Trường THPT Ung Văn Khiêm GV: Trương Văn Oai
Trang 1
Tên đề tài: PHƢƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT LỰA CHỌN
BÀI TẬP BỒI DƢỠNG HỌC SINH GIỎI MÁY TÍNH
FX 580 VNX MÔN VẬT LÝ THPT
Ngƣời nghiên cứu: Trƣơng Văn Oai
Tổ chức: Trƣờng THPT Ung Văn Khiêm
I. HIỆN TRẠNG
1. Hiện trạng
iện nay, việc sử dụng máy tính cầm tay của giáo viên cũng như
học sinh trong tính toán và giải các bài toán đã trở nên phổ biến
trong trường trung học bởi những đặt tính ưu việc của nó. Ngoài
việc dùng các phép tính cơ bản, máy tính cầm tay còn hỗ trợ giải các bài toán phức tạp
như: Hệ phương trình bậc nhất hai ẩn, Hệ phương trình bậc nhất ba ẩn, giải phương
trình bậc hai, bậc ba, bậc bốn, tính toán số phức, lập bảng, đạo hàm, tích phân, lượng
giác ..... Nhưng việc sử dụng máy tính cầm tay trong việc giải các bài toán Vật lí dùng
đề bồi dưỡng học sinh giỏi thì hầu như hiên nay chưa có xuất bản một cuốn sách thật
thụ dùng cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi mà chủ yếu sử dụng số phức để viết phương
trình dao động điều hòa và lập bảng giá trị là chủ yếu.
Bên cạnh đó, hàng năm Sở GD-ĐT An Giang thường tổ chức các kỳ thi giải
toán trên máy tính Casio cho các môn trong đó có môn Vật lí để rèn luyện kỹ năng sử
dụng máy tính Casio. Trong các kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia, dùng máy tính có
thể sử dụng để giải nhanh các bài toán Vật lí, giảm tối thiểu thời gian làm bài thi của
học sinh cho kết quả chính xác. Đối với môn Vật lý trong kì thi THPT Quốc Gia nội
dung chủ yếu là kiến thức lớp 12 và lớp 11 rất phù hợp với nội dung thi học sinh giỏi
máy tính bỏ túi mà Sở GD-ĐT hướng dẫn.
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi máy tính là một công tác mũi nhọn trong việc
nâng cao dân trí, đào tạo nguồn lực, bồi dưỡng nhân tài cho nhà trường nói riêng, cho
địa phương nói chung. Bồi dưỡng HSG máy tính là một công việc khó khăn và lâu dài,
đòi hỏi nhiều công sức của thầy và trò. Xác định được nhiệm vụ trọng tâm này nhưng
do nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan mà Trường THPT Ung Văn Khiêm
đặc biệt là bộ môn Vật lý các năm nay không có chọn được đội tuyển dự học sinh giỏi
đây là một thiếu sót khá lớn của tổ và là thiệt thòi cho học sinh. Mặc dù bộ môn Vật lý
hàng năm kết quả thi tốt nghiệp THPT Quốc gia môn Vật lý thường chiếm tỉ lệ khá
cao trên 80% học sinh trên 5 điểm trong đó có khá nhiều em từ điểm 8 trở lên.
H
Trường THPT Ung Văn Khiêm GV: Trương Văn Oai
Trang 2
ặc biệt hiện nay còn nhiều học sinh cũng như giáo viên còn lúng
túng khi sử dụng máy tính FX 580 VNX bởi nó có nhiều phím khác
với máy tính FX 570 ES. Chính vì vậy tôi lựa chọn đề tài “ Phương
pháp và kĩ thuật lựa chọn bài tập bồi dưỡng học sinh giỏi máy tính FX 580 VNX môn
Vật lý THPT”. Với mục đích giúp học sinh làm quen với loại máy tính này, đồng thời
có nguồn tư liêu phong phú giúp cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi có hiệu quả cao.
2. Nguyên nhân
Qua quá trình phát phiếu điều tra về thực trang học sinh trường THPT Ung Văn
Khiêm ít chịu tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi ở các môn tự nhiên trong đó có môn
Vật lý, là do một số nguyên nhân chủ yếu sau:
- Một số học sinh không yên tâm khi tham gia lớp bồi dưỡng HSG vì phải mất
nhiều thời gian, ảnh hưởng đến sức khỏe và kết quả học tập chung ở trên lớp vì
chương trình chính khóa phải học quá nhiều môn, lại phải học thêm những môn khác,
cộng thêm chương trình bồi dưỡng HSG khá nặng về kiến thức nên học sinh lo sợ khi
tham gia bồi dưỡng.
- Nội dung trình bày trong sách giáo khoa còn nặng tính lý thuyết, trong khi bài
tập trong sách giáo khoa, sách bài tập chưa phong phú đa dạng, không phân loại và
đưa ra phương pháp giải riêng cho từng dạng, lại thiếu tài liệu tham khảo...
Thấy được những khó khăn của học sinh và tiến hành tư vấn, động viên các em
tham tham bồi dưỡng học sinh giỏi có nhiều cái lợi, được nhiều kiến thức sâu rộng
phục vụ rất tốt khi thi THPT Quốc Gia, năm nay cũng đã chọn được hai học sinh tham
gia HSG vào tháng ba này.
Còn lại thì giáo viên dạy bồi dưỡng phải có nhiều tư liêu phong phú, cũng như
các dạng toán rõ ràng giúp cho học sinh yên tâm ôn luyên. Chính vì vậy tôi lựa chọn
nội dung này làm khâu đột phá cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi.
II. GIẢI PHÁP THAY THẾ
1. Mô tả giải pháp.
Trong đề tài này tôi tập trung nghiên cứu lựa chọn các bài tập mà chắc chắn
phải dùng máy tính mới cho kết quả chính xác và nhanh như các dạng bài toán:
1.1. Giải hệ phƣơng trình hai ẩn và ba ẩn số
a. Giải hệ phƣơng trình hai ẩn số:
Hệ phương trình hai ẩn số có dạng
1 1 1
2 2 2
a x b y c
a x b y c


Đ
Trường THPT Ung Văn Khiêm GV: Trương Văn Oai
Trang 3
MÁY TÍNH FX 580 VNX
MÁY TÍNH FX 570 ES PLUS
Bấm MENU
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
Bấm MODE
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
b. Giải hệ phƣơng trình ba ẩn số:
Hệ phương trình ba ẩn số có dạng
1 1 1 1
2 2 2 2
3 3 3 3
a x b y c z d
a x b y c z d
a x b y c z d
MÁY TÍNH FX 580 VNX
MÁY TÍNH FX 570 ES PLUS
Bấm MENU
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
Bấm MODE
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
c. Giải hệ phƣơng trình bốn ẩn số:
Hệ phương trình bốn ẩn số có dạng
1 1 1 1 1
2 2 2 2 2
3 3 3 3 3
4 4 4 4 4
a x b y c z d t e
a x b y c z d t e
a x b y c z d t e
a x b y c z d t e
MÁY TÍNH FX 580 VNX
MÁY TÍNH FX 570 ES PLUS
Bấm MENU
Không có chức năng này
9
=
=
9
=
=
9
Trường THPT Ung Văn Khiêm GV: Trương Văn Oai
Trang 4
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
1.2. Giải phƣơng trình bậc hai, bậc ba, bậc bốn
a. Phƣơng trình bậc 2 có dạng
20ax bx c
MÁY TÍNH FX 580 VNX
MÁY TÍNH FX 570 ES PLUS
Bấm MENU
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
Bấm MODE
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
c. Phƣơng trình bậc 3 có dạng
32 0ax bx cx d
MÁY TÍNH FX 580 VNX
MÁY TÍNH FX 570 ES PLUS
Bấm MENU
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
Bấm MODE
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
c. Phƣơng trình bậc 4 có dạng
4 3 2 0ax bx cx dx e
MÁY TÍNH FX 580 VNX
MÁY TÍNH FX 570 ES PLUS
Bấm MENU
Nhập các hệ số vào và bấn để có
kết quả
Không có chức năng này
=
9
=
=
2
5
4
=
=
9
=
Trường THPT Ung Văn Khiêm GV: Trương Văn Oai
Trang 5
1.3. Những bài toán lập bản giá trị.
MÁY TÍNH FX 580 VNX
MÁY TÍNH FX 570 ES PLUS
BẤM MENU 8
Xuất hiện f(x) = …… Nhập hàm số
vào
Bấm = Start chọn
Bấm = End chọn
Bấm = Step chọn
Kết quả cho bản giá trị
Lƣu ý: Sart và End có thề chọn giá trị
khác
BẤM MODE 7
Xuất hiện f(x) = …… Nhập hàm số
vào
Bấm = Start chọn
Bấm = End chọn
Bấm = Step chọn
Kết quả cho bản giá trị
1.4. Những bài toán hàm số phức.
Dùng trong các hàm số dao động điều hòa
MÁY TÍNH FX 580 VNX
BẤM MENU 2
MÁY TÍNH FX 570 ES PLUS
BẤM MODE 2
a. Viết phƣơng trình dao động điều hòa
Có dạng :
cos( )x A t


Nhập biểu thức trên chọn
Nhập biểu thức trên
v
ai
+ Chiều dương v>0
+ Chiều âm v<0
Chữ i bấm ENG
v
ai
+ Chiều dương v>0
+ Chiều âm v<0
Chữ i bấm SHIFT
ENG
OPTN
1
1
30
1
1
20
1