ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN BA VÌ
TRƯỜNG MẦM NON KHÁNH THƯỢNG B
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số giải pháp ứng dụng phương pháp Steam trong các
hoạt động giáo dục cho trẻ 4 - 5 tuổi tại trường mầm non”
Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo
Tác giả: Phan Kim Oanh
Đơn vị công tác: Trường mầm non Khánh Thượng B
Chức vụ: Giáo viên
Năm học 2024 – 2025
2
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến.
Có một câu nói mà tôi luôn tâm đắc đó là: “Một đứa trẻ không phải là chiếc
lọ hoa để đổ đầy nước mà là một ngọn lửa cần được thắp sáng”. Chúng ta sẽ thắp
sáng ngọn lửa ấy bằng tất cả tình yêu thương và những gì tinh túy nhất. Song, để
một đứa trẻ phát triển hoàn thiện cả về thể chất, tâm hồn và nhận thức thì không
chỉ cần tình yêu thương mà còn cần có phương pháp giáo dục phù hợp. Tuy nhiên
việc áp dụng cách dạy học truyền thống trong hoạt động giáo dục khiến cho trẻ bị thụ
động do trẻ được giáo viên dạy trực tiếp và các hoạt động của trẻ đều là được cô giáo
phân chia nhiệm vụ, làm hạn chế sự tư duy và tự lập ở mỗi trẻ, đồng thời chưa chú ý tới
phát triển các kỹ năng cho trẻ như: Sử dụng các đồ dùng còn hạn chế, thông
thường, chưa có tính thực tiễn và ứng dụng cao. Trẻ phát triển gò bò trong môi trường
lớp học thiếu sự tương tác với môi trường bên ngoài. Quá trình hoạt động của trẻ chủ
yếu dựa trên lý thuyết, chưa có sự trải nghiệm, thực hành.
Những năm học gần đây, giáo dục của huyện Ba Vì nói chung và hầu hết
các trường mầm non trên địa bàn huyện Ba Vì nói riêng lựa chọn phương pháp
giáo dục Steam đưa vào thực hiện chương trình giáo dục trẻ. Giáo dục Steam chính
là phương pháp giáo dục phổ biến, tiên tiến nhất hiện nay. Là phương pháp giảng
dạy mà đó là sự tích hợp của 5 thành tố Science (Khoa học), Technology (Công
nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Art (Nghệ thuật), Maths (Toán học). Trên cơ sở đó,
Steam giúp phát triển tư duy và sự sáng tạo của trẻ, thúc đẩy năng lực tiềm ẩn bên
trong của mỗi đứa trẻ. Mặc dù bước đầu còn nhiều mới mẻ nhưng Steam đã có
những tác động rất tích cực, hiệu quả đến việc đổi mới phương pháp và nâng cao
chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ, ở đây trẻ thực sự trở thành trung
tâm của hoạt động dạy và học. Cũng không ngoại lệ Trường mầm non Khánh
Thượng B đã tích cực cập nhật, nắm bắt xu hướng giáo dục Steam, từng bước tìm
hiểu, nắm bắt, khám phá và đưa vào làm quen, vận dụng Steam vào trong các hoạt
động giáo dục trẻ như: Trang trí trong và ngoài lớp, bố trí đồ dùng, đồ chơi, góc
Steam hợp lý với nhiều đồ dùng đa dạng, sinh động, dễ tìm, dễ thấy, dễ sử dụng để
thu hút trẻ. Khi tổ chức các hoạt động theo hướng Steam, dưới sự hướng dẫn của
giáo viên, trẻ rất say mê, hứng thú, chủ động, tích cực tham gia. Điều này chứng tỏ
hiệu quả thực sự của mô hình giáo dục này.
Giáo dục Steam có thể tạo ra những con người đáp ứng được nhu cầu công
việc của thế kỷ mới có tác động lớn đến sự thay đổi nền kinh tế đổi mới, không
phải là những cách đào tạo những bí quyết học cao siêu để dạy trẻ thành tài, thành
những nhà toán học, khoa học vĩ đại... mà phương pháp này sẽ phát triển các kỹ
3
năng cho trẻ để chúng có thể sử dụng trong cuộc sống tương lai, đặc biệt với môi
trường công nghiệp hóa, hiện đại hóa như hiện nay.
Là một người giáo viên mầm non, tôi luôn muốn tạo cơ hội cho trẻ được trải
nghiệm, khám phá kiến thức để trẻ được thỏa sức sáng tạo cũng như mạnh dạn, tự
tin giao tiếp và chủ động hơn trong các hoạt động. Đó cũng chính là lí do tôi chọn
đề tài: “Một số giải pháp ứng dụng phương pháp Steam trong các hoạt động giáo
dục cho trẻ 4 - 5 tuổi tại trường mầm non”
2. Mục tiêu của đề tài sáng kiến.
Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích:
Cho trẻ làm quen với phương pháp giáo dục Steam để trẻ được tham gia
hoạt động với sự tích hợp của năm lĩnh vực: Khoa học- Công nghệ- Kỹ thuật-
Nghệ thuật và toán học.
Tìm ra các giải pháp ứng dụng phương pháp Steam trong các hoạt động giáo
dục cho trẻ 4- 5 tuổi tại trường mầm non.
3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu.
* Thời gian thực hiện đề tài:
+ Từ tháng 9/2024 đến tháng 10/2024: Khảo sát điều tra nắm được thực
trạng, tìm hiểu nguyên nhân.
+ Tháng 11/2024: Nghiên cứu cơ sở lí luận của đề tài.
+ Từ tháng 12/2024 đến tháng 02/2025: Thực hiện các giải pháp.
+ Tháng 3/2025: Kiểm tra, tổng kết, viết đề tài.
* Đối tượng nghiên cứu:
Trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi ở trường mầm non nơi tôi đang công tác với tổng số
12 học sinh.
* Phạm vi nghiên cứu:
Tại lớp mẫu giáo 4 - 5 tuổi tôi đang chủ nhiệm với tổng số 12 học sinh.
II. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
1. Hiện trạng vấn đề.
Trẻ mầm non chính là những chủ nhân tương lai của đất nước. Chúng cần
được đào tạo bài bản ngay từ khi bước vào độ tuổi đi học, nhất là trong xã hội hiện
đại như ngày nay khi mà những vấn đề và thách thức mới đòi hỏi phải giải quyết
được bằng những biện pháp mới, tư duy mới, sáng tạo mới. Chính vì vậy, chúng ta
cần giúp trẻ đánh thức và khơi dậy sự sáng tạo, hình thành kỹ năng tư duy mới cho
thế hệ mai sau.
“Ứng dụng phương pháp Steam trong các hoạt động giáo dục” là mang khoa
học, công nghệ, kĩ thuật, nghệ thuật và toán học đến với trẻ một cách đơn giản, nhẹ
4
nhàng với những đồ dùng, vật liệu gần gũi giúp trẻ thấy những điều thú vị trong
mỗi hoạt động. Từ đó, giúp phát triển tư duy và sự sáng tạo của trẻ một cách toàn
diện, thúc đẩy tối đa năng lực tiềm ẩn bên trong của mỗi trẻ. Việc tổ chức hoạt động
học cho trẻ áp dụng phương pháp Steam trong trường mầm non đã được giáo viên
thực hiện và đạt được kết quả nhất định. Tuy nhiên kiến thức về phương pháp
Steam của một số giáo viên còn nhiều hạn chế, việc áp dụng Steam còn mới mẻ với
một số giáo viên và chưa linh hoạt, sáng tạo trong việc lựa chọn nội dung, hình
thức tổ chức các hoạt động. Việc sử dụng đồ dùng trực quan chưa sinh động do
đó chưa thu hút được sự tập của trẻ. Điều đó cũng có nghĩa là chúng ta chưa
hình thành thói quen chủ động, thích tự trải nghiệm, tìm tòi khám phá các thí
nghiệm về thế giới xung quanh.
Giáo viên còn lúng túng trong việc thiết kế dự án, chuẩn bị đồ dùng học liệu
và sử dụng các thí nghiệm chưa linh hoạt, chưa phù hợp với đặc điểm cá nhân trẻ
và điều kiện thực tiễn của trường lớp, địa phương. Bên cạnh đó phụ huynh ít có
thời gian quan tâm đến trẻ trong các hoạt động. Từ đó dẫn đến các kiến thức trẻ
nắm bắt chưa được chắc chắn, hay quên, hay nhầm lẫn với sự vật hiện tượng, kỹ
năng của trẻ chưa được rèn luyện dẫn tới hiệu quả giáo dục chưa cao.
Trong quá trình giảng dạy, khi áp dụng phương pháp Steam trong các hoạt
động giáo dục cho trẻ, tôi nhận thấy những điều kiện thuận lợi và khó khăn ở lớp
tôi như sau:
* Thuận lợi:
Phòng GD đã tổ chức các lớp tập huấn trực tiếp, trực tuyến tiếp cận học mà
chơi, chơi mà học và ứng dụng phương pháp Steam trong GD mầm non do các
chuyên gia giảng dạy
Ban giám hiệu luôn quan tâm đến chất lượng chuyên môn của nhà trường, luôn
tạo mọi điều kiện để cho giáo viên học tập, bồi dưỡng chuyên môn đặc biệt là kiến
thức chuyên môn mới thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề, các buổi
dự giờ học hỏi lẫn nhau từ đồng nghiệp.
Nhà trường thường xuyên tổ chức chuyên đề, dự giờ thăm lớp bồi dưỡng
cho giáo viên về phương pháp giáo dục mới.
Bản thân tôi là một giáo viên luôn nhiệt tình tâm huyết với nghề, ham học
hỏi, trau dồi kiến thức, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Đa số trẻ đến lớp khỏe mạnh, đúng độ tuổi, có nề nếp học tập và đặc biệt rất
ham học hỏi, khám phá.
Trẻ ít nên việc tổ chức các hoạt động Steam dễ dàng hơn.
Phụ huynh luôn quan tâm đến các hoạt động của lớp và của nhà trường, luôn
ủng hộ các nguyên vật liệu như: Giấy, bìa cattong, hộp sữa... để phục vụ 100% trẻ.
5
* Khó khăn:
Giáo viên tiếp cận với phương pháp này chưa có nhiều kinh nghiệm trong
việc thiết kế và tổ chức hoạt động và một số trò chơi học tập cho trẻ.
Cơ sở vật chất nhà trường chưa có phòng học để đáp ứng cho việc giảng
dạy phương pháp Steam. Đồ dùng Steam còn hạn chế.
Nhận thức của trẻ không đồng đều. Trẻ tiếp xúc với phương pháp này còn
bỡ ngỡ, chưa có sự chủ động, còn lúng túng, chưa có phản ứng nhanh. Trẻ vẫn còn
thụ động chưa thật sự sáng tạo trong suy nghĩ.
Trẻ chưa quen với việc sử dụng và ứng dụng các công nghệ trong hoạt
động chưa thực sự tích cực trong việc tham gia hoạt động trải nghiệm việc áp
dụng phương pháp giảng dạy tích cực cũng phần nào bị hạn chế.
Đa số phụ huynh trẻ làm nghề nông, nghề tự do, buôn bán nên chưa hiểu
được ý nghĩa của phương pháp Steam.
Các tài liệu tham khảo, nghiên cứu về Steam cung cấp cho giáo viên còn hạn chế.
Tất cả những khó khăn trên có ảnh hưởng rất lớn đến việc ứng dụng phương
pháp Steam vào hoạt động giáo dục của trẻ. Để phát huy được những thuận lợi và
khắc phục những khó khăn, tôi đã mạnh dạn đưa ra đề tài để thực hiện trong năm học.
* Số liệu điều tra trước khi thực hiện.
Khảo sát trẻ đầu năm .
Để gặt hái được nhiều kết quả tốt trong quá trình thực hiện ngay từ đầu năm
tôi đã tiến hành khảo sát, đánh giá để nắm bắt hình của trẻ và từ đó có giải pháp
phù hợp. Và kết quả khảo sát như sau:
Bảng 1: Bảng khảo sát đầu năm (Minh chứng phụ lục I)
Từ bảng kết quả trên, có thể thấy mức độ thể hiện khả năng của trẻ chưa cao
nên tôi nhận thấy rằng phải có kế hoạch xây dựng các hoạt động giáo dục ứng
dụng phương pháp Steam để khơi dậy sự sáng tạo và khả năng tư duy.... của bản
thân trẻ..…. Chính vì vậy, tôi đã thực hiện một số giải pháp sau:
2. Giải pháp thực hiện sáng kiến giải quyết vấn đề
2.1. Giải pháp 1: Bồi dưỡng kiến thức, nghiên cứu tài liệu về ứng dụng
phương pháp Steam.
Mục đích: Để hiểu rõ phương pháp Steam, các đồ dùng cần cho một dự án
cũng như nắm được các bước, quy trình thực hiện và cách truyền đạt, hướng dẫn
trẻ như thế nào để giúp trẻ thể hiện được hết khả năng của bản thân khi tham gia
hoạt động giáo dục có ứng dụng phương pháp Steam. Xác định được nhiệm vụ đó
nên tôi đã tự học, bồi dưỡng nâng cao kiến thức về ứng dụng phương pháp Steam
trong các hoạt động giáo dục trẻ trong trường mầm non.