Phn I. M đầu
Mỗi người chúng ta t khi sinh ra và lớn lên đều tri qua mt thi ấu thơ đầy
k nim, nhắc đến tuổi thơ ai cũng gn lin với con trâu cánh đồng cánh diu
th gió vi những trò chơi dân gian đy lý thú. Thế nhưng, ngày nay các em mt
hi công nghip, ch quen vi máy móc không thời gian chơi cũng là một
thit thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen chơi những trò chơi
dân gian ca thiếu nhi ngày trước đang ngày càng b mai mt và quên lãng, không
ch các thành ph còn các vùng quê vi tốc độ phát trin ca cng ngh
thông tin cùng những trò chơi hiện đại, liu tr em hôm nay thế gii ngày mai
còn nh đến những trò chơi dân gian c truyn na hay không?
Những trò chơi dân gian đã đến với trẻ thơ một cách nhẹ nhàng tạo điều kiện
cho trẻ vừa học, vừa gần gũi, không cầu kỳ, tốn kém nên có thể dễ dàng chơi mọi
lúc, mọi nơi, dụng cụ dễ tìm kiếm, dễ làm, chủ yếu lấy từ trong tự nhiên. Đặc biệt
đối với trẻ em, trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của đã mang lại
cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vbổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí,
vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng. Tuổi thơ
của các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời, làm giàu nguồn
tình cảm và trí tuệ cho các em.
Chính vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu trong
nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Tchơi dân gian không đơn thuần một trò
chơi của trẻ con nó chứa đựng cả nền văn hoá dân tộc Việt Nam độc đáo
giàu bản sắc, nó không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ,
vốn từ, phát triển duy, sáng tạo, còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu
gia đình, quê hương, đất nước.
Nhận thức được tầm quan trọng đó đối với trẻ lứa tuổi mầm non, mà đặc biệt
là lứa tuổi 3- 4 tuổi. Là người trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ tôi luôn
trăn trở, làm thế nào để tìm ra các giải pháp nhằm lôi cuốn trẻ hứng thú tham gia
trò chơi dân gian một cách tích cực. Tôi đã tìm hiểu và mạnh dạn chọn đề tài Một
số biện pháp tổ chức tốt tchơi dân gian cho trẻ mầm non 24- 36 tháng tuổi” để
áp dụng tại lớp mình.
Phn II. Ni dung
1. Thc trng khi t chức trò chơi dân gian cho tr mm non 24- 36 tháng
tui
Bản thân tôi đã tiếp nhận lớp tìm hiểu thực tế từng tính cách, sở thích của
từng cá nhân của trẻ, tôi nhận thấy có những thuận lợi và gặp một số khó khăn sau:
1.1. Thuận lợi
- Điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động của trẻ đầy đủ, phong phú,
thuận lợi cho quá trình thực hiện nhiều hoạt động.
- Trẻ lớp tôi nhiều trẻ mạnh dạn, ttin, nhanh nhẹn thích tham gia
vào trò chơi, đặc biệt là trò chơi dân gian.
- Một số trẻ biết phối hợp cùng cô khi tham gia trò chơi.
1.2. Tồn tại và hạn chế
- Vốn kiến thức và hiểu biết của giáo viên về các trò chơi dân gian có nhưng
chưa thật phong phú.
- Tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ chưa thật linh hoạt, sáng tạo.
2
- Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn hạn chế.
- Trong lớp còn một số trẻ nhút nhát, thiếu tự tin.
- Một số phụ huynh ít quan tâm đến trò chơi dân gian vì họ nghĩ trò chơi dân
gian không còn phù hợp với con em mình.
* Kết quả khảo sát thực tế khả năng chơi trò chơi dân gian của trẻ lớp Mẫu
giáo bé A tại trường Mầm non Hải Thượng thời điểm đầu năm.
TT
Tiêu chí
Chưa đạt
Đạt
Số
cháu
Tỷ lệ
%
Số
cháu
Tỷ lệ
%
1
Trẻ yêu thích, hứng thú hoạt động
tích cực tham gia trò chơi dân gian
20/25
80%
5/25
20%
2
Tr hiu biết v trò chơi dân gian
18/25
72%
7/25
28%
3
Trẻ nắm được kỹ năng chơi các trò
chơi dân gian
17/25
68%
8/25
32%
4
Trẻ biết hợp tác cùng bạn tính
đoàn kết tập thể
19/25
76%
6/25
24%
2. Mt s bin pháp t chc tốt trò chơi dân gian cho trẻ mm non 24-36
tháng tui
Xuất phát từ tác dụng của việc phát triển của trẻ qua “Trò chơi dân gian”, tôi
thấy việc cho trẻ chơi TCDG là một việc làm vô cùng quan trọng và có ý nghĩa.
Nhưng làm thế nào để tổ chức được trò chơi dân gian một cách hiệu quả,
điều này quả không dễ dàng. Bản thân tôi luôn trăn trở tìm ra các biện pháp hiệu
quả để giúp trẻ chơi trò chơi một cách hứng thú và tích cực nhất.
Bin pháp 1: La chn TCDG phù hp vi ch đề và la tui ca tr
Trẻ lứa tuổi nhà trẻ, khả năng chú ý chủ định còn hạn chế, nhận thức còn
đơn giản. vậy trẻ chthể chơi được các trò chơi đơn giản. Trò chơi dân gian
không đòi hỏi phức tạp nên trẻ dễ chơi, trẻ tự tin hòa mình vào trò chơi một ch
tư, thoải mái. Nhưng không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ từng độ
tuổi. Do trẻ trong lớp không đồng đều về nhận thức, một số cháu sinh đầu năm
nhưng cũng nhiều cháu sinh cuối năm mỗi độ tuổi lại mức đnhận thức
khác nhau. Để tổ chức tốt các trò chơi dân gian ttrước hết i đã bám sát kế
hoạch giáo dục năm học đxây dựng kế hoạch đưa các tchơi vào từng chủ đ
sao cho hợp lý, phù hợp với đồng loạt trẻ của lớp mình bản thân đã căn cứ vào
điều kiện thực tế của trường, của lớp, tâm của trẻ để lập kế hoạch một cách phù
hợp với từng chủ đề.
Ví dụ:
Tên ch đề
Tên trò chơi
Bé và các bn thân yêu
Kéo co, Kéo cưa lừa x
Đồ chơi của bé
Chi chi chành chành, Nu na nu
nống…
Các cô các bác trong nhà tr
Ln cu vng, Chi chi chành
chành.
3
M và những người thân yêu
Kéo cưa la x, Chi chi chành
chành.
Những con vật đáng yêu
Mèo đuổi chut, Bt mt bt dê,
Cáo và Th, chim bay cò bay.
Cây và những bông hoa đẹp
Kéo co, on tì, rng rn lên
mây.
Tết và mùa xuân
Chi chi chành chành, dung dăng
dung d.
Bé đi khắp nơi bằng phương tiện gì?
Ln cu vng, Tp tm vông
Mùa hè ca bé
Rnh rnh ràng ràng, Ném vòng
c chai.
Bé lên mu giáo
Ln càu vng, chi chi chành
chành
Khi la chọn trò chơi tôi chú ý trò chơi t d đến khó, vào đầu năm học tôi
la chọn các trò chơi vần điệu đơn gin cho tr d nh, d thuc. Sau tng ch
đề tôi nâng dần độ khó của trò chơi.
Bin pháp 2: T chc TCDG thông qua các hoạt động hàng ngày
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định, cho nên
hoạt động nào cũng tính chất riêng của nó. Chính vậy, giáo viên cần chú ý
lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của từng hoạt
động.
Trong quá trình t chc cho tr chơi trò chơi, giáo viên phải là người bn ln
để cùng chơi vi tr, luôn gần gũi, động viên, vui v, ci m, to không khí vui
tươi hào hứng bng dáng v hài hước, dí dm, hp dn gây tiếng cười, làm cho tr
cm thy thoi mái sảng khoái trong khi chơi. Qua đó trẻ s mnh dn, t tin
hơn, sẵn sàng bày t nguyn vng ca mình vi giáo t khẳng định mình
trong tp th.
Trong hoạt động chiều, lúc đón trả trẻ, tôi luôn tận dụng mọi lúc mọi nơi
lựa chọn những trò chơi mang tính nhẹ nhàng hướng dẫn trẻ các trò chơi n:
Chi chi chành chành, Kéo cưa lửa xẻ,…
Hoặc trò chơi bắt nguồn từ những bài đồng dao lặp đi lặp lại một cách thoải
mái như “Con cục tác cục ta. Hay đỗ đầu hay chạy rông rông. tđỏ
hồng hồng. Cái mỏ thì nhọn cái mồng thì tươi. Cái chân hay đạp hay bơi. Cái cánh
hay vỗ lên trời gió bay” chơi những trò chơi kết hợp với lời giúp trẻ phát triển
ngôn ngữ.
Với HĐ ngoài trời: Mỗi tchơi một sắc thái riêng, một quy luật riêng vì
thế khi tổ chức cho trẻ chơi tôi luôn dựa vào tính chất, tác dụng của từng trò chơi
dân gian, lựa chọn trò chơi phù hợp với lứa tuổi thời điểm. Đối với TCDG
nhằm phát triển các tố chất vận động, mang tính tập thể đòi hỏi phải có không gian
rộng, nên i chọn tổ chức o buổi hoạt động ngoài trời. TCDG thực sự lôi cuốn
được trẻ bởi những tiếng cười nói của tất cả các bạn cùng chơi như: “Rồng rắn lên
mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “Nhảy lò cò”,…
4
Với hoạt động góc nên tổ chức cho trẻ các trò chơi thể chơi theo nhóm
nhỏ trong một không gian hẹp như: “Kéo cưa lửa xẻ”, “Lộn cầu vồng”, “Chi chi
chành chành”,…
Với lĩnh vực phát triển thể chất: nên lựa chọn các tchơi vận động nhằm
rèn luyện thân thể khỏe mạnh, hoạt bát năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ
phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có
thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
Tôi thay thế trò chơi vận động bằng TCDG như kéo co, cướp cờ, …
dụ: Trò chơi “Chi chi chành chành” lại buộc trẻ phải nhanh tay nhanh
miệng để rút tay ra khi câu đồng dao cuối cùng được đọc lên, nếu không nhanh
ngón tay sẽ bị giữ lại, và như thế sẽ bị thua cuộc.
dụ: Trò chơi “Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong câu cuối Xin khúc
đuôi Tha hồ thầy đuổi”, lập tức trẻ làm “đuôi” (bạn đứng sau cùng) phải chạy
thật nhanh, nếu không sẽ bị “thầy” tóm lấy, sau đó thể bị thay người khác hoặc
lại phải làmthầy” để đi đuổi những trẻ khác
Đối với lĩnh vực phát triển nhận thức, ngôn ngữ,: nên chọn những trò chơi
nhằm phát triển nhận thức, ngôn ngữ, cung cấp những kỹ năng cần thiết cho trẻ
như: Kỹ năng hoạt động theo nhóm… Rèn luyện khả năng ghi nhớ duy cho
trẻ.
Với lĩnh vực phát triển thẩm mỹ m nhạc) nên chọn các trò chơi giai
điệu và lời hát như các trò chơi: “Tập tầm vông”.
- Đối vi môn âm nhc
Giáo viên la chọn các trò chơi có giai điu và lời ca để giúp tr ôn luyn v
kh năng âm nhạc.
Ví dụ: Đề tài “Nhn biết con voi”
Lồng ghép “Con vỏi con voi”, trẻ vừa đọc va v 2 t chơi trò chơi. Qua đó
phát trin tai nghe, kh năng âm nhạc.
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một điều
cần đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ đề.
dụ: Chủ đề Tết mùa xuân” thời điểm thích hợp để giới thiệu cho
trẻ các trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ Tết như : “Bịt mắt bắt dê”
Chủ đề “ Thế giới động vật” tôi lựa chọn trò chơi: “Dung dăng dung dẻ”…
Những trò chơi mới, giáo viên nên đóng vai người chơi chính đ cm trò.
Khi tr đã biết chơi thành thạo thì cô lại đóng vai phụ để chơi cùng tr.
Bin pháp 3: La chn phương pháp t chc nhm to cho tr hng thú khi
tham gia vào trò chơi
La chọn trò chơi dân gian cho tr rt khó, vì không la chn đưc nhiu trò
chơi, la tui 24-36 tháng tui nhn thc ca tr còn hn chế, ngôn t ca tr
còn ít, phn x ca tr vẫn chưa nhanh nhẹn, nên không s dụng được các trò chơi
các trò chơi vận động quá mnh hay là cn s phn x linh hot ca tt c các con.
Vy vi các cháu 24-36 tháng tui không cn phải sưu tm nhiều trò chơi mới
điu quan trng cn làm nhất đổi mi cách t chc, khi chúng ta t chc vn
những trò chơi quen thuộc nhưng chúng ta phải thay đi mt phong cách mi.
Thay đi t cách biu cm ca s dng nét mặt, hành động, giọng điệu để làm
5
sao cho tr cảm giác như đang chơi 1 tchơi mới, mặc trò chơi , lng
ghép thêm s sáng to với trò chơi
Ví dụ: Như trò chơi tp tm vông rt quen thuc vi các cháu 24-36 tháng
tui, vậy làm như thế nào đ chúng ta lt xác cho trò chơi mang một làn gió mi
với trò chơi
Thay vic tr nói hành đng theo khu lnh của tchơi đó
như là “Tp tm vông” nhưng khi dựa trên nên nhc ráp tr s cm thy không khí
sôi động hơn và có thể kích thích s tham gia máu la hơn của các con.
Điu quan trng để lôi cun tr vào trò chơi đó tạo tình huống lôi cuốn sự
ca tr, bng nhiu cách khác nhau nhm ng tr vào cuc chơi một cách
hng thú nht
Ví d: Trò chơi “Cáo và thỏ”
Giáo viên đóng vai chú Th (mc trang phc Th xanh) 1 cháu đóng vai
Cáo ( trang phc o), Th xut hiện trước cùng mi c lp hát múa, sau đó Cáo
xut hin, hi c lp hai nhân vật này trong trò chơi gì? Sau đó giới thiu trò
chơi, cách chơi và luật chơi.
Thông qua tình hung xut hin nhân vật giúp tăng hng thú, kích thích tính
tò mò ca tr để đến với trò chơi.
Trong quá trình chơi, giáo luôn quan sát tr chơi, giúp đỡ tr khi cn
thiết, luôn động viên khuyến khích khen ngi nhng tr tích cc tham gia vào trò
chơi bng cách khen ngi kết qu chơi của tr hoc nhng sáng kiến trong khi
chơi, những câu hi hp lý mang tính sáng to ca tr, t chức thi đua giữa cá nhân
các nhóm, giúp tr c gắng vượt qua khó khăn hoàn thành nhim v đưc
giao, khêu gi và duy trì hng thú ca tr với trò chơi.
Biện pháp 4: Phối kết hợp với cha mđể hướng dẫn trẻ chơi trò chơi dân
gian trong thời gian ở nhà
Đối với trường mầm non tỷ lệ trẻ bán trú 1 do đó thời gian trẻ lớp
với cô giáo nhiều hơn là ở nhà với bố mẹ. Để đảm bảo thông tin hai chiều giữa phụ
huynh giáo viên được thường xuyên, hiệu quả thì việc phối hợp với phụ
huynh là điều không thể thiếu trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Thông qua góc tuyên truyn, khi ph huynh đón tr tr giáo viên trao
đi vi ph huynh, cho ph huynh biết tm quan trng ca trò chơi dân gian
đi vi tr.
Hướng dẫn cho phụ huynh thông qua zalo nhóm lớp, hướng dẫn chơi một số
trò chơi dân gian đơn giản có vần điệu, lời ca dễ thuộc dễ nhớ tập cho các con.
Tôi luôn chú trng công tác tuyên truyn, vận động cha m tr cùng phi
hp khi t chc các hoạt động l hi cho trẻ. Đặc bit phi hp t chc hot
động lng ghép các trò chơi dân gian.
Trong các l hi tôi c gng mời đông đ cha m tr tham d. Nhn thy
nhiu cha m tr rt phn khi v nhng kết qu ca con mình.
Phần III. Hiệu quả của việc áp dụng biện pháp trong thực tế tổ chức trò
chơi dân gian cho trẻ 24- 36 tháng tuổi
Qua việc thực hiện “Một số biện pháp tổ chức tốt trò chơi dân gian cho trẻ
mầm non 24- 36 tháng tuổi” tôi đã thu được một số kết quả sau: