vậy, bước đầu đã hình thành những biểu tượng sơ đẳng về đồng dao.
đọc cả bài nhiều lần, trẻ sẽ ngấm dầntheo tôi không nên dạy đọc từng
câu, sẽ dẫn trẻ đến học vẹt.
Cho trẻ đọc nhiều lần đồng thanh theo (cả lớp cùng đọc) nhấn mạnh tính
chất bài ca hoặc vui tươi trong sáng, hoặc dỏm, hài hước... Với cách đọc
như thế, trẻ sẽ hứng thú thích đọc sẽ thuộc nhanh hơn. Sau một tuần dạy
đồng dao, tôi tiến hành thi đua giúp trẻ củng cố kiểm tra số lượng bài trẻ đã thuộc
trong tuần đó. Trung bình trong 1 tuần tôi dạy 2 –3 bài, 95% trẻ thuộc chơi rất
tốt. Những bài trẻ được học không thể nào qn vì được dạy trong quá trình có hệ
thống, logic đúng phương pháp, có nghệ thuật thu hút trẻ và đạt hiệu quả như giúp
trẻ phát triển về ngôn ngữ, trí tuệ và cũng qua các trò chơi trẻ còn được phát triển
về thể lực rất tốt.
Cả lớp đọc đồng dao cùng cô
5