M t s bi n pháp nh m nâng cao hi u qu giáo d c k năng s ng cho tr 4-5 tu i
I. ĐT V N Đ
1. Lý do ch n đ tài
Câu nói:“Hi n d đâu ph i là tính s n, ph n nhi u do giáo d c mà
nên”. Th t v y, n u tr đc s ng trong m t môi tr ng giáo d c t t thì tr ế ượ ườ
s có nh ng đc tính t t ng c l i tr s ng trong m t môi tr ng thi u ượ ườ ế
Giáo d c thì nhân cách c a tr s phát tri n không t t.
Tr em là là t ng lai c a đt n c. Vi c b o v và chăm sóc giáo ươ ướ
d c tr em là trách nhi m c a nhà n c, c a xã h i và c a m i gia đình: ướ
“Tr em hôm nay, Th gi i ngày mai”. Vi c giáo d c tr ngay t khi còn ế
nh là vô cùng quan tr ng trong s nghi p giáo d c, nh m hình thành và phát
tri n nhân cách toàn di n cho tr sau này. Bác H nói: “Không có giáo d c
thì không nói gì đn kinh t văn hóa”. S n ph m c a giáo d c là con ng iế ế ườ
mà con ng i là m c tiêu, đng l c c a s phát tri n đt n c trong t ngườ ướ ươ
lai đó chính là th h tr .ế
Nh chúng ta đã bi t, đt n c ta hi n nay n n kinh t phát tri n đangư ế ướ ế
trên đng h i nh p Qu c t , chúng ta ph i giao l u v i nhi u n n văn hóaườ ế ư
khác nhau trên th gi i.ế
Tr thi u kinh nghi m s ng, d b lôi kéo, kích đng... Hi n nay, th ế ế
h tr th ng xuyên ch u tác đng đan xen c a nh ng y u t tích c c và tiêu ườ ế
c c, luôn đc đt vào hoàn c nh ph i l a ch n nh ng giá tr , ph i đng ượ ươ
đu v i nh ng khó khăn, thách th c, nh ng áp l c tiêu c c. N u thi u k ế ế
năng s ng, các em d b lôi kéo vào các hành vi tiêu c c, b o l c, và l i s ng
ích k , lai căng, th c d ng, d b phát tri n l ch l c v nhân cách.
V y làm th nào đ th h tr chúng ta nh n th c và gi v ng đc ế ế ượ
n n văn hóa c a dân t c Vi t Nam t ngàn x a đn nay và trong th i đi ư ế
m i là nhi m v c n thi t nh t trong các m c tiêu xây d ng phát tri n con ế
ng i toàn di n trong th i đi hi n nay đ s m đào t o cho xã h i nh ngườ
con ng i tài đc v n toàn.ườ
Giáo d c m m non là m t xích đu tiên trong h th ng giáo d c qu c
dân, ch u trách nhi m chăm sóc giáo d c tr t 0 6 tu i. Đây là giai đo n
đt n n móng đu tiên quan tr ng c a nhân cách con ng i. N u không làm ườ ế
t t vi c chăm sóc giáo d c tr trong nh ng năm này thì vi c giáo d c l i
h t s c khó khăn, ph c t p. Vì v y Ngh quy t TW2, khóa VIII c a Đngế ế
c ng s n Vi t Nam v Đnh h ng chi n l c giáo d c – đào t o trong ướ ế ượ
th i k công nghi p hóa, hi n đi hóa” và đ ra m c tiêu giáo d c m m non
ph i trang b cho tr nh ng gì t t nh t k c v m t v t ch t và tinh th n
m t cách toàn di n.
V i nh ng th c tr ng k t h p v i nh n đnh c a b n thân k v ng c a tôi ế
trong năm h c này là đy m nh giáo d c “ K năng s ng ” cho tr 4-5 tu i đ
đáp ng yêu c u nhi m v Giáo d c hi n nay.
1
M t s bi n pháp nh m nâng cao hi u qu giáo d c k năng s ng cho tr 4-5 tu i
Là m t giáo viên m m non, sau nhi u năm th c t tr i nghi m, qua ế
m t th i gian tìm tòi nghiên c u, nh n th c đc sâu s c, ý nghĩa vai trò ượ
quan tr ng c a các k năng s ng đi v i s phát tri n c a tr . Tuy nhiên
vi c giáo d c k năng s ng ch a tr thành m t môn h c v i m t giáo trình ư
chu n, đc áp d ng trong nhà tr ng. V i trái tim ng i m th hai trong ượ ườ ườ
năm h c 2018- 2019 đã thôi thúc tôi l a ch n th c hi n đ tài “M t s hình
th c giáo d c k năng s ng cho tr M m non” m t v n đ đang đc quan ượ
tâm trong giáo d c m m non hi n nay và đã thu đc k t qu đáng kh ượ ế
quan. Không d ng l i đó năm h c 2018-2019 này tôi l i ti p t c đi sâu h n ế ơ
n a đ nghiên c u và m nh d n đa ra ư M t s bi n pháp nh m nâng
cao hi u qu giáo d c kĩ năng s ng cho tr 4-5 tu i” , đ tu i mà tôi đang
tr c ti p chăm sóc và giáo d c trong năm h c này. ế
2. M c đích đ tài:
Xu t phát t các văn b n ch th 40/ 2008/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008
c a Bô Giao duc- Đao tao đa phat đông phong trao ) ) ) ) “Xây d ng tr ng hocư ươ
thân thiên-hoc sinh tich c c” ư giáo viên d y đa l ng ghép k năng s ng vào ư
các ho t đng. .
C th v i đ tài M t s bi n pháp nh m nâng cao hi u qu giáo
d c kĩ năng s ng cho tr 4-5 tu i” nh m phát huy nâng cao tính tích c c,
năng đng , sáng t o, m nh d n, t tin trong m i ho t đng và m i hoàn
c nh c a tr ” nh m c ng c , rèn luy n cho tr nh ng k năng s ng c b n ơ
thông qua các ho t đng h c, ch i, ho t đng ăn, ng c a tr nh m thúc ơ
đy, nâng cao hi u qu giáo d c trong nhà tr ng nói riêng và nâng cao ch t ườ
l ng đi m i giáo d c nói chung.ượ
Nh m giúp tr hi u rõ h n v k năng s ng, đi u quan tr ng là tr có ơ
ý th c t giác, t duy, suy nghĩ đc l p, t tin và sáng t o. ư
3. Đi t ng nghiên c u: ượ
- Đi t ng: ượ Tr trong đ tu i 4-5 tu i trong tr ng m m non ườ
- Th i gian và ph m vi th c hi n: T tháng 9/208 đn T3/2019 ế
4. Ph ng pháp nghiên c uươ
- Ph ng pháp phân tích, t ng h p.ươ
- Ph ng pháp nghiên c u lý thuy t.ươ ế
- Ph ng pháp tr c quan, hành đngươ
- Ph ng pháp quan sát và thu nh p thông tin.ươ
- Ph ng pháp t ch c ho t đng (TH, tr i nghi m, t o tình hu ng).ươ
- Ph ng pháp t ng k t, thông kê s li uươ ế .
2
M t s bi n pháp nh m nâng cao hi u qu giáo d c k năng s ng cho tr 4-5 tu i
II: GI I QUY T V N Đ
1. C s lí lu nơ
Khái ni m k năng s ng: kĩ năng s ng là nh ng k năng c n có cho
hành vi lành m nh cho phép b n đi m t v i nh ng thách th c c a cu c
s ng h ng ngày.D y k năng s ng cho tr m m non nh m giúp tr có kinh
nghi m trong cu c s ng, bi t đc nh ng đi u nên làm và không nên làm. ế ượ
Theo các chuyên gia giáo d c, k năng s ng và ki n th c c b n s ế ơ
t o n n t ng t t cho quá trình h c h i, phát tri n sau này c a tr . Các bé
đc h c k năng t s m, đúng ph ng pháp s t tin và nhanh nh n h nượ ươ ơ
trong cu c s ng. Song theo các nghiên c u khoa h c, đây là “th i k vàng”,
là c h i khai m nh ng ti m năng phát tri n tr n u đc d y d và sinhơ ế ượ
ho t trong môi tr ng phù h p. Theo các chuyên gia giáo d c, trong giai ườ
đo n này, tr c n đc h c h i nh ng k năng và ki n th c c b n sau đ ượ ế ơ
t o n n t ng cho s phát tri n toàn di n và tr thành cá nhân đc l p.
T ngàn x a kinh nghi m c a cha ông ta đã đúc k t nhi m v h c ư ế
đu tiên c a m i con ng i là “Tiên h c l h u h c văn”, l phép là nét đp ườ
văn hóa đc đt lên hàng đu khi nhìn nh n và đánh giá v m t ai đó màượ
chúng ta th ng bàn lu n. Trong th i đi hi n nay, s phát tri n c a kinh tườ ế
- xã h i đang đt ra nh ng yêu c u ngày càng cao đi v i h th ng giáo d c,
đòi h i n n giáo d c ph i đào t o ra nh ng con ng i “phát tri n v trí tu , ườ
c ng tráng v th l c, phong phú v tinh th n, trong sáng v đo đc”.ườ
Trong đó giáo d c k năng s ng là b ph n h u c c a quá trình giáo d c, là ơ
m t b ph n có tính c t lõi, n n t ng c a công tác giáo d c tr . K năng
s ng chính là ph ng ti n không th thi u đ giúp tr tăng năng l c h i ươ ế
nh p, tích c c, ch đng, sáng t o, m nh d n, t tin v ng vàng tr c m i ướ
khó khăn th thách.
K năng s ng chính là chi c chìa khóa vàng cho s s ng còn, s phát ế
tri n và s thành công c a m i con ng i. l a tu i m u giáo, k năng ườ
s ng chi m m t v trí h t s c quan tr ng nó góp ph n giúp tr hình thành và ế ế
phát tri n nhân cách con ng i, giúp tr h c t p, lĩnh h i nh ng kinh ườ
nghi m xã h i đ tr v n d ng trong cu c s ng sau này.
Trong xã h i hi n nay, ki n th c c a con ng i ngày càng phát tri n ế ườ
và m r ng, t ng cá nhân, n u không đc b i d ng, c p nh t thông tin ế ượ ưỡ
th ng xuyên s tr thành l c h u. ườ
Bên c nh đó, yêu c u v ch t l ng chăm sóc, giáo d c tr ngày càng ượ
cao. Đ hình thành và có đc các k năng cho tr trong cu c s ng hàng ượ
ngày tr c tiên giáo viên ph i có ki n th c, k năng v chăm sóc giáo d cướ ế
tr . Giáo viên ph i có ki n th c đ t ch c các ho t đng cho tr đc tr i ế ượ
nghi m, đ tr đc cu n hút vào các ho t đng đa d ng khác nhau cùng ượ
v i các b n trong nhóm l p. T o ra nhi u c h i đ tr t ng tác, giao ti p ơ ươ ế
v i nhau trong l p nh : th o lu n, trao đi ý ki n, gi i quy t xung đt, chia ư ế ế
3
M t s bi n pháp nh m nâng cao hi u qu giáo d c k năng s ng cho tr 4-5 tu i
s kinh nghi m, tr i nghi m nh ng vai trò khác nhau...T o ra nhi u c h i ơ
đ tr đc tham gia và c m th y mình là m t thành viên trong nhóm ch i ượ ơ
và tr có c h i đ phát tri n trí t ng t ng, sáng t o, m nh d n, t tin, ơ ư ượ
góp ph n thúc đy s phát tri n, tình c m, k năng xã h i cho tr .
2. Th c tr ng v n đ.
V i yêu câu tăng c ng s tham gia m t cách h ng thú c a tr trong ơ ườ
các ho t đng giáo d c trong nhà tr ng và t i c ng đng v i thái đ t ườ
giác, ch đng và ý th c sáng t o. Nh n th y t m quan tr ng c a vi c giáo
d c k năng s ng cho tr : “Vi c giáo d c k năng s ng cho tr là quan
tr ng, giúp tr làm ch suy nghĩ, c m xúc và hành đng c a mình, nh ng ư
đi u quan tr ng h n n a là vi c tr s v n d ng nh ng k năng đó nh th ơ ư ế
nào trong cu c s ng”. Vi c áp d ng m t cách linh ho t các k năng s ng
c n thi t vào cu c s ng s giúp cho tr ế có nh ng n n t ng v ng ch c trong
vi c t o d ng t th ch đng sáng t o c a m t đa tr năng đng. Đó ư ư ế
cũng là cách giúp tr đi đu và tìm cách v t qua nh ng áp l c tâm lý v ượ
công vi c, h c t p cũng nh các m i quan h ph c t p khác trong cu c ư
s ng. Đi u này nghe t ng nh ph c t p đi v i tr nh ng th t ra r t đn ưở ư ư ơ
gi n, th c t , r t nhi u bé không bi t v n d ng k năng đ t ph c v cho ế ế
mình trong cu c s ng h ng ngày. Đó là k năng đn gi n nh m đc 12 ơ ư ượ
lo i nút áo, m c và g p qu n áo; k năng khó h n nh đánh giày, c m hoa, ơ ư
tr ng cây; k năng đòi h i s khéo léo nh s d ng dao, nĩa, kim khâu an ư
toàn; bi t làm m t s vi c nhà đn gi n. Chúng không ch giúp bé khéo léoế ơ
mà còn góp ph n “d y” tr bi t yêu thiên nhiên, bi t chia s , rèn luy n tính ế ế
kiên trì, làm vi c có ch đích.
Đôi v i giao viên m m non th ng t p trung lo l ng cho nh ng tre co ơ ườ ư .
nh ng vân đê vê hanh vi va kha năng tâp trung trong nh ng năm tháng đu ư . )
tiên tr đn tr ng. Đn gi n là vì nh ng tr này th ng không có kh năng ế ườ ơ ư
ch đn l t, không bi t chú ý l ng nghe và làm vi c theo nhóm, đi u này ế ượ ế
làm cho tr không th t p trung lĩnh h i nh ng đi u cô giáo d y! Vì v y,
giáo viên ph i m t r t nhi u th i gian vào đu năm h c đ giúp tr có đc ượ
nh ng k năng s ng c b n tr ng m m non. ơ ườ
Đng tr c tình hình nh v y, tôi r t lo l ng ph i d y tr nh th ướ ư ư ế
nào và b ng nh ng bi n pháp gì đ t t c tr l p tôi có nh ng thói quen và
hành vi phù h p v i đ tu i đ tr ng h c th t s văn minh, thanh l ch. ườ
T nh ng tình hình trên cho th y k năng s ng và vi c th c hi n k
năng s ng c a tr là r t th p. Vì v y mà tôi đã m nh d n tìm cách trang b ,
các ki n th c v k năng s ng và b n b t n tâm rèn luy n nh ng k năngế
s ng c b n nh t cho tr l p tôi thông qua đ tài ơ M t s bi n pháp nh m
nâng cao hi u qu giáo d c kĩ năng s ng cho tr 4-5 tu i”
Trong năm h c này tôi quy t tâm th c hi n hi m v năm h c c a ế
ngành phát đng và l y m c tiêu giáo d c kĩ năng s ng cho tr là nhi m v
4
M t s bi n pháp nh m nâng cao hi u qu giáo d c k năng s ng cho tr 4-5 tu i
hàng đu trong vi c chăm sóc, giáo d c tr đ góp ph n nh bé c a mình
vào quá trình hình thành cho tr m t nhân cách theo m c tiêu c a ngành, c a
toàn xã h i. Chính vì v y mà tôi g p m t s thu n l i và khó khăn sau:
a. Thu n l i:
Trong nh ng năm công tác và gi ng d y tr ng m m non n i tôi ườ ơ
công tác luôn đc Ban giám hi u nhà tr ng t o m i đi u ki n phân côngượ ườ
chăm sóc và giáo d c tr nhiêu các l a tu i: m u giáo bé, nh và l n, năm
h c g n đây tôi đng l p l a tu i m u giáo nh 4-5 tu i. Đây cũng chính là
m t trong nh ng đi u ki n thu n l i giúp tôi có c h i đc tr c ti p năm ơ ượ ế
b t rõ h n tâm sinh lý c a t ng tr t ng đ tu i đ đa ra nh ng ph ng ơ ư ươ
pháp và n i dung giáo d c phù h p v i t ng l a tu i, c th là tr 4-5 tu i.
Ban giám hi u luôn quan tâm, giúp đ, khuy n khích s tìm tòi sáng ế
t o c a giáo viên, luôn t o đi u ki n v c s v t ch t và ph ng ti n d y ơ ượ
h c đ chúng tôi có th th c hi n t t các ho t đng cho tr .
Môi tr ng l p h c s ch s , thoáng mát, luôn nh n đc s quan tâmườ ượ
c a nhà tr ng t o m i đi u ki n v c s v t ch t, l p đc trang b đy ườ ơ ượ
đ trang thi t b , máy tính, đ dùng ph c v cho vi c sinh ho t và h c t p ế
hàng ngày c a tr , h c hi u v môi tr ng đa d ng, phong phú, nhi u màu ườ
s c, kích th c. ướ
Giáo viên đng l p đu có trình đ Đi h c, Cao đng, nhi t tình, yêu
quý tr , có trách nhi m, có tinh th n h c h i b n bè, đng nghi p, có năng l c
s ph m. ư Tr l p ngoan, có n n p, các con r t chăm ngoan thông minh, ế
nhanh nh n. Ph huynh ph n l n là nh ng ng i có trình đ h c v n, luôn ườ
quan tâm ng h các ho t đng, phong trào c a tr ng l p, nhi t tình trong ườ
vi c s u t m h c li u đ ph c v cho vi c h c t p c a tr . ư
b. Khó khăn:
Tr ngày nay th ng có xu h ng tích c c h n khi tham gia các ho t ườ ướ ơ
đng và đó cũng chính là m t trong nh ng khó khăn trong công tác giáo d c
c a chúng tôi. Đi u đó đòi h i giáo viên m m non chúng tôi nhi u h n n a ơ
nh ng ki n th c khoa h c và s tr i nghi m th c t hay đ nh y bén trong ế ế
quá trình ch n l c thông tin và ki n th c đ đa t i cho m i đa tr . ế ư
* Đi v i giáo viên:
+ Ch a bi t v n d ng t nh ng k ho ch đnh h ng chung đ đaư ế ế ướ ư
ra k ho ch c th giáo d c kĩ năng s ng cho tr t ng đ tu i khác nhau.ế
Vi c l a ch n các k năng đa vào t ng s ki n d y tr còn ch a khoa h c, ư ư
rõ ràng.
+ Ch a có nhi u sách báo v giáo d c kĩ năng s ng cho tr đ giáo viênư
nghiên c u, tham kh o.
* Đi v i tr :
5