S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O VĨNH PHÚCỞ Ụ Ạ
TR NG THPT SÁNG S NƯỜ Ơ
=====***=====
BÁO CÁO K T QU Ế Ả
NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI NỨ Ứ Ụ Ế
Tên sáng ki n: ếXác đnh và truy n th ki n th c c b n trong d y ị ề ụ ế ứ ơ ả ạ
h c L ch s Tr ng THPT Sáng S n.ọ ị ử ở ườ ơ
Tác gi sáng ki n: Ph m Th Tuy t Nhungả ế ạ ị ế
Mã sáng ki n: 18. 57. 01 ế
Sáng ki n kinh nghi mế ệ Ph m Th Tuy t Nhungạ ị ế
BÁO CÁO K T QUẾ Ả
NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI NỨ Ứ Ụ Ế
1. L i gi i thi uờ ớ ệ
1.1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Xác đnh và truy n th ki n th c c b n trong d y h c nói chung và trongị ề ụ ế ứ ơ ả ạ ọ
d y h c l ch s nói riêng là v n đ đt ra vô cùng c p thi t hi n nay.ạ ọ ị ử ấ ề ặ ấ ế ệ
Trong nh ng năm g n đây, s y u kém c a ch t l ng giáo d c cũng bi uữ ầ ự ế ủ ấ ượ ụ ể
hi n khá rõ trong d y h c l ch s tr ng ph thông. Bi u hi n c th đcệ ạ ọ ị ử ở ườ ổ ể ệ ụ ể ượ
nêu trên các ph ng ti n thông tin đi chúng, th hi n qua k t qu c a các kì thiươ ệ ạ ể ệ ế ả ủ
t t nghi p,… n i b t là tình tr nh coi th ng, nh nh m s ki n, không hi uố ệ ổ ậ ạ ườ ớ ầ ự ệ ể
l ch s , không v n d ng bài h c, kinh nghi m quá kh vào rèn luy n ph m ch t,ị ử ậ ụ ọ ệ ứ ệ ẩ ấ
đo đc, quan đi m t t ng. Nguyên nhân c a tình tr nh này có nhi u nh :ạ ứ ể ư ưở ủ ạ ề ư
quan ni m không đúng v v trí, ch c năng, nhi m v môn l ch s trong đào t oệ ề ị ứ ệ ụ ị ử ạ
th h tr ; tác đng tiêu c c c a c ch th tr ng đn giáo d c,…Ngoài ra,ế ệ ẻ ộ ự ủ ơ ế ị ườ ế ụ
m t nguyên nhân quan tr ng khác là s b o th , l c h u v ph ng pháp d yộ ọ ự ả ủ ạ ậ ề ươ ạ
h c. Cho đn nay, s chuy n bi n v ph ng pháp d y h c l ch s ch a đcọ ế ự ể ế ề ươ ạ ọ ị ử ư ượ
là bao; ph bi n v n là cách d y thông báo ki n th c có s n, cách h c th đng,ổ ế ẫ ạ ế ứ ẵ ọ ụ ộ
nói chung ch y u v n là cách “Th y đc – trò vi t”. N u c ti p t c cách d yủ ế ẫ ầ ọ ế ế ứ ế ụ ạ
h c th đng nh th , ch t l ng c a b môn l ch s s không đáp ng đcọ ụ ộ ư ế ấ ượ ủ ộ ị ử ẽ ứ ượ
yêu c u đi m i xã h i. Do đó, vi c ti p t c đi m i ph ng pháp d y h c l chầ ổ ớ ộ ệ ế ụ ổ ớ ươ ạ ọ ị
s tr ng ph thông hi n nay là m t yêu c u c p bách. M t trong nh ng bi nử ở ườ ổ ệ ộ ầ ấ ộ ữ ệ
Tr ng THPT Sáng S nườ ơ 2 Môn L ch Sị ử
Sáng ki n kinh nghi mế ệ Ph m Th Tuy t Nhungạ ị ế
pháp r t quan tr ng nh m nâng cao ch t l ng d y h c l ch s là vi c xác đnhấ ọ ằ ấ ượ ạ ọ ị ử ệ ị
và truy n th ki n th c c b n cho h c sinh.ề ụ ế ứ ơ ả ọ
Xác đnh và truy n th ki n th c c b n trong d y h c l ch s tr ng phị ề ụ ế ứ ơ ả ạ ọ ị ử ở ườ ổ
thông là bi n pháp quan tr ng hàng đu. B i vì, ch khi xác đnh và gi ng d y t tệ ọ ầ ở ỉ ị ả ạ ố
ki n th c c b n m i giúp h c sinh n m v ng, hi u sâu, nh lâu ki n th c -ế ứ ơ ả ớ ọ ắ ữ ể ớ ế ứ
đng th i bài h c s không khô khan, bu n t , hay quá n ng n , kích thích h ngồ ờ ọ ẽ ồ ẻ ặ ề ứ
thú h c t p cho các em. Ki n th c l ch s r t nhi u, bao g m nhi u th i kì,ọ ậ ế ứ ị ử ấ ề ồ ề ờ
n c khác nhau, m i n c l i có bi t bao nhiêu s ki n l n, nh , ph c t p. ướ ở ỗ ướ ạ ế ự ệ ớ ỏ ứ ạ Ở
m i xã h i l i có bi t bao nhiêu quan h ch ng chéo. Vì v y giáo viên khôngỗ ộ ạ ế ệ ằ ậ
th d y cho h c sinh h c h t t t c , mà ph i h c cái gì th t c b n. Ki n th cể ạ ọ ọ ế ấ ả ả ọ ậ ơ ả ế ứ
c b n không có nghĩa là s c t xén, mà c n là s l a ch n, truy n th thíchơ ả ự ắ ầ ự ự ọ ề ụ
h p, có nguyên t c, có ph ng pháp.ợ ắ ươ
Xu t phát t t m quan tr ng c a vi c xác đnh và truy n th ki n th c cấ ừ ầ ọ ủ ệ ị ề ụ ế ứ ơ
b n, t th c ti n d y h c hi n nay Tr ng THPT, tôi nh n th y đây là m tả ừ ự ễ ạ ọ ệ ở ườ ậ ấ ộ
vi c làm h t s c c n thi t.ệ ế ứ ầ ế
1.2. Th c tr ng c a đ tàiự ạ ủ ề
1.2.1. S l c l ch s c a đ tài. Các lu n đi m, các k t qu tr c đóơ ượ ị ử ủ ề ậ ể ế ả ướ
Xác đnh và truy n th ki n th c trong d y h c l ch s tr ng ph thôngị ề ụ ế ứ ạ ọ ị ử ở ườ ổ
là m t v n đ quan tr ng, đã đc các nhà nghiên c u trong và ngoài n c quanộ ấ ề ọ ượ ứ ướ
tâm nghiên c u.ứ
* V tài li u n c ngoài:ề ệ ướ Thông qua các tài li u đã đc d ch, chúng tôi th yệ ượ ị ấ
v n đ xác đnh và truy n th ki n th c c b n đã đc nghiên c u, nh n m nhấ ề ị ề ụ ế ứ ơ ả ượ ứ ấ ạ
t ng góc đ khác nhau, tiêu bi u trong m t s công trình nghiên c u sau:ở ừ ộ ể ộ ố ứ
Ti n s Đairi trong cu n “Chu n b gi h c l ch s nh th nào?” đã nh nế ỹ ố ẩ ị ờ ọ ị ử ư ế ấ
m nh: “C n ph i xác đnh ki n th c c b n trong d y h c qua vi c s d ngạ ầ ả ị ế ứ ơ ả ạ ọ ệ ử ụ
h p lý s đ m i quan h gi a sách giáo khoa và n i dung bài gi ng”. Cũngợ ơ ồ ố ệ ữ ộ ả
Tr ng THPT Sáng S nườ ơ 3 Môn L ch Sị ử
Sáng ki n kinh nghi mế ệ Ph m Th Tuy t Nhungạ ị ế
trong tác ph m này, ti n s đã trình bày m t s bi n pháp, ph ng pháp d yẩ ế ỹ ộ ố ệ ươ ạ
h c. “C n ph i h p các bi n pháp, ph ng pháp d y m t cách nhu n nhuy n,ọ ầ ố ợ ệ ươ ạ ộ ầ ễ
thích h p đ truy n th ki n th c cho h c sinh”. Nh v y, ti n s Đairi đã dợ ể ề ụ ế ứ ọ ư ậ ế ỹ ề
c p đn t m quan tr ng cũng nh m t s yêu c u, bi n pháp đ xác đnh vàậ ế ầ ọ ư ộ ố ầ ệ ể ị
truy n th ki n th c c b n cho h c sinh trong d y h c l ch s .ề ụ ế ứ ơ ả ọ ạ ọ ị ử
M.A.Đainilôp trong cu n “lý lu n d y h c tr ng ph thông, m t s v nố ậ ạ ọ ở ườ ổ ộ ố ấ
đ lý lu n d y h c hi n đi”, đã nh n m nh s c n thi t ph i đi m i ph ngề ậ ạ ọ ệ ạ ấ ạ ự ầ ế ả ổ ớ ươ
pháp d y h c nói chung, d y h c l ch s nói riêng nh m nâng cao ch t l ngạ ọ ạ ọ ị ử ằ ấ ượ
d y h c. T đó tác gi đã kh ng đnh: “Ch có trên c s đi m i ph ng phápạ ọ ừ ả ẳ ị ỉ ơ ở ổ ớ ươ
gi ng d y m i giúp cho h c sinh nâng cao trình đ nh n th c n m ch c hi u sâuả ạ ớ ọ ộ ậ ứ ắ ắ ể
ki n th c c b n”. ế ứ ơ ả
* V tài li u trong n c:ề ệ ướ Đn nay, đã có m t s sách tài li u nghiên c u vế ộ ố ệ ứ ề
các khía c nh khác nhau c a vi c xách đnh và truy n th ki n th c c b n.ạ ủ ệ ị ề ụ ế ứ ơ ả
Trong d y h c l ch s c th , trong giáo trình: “Ph ng pháp d y h c l ch s ”ạ ọ ị ử ụ ể ươ ạ ọ ị ử
xu t b n năm 1976, 1992 – 1999, 2002, đã đ c p đn nh ng v n đ có tínhấ ả ề ậ ế ữ ấ ề
ch t lý lu n v ki n th c c b n nh : th nào là ki n th c c b n, cách xácấ ậ ề ế ứ ơ ả ư ế ế ứ ơ ả
đnh ki n th c c b n, đng th i đa ra m t s bi n pháp, ph ng pháp d yị ế ứ ơ ả ồ ờ ư ộ ố ệ ươ ạ
h c sinh nh n th c t t v n đ l ch s , n m ch c n i dung c b n.ọ ậ ứ ố ấ ề ị ử ắ ắ ộ ơ ả
Cu n: “M t s chuyên đ ph ng pháp d y h c l ch s ” c a Phan Ng cố ộ ố ề ươ ạ ọ ị ử ủ ọ
Liên – Tr nh Đình Tùng – Nguy n Th Côi – Tr n Vĩnh T ng (Đng ch biên),ị ễ ị ầ ườ ồ ủ
trong bài vi t: “Đi m i ph ng pháp d y h c l ch s m t y u t tr c ti p”,ế ổ ớ ươ ạ ọ ị ử ộ ế ố ự ế
GS. TS Phan Ng c Liên đã nói đn vi c xác đnh n i dung ki n th c c b n c nọ ế ệ ị ộ ế ứ ơ ả ầ
cung c p cho h c sinh. Tác gi đã đt ra m t lo t câu h i: Ki n th c nào là ki nấ ọ ả ặ ộ ạ ỏ ế ứ ế
th c c b n c a bài? Vì sao đó là ki n th c c b n? Nh ng bi n pháp s ph mứ ơ ả ủ ế ứ ơ ả ữ ệ ư ạ
c n thi t đ chuy n th ki n th c c b n? Đó là nh ng câu h i luôn luôn ph iầ ế ể ề ụ ế ứ ơ ả ữ ỏ ả
đc đt ra, luôn đc s d ng trong d y h c l ch s .ượ ặ ượ ử ụ ạ ọ ị ử
Tr ng THPT Sáng S nườ ơ 4 Môn L ch Sị ử
Sáng ki n kinh nghi mế ệ Ph m Th Tuy t Nhungạ ị ế
Ngoài ra, v n đ còn đc đ c p đn trong nh ng tài li u nh : Các tàiấ ề ượ ề ậ ế ữ ệ ư
li u b i d ng th ng xuyên cho các giáo viên THCS năm 1993, PTS. Nguy nệ ồ ưỡ ườ ễ
Th Côi đã đ xu t và trình bày khá c th v v n đ xác đnh ki n th c cị ề ấ ụ ể ề ấ ề ị ế ứ ơ
b n; T m quan tr ng c a vi c xác đnh, truy n th ki n th c c b n – m tả ầ ọ ủ ệ ị ề ụ ế ứ ơ ả ộ
trong nh ng bi n pháp h u hi u và c n thi t trong quá trình d y h c, nh m giúpữ ệ ữ ệ ầ ế ạ ọ ằ
đ h c sinh n m ch c, hi u sâu ki n th c c b n đng th i phát tri n toàn di nỡ ọ ắ ắ ể ế ứ ơ ả ồ ờ ể ệ
h c sinh, đã đc tác gi đc bi t nh n m nh; Trong tài li u h i th o khoa h cọ ượ ả ặ ệ ấ ạ ệ ộ ả ọ
v : “Đi m i d y h c, h c l ch s l y h c sinh làm trung tâm”, ĐHQG Hà N i –ề ổ ớ ạ ọ ọ ị ử ấ ọ ộ
Tr ng ĐHSP, 1996, đã t p h p nhi u bài vi t, công trình nghiên c u có tâmườ ậ ợ ề ế ứ
huy t v i vi c đi m i ph ng pháp d y h c. Trong đó, có nhi u bài có đ c pế ớ ệ ổ ớ ươ ạ ọ ề ề ậ
v v n đ xác đnh và truy n th ki n th c c b n các ph ng di n khácề ấ ề ị ề ụ ế ứ ơ ả ở ươ ệ
nhau. Trong bài: “Phát huy tích c c và ch đng, sáng t o c a h c sinh qua giự ủ ộ ạ ủ ọ ờ
h c l ch s tr ng ph thông”, c a Nguy n Tuy t Nhung (PTTH Tr ng Đnhọ ị ử ở ườ ổ ủ ễ ế ươ ị
– HN ), tác gi đã vi t: “Qua n i dung c a bài, c n xác đnh nh ng ki n th c cả ế ộ ủ ầ ị ữ ế ứ ơ
b n, nh ng ý chính, nh ng v n đ quan tr ng nh t”.ả ữ ữ ấ ề ọ ấ
T đó, d ki n các ph ng pháp và bi n pháp gi ng d y trên l p đ phùừ ự ế ươ ệ ả ạ ớ ể
h p v i lo i đi t ng h c sinh. Hay trong bài: “Góp ph n đi m i ph ngợ ớ ạ ố ượ ọ ầ ổ ớ ươ
pháp d y s tr ng PTTH” c a Phan Đình B i (S Giáo d c và Đào t o Hàạ ử ở ườ ủ ưở ở ụ ạ
Tĩnh) đã nêu lên m t trong nh ng thao tác hàng đu đ d y s là: “L a ch nộ ữ ầ ể ạ ử ự ọ
đc s ki n c b n, đi n hình” và “ tr ng tâm bài gi ng là ph n ki n th c cượ ự ệ ơ ả ể ọ ả ầ ế ứ ơ
b n nh t trong gi s , giáo viên b ng tài ngh c a mình, mô t t ng thu t,ả ấ ờ ử ằ ệ ủ ả ườ ậ
phân tích gi ng gi i cho h c sinh hi u r ng, hi u sâu ki n th c đó đ hi u cả ả ọ ể ộ ể ế ứ ể ể ả
bài và làm c s cho bài sau”.ơ ở
Trong các t p chí nghiên c u l ch s , nghiên c u giáo d c, nhi u nhà nghiênạ ứ ị ử ứ ụ ề
c u đã đ c p đn v n đ này nh : Nguyên Th Côi: “M y ý ki n v đi m iứ ề ậ ế ấ ề ư ị ấ ế ề ổ ớ
biên so n và gi ng d y l ch s Vi t Nam”. TCNCGD s 3 – 1993; Phan Ng cạ ả ạ ị ử ệ ố ọ
Liên: “Đi m i ph ng pháp gi ng d y l ch s ”, NCLS s 12 – 1998; Tr n Đáổ ớ ươ ả ạ ị ử ố ầ
Tr ng THPT Sáng S nườ ơ 5 Môn L ch Sị ử