1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC
TRƯỜNG THPT SNG SƠN
=====***=====
BO CO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SNG KIẾN
Tên sáng kiến: “ Cách làm các dạng đề so sánh trong văn học ”
Tác giả sáng kiến: BI TH THU HƯƠNG
Mã sáng kiến: 18.51.05
Vĩnh Phúc, năm 2019
2
MỤC LỤC
BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG SKKN………………….3
PHẦN 1: ĐT VN Đ…………………………………...…………………...9
1. L do chn đ ti……………………………………...…..…………….....….9
2. Mc đch nghiên cu.………………...…...………..…..................................10
3. Nhim v nghiên cu…………………………..…………………………....10
4. Đi tưng v khch th nghiên cu…………………………..……………..10
5. Phm vi nghiên cu…………………………..……………………………..11
6. Phương php nghiên cu…………………………..………………………..11
PHẦN 2: NI DUNG SÁNG KIẾN…………………………………...……...12
1. Khi qut cc dng đ so snh………………………………………………12
2. Hưng dn hc sinh cch lm cc dng đ……………………….…………13
3. Hưng dn c th mt s đ………...………………………........................15
4. Hưng dn hc sinh luyn tp……………………………...……………….19
5. Kim tra kt qu qu trnh ôn tp……………………………………………24
PHẦN 3: KẾT QUẢ CỤ TH………...…………….........................................27
TÀI LIỆU THAM KHẢO………..……………………..………………….......29
3
BÁO CO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
1.1 Cơ sở lí luận:
1.1.1. So snh l mt thao tc tư duy rất cơ bn. Trong cuc sng, khi ta tư duy,
ta đã dùng đn thao tc ny rất thường xuyên như mt phần tất yu. Văn hc
cũng l mt lĩnh vực của tư duy, của nhn thc, mang tnh đặc thù, cho nên vic
sử dng thao tc so snh trong sng tc v nghiên cu văn hc l mt điu ht
sc tự nhiên. Từ khi có văn hc, nhất l văn hc vit đn nay, cc nh nghiên
cu đã có ý thc so snh khi tm hiu văn chương, đặc bit l khi có những hin
tưng song hnh trong văn hc. Có th nhắc đn những hin tưng song hnh
tiêu biu trong văn hc Vit Nam: NguyễnTrãi v Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn
Du v Nguyễn Đnh Chiu, Cung Oán Ngâm và Chinh Phụ Ngâm,…. So snh
cc hin tưng văn chương trở thnh mt phương php nghiên cu văn
chương. Ở đây tôi không nhắc tới so sánh văn học như một bộ môn khoa học mà
được hiểu như một kiểu bài nghị luận văn học, một cách thức trình bày khi viết
bài nghị luận.
1.1.2. Khi nim so snh văn hc cần phi đưc hiu theo ba lp nghĩa khc
nhau. Th nhất, so snh văn hc l “mt bin php tu từ đ to hnh nh cho câu
văn” .Th hai, nó đưc xem như mt thao tc lp lun cnh cc thao tc lp lun
như: phân tch, bc bỏ, bnh lun đã đưc đưa vo sch gio khoa Ngữ văn 11.
Th ba, nó đưc xem như “mt phương php, mt cch thc trnh by khi vit
bi nghị lun”, tc l như mt kiu bi nghị lun bên cnh cc kiu bi nghị lun
v mt đon trch, tc phẩm thơ; nghị lun v mt đon trch, tc phẩm văn
xuôi… ở sch gio khoa Ngữ văn 12. Ở đ ti ny chúng ta nghiên cu vấn đ ở
góc nhn th ba.
1.1.3. So snh lphương php nhn thc trong đó đặt sự vt ny bên cnh mt
hay nhiu sự vt khc đ đi chiu, xem xt nhm hiu sự vt mt cch ton
din,k lưng, r nt vsâu sắc hơn. Tuy nhiên, so snh văn hc như mt kiu
4
bi nghị lun văn hc li chưa đưc c th bng mt bi hc đc lp, chưa xuất
hin trong chương trnh sch gio khoa. V vy, từ vic xc lp ni hm khi
nim kiu bi, mc đch, yêu cầu, đn cch thc lm bi cho kiu bi ny thực
sự rất cần thit song li gặp không t khó khăn.
1.1.4. Kiu bi vit so snh văn hc yêu cầu thực hin cch thc so snh trên
nhiu bnh din: đti, nhân vt, tnh hung, ct truyn, ci tôi trữ tnh, chi tit
ngh thut, ngh thut trần thut… Qu trnh so snh có th chỉ diễn ra ở cc tc
phẩm của cùng mt tc gi, nhưng cũng có th diễn ra ở những tc phẩm của cc
tc gi cùng hoặc không cùng mt thời đi, giữa cc tc phẩm của những tro
lưu, trường phi khc nhau của mt nn văn hc.
1.1.5. Mc đch cui cùng của kiu bi ny l yêu cầu hc sinh chỉ ra đưc chỗ
ging v khc nhau giữa hai tc phẩm, hai tc gi, từ đó thấy đưc những mặt k
thừa,những đim cch tân của từng tc gi, từng tc phẩm; thấy đưc vẻ đẹp
riêng của từng tc phẩm; sự đa dng muôn mu của phong cch nh văn. Không
dừng li ở đó, kiu bi ny còn góp phần hnh thnh kĩ năng l gii nguyên nhân
của sự khc nhau giữa cc hin tưng văn hc – mt năng lực rất cần thit góp
phần trnh đi khuynh hưng “bnh tn” khuôn so trong cc bi văn của hc
sinh hin nay. Lẽ hin nhiên, đi vi đi tưng hc sinh trung hc phổ thông,
cc yêu cầu v năng lực l gii cần phi hp l, vừa sc. Nghĩa l cc tiêu ch so
snh cần có mc đ khó vừa phi, kh năng l gii sự ging v khc nhau
cũngcần phi hp l vi năng lực của cc em.
1.2 Cơ sở thực tiễn:
1.2.1.Hin nay trên thị trường có rất nhiu cc ti liu hưng dân ôn thi đi hc:
Những bộ đề văn, Giới thiệu đề thi tuyển sinh đại học cao đẳng, quyển các bài
văn mẫu…cc em ở những lp tôi dy có nhiu em có những quyn sch như
vy đ tham kho thêm nhưng trong cc ti liu đó chỉ đưa ra cc đ vgii,
thm ch lm sẵn cc đ đó m không đưa ra cch lm v hưng dn hc sinh
ôn tp. V vy, nu gio viên chỉ trang bị kin thc m không hưng dn cc em
5
ôn tp đ cc em tự ôn tp dựa vo ti liu th sẽ dn đn tnh trng th đng
trong hc tp cũng như trong thi cử.
Hơn nữa, trong chương trnh SGK Ngữ văn 12 có cc bi hc riêng v cc
kiu bi nghị lun: Nghị luận về một đoạn trích, một tác phẩm thơ; Nghị luận về
một đoạn trích, một tác phẩm văn xuôi. Còn dng đ so snh (mt kiu bi nghị
lun) li l mt kiu bi nghị lun khó th chưa đưc c th bng mt bi hc
đc lp. V vy, từ vic xc lp ni hm khi nim kiu bi, mc đch, yêu cầu
đn cch thc lm bi cho kiu bi ny thực sự rất cần thit.
V pha gio viên v hc sinh – những nhân t quyt định th hầu như chỉ
chú trng đn hc bi mi, hc ni dung chnh ch chưa chú trng đn ôn tp.
Hoặc ôn tp mt cch đi khi, sơ si hay chỉ dừng li ở khi qut ni dung
chnh, ở những vấn đ c th trong từng tc phẩm. V d: ôn tp đn “Vợ nhặt”
của Kim Lân gio viên chỉ hưng hc sinh nh li hon cnh ra đời, ni dung
chnh, ngh thut, phân tch cc nhân vt m không hưng dn cho hc sinh có
th liên h thấy đưc giữa tc phẩm “Vợ nhặt” của Kim Lân và “Chí Phèo” của
Nam Cao đu nói v tnh cnh của người nông dân trưc Cch mng thng Tm,
giữa nhân vt người v nhặt vngười đn b hng chi (Chiếc thuyền ngoài xa
của Nguyễn Minh Châu) đu ẩn chưa những vẻ đẹp khuất lấp hay người v nhặt
v Mị (Vợ chồng A Phủ - Tô Hoi) đu tot lên kht vng sng, kht vng hnh
phúc hoặc ở nhân vt b c T gio viên có th khi qut lên những phẩm chất
của người ph nữ Vit Nam: nhân hu, giu lòng vị tha, đc hi sinh. Nu gio
viên ôn tp có nói những vấn đ đó v đưa ra những đ văn có sự liên h cc tc
phẩm, nhân vt như vy th hc sinh sẽ đưc cung cấp những kin thc sâu hơn,
rng hơn. V cc em sẽ hng khởi hơn khi ôn tp văn hc, trnh đưc tnh trng
chủ quan, đơn gin, xem nhẹ khi nghĩ đn ôn tp văn trong quan nim của hc
sinh lâu nay.
Mặt khc nhiu gio viên khi ôn tp chỉ đưa ra cc đ trong mỗi tc phẩm
v yêu cầu hc sinh lm (hoặc lp dn ý) cc đ đó. Tc l gio viên chỉ chú
trng cc đ v lm đ. Gio viên không khi qut thnh cc dng đ v khi