Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24- 36 tháng
MỤC LỤC
STT NỘI DUNG TRANG
1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Tên đề tài 1
I. Lý do chọn đề tài 1
1. Cơ sở lý luận 1
2. Cơ sở thực tiễn 3
II. Mục đích nghiên cứu 5
III. Đối tượng nghiên cứu 5
IV. Đối tượng khảo sát thực nghiệm 5
V. Phương pháp nghiên cứu 5
VI. Phạm vi nghiên cứu 7
2
PHẦN II: BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT
VẤN ĐỀ
7
I. Cơ sở lý luận để giải quyết vấn đề 7
II. Khảo sát thực tế khi chưa thực hiện đề tài 8
1. Thuận lợi 8
2. Khó khăn 9
3. Khảo sát thực tế ở lớp 9
III. Những biện pháp thực hiện 10
IV. Những biện pháp thực hiện từng phần 10
V. Kết quả thực hiện có so sánh đối chứng 18
3
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 19
1. Kết luận 19
2. Khuyến nghị 19
4 PHẦN IV: DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 21
Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24- 36 tháng
PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ.
Tên đề tài:
“ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24-36 tháng”
I. Lý do chọn đề tài:
1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục mầm non là giai đoạn đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc
dân, là bộ phận quan trọng trong sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ thành những con
người có ích, thành những con người mới. Một trong ba mục tiêu của cải cách
giáo dục của nước ta là.Làm tốt việc chăm sóc giáo dục thế hệ trẻ ngay từ thời
thơ ấu nhằm tạo ra cơ sở quan trọng của con người Việt Nam mới. Giáo dục
mầm non đã góp phần mục tiêu trên.
Bác Hồ vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam đã từng nói.
“Làm cô giáo tức là thay mẹ dạy trẻ, muốn dạy được trẻ trước hết phải
yêu trẻ. Các cháu nhỏ hay quấy khóc các cô phải bền bỉ, kiên trì, chịu khó
mới nuôi dạy được các cháu. Dạy trẻ như trồng cây non, trồng cây non được
tốt thì sau này các cháu sẽ trở thành người tốt”.
Bác cho rằng: “Đứa trẻ hiền lành hay hung dữ không phải do bản chất vố có
của trẻ mà chính là do sự giáo dục của người lớn mà nên”. “Hiền dữ đâu phải là
tính sẵn phần nhiều do giáo dục mà nên”
Ngày nay giá trị con người ngày càng được nhận thức đúng đắn và đánh
giá một cách toàn diện, sâu sắc thì công tác chăm sóc giáo dục trẻ càng mang
một ý nghĩa nhân văn cụ thể, càng trở thành một đạo lý của thế giới văn minh.
Thấm nhuần lời dạy của Bác, công tác giáo dục đào tạo thế hệ măng non
những người chủ tương lai của đất nước đã, đang và sẽ là chủ trương lớn của
toàn Đảng, toàn dân. Để thực hiện tốt mục đích giáo dục này, cấp học mầm non
đã có những bước chuyển lớn nhằm góp phần đặt nền móng đào tạo con người
phát triển toàn diện, có đủ sức khoẻ, đủ trí tuệ, tài năng là những chủ nhân tương
lai của đất nước, lái con tàu Việt Nam ra đại dương sánh vai với các cường quốc
năm châu thoả lòng Bác hằng mong ước.
Trong những năm gần đây bậc mầm non đang tiến hành đổi mới, chương trình
giáo dục trẻ mầm non trong đó đặc biệt coi trọng việc tổ chức các hoạt động phù
hợp sự phát triển của từng cá nhân trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động một cách chủ
động tích cực, hồn nhiên vui tươi, đồng thời tạo điều kiện cho giáo viên phát
huy khả năng sáng tạo trong việc lựa chọn và tổ chức các hoạt động chăm sóc,
giáo dục trẻ một cách linh hoạt, thực hiện phương châm “ Học mà chơi- Chơi
mà học” Đáp ứng mục tiêu phát triển của trẻ một cách toàn diện về mọi mặt.
Trong những bài thơ, câu chuyÖn thế giới mới của cuộc sống thực tại bao
gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diễn tả, biểu đạt, truyền đạt trong
những hình thức đa dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa
2/19
Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24- 36 tháng
lá, mọi hiện tượng thiên nhiên, vũ trụ mà trẻ nhìn thấy được, cũng nói về những
gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh đồng, dòng sông,
phiên chợ, lớp học, khu phố,…Qua tác phẩm văn học, trẻ bắt đầu nhận ra trong
xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn, tình cô cháu,…
Trẻ cũng dần nhận ra có một xã hội ràng buộc con người với nhau trong lịch sử
đấu tranh cách mạng, trong tình làng nghĩa xóm. Văn học có thể cần đề cập đến
những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt, cô tiên, phù thủy, quỷ sứ và
cả những phép màu còn tồn đọng trong tâm thức dân tộc. Đây cũng là đối tượng
miêu tả của văn học làm nên sự phong phú, hấp dẫn của đời sống tinh thần.
Nhờ được nghe, tiếp xúc với một số lượng văn học, có những hiểu biết sơ
đẳng về văn học, đó là khả năng mô tả cuộc sống xung quanh phong phú, hấp
dẫn bằng những dạng thức khác nhau. Bước đầu trẻ sẽ nhận biết được sự khác
nhau về nội dung và hình thức giữa các thể loại thơ, chuyện. Không những giúp
trẻ cảm nhận được cái đặc sắc của cách diễn đạt hình tượng, nhà sư phạm còn
cần giúp trẻ phân biệt được hình tượng nghệ thuật với hiện thực, hình thành một
số khái niệm văn học như: Thơ, chuyện, nhân vật, hình ảnh…, giúp trẻ trao đổi
những điều đã được nghe và bộc lộ những suy nghĩ của mình về tác phẩm, nhằm
phát triển đời sống tinh thần của trẻ.
Để thực hiện tốt mục tiêu của xã hội và mục đích của Đảng ta là: “Dân giàu
nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh” thì trước hết nhiệm vụ của
giáo dục phải đào tạo ra được những con người mới xã hội chủ nghĩa và con
người đó phải được phát triển toàn diện.
Chính vì nhiệm vụ nặng nề được đặt ra cho ngành giáo dục mà sự nghiệp
giáo dục của những năm gần đây đã được quan tâm và chú trọng hơn. Đặc biệt là
giáo dục mầm non là hệ thống đầu tiên của giáo dục quốc dân, nó là nền tảng đầu
tiên trong suốt quá trình giáo dục đào tạo con người mới xã hội chủ nghĩa.
Để thực hiện tốt những mục tiêu cơ bản của mình thì ngành học mầm non
phải không ngừng đổi mới và phát triển về mọi mặt: số lượng và chất lượng, cơ
sở vật chất cũng như nội dung chăm sóc - giáo dục trẻ.
Như chúng ta đã biết, giáo dục là một trong những nhiệm vụ quan trọng và
cần thiết. Muốn thực hiện được nhiệm vụ to lớn này thì gia đình là sợi dây tình
yêu, chăm sóc và kích thích đầu tiên của trẻ, cha mẹ là những người thầy đầu
tiên và quan trọng nhất. Mỗi nhà giáo dục, mỗi một cô giáo, người mẹ thứ hai
của trẻ, thì phải làm sao hình thành cho các cháu bước đầu có một đức tính tốt
để sau này trẻ trở thành người công dân tốt.
Là một giáo viên mầm non được phân công phụ trách trẻ ở độ tuổi 24 – 36
tháng, ở tuổi này trẻ còn rất bé nhưng đặc điểm sinh lý trẻ phát triển rất mạnh.
Vì vậy trẻ dễ bị tổn thương về tâm lý, tôi thấy việc giáo dục đưa các cháu vào nề
nếp và phát triển ngôn ngữ cho trẻ để tham gia mọi hoạt động trong ngày của trẻ
3/19
Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24- 36 tháng
là một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong suốt quá trình của các cháu. Vì trẻ
chưa tách rời bố mẹ, gia đình... nên khi mới nhập lớp, nhập trường trẻ thường có
thái độ sợ hãi, mọi thứ đều lạ lẫm, tránh né bạn, không chấp nhận sự giúp đỡ của
các cô giáo, thậm chí còn la khóc, không ăn không ngủ, hoặc không tham gia
vào mọi hoạt động… có thể trẻ dường như không hoà nhập vào tập thể
Vậy làm thế nào để nhanh chóng đưa trẻ vào nề nếp thói quen ngay từ những
ngày đầu, và có thể hướng dẫn trẻ phát triển ngon ngữ tốt những ngày mà trẻ
không muốn rời xa mẹ... đến với cô giáo và các bạn.
Ngày nay chúng ta không chỉ đào tạo những con người có trí thức có khoa học,
có tình yêu thiên nhiên, yêu tổ quốc, yêu lao động mà còn tạo nên những con
người biết yêu nghệ thuật, yêu cái đẹp giàu ước mơ và sáng tạo. Những phẩm
chất ấy con người phải được hình thành từ lứa tuổi mầm non, lứa tuổi hứa hẹn
bao điều tốt đẹp trong tương lai.
Trong những năm gần đây bậc mầm non đang tiến hành đổi mới, chương
trình giáo dục trẻ mầm non trong đó đặc biệt coi trọng việc tổ chức các hoạt
động phù hợp sự phát triển của từng cá nhân trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động một
cách chủ động tích cực, hồn nhiên vui tươi, đồng thời tạo điều kiện cho giáo
viên phát huy khả năng sáng tạo trong việc lựa chọn và tổ chức các hoạt động
chăm sóc, giáo dục trẻ một cách linh hoạt, thực hiện phương châm “ Học mà
chơi- Chơi mà học” Đáp ứng mục tiêu phát triển của trẻ một cách toàn diện về
mọi mặt. Ngôn ngữ là phương tiện giữ gìn bảo tồn, truyền đạt và phát triển
những kinh nghiệm lịch sử và phát triển xã hội của loài người. Như Bác Hồ đã
dạy: “Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc,
chúng ta phải giữ gìn nó, quý trọng nó”. Trẻ em sinh ra đầu tiên là những cơ thể
sinh học, nhờ có ngôn ngữ là phương tiện giao lưu bằng hoạt động tích cực của
mình dưới sự giáo dục và dạy học của người lớn trẻ em dần chiếm lĩnh được
những kinh nghiệm lịch sử - xã hội của loài người và biến nó thành cái riêng của
mình. Trẻ em lĩnh hội ngôn ngữ sớm sẽ trở thành những chủ thể có ý thức, lĩnh
hội kinh nghiệm của loài người xây dựng xã hội ngày càng phát triển hơn. Ngôn
ngữ giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và nhận thức về môi trường xung quanh, thông
qua cử chỉ và lời nói của người lớn trẻ làm quen với các sự vật, hiện tượng có
trong môi trường xung quanh, trẻ hiểu những đặc điểm, tính chất, công dụng
của các sự vật cùng với từ tương ứng với nó. Nhờ có ngôn ngữ trẻ nhận biết
ngày càng nhiều các sự vật, hiện tượng mà trẻ được tiếp xúc trong cuộc sống
hàng ngày.
2. Cơ sở thực tiễn:
Trong thời buổi kinh tế thị trường hiện nay, mọi người đều lo làm ăn,
kiếm sống, thời gian các bậc cha mẹ trò chuyện với con trẻ để trẻ phát triển ngôn
ngữ, phát triển vốn từ còn ít. Do vậy vốn từ của trẻ em ngày nay phát triển còn
hạn chế, khả năng giao tiếp còn ít, chủ yếu trẻ được tiếp xúc và phát triển vốn từ
qua tivi, phim ảnh…chưa được sự chỉ bảo, uốn nắn của người lớn.Việc phát
triển ngôn ngữ cho trẻ là vô cùng quan trọng và cần thiết vì ở lứa tuổi nhà trẻ, trẻ
còn non nớt, vụng về, cần được chăm sóc kỹ lưỡng về mọi mặt: cả tinh thần lẫn
thể chất, nhất là trẻ đang trong giai đoạn bi bô tập nói. Cô giáo là người chịu
4/19
Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24- 36 tháng
trách nhiệm hướng dẫn bảo ban chỉ bảo cho trẻ mọi điều và việc quan trọng hơn
cả là người giáo viên phải chú ý và quan tâm đến trẻ hơn xem trẻ có nói đúng
ngữ pháp không, nói đã đủ câu chưa, đã tròn âm chữ khi phát âm ra chưa?
Không những vậy, giáo viên còn dạy cho trẻ thêm những vốn kiến thức hết sức
sơ khai. Những chào hỏi lễ phép tưởng như đơn giản nhưng cũng không kém
phần khó khăn vất vả ở đây.
Giai đoạn trẻ 24 - 36 tháng là giai đoạn khởi điểm của việc hình thành và
phát triển nhân cách trẻ, các mặt phát triển của trẻ hoà quyện vào nhau, ảnh
hưởng lẫn nhau, không tách bạch rõ nét. Trẻ hoàn toàn còn non nớt, nhạy cảm
với tác động bên ngoài, đồng thời cũng là lúc trẻ phát triển rất nhanh về mọi
mặt. trẻ rất dễ bị tổn thương về tâm lý. Bởi thế muốn rèn luyện ngôn ngữ mạch
lạc và cách phát âm, ngay từ những ngày đầu trẻ mới vào lớp cô giáo phải làm
sao để trẻ cảm nhận được nguồn hạnh phúc, thấy mình được chấp nhận, được an
toàn, được yêu mến và là thành viên trong cộng đồng mà trẻ đang hoà nhập.
Quan hệ của cô với trẻ giàu cảm xúc thân thiết, yêu thương như quan hệ mẹ con.
Vậy hoạt động lao động sư phạm của cô giáo mầm non đòi hỏi phải rất linh
hoạt, nhạy bén, kịp thời, phải có sự sáng tạo để phát hiện và đáp ứng những nhu
cầu phát triển của trẻ.
Hoạt động sư phạm của cô giáo mầm non có định hướng, có mục đích để
giáo dục, phát triển trẻ. Tác động sư phạm của cô giáo phải luôn thay đổi, phù
hợp với nhu cầu phát triển của trẻ có cảm tình, có hứng thú. Vì thế nghệ thuật
chủ yếu của cô thể hiện ở chỗ biết hoà nhập vào thế giới trẻ, biết quên mình là
người lớn để thực sự là người bạn của trẻ. Biết tôn trọng và đồng cảm với trẻ tạo
nên không khí cởi mở, lôi cuốn, thu hút trẻ, như thế trẻ dễ nghe theo sự hướng
dẫn của cô, biết vâng lời cô một cách thoải mái, vui vẻ. Từ đó giúp trẻ những
hiểu biết nhất định, tạo cho trẻ có đầy đủ điều kiện về thể lực, kiến thức đồng
thời hình thành và phát triển nhân cách tốt cho trẻ, tạo tiền đề cho trẻ vững vàng
và tự tin hơn.Muốn thực hiện những mục tiêu trên thì vấn đề rèn luyện nề nếp
thói quen ban đầu cho trẻ mầm non phải được chú trọng thường xuyên liên tục
và không ngừng được đổi mới. Đặc biệt là đội ngũ giáo viên phải thường xuyên
bồi dưỡng, nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn thường xuyên được tiếp thu
đầy đủ các chuyên đề, tiếp cận với cái mới một cách kịp thời để thực hiện việc
chăm sóc - giáo dục trẻ, đặc biệt là rèn luyện nề nếp thói quen ban đầu cho trẻ
đạt kết quả cao.
Văn học nuôi dưỡng và phát triển cho trẻ trí tưởng tượng sáng tạo nghệ
thuật. Vì vậy mà việc đem các tác phẩm văn học đến với trẻ là một điều rất quan
trọng và cần thiết nhất là đối với độ tuổi nhà trẻ, quá trình cho trẻ tiếp xúc với
tác phẩm văn học phải là từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp để từ đó trẻ
bộc lộ được khả năng phát triển ngôn ngữ trong bộ môn văn học văn học của
mình.
Tuy nhiên khi đưa tác phẩm văn học đến với trẻ đòi hỏi người giáo viên phải
có những suy nghĩ sáng tạo và lựa chọn những tác phẩm hay phù hợp với độ
tuổi, có ý nghĩa giáo dục trẻ.
5/19