1
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng Sáng kiến huyện Nho Quan.
Họ và tên: Trần Thị Kim Oanh
Năm sinh: 1972
Đơn vị công tác: Trường THCS Quỳnh Lưu
Chức vụ: Hiệu trưởng
Trình độ chuyên môn: Đại học
Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến:
Đổi mới công tác chỉ đạo và tổ chức hoạt động thư viện trường học, xây
dựng mô hình thư viện lớp học.
I. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN: Quản lý giáo dục.
II. CHỦ ĐẦU TƯ SÁNG KIẾN: Trường THCS Quỳnh Lưu.
III. THỜI GIAN ÁP DỤNG: 02 năm học (2015-2016 và 2016-2017).
IV. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN
1. Nội dung sáng kiến
Thực hiện Nghị quyết 29 - NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Ban
chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XI "Về đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa
trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc
tế". Giáo dục phổ thông cần đạt tới mục tiêu cụ thể là tập trung phát triển trí tuệ,
thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng
khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh; nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin
học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tự học,
phát triển khả năng sáng tạo, khuyến khích học tập suốt đời.
Thư viện trường phổ thông là một bộ phận cơ sở vật chất trọng yếu, trung
tâm sinh hoạt văn hóa và khoa học của trường.Thư viện góp phần nâng cao chất
lượng dạy và học của giáo viên, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học và xây
dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh.Tạo cơ sở từng bước thay đổi
phương pháp dạy học của giáo viên.Đồng thời thư viện tham gia tích cực vào
việc bồi dưỡng chính trị và xây dựng nếp sống văn hóa cho các thành viên trong
trường.
2
Trong những năm học vừa qua các văn bản chỉ đạo về kế hoạch nhiệm vụ
của ngành đều đặt vấn đề về vị trí vai trò, tác dụng của thư viện trường học. Đặc
biệt hai năm học 2015-2016; 2016-2017 sở giáo dục và đạo tạo đã có văn bản
chỉ đạo việc triển khai hoạt động thư viện trường học nhất là triển khai thư viện
lớp học trong các nhà trường.
Từ nhận thức về vai trò của thư viện trường học như trên, là người quản
lý tôi nhận thấy cần phải quan tâm đặc biệt tới công tác chỉ đạo hoạt động thư
viện. Trong những năm qua nhất là hai năm 2015-2016; 2016-2017 Trường
THCS Quỳnh Lưu đã tập trung chỉ đạo thư viện đổi mới hình thức hoạt động và
triển khai mô hình thư viện mở, thư viện lớp học. góp phần nâng cao chất lượng
hoạt động thư viện cũng như nâng cao chất lượng chuyên môn trong trường.
Trong những năm qua, THCS Quỳnh Lưu đã áp dụng một số giải pháp: “Đổi
mới công tác chỉ đạo và tổ chức hoạt động thư viện trường học, xây dựng mô
hình thư viện lớp học” nhằm tìm ra các biên pháp tổ chức, chỉ đạo hoạt động
thư viện phù hợp, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục nhà trường
và đã thu được thành công nhất định. Tôi xin chia sẻ cùng các đồng nghiệp với hy
vọng: sáng kiến sẽ góp một phần nhỏ vào việc thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục.
1.1. Giải pháp cũ thường làm
1.1.1. Nội dung giải pháp
Trước năm học 2015-2016 việc chỉ đạo tổ chức hoạt động thư viện ở các
trường THCS nói chung và thư viện trường THCS Quỳnh Lưu nói riêng vẫn
được tiến hành thường xuyên, nhưng cách tổ chức và hiệu quả của nó thì không
được như mong đợi. Cụ thể những giải pháp cũ đã chỉ đạo thực hiện hoạt động
thư viện của trường như sau:
- Bổ xung đầu sách cho thư viện
- Tuyên truyền giới thiệu sách chủ yếu qua bảng tin, và kết hợp trong các
buổi chào cờ đàu tuần.
- Đầu năm học, đầu học kỳ tổ chức cho học sinh, giáo viên mượn sách
- Hàng tuần thư viện mở của cho giáo viên, học sinh đến mượn, đọc tại
thư viện.
- Gần như tất cả các hoạt động của thư viện đều trong không gian chung
đó là kho sách, phòng đọc của giáo viên, phòng đọc của học sinh. Đến thư viện
- tra cứu - mượn- đọc - trả.
Không lôi cuốn, thời gian đến thư viện ít hiệu quả không cao.
1.1.2. Nhược điểm của giải pháp cũ
- Với cách tổ chức hoạt động như trên, chưa thu hút được cán bộ giáo
viên nhất là học sinh đến thư viện.
- Tỉ lệ đến thư viện đọc sách không cao.
3
- Thời gian xuống thư viện của giáo viên, học sinh ít.
- Hình thức tuyên truyền giới thiệu sách chư phong phú chư thu hút được
độc giả.
- Hiệu quả việc đọc, tra cứu tài liệu thấp.
1.2. Giải pháp mới cải tiến
1.2.1 Giải pháp 1: Tổ chức hoạt động tuyên truyền giới thiệu sách theo
hướng đổi mới
Giới thiệu sách là họat động chủ yếu thông qua những phương thức, công
cụ riêng chủ yếu là các biện pháp trực quan tác động trực tiếp vào nhận thức, tư
tưởng, tình cảm của học sinh, lôi cuốn các em vào những hoạt động theo mục
tiêu đã định. Nó bao gồm các hình thức:
- Giới thiệu sách bằng pa nô, mô hình…
- Giới thiệu sách bằng các phương tiện thông tin đại chúng.
- Giới thiệu sách bằng các hình thức như giới thiệu sách hay, mời
diễn giả đến giới thiệu tác phẩm …
Mỗi hình thức tuyên truyền, giới thiệu sách đều rất quan trọng và có
những ưu thế riêng. Tuy nhiên để sử dụng hình thức nào thì phải dựa trên yêu
cầu, nội dung, tính chất của vấn đề, từng nội dung, điều kiện khả năng kinh tế,
đối tượng, vùng miền… của từng trường mà áp dụng, thực hiện.
Từ thực tế của việc tổ chức cũng như chỉ đạo hoạt động thư viện nói trên.
Từ năm học 2015-2016 trường THCS Quỳnh Lưu đã rất quan tâm tâm đến việc
tổ chức cũng như chỉ đạo hoạt động của thư viện nhà trường. Theo hướng đổi
mới cụ thể là:
- Định kỳ mỗi tháng tổ chức ít nhất 01 buổi tuyên truyền giới thiệu sách
- Chủ đề của các buổi tuyên truyền được lên kế hoạch từ tháng trước, có
nội dung tuyên truyền cụ thể và được thực hiện theo nhiều hình thức khác nhau
như:
Thi kể truyện sách thiếu nhi
Câu chuyện dự thi là những mẩu chuyện đăng trong sách báo, tạp chí
được phép lưu hành, phù hợp với lứa tuổi, có tác dụng giáo dục về tình yêu quê
hương đất nước, đề cao tinh thần ham học, say mê học tập, nghiên cứu, tìm hiểu,
phấn đấu vươn lên tu dưỡng rèn luyện đạo đức của thiếu nhi, ca ngợi truyền
thống hiếu học của dân tộc, tình cảm đối với cha mẹ, thầy cô, bạn bè. Hình thức
này dùng với học sinh.
Hội thảo, tọa đàm giới thiệu sách
Hình thức này dùng trong tuyên truyền cho Thày cô và được thực hiện
lồng ghép trong các buổi sinh hoạt chuyên môn. Thông qua các buổi nói chuyện
giới thiệu sách, thư viện đã đem đến cho bạn đọc (Các Thày cô giáo trong
trường) những tác phẩm có giá trị và góp phần dẫn dắt dư luận bạn đọc đối với
4
tác phẩm và nhà văn. Giúp bạn đọc tìm đến tác phẩm nhiều hơn và đọc có suy
ngẫm hơn, có chính kiến hơn.
Tuyên truyền trực quan
Hình thức này giúp học sinh đọc nhận thức nhanh và nhớ lâu, kích thích
hứng thú đọc nên được thư viện nhà trường thường xuyên sử dụng. Nhân những
sự kiện lớn trong đời sống chính trị, văn hóa xã hội của đất nước nhà trường
thường tổ chức triển lãm sách báo. Đây thực chất cũng là hình thức trưng bày
nhưng quy mô lớn hơn, số lượng tài liệu nhiều hơn, được chuẩn bị tỷ mỉ chu đáo
hơn. Để các cuộc triển lãm sách báo sống động hấp dẫn, thư viện thường kết hợp
việc trưng bày các ấn phẩm với việc sử dụng công nghệ thông tin và các phương
tiện nghe nhìn: các cơ sở dữ liệu dữ kiện có âm thanh, hình ảnh, các băng đĩa
chuyên đề… Có thể nói, các cuộc triển lãm sách báo như một hình thức phục vụ
tài liệu dưới dạng kho mở theo chuyên đề. Vì vậy, mỗi khi thư viện trường tổ
chức triển lãm giới thiệu sách đã thu hút được học sinh tham gia rất đông.
Cán bộ thư viện lên kế hoạch triển lãm chưng bày giới thiệu sách phổ
biến tới học sinh các lớp
Cho các lớp đăng ký thực hiện cùng thư viện
Cung cấp sách cho các lớp theo chủ đề đăng ký (Có thể theo khối)
Học sinh theo lớp hoặc khối lựa chọn, sắp xếp sách theo các nội dung chủ
đề dưới các hình thức xếp sách khác nhau để cuốn hút độc giả xem, đọc.
Thi đọc sách
Đây là hình thức tuyên truyền giới thiệu sách có tính chất tổng hợp dưới
dạng trả lời câu hỏi nhằm thu hút bạn đọc vào việc đọc một số tác phẩm nhất
định do thư viện đặt ra.
Thường những cuộc thi đọc sách có câu hỏi liên hệ với địa phương, quê
hương đất nước nên buộc bạn đọc phải quan tâm tới nhiều vấn đề thời sự, qua
đó tăng cường lòng tự hào và tình yêu quê hương, có ý nghĩa giáo dục truyền
thống tốt.
Tuyên truyền giới thiệu sách dưới hình thức sân khấu hóa
Hình thức này đòi hỏi cán bộ thư viện phải hiểu biết sâu hơn phải có kịch
bản chặt chẽ, có người dẫn chương trình và có nhân vật giao lưu. Để tổ chức
được những cuộc giao lưu này cần
+ xác định rõ chủ đề giao lưu,
+ các tác phẩm tiêu biểu
+ Ngoài ra còn phải tìm ra các nhân vật, các tình tiết làm nổi bật chủ đề.
+ Tiếp đó là phải xây dựng được kịch bản tốt – khâu then chốt quyết định
sự thành bại của cuộc giao lưu. Phương pháp này thường kết hợp với các đợt thi
của liên đội.
Hội thi tuyên truyền giới thiệu sách
5
Cũng là hình thức tuyên truyền miệng hấp dẫn được thư viện áp dụng.
Hình thức tuyên truyền này thường được tổ chức dưới dạng sân khấu hóa gồm
ba màn: màn chào hỏi, màn tuyên truyền giới thiệu sách, màn thi năng khiếu. Để
tổ chức hội thi này thì cần phải thành lập các đội thi. Tiếp đó các đội thi phải lựa
chọn một hoặc một chùm tác phẩm hay theo một chủ đề nhất định để giới
thiệu... Hình thức tuyên truyền này rất lý thú bởi nó tạo cho bạn đọc cảm giác
không những đang xem một cuộc trình diễn nghệ thuật mà còn được trực tiếp
cảm nhận được tác phẩm sống động qua cách diễn suất. Thêm vào đó bạn đọc
(Các học sinh) còn luôn bị cuốn hút vào màn tuyên truyền trên sân khấu bởi tâm
lý ủng hộ cho đội mình thích. Hình thức tuyên truyền này là một sinh hoạt văn
hóa lý thú và bổ ích: nó vừa là hoạt động nghiệp vụ vừa giống một buổi văn
nghệ nhẹ nhàng. Một mặt nó rèn luyện khả năng tuyên truyền cho cán bộ thư
viện, giới thiệu sâu rộng hơn những cuốn sách hay, sách tốt, nâng cao văn hóa
đọc.
Nhận thức đúng và làm tốt công tác tuyên truyền giới thiệu sách giúp thư
viện phát triển, góp phần tích cực vào việc giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ,
Tuyên truyền giới thiệu sách cũng là biện pháp quan trọng mà thư viện trường
học dùng để kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh các khâu công tác khác của thư
viện, làm tốt chức năng lãnh đạo việc đọc. Sự vận dụng các hình thức tuyên
truyền một cách sáng tạo, phù hợp với thực tế từng thời kỳ và đạt hiệu quả cao
trong công tác tuyên truyền giới thiệu là thành tích đáng được ghi nhận của thư
viện nhà trường.
Giải pháp 2: Triển khai xây dựng, phát huy hiệu quả thư viện lớp học
Từ đầu năm học 2015-2016 nhà trường đã triển khai mô hình thư viện lớp
học
Đến nay trường đã xây dựng được 11 tủ sách lớp học (Góc thư viện trên
lớp) ở 11 lớp học,
Mỗi tủ sách chứa khoảng từ 40 đến 50 đầu sách, với nhiều cách huy động
sách khác nhau trong các tủ sách lớp học:
Từ mượn sách theo tuần, tháng của thư viện nhà trường.
Từ huy động của học sinh và cha mẹ học sinh: Kêu gọi học sinh và cha
mẹ học sinh trong lớp góp sách, góp tiền, góp công xây dựng tủ sách cho con em
mình.
Huy động từ các nhà hảo tâm, các cơ quan doanh nghiệp, các tổ chức
chính trị xã hội tài trợ.
Huy động tờ cựu học sinh của trường: kêu gọi các em học sinh cũ của
trường đưa sách về trường cũ.
Trên các yêu cầu và qua thực tế việc xây dựng tủ sách lớp học ở trường
THCS Quỳnh Lưu:
