Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Kinh nghiệm sử dụng trò chơi trong dạy học phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh trong môn KHTN 8

Trong bối cảnh Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đang được triển khai, việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh trở thành yêu cầu cấp thiết. Tuy nhiên, nhiều giáo viên vẫn gặp khó khăn trong việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, đặc biệt là trong môn Khoa học tự nhiên (KHTN 8), dẫn đến tình trạng học sinh thiếu hứng thú và chưa phát huy hết tiềm năng. Sáng kiến kinh nghiệm này tập trung vào việc chia sẻ kinh nghiệm sử dụng trò chơi trong dạy học, một giải pháp hiệu quả để nâng cao sự hứng thú, kích thích học sinh chủ động tham gia, từ đó phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất cần có.

Giáo viên trung học cơ sở, cán bộ quản lý giáo dục, và các nhà nghiên cứu giáo dục quan tâm đến việc đổi mới phương pháp dạy học và phát triển năng lực, phẩm chất học sinh, đặc biệt trong môn Khoa học tự nhiên.

Sáng kiến kinh nghiệm này trình bày chi tiết về tầm quan trọng và hiệu quả của việc sử dụng trò chơi trong dạy học nhằm phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh, đặc biệt trong môn Khoa học tự nhiên (KHTN 8) theo định hướng của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Tác giả đã đánh giá thực trạng hiện nay, chỉ ra rằng giáo viên còn hạn chế trong việc đa dạng hóa các trò chơi, khiến học sinh thiếu hứng thú và chưa phát huy được tính chủ động, sáng tạo. Để giải quyết vấn đề này, giải pháp được đưa ra tập trung vào các nguyên tắc thiết kế và áp dụng trò chơi: từ việc xác định mục tiêu rõ ràng, đa dạng hóa hình thức, đơn giản hóa luật chơi đến việc đảm bảo sự tham gia của đông đảo học sinh. Trọng tâm của sáng kiến là việc phân loại trò chơi theo mục đích sử dụng (khởi động, hình thành kiến thức, củng cố kiến thức) và cung cấp các ví dụ cụ thể như trò chơi “Đuổi hình bắt chữ” và “Quả bóng thần kì”, kèm theo hướng dẫn chi tiết về cách thức triển khai. Các trò chơi này không chỉ giúp gia tăng hiệu quả ghi nhớ kiến thức mà còn kích thích sự phát triển toàn diện các năng lực như tư duy, giao tiếp, hợp tác và các phẩm chất đạo đức, xã hội ở học sinh. Sáng kiến có tính khả thi cao, đã được áp dụng trong năm học 2024-2025 với 40 học sinh lớp 8A4, mang lại những hiệu quả tích cực và có thể nhân rộng để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.