1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Chủ tịch hồ Chí Minh đã nói : “ Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh
tế”. Sản phẩm của giáo dục chính là con người, mà con người là tiêu thụ, là động lực
phát triển của đất nước. Trong tương lai đó chính là thế hệ trẻ. Vì vậy việc chăm sóc
giáo dục ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục. Nhằm
hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ sau này.
Tuổi mầm non, đặc biệt tuổi mẫu giáo nhỡ 4 5 tuổi. Đây thời kỳ phát
cảm những xúc cảm thẩm mỹ. Những xúc cảm tích cực được nảy sinh khi trẻ tiếp xúc
trực tiếp với cái đẹp, tạo nên trạng thái thần kinh khoan khoái, khiến đứa trẻ muốn làm
những điều tốt lành để đem đến niềm vui cho mọi người. Từ những xúc cảm tích cực
đó, trẻ mong muốn thể hiện chúng trong các hoạt động, đồng thời nảy sinh trẻ lòng
mong muốn tạo ra cái đẹp và trong đó có sản phẩm tạo hình.
Hoạt động tạo hình bao gồm: Vẽ, Nặn, dán, trong đó vẽ giữ một vị trí quan
trọng trong hoạt động tạo hình. trường mầm non dạy vẽ cho trẻ mẫu giáo không
nhằm đào tạo trẻ thành hoạ sĩ mà thông qua hoạt động vẽ giúp trẻ thể hiện cảm xúc, ấn
tượng của trẻ về vđẹp thiên nhiên, đồ vật xung quanh bằng đường nét, hình dạng,
màu sắc trên mặt phẳng của giấy. Tuy nhiên để trẻ vẽ được một bức tranh thì phải
sự định hướng dạy dỗ của nhà phạm chính giáo - người trực tiếp dạy trẻ.
Thông qua việc dạy vẽ cho trẻ còn giúp trẻ bước đầu làm quen với các phương tiện và
ngôn ngữ tạo hình như đường nét, bố cục, màu sắc. Từ đó phát triển tnhớ, năng lực
quan sát và trí tưởng tượng sáng tạo.
Hoạt động dạy vẽ ý nghĩa rất quan trọng nhưng thực tế các tường mầm non
hiện nay, việc dạy vẽ trong hoạt động tạo hình chưa được chú trọng đi sâu, một
do sở vật chất còn hạn chế, một phần giáo viên chưa nhận thức được tầm quan
trọng của hoạt động này. Chính vậy, việc dạy học vẽ của trẻ chưa đạt
kết quả cao. Đặc biệt nhiều khi dạy vẽ, vẫn còn hiện tượng giáo vẽ hộ trẻ nên
hình dung không tạo cho trẻ sự mạnh dạn thể hiện khả năng, sự sáng tạo trong bài vẽ.
Xuất phát từ đặc điểm trên cần giải quyết khi hướng dẫn hoạt động tạo hình
không phải đơn giản là dạy trẻ vẽ theo ý thích của riêng của phải tạo cho trẻ sự
hứng thú thật sự trong giờ học. Những sản phẩm trẻ tạo ra rất đơn giản, ngộ nghĩnh
sinh động. Trẻ biết đánh giá khái quát cao, trẻ phản ánh ấn tượng của bản thân không
phụ thuộc vào thực tế. Trẻ rất thích sử dụng mầu sặc sỡ mang tính chất phản ánh biểu
tượng. Mỗi sản phẩm của trẻ mang một nội dung, một tên gọi khác nhau. Trẻ tham gia
vào hoạt động tạo hình đã giúp trẻ hình thành các đức tính tốt như: yêu cái đẹp
mong muốn tạo ra cái đẹp. Trong thực tế việc tổ chức các hoạt động tạo hình theo
phương pháp hiện hành cũng đã mang lại hiệu quả tới việc phát triển nhân cách.
như vậy sản phẩm của trẻ tự làm mới là một tác phẩm nghệ thuật của chính trẻ. Vì vậy
giáo cần phải bồi dưỡng, khơi gợi, làm phát triển khả năng hội hoạ, năng khiếu vẽ
của trẻ phát triển ngay từ tuổi mầm non.
Hiểu tầm quan trọng của việc hình thành cho trẻ một số tố chất thói quen
tốt qua giờ học vẽ, tôi đã suy nghĩ tìm ra Một số biện pháp ch thích trẻ 4-5 tuổi
hoạt động tích cửc trong giờ học vẽ trường mầm non A Thị Trấn Văn Điển”
vẫn phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ: Học bằng chơi, chơi mà học
2
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.Cơ sở lý luận:
Trẻ em hôm nay thế giới ngày maiđó câu khẩu hiệu tất cả chúng ta
đều biết, trẻ em không phải là niềm hạnh phúc của gia đình mà là hạnh phúc tương lai
của toàn dân tộc. vậy, việc chăm sóc giáo dục trẻ là trách nhiệm của mỗi người
trong hội, đặc biệt sự quan tâm gần gũi hơn của cha mẹ giáo. Ngay từ khi
chưa đến tuổi đi học các em được đến trường mầm non đó các em được chơi, được
làm quen với toán, được khám phá về thế giới thiên nhiên kỳ diệu. Đặc biệt các em
được làm quen với hoạt động vẽ với nhiều thể loại qua các chủ đề. thể nói hoạt
động tạo hình là món ăn tinh thần của trẻ ở lứa tuổi mầm non.
Với mục đích chung của giáo dục mầm non thì hoạt động giáo dục tạo hình
một bộ phận của văn hoá tinh thần, gắn liền với những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo
và thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn tượng về cái
đẹp và những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người.
những giáo viên mầm non mỗi chúng ta cần m ra cho mình những hình
thức, phương pháp, biện pháp, phương tiện đcho trẻ phát huy tính tích cực của mình
trong hoạt động vẽ được tốt nhất. Từ đó giúp trí tưởng tượng, sáng tạo khả năng
hướng tới cái đẹp của thế giới xung quanh của trẻ được chắt lọc vào trong lòng trẻ
một cách sâu sắc.
II. Cơ sở thực tiễn:
1. Đặc điểm tình hình:
- Trường mầm non A Th tấn Văn Điển nhièu năm liên tục trường tiên tiến xuất
sắc. Trường có 13/13 lớp được trang b đầy đủ v cơ s vật chất cho cong tác giáo dục
tr trong gi học v.
- Năm học 2011 – 2012 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫm giáo nhỡ
4 5 tuổi với số học sinh là 55 trẻ.
- Lớp 4 phụ trách trong đó 2 trình độ Đại học phạm hiện hai
cô đang theo học lớp đại học sư phạm mẫu giáo của Trường Đại học sư phạm Hà Nội.
- 75 % phụ huynh làm công nhân viên chức, 25 % làm nghề tiểu thương buôn bán.
- Đa số trẻ đến lớp đã qua lớp mẫu giáo 3 4 tuổi nhưng kỹ năng vẽ của trẻ còn
yếu.
- 2/4 giáo viên lớp năng khiếu vẽ, óc thẩm mỹ tốt. Từ những đặc điểm chung
của lớp, tôi thấy có một số thuận lợi và khó khăn sau:
2. Thuận lợi:
- Lớp được Ban Giám Hiệu nhà trường rất quan tâm tạo mọi điều kiện tối đa về
cơ sở vật chất cũng như đồ dùng học tập của các cháu.
- Lớp học rộng rãi, thoáng mát với diện tích hơn 70m vuông.
- Giáo viên trình độ chuyên môn, nắm vững phương pháp, kỹ năng dạy tạo hình
cho trẻ.
- Giáo viên trong lớp tâm huyết với nghề, lòng yêu thương trẻ, luôn tinh thần
học hỏi, nghiên cưu, sáng tạo trong giảng dạy.
- Trong lớp có 40% số trẻ có khả năng vẽ tạo hình.
3
2.3. Khó khăn:
- 60% số trẻ yếu về kỹ năng vẽ, nhiều bài vẽ chưa đạt yêu cầu, sự sáng tạo thể
hiện bố cục bức tranh con yếu, chưa biết phối hợp các mảng màu, khả năng nhận xét
tranh của trẻ kém.
- Khả năng tập chung chú ý, khả năng tưởng tượngcủa trẻ còn hạn chế.
- Nhiều phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọngcủa việc học vẽ. Một
số phụ huynh tuy quan tâmtới việc học vẽ của trẻ, song phương pháp dạy trẻ vẽ
chứ đúng như: Cầm tay trẻ vẽ, vẽ sẵn cho trẻ tô màu.
Từ thực trạng về việc học vẽ của trẻ, đphương pháp dạy đúng tạo hứng
thú cho trẻ hoạt động tích cực trong giờ học vẽ, đồng thời phát triển khả năng duy,
trí tưởng tượng, sáng tạo cho trẻ, tôi đã suy nghĩ và thực hiện “ Một số biện pháp kích
thích trẻ 4 -5 tuổi hoạt động tích cực trong giờ học vẽ Trường mầm non A Thị
Trấn Văn Điển
III: Các biện pháp thực hiện:
1: Khảo sát kỹ năng vẽ của trẻ:
Để nắm chác khả năng vẽ của trẻ, cho nên ngay tđầu năm học tôi tiến hành
khảo sát phân loại kỹ năng vẽ của trẻ thể hiện qua số liệu sau:
Nội dung khảo sát
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
Số
trẻ
Tỷ lệ
%
Tỷ lệ
%
Số trẻ
Tỷ lệ
29%
Số
trẻ
Tỷ
lệ %
Khả năng tập trung chú ý
14
25%
36%
16
%
5
10%
Kỹ năng vẽ
12
22%
23,5
%
19
34,5
%
11
20%
Khả năng phối màu
10
18,5
%
34,5
%
14
25%
12
22%
Bố cục tranh
9
16,5
%
38%
15
27%
10
18,5
%
Nhận xét sản phẩm
7
13%
20%
17
31%
20
36%
Qua khảo sát, tôi thấy kỹ năng vẽ của trẻ không đồng đều, nhiều trẻ con yếu
trung bình. Vậy để nâng cao knăng vẽ cho trẻ trong giờ học tôi luôn quan tâm đến
các cháu vẽ trung bình, yếu nhiều hơn, bằng gợi ý từng bước và động viên kịp thời để
tạo hứng thú cho trẻ.
Để hình thành kỹ năng vẽ cho trẻ yếu, tôi lên kế hoạch rèn trẻ vào buổi chiều,
hoạt động đón trả trẻ, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời. Trong giờ học vẽ tôi xếp
các trẻ khá ngồi sen kẽ những trẻ yếu để trẻ yếu học tập trẻ khá.
Đối với trẻ khá: Tôi gợi ý khuyến khích để phát huy trí tưởng tượng sáng tạo
của trẻ để tạo ra nhiều bức tranh đẹp sáng tạo, có bố cục hợp lý, màu sắc hài hoà.
4
2. Đổi mới hình thức vào bài để gây hứng thú cho trẻ:
Thu hút được sự chú ý của trẻ vừa dễ lại vừa khó trẻ rất hào hứng trước
những điều mới lạ, nhưng dchán với những quen thuộc. Vì vậy, tôi luôn suy nghĩ
thay đổi hình thức vào bài sao cho sinh động, hấp dẫn bằng cách dùng những câu nói
nhẹ nhàng, nét mặt vui tươi, sử dụng các trò chơi tạo tình huống bất ngờ để thu hút sự
chú ý của trẻ vào giờ học. Qua đó, ngay từ đầu giáo viên đã lôi cuốn trẻ chú ý, không
khí giờ học trở nên hào hứng, không gò bó mà vẫn đạt kết quả cao.
Ví dụ 1: Đề tài trang trí bưu thiếp Noel:
Tôi trang trí lớp học theo không gian của ngày lễ Noel, cây thông, những
hộp quà, có con tuần lộc, các hình ng nghĩnh.
Trẻ rất bất ngờ khi lạc vào không gian mới lạ, tôi tạo niềm vui và sự hào hứng cho tr
bằng cách cho trẻ hát bài Đêm Noel” cho trẻ quan sát các bưu thiếp sẵn để nhận
xét về các biểu tượng, nội dung, hình ảnh, màu sắc, bố cục của bưu thiếp. Sau đó hỏi
trẻ ý tưởng trang trí bưu thiếp như thế nào? Vẽ gì ? Tô màu như thế nào?
Kết thúc giờ học cho trẻ treo bài của trẻ lên trưng bày cùng nhận xét những
bưu thiếp của mình và của bạn.
Trang trí lớp theo không gian ngày giáng sinh
Ví dụ 2: Vẽ biển
Chuẩn bị cho trẻ gập thuyền, ca nô, tàu thuỷ từ chiều hôm trước và chuẩn b3
bến cảng: 1 bến vẽ thuyền, 1 bến vẽ ca nô, 1 bến vẽ tàu thuỷ.
Vào giờ học tôi cho trẻ đi lấy tàu, thuyền, ca nô hôm trước trẻ đã gập và hỏi: Hôm
qua các con đã gập được các phương tiện giao thông gì? Tàu thuỷ, thuyền buồm, ca
những phương tiện đó phương tiện giao thông đường gì? Nó hoạt động đâu?
Vậy các con cùng chơi với các đồ chơi các con vừa tạo được nhé? đã thiết kế
các bến cảng cho tàu thuỷ, thuyền buồm và ca các con cùng chơi trò chơi cho
các phương tiện về đúng bến nhé! ( Chơi 2 lần )
Sau khi chơi xong tôi cho trẻ ngồi xung quanh hỏi: Các con thường nhìn thấy
thuyền, tàu thuỷ, ca hoạt động đâu? Vậy ai đã được đi biển rồi? Các con thấy
biển như thế nào? Trẻ kể theo hiểu biết của trẻ cho trẻ xem 3 bức tranh vvề biển
5
được được sắp xếp nội dung, bố cục thời gian khác nhau để trẻ nhận xét các bức
tranh vvề biển theo ý hiểu của mình. Bằng ngôn ngữ miêu tả tôi hướng cho trẻ nhn
xét về vẻ đẹp của các bức tranh qua nội dung, màu sắc, bố cục sắp xếp: về cảnh biển
lúc bình minh, buổi trưa và cảnh biển khi hoàng hôn buông xuống.
thể nói hiệu quả ngôn ngữ miêu tả rất cao, giúp trẻ hứng thú, hình dung một
cách sinh động về tranh vẽ của mình. Khi trẻ đã kiến thức về biển. Tôi shỏi trẻ
thích vẽ biển về thời gian nào? những biển vào thời gian đó? Màu sắc như
thế nào? Con sdùng những gam màu để thể hiện cảnh biển vào thơi gian đó? Tôi
gợi ý cho trẻ miêu tả bãi cát, màu xanh của mây trời, của nước biển, hình dạng của
thuyền buồm, của dãy núi, của cánh chim hải âu….
Kết quả: Không những trẻ khá vđược biển một số trẻ yếu cũng tạo ra bức
tranh có nội dung và màu sắc thật sinh động.
Ngoài ra tôi còn cho trẻ tăng cường tiếp xúc với thiên nhiên, xã hội, giúp trẻ
cảm xúc tốt. Trên cơ sở đó, trẻ bộc lộ trí tưởng tượng sáng tạo trong tranh vẽ bằng các
đường nét đợn giản tính khái quát cao, màu sắc tươi sáng quan trọng trẻ sẽ
gửi vào đó cảm xúc của mình vào thế giới xung quanh.
Trẻ tập gấp thuyền, tàu thuỷ, ca nô
Ví dụ 3: Vẽ những bông hoa:
Để đề tài Vẽ những bông hoa đạt kết quả cao trước khi vào giờ học, tôi cho
trẻ đọc mấy câu thơ giới thiệu về hoa:
“ Mùa xuân đã đến
Vạn vật đều vui
Muôn hoa đua nở
Màu trắng, màu đ
Hoa nhỏ, hoa to
Hoa hồng chúm chím
Hoa đào đỏ tươi
Hoa cúc như cười
Đón chào các bạn ”