1
MỤC LỤC
STT
Nội dung
Trang
I
Lý do chọn đề tài
2
II
Giải quyết vấn đề
3
1
Cơ sở lý luận của vấn đề
3
2
Thực trạng của vấn đề
4
2.1
Thuận lợi
4
2.2
Khó khăn
5
3
Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
6
3.1
Xác định các nội dung rèn kĩ năng sống cho trẻ trong
chương trình Giáo dục mầm non
6
3.2
Đổi mới trang trí môi trường giáo dục kĩ năng sống cho trẻ
theo các chủ đề
7
3.3
Tích hợp rèn kỹ năng sống cho trẻ qua các hoạt động hàng ngày
9
3.4
Rèn kĩ năng sống cho trẻ thông qua các tình huống có vấn đề
16
3.5
Phối hợp trao đổi thường xuyên với gia đình thống nhất
cách rèn kĩ năng sống cho trẻ
17
4
Hiệu quả của sáng kiến
19
4.1
Hiệu quả
19
4.2
Phạm vi ứng dụng của đề tài
20
III
Kết luận
21
Tài liệu tham khảo
23
2
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Công tác chăm sóc- giáo dục trẻ Mầm non không chỉ là mối quan tâm
của các bậc cha mẹ trẻ mà còn là sự quan tâm của toàn xã hội. Trẻ Mầm non
không chỉ được gia đình chăm sóc, nuôi dưỡng mà phần lớn thời gian trong
ngày trẻ được học tại các lớp Mầm non, trẻ được các cô chăm sóc, giáo dục.
Chính vì vậy mà trường Mầm non trở thành ngôi nhà thứ hai của trẻ. Nhưng
ngôi nhà thứ hai ấy không chỉ chăm sóc cho trẻ từng giấc ngủ, bữa ăn đủ chất
dinh dưỡng mà còn là nơi giáo dục một số kỹ năng sống cơ bản nhất cho trẻ
ngay từ tuổi mầm non.
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non giúp trẻ có kinh nghiệm
trong cuộc sống, biết điều gì nên làm và điều gì không nên làm, giúp trẻ tự
tin, chủ động và biết cách xử lý các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi khả
năng tư duy sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có trách
nhiệm và có cuộc sống hài hòa trong tương lai. Do đó giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ là một nội dung không thể thiếu trong công tác chăm sóc- nuôi dưỡng
- giáo dục trẻ Mầm non.
Trong thực tế năm học 2018-2019 tôi được giao phụ trách lớp mẫu giáo
4-5 tuổi B2. Qua khảo sát thực trạng đầu năm học, tôi thấy lớp tôi có nhiều trẻ
không biết tự phục vụ bản thân, một số trẻ có biểu hiện thụ động, không biết
ứng phó trước những hoàn cảnh nguy cấp, không biết cách tự bảo vệ mình
trước nguy hiểm, không tìm kiếm sự giúp đỡ khi gặp khó khăn?....Có nhiều
nguyên nhân khác nhau gây ra tình trạng này, nhưng trong đó việc thiếu kỹ
năng sống là nguyên nhân sâu xa nhất. Do đó, việc giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ là rất cần thiết giúp trẻ có nhận thức đúng và có hành vi ứng sử phù hợp
với các tình huống thực ngay từ nhỏ. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ còn là
tiền đề để thúc đẩy sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Từ những lý do cơ bản nêu trên đã khiến tôi băn khoăn, suy nghĩ; với
trách nhiệm giáo viên, tôi lựa chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất
lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi”.
3
* Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi”, tôi đã thực hiện nghiên cứu tại trường Mầm non
Bình Minh - Phường Xương Giang -Thành phố Bắc Giang.
- Đối tượng nghiên cứu là trẻ lớp mẫu giáo 4-5 tuổi B2.
* Phương pháp nghiên cứu:
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã tiến hành sử dụng một số
phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu thực tế.
- Phương pháp quan sát, đánh giá.
- Phương pháp thực hành, trải nghiệm.
- Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm.
- Phương pháp phân tích, so sánh, khái quát, tổng hợp.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc
dân, chịu trách nhiệm chăm sóc-giáo dục trẻ từ 0-6 tuổi. Đây là giai đoạn đặt
nền móng đầu tiên quan trọng của nhân cách con người. Nếu không giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ trong những năm này thì việc chăm sóc - giáo dục trẻ lại
hết sức khó khăn, phức tạp. Trong điều kiện kinh tế phát triển và đang trên
con đường hội nhập, đất nước Việt Nam chúng ta phải giao lưu với nhiều nền
văn hoá khác nhau, làm thế nào để cho thế hệ trẻ của chúng ta "hoà nhập mà
không hoà tan", trong mỗi cá nhân trẻ vẫn giữ được "vốn văn hoá của dân tộc
Việt Nam trong thời đại mới ” thì việc giáo dục trẻ phát triển về trí tuệ thôi
không đủ mà phải giáo dục trẻ có những kỹ năng sống đơn giản nhất để trẻ
sớm thích nghi và sử lý được những khó khăn trong cuộc sống.
Mục tiêu giáo dục kỹ năng sống cho trẻ Mầm non là nhằm giúp trẻ có
kinh nghiệm trong cuộc sống, biết được những điều nên làm và không nên
làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách sử lý các tình huống trong cuộc
4
sống, khơi dậy khả năng tư duy sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở
thành người có trách nhiệm và có cuộc sống hài hòa trong tương lai.
Trong quá trình phát triển của trẻ, nếu trẻ được sớm hình thành các kỹ
năng sống thì trẻ sẽ có khả năng thích ứng với mọi biến động xã hội, biết tự
khẳng định mình trong cuộc sống. Kỹ năng sống thường thay đổi theo nền văn
hóa và hoàn cảnh xã hội. Vì vậy, trong quá trình giáo dục kỹ năng sống phải
xem xét các yếu tố văn hóa và xã hội có ảnh hưởng đến việc ra quyết định hay
lựa chọn các hành động đó hay không?
Nếu trẻ cần học ý thức về cộng đồng, các hành vi của trẻ sẽ ảnh hưởng
đến những người khác trẻ có thể nuôi dưỡng được lòng cảm thông với mọi
người. Điều này cũng kích thích phát triển những đạo đức chuẩn mực của trẻ.
Tôn trọng và đối xử tốt với mọi người xung quanh, đổi lại trẻ sẽ trải nghiệm
những cảm giác tốt đẹp trong lòng. Nếu trẻ được dạy rằng đối xử công bằng
đối với mọi người mang lại lợi ích thực tế, trẻ sẽ cố gắng giao tiếp để được
hiểu, chứ không đơn thuần dùng những hành động để diễn tả những cảm xúc
của mình. Khi trẻ được học cách bảo vệ bản thân mà không tạo cơ hội cho
những hành vi tiêu cực từ các đối tượng khác, dần dần nhân cách của trẻ sẽ
được phát triển hoàn thiện hơn.
Bằng những dẫn chứng cụ thể nêu trên đã chứng minh rằng: Rèn kỹ
năng sống cho trẻ là điều kiện cần và đủ để hình thành nhân cách con người là
vấn đề cốt lõi trong công tác chăm sóc - giáo dục trẻ Mầm non.
2. Thực trạng của vấn đề:
Năm học 2018 -2019, lớp mẫu giáo 4-5 tuổi B2 của tôi có 34 học
sinh. Khi thực hiện đề tài đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi”, tôi gặp một số thuận lợi và khó
khăn sau:
2.1. Thuận lợi:
- Lớp học khang trang, rộng rãi, sạch sẽ, thoáng mát về mùa hè, ấm áp
về mùa đông; đảm bảo nhu cầu tối thiểu về điều kiện về trang thiết bị, đồ
5
dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động.
- Đa số trẻ trong lớp đã theo học từ nhà trẻ và lớp mẫu giáo 3-4 tuổi.
- Giáo viên có trình độ chuyên môn trên chuẩn, năng lực chuyên môn
vững vàng, nắm vững tâm lý, tính cách của từng trẻ trong lớp..
- Lớp được bố trí hai giáo viên nên có nhiều thuận lợi trong tổ chức các
hoạt động cho trẻ.
- Nhà trường có sân chơi rộng, phẳng, sạch sẽ và có nhiều đồ dùng, đồ
chơi ngoài trời, cã c©y xanh bãng m¸t, m«i tr-êng xanh s¹ch ®Ñp.
2.2. Khó khăn:
* Đối với trẻ:
STT
Nội dung
Đạt tốt
Còn hạn
chế
1
Kỹ năng ứng sử phù hợp với người gần gũi
xung quanh
20%
80%
2
Kỹ năng hợp tác thể hiện sự thân thiện , hòa
thuận với bạn...
25%
75%
3
Kỹ năng nhận và hoàn thành nhiệm vụ
10%
90%
Kỹ năng tuân thủ các quy tắc xã hội...
10%
90%
Kỹ năng giao tiếp lịch sự lễ phép...
25%
75%
Kỹ năng tự phục vụ
20%
80%
7
Kỹ năng kiểm soát cảm súc
20%
80%
* Đối với phụ huynh:
- 50% phụ huynh còn thiếu kiến thức về việc rèn kỹ năng sống cho trẻ.
- 30% phụ huynh chưa hiểu các nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
Mầm non,
- Không những thế do tác động của xã hội làm cho trẻ bị ảnh hưởng
một số thói quen xấu nên việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ còn gặp nhiều
khó khăn.