PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Tên đề tài: Một số kinh nghiệm, giáo dục trẻ 5 tuổi bảo vệ môi trường.
I. Lý do chọn đề tài:
1. Lý do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết: Hiện nay môi trường không chỉ của nước ta mà trên cả
toàn cầu đang bị huỷ hoại nghiêm trọng gây nên sự mất cân bằng về sinh thái, sự
cạn kiệt về tài nguyên, lũ lụt, bão cát, thiên tai hạn hán thường xuyên xảy ra làm
ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống. Ở nước ta mỗi năm có hàng nghìn
người chết vì các loại bệnh tật, do nguồn nước bị ô nhiễm. Bão, lũ, lụt lội thường
xuyên sẩy ra làm cho hàng trăm gia đình mất nhà cửa, thiệt hại nhiều về con người
cũng như tiền của…. Sự thiếu hiểu biết của con người là một trong những nguyên
nhân cơ bản, gây nên sự ô nhiễm và suy thoái về môi trường đó. Vì vậy bảo vệ môi
trường là một vấn đề cấp bách có tính toàn cầu và là vấn đề có tính xã hội sâu sắc đã
trở thành nhiệm vụ quan trọng của cộng đồng, vì chính con người và chỉ có con
người mới bảo vệ và cải tạo được môi trường.
Đối với nghành giáo dục việc giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh là một
nội dung quan trọng hết sức cần thiết ở tất cả các cấp học, với cấp học mầm non -
Bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân (5 tuổi) đây là giai đoạn đặc biệt
nhạy cảm của đời người, chính trong giai đoạn này sự phát triển mạnh mẽ về trí tuệ
và thể chất, đặt nền móng cho những nét cá tính và các phẩm chất đặc điểm nhân
cách của trẻ, đây là thời kỳ quan trọng để hình thành thái độ đúng đắn với thế giới
xung quanh như cỏ cây hoa lá, sự vật, sự việc và với con người nên việc
đưa nội dung giáo dục môi trường vào nội dung chương trình giáo dục trẻ là một
chuyên đề hết sức cần thiết.
Là một giáo viên, tôi nhận thấy: Cần phải quan tâm nhiều hơn nữa tới công
việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường, nhằm giáo dục trẻ biết yêu quí môi trường và
có ý thức bảo vệ môi trường bằng chính những hiểu biết và những việc làm của trẻ.
Từ những nhận thức trên, tôi mạnh dạn lựa chọn: “Một số biện pháp, giáo
dục trẻ Mầm non 5-6 tuổi bảo vệ môi trường” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm
năm học 2015-2016.
2. Cơ sở lý luận:
Đề cao tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, ngày 25 tháng 6 năm
1998 Bộ chính trị, Ban chấp hành Trung ương Đảng đã ra chỉ thị 36/CT/TƯ về:
“Tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước” chỉ thị đã nêu: “Bảo vệ môi trường là một vấn đề sống còn của đất
nước, của nhân loại, là nhiệm vụ có tính chất xã hội sâu sắc, gắn liền với cuộc chiến
tranh xóa đói giảm nghèo ở mỗi nước, với cuộc chiến tranh vì hòa bình và tiến bộ xã
hội trên phạm vi toàn thế giới”... Đã có nhiều văn bản pháp lý, chỉ đạo việc đưa
giáo dục bảo vệ môi trường vào trường Mầm non:
Trong quyết định Số: 1363/QĐ-TTg ngày 17 tháng 10 năm 2001 của Thủ
tướng chính phủ về việc phê duyệt đề án “ Đưa các nội dung bảo vệ môi trường vào
hệ thống giáo dục Quốc dân” có viết: “ Đối với giáo dục mầm non: Cung cấp cho trẻ
em hiểu biết ban đầu về môi trường sống của bản thân nói riêng và con người nói
chung, biết cách sống tích cực với môi trường, nhằm bảo đảm sự phát triển lành
mạnh về cơ thể và trí tuệ”.
Để “Hình thành cho trẻ những hiểu biết đơn giản về cơ thể, về môi trường
sống của bản thân nói riêng và con người nói chung, biết giữ gìn sức khỏe bản thân,
có hành vi ứng xử phù hợp để bảo vệ môi trường, sống thân thiện với môi trường
nhằm đảm bảo phát triển lành mạnh về cơ thể và trí tuệ”.
Ngày 21 tháng 4 năm 2006 Vụ giáo dục Mầm non đã có công văn hướng dẫn
thực hiện chỉ thị 02/2005/BGD&ĐT về việc “Tăng cường công tác giáo dục bảo vệ
môi trường trong trường Mầm non giai đoạn 2010- 2020”. Công văn xác định rõ
nhiệm vụ, nội dung và cách thức thực hiện công tác giáo dục bảo vệ môi trường và
đề ra nhiệm vụ cụ thể cho các cấp, các cơ sở giáo dục mầm non tham gia vào công
tác giáo dục bảo vệ môi trường ....
3. Cơ sở thực tiễn:
“ Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai” câu nói đó mang ý nghĩa phải giáo dục
trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình
thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Hay “Sức khoẻ trẻ em hôm
nay là sự phồn vinh của đất nước ngày mai”, sức khoẻ ảnh hưởng đến sự phát triển
của thể lực, của trí tuệ, là yếu tố quyết định đến sự phát triển của trẻ. Sức khoẻ là
một yếu tố không thể thiếu của con người. Để trẻ được khoẻ mạnh, thông minh,
sáng tạo có thể đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước trong thời kỳ công nghiệp
hoá, hiện đại hoá thì việc nuôi dạy trẻ là yêu cầu rất lớn.
Xã hội càng hiện đại mang đến cho cuộc sống con người nhiều tiện ích từ sự
phát triển của xã hội. Tuy nhiên, mặt trái của sự tiện ích đó lại tiềm ẩn nhiều mối
nguy hiểm, hệ lụy trong cuộc sống của chúng ta, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Điều
này đòi hỏi mỗi trẻ đều phải có những kỹ năng để tự bảo vệ và đảm bảo an toàn cho
chính bản thân mình. Trẻ luôn muốn tìm tòi, khám phá sự vật hiện tượng xung
quanh cuộc sống, nó được coi là cơ hội để trẻ mở rộng kiến thức nhưng đồng thời nó
có thể là mối nguy hại khôn lường đối với trẻ. Việc trang bị cho trẻ những kỹ năng
bảo vệ và đảm bảo an toàn cho bản thân sẽ giúp trẻ tự tin hơn để khám phá cuộc
sống muôn màu muôn vẻ. Bởi ở giai đoạn này, trẻ thích khám phá nhưng lại chưa có
những kỹ năng cơ bản để tìm hiểu thế giới. Vì vậy, trang bị một số kĩ năng bảo vệ
bản thân trước một số nguy hiểm cho trẻ sẽ giúp các con tránh được những tình
huống nguy hiểm cho bản thân từ đó nâng cao ý thức tự bảo vệ bản thân của mình
II. Mục đích nghiên cứu:
Hình thành thói quen và kỹ năng cần thiết trong độ tuổi của trẻ, để trẻ có thể tự bảo
vệ bản thân trước những mối nguy hiểm thường trực xung quanh trẻ. Đồng thời trẻ
biết được điều nên làm và không nên làm phù hợp với hoàn cảnh để giúp bản thân
mình an toàn.
Trẻ cảm thấy tự tin, có phản ứng nhanh để vượt qua các mối nguy hiểm trong
cuộc sống.
Có phương pháp giáo dục kỹ năng tự bảo vệ và đảm bảo an toàn cho trẻ hiệu
quả, từ đó làm tiền đề cho việc giáo dục những kỹ năng sống khác.
Tự tin hơn trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
III. Đối tượng nghiên cứu: Trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tại Trường mầm non Thuần Mỹ
IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm:
- Thực hiện và áp dụng vào trẻ 5 - 6 tuổi trong trường mầm non.
- Số trẻ nghiên cứu là 22 trẻ.
V. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp trực quan thính giác.
- Phương pháp dùng lời.
- Phương pháp thực hành thực tế.
VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:
- Phạm vi: Trẻ lớp 5 tuổi A3.
- Thời gian: Từ tháng 9 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023.
PHẦN II: NHỮNG PHƯƠNG PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Những nội dung lý luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu:
Kỹ năng tự bảo vệ và bảo đảm an toàn cho bản thân không phải là những gì
quá cao siêu, phức tạp. Việc giáo dục kỹ năng bảo vệ cho trẻ em bao gồm những nội
dung hết sức đơn giản, gần gũi với trẻ, là những kiến thức tối thiểu để các em có thể
tự bảo vệ bản thân trước mối nguy. Đối với các cháu lứa tuổi 5-6 tuổi sự hiểu biết về
các mối nguy hiểm còn rất hạn chế cho nên để tập được những kỹ năng đó thì cần có
mối quan hệ mật thiết giữa giáo viên với nhà trường và cha mẹ các cháu, từ đó có
thể biết được hoàn cảnh gia đình, người thân của bé. Việc hình thành những kỹ năng
bảo vệ phải trải qua quá trình lâu dài chứ không thể hình thành trong một sáng một
chiều, nên giáo viên có thể lồng ghép nội dụng rèn luyện kỹ năng bảo vệ bản thân
trong các tiết học. Giáo viên cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng
bảo vệ bản thân cho các con là hết sức cần thiết.
Là giáo viên mầm non phụ trách lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi tôi đã nhận thức rõ
được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng tự bảo vệ và đảm bảo an toàn cho
trẻ, tôi đã luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để giáo dục kỹ năng tự bảo vệ và đảm
bảo an toàn cho trẻ không phải là nói cho trẻ biết thế nào là đúng, thế nào là sai như
ta thường làm. Các phương pháp cổ điển như bài giảng đi theo những chuẩn mực, cô
hỏi trẻ thụ động trả lời sẽ hoàn toàn thất bại vì chúng chỉ cung cấp thông tin, mà từ
thông tin và nhận thức đến thay đổi hành vi thì khoảng cách còn rất lớn. Giáo dục kỹ
năng tự bảo vệ và đảm bảo an toàn cho trẻ là giúp trẻ nâng cao năng lực, ý thức, giải
quyết các tình huống khi xảy ra.
II . Khảo sát thực trạng:
1.Thuận lợi:
Trường Mầm non Thuần Mỹ nằm trên địa bàn của thuộc xã Thuần Mỹ, thuộc
khu vực phía nam của Huyện Ba vì. Là nơi người dân sống chủ yếu là kinh doanh
buôn bán, trồng trọt, chăn nuôi,… Với những đặc điểm như vậy cho nên nhà trường
có rất nhiều thuận lợi nhưng cũng có không ít khó khăn cụ thể như sau:
- Nhà trường luôn quan tâm tới công tác xây dựng môi trường giáo dục và
giáo dục trẻ bảo vệ môi trường đến các lớp tại các khu lớp.
- Trang thiết bị đồ dùng day học ngày càng được tăng cường, đầu tư đến từng
lớp 5 tuổi .
2. khó khăn:
Do diện tích lớp học hẹp, chưa xây dựng được theo thiết kế hoàn chỉnh.
phòng chức năng như phòng Âm nhạc, Thể chất còn chưa có, sân chơi tập hẹp, ít
cây xanh bóng mát, vườn hoa cây cảnh nghèo nàn do dự án đang giai đoạn chờ xây
dựng
Ở một số gia đình ý thức bảo vệ môi trường của người lớn chưa tốt, do đó đã
ảnh hưởng đến ý thức thực hiện của trẻ về bảo vệ môi trường ở trường mầm non
cũng chưa tốt.
Vì vậy giáo dục trẻ bảo vệ môi trường, đó là một nội dung và là nhiệm vụ vô
cùng quan trọng. Để thực hiện tốt nội dung và là nhiệm vụ này không chỉ ngày một
ngày hai, không phải chỉ nói là trẻ làm được, mà phải thực hiện dần dần thông qua
môi trường giáo dục, thông qua các hoạt động thực tế hàng ngày, thông qua các hoạt
động thử nghiệm, trải nghiệm... của trẻ .
3. Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài.
Trước khi thực hiện đề tài tôi tiến hành khảo sát 22 trẻ theo một số nội dung
kết quả thu được như sau:
BẢNG KHẢO SÁT ĐẦU NĂM
TT Tiêu chí đánh giá Kết quả
Đạt Chưa đạt
Số trẻ Tỷ lệ
%
Số trẻ Tỷ lệ %
1Biết chia sẻ hợp tác với bạn bè và mọi
người xung quanh 14/22 63,6 8/22 36,4
2Biết phân biệt hành vi đúng, sai về bảo
vệ môi trường. 12/22 54,5 10/22 45,5
3Có hành vi bảo vệ MT và biết phản
ứng với các hành vi phá hoại MT 16/22 72,7 6/22 27,3
Từ kết quả trên cho thấy:
+ Một số trẻ đã biết chia sẻ hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh, biết
phân biệt hành vi đúng, sai về bảo vệ môi trường. có hành vi bảo vệ môi trường và
phản ứng với các hành vi phá hoại môi trường nhưng số lượng trẻ đạt còn rất ít nên
tỷ lệ chưa cao, ý thức của trẻ về bảo vệ môi trường còn hạn chế.
* Nguyên nhân:
+ Về học sinh: do trẻ còn nhỏ chưa tự ý thức được về bảo vệ môi trường.
+ Về phụ huynh: Do ý thức của một số phụ huynh khi đưa con đến trường
còn chiều chuộng, chưa thực hiện đúng yêu cầu của nhà trường thường mua quà vặt
ven đường, hoặc các loại bánh, kẹo, nước uống, có kèm các loại đồ chơi màu sắc sặc
sỡ hình thù lạ mắt, khi cho trẻ ăn xong ném ngay rác ra sân trường hoặc gốc cây gần
đó. Bản thân phụ huynh chưa có ý thức về vệ sinh môi trường nên chưa thể nhắc
nhở trẻ bỏ rác đúng nơi quy định.
Phân tích đánh giá và tìm nguyên nhân, qua kết quả khảo sát tôi đã mạnh dạn
đưa ra một số biện pháp giáo dục trẻ 5- 6 tuổi bảo vệ môi trường lớp mẫu giáo 5-6
tuổi khu Thôn 3 trường MN Thuần Mỹ như sau:
III. Biện pháp thực hiện: (Những biện pháp chính)
1. Giúp trẻ nâng cao nhận thức chotrẻ về việc bảo vệ môi trường.
2. xây dựng môi trường giáo giúp trẻ được gần gũi và được tiếp cận nhiều hơn với
các biểu tượng về thế giới xung quanh.
3. Giáo dục trẻ bảo vệ môi trường thông qua các hoạt động chăm sóc giáo dục.
4. Kết hợp giữa nhà trường gia đình và các tổ chức xã hội để giáo dục trẻ bảo vệ
môi trường.
5. học tập kế hoạch thực hiện chuyên đề.
IV. Biện pháp thực hiện từng phần:
1. Biện pháp 1:. Giúp trẻ Nâng cao nhận thức cho trẻ về việc bảo vệ môi trường.