SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NAM ĐÀN 1
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
THỰC HIỆN DỰ ÁN NGOẠI KHÓA VỀ CÁC BÀI HỌC
THUỘC LĨNH VỰC BÁO CHÍ TRONG CHƯƠNG TRÌNH
NGỮ VĂN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
MÔN: NGỮ VĂN
NHÓM TÁC GIẢ :
Nguyễn Tuấn Anh
Nguyễn Thị Thu Hải
Vương Thị Minh Nguyệt
TỔ: Xã hội 1
NĂM HỌC 2020 - 2021
1
PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Nghị quyết TW8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào
tạo đã nêu rõ: Phát triển giáo dục và đào tạo nâng cao dân trí, đào tạo nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến
thức sang phát triển toàn diện năng lực phẩm chất người học. Học đi đôi với
hành; lý luận gắn với thực tiễn...”. Theo đó, đòi hỏi giáo dục trong nhà trường phổ
thông hiện nay phải liên tục được đổi mới, tăng cường các hoạt động hướng dẫn
học sinh vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đnảy sinh trong đời sống, đặc
biệt là đối với bộ môn Ngữ văn.
Trong chương trình Ngữ văn trung học phổ thông, nhóm các bài học thuộc
lĩnh vực báo chí chiếm một vị trí khá quan trọng. Đó những bài học vừa cung
cấp kiến thức thuyết về Tiếng Việt Làm văn vừa đòi hỏi tính thực hành, ứng
dụng cao. Tuy nhiên, trên thực tế số tiết dành cho các bài học này còn hạn chế
trong từng tiết học, hoạt động luyện tập vận dụng chưa thực sự được chú trọng.
vậy, việc đưa vào chương trình giảng dạy những hoạt động ngoại khóa liên quan
đến các bài học này là hết sức cần thiết.
1.2. Dạy học theo dán hoạt động dạy học tạo hội cho học sinh tổng
hợp kiến thức từ bài học và từ nhiều lĩnh vực, áp dụng một cách sáng tạo o cuộc
sống. Phương pháp dạy học này đã được áp dụng phổ biến đem lại những hiệu
quả nhất định trong dạy học các môn khoa học tự nhiên nhưng chưa được nhân
rộng phát huy vai trò trong dạy học các môn khoa học hội, nhất là môn
Ngữ văn. Cũng chưa một dự án ngoại khóa nào về các bài học thuộc lĩnh vực
báo chí trong chương trình Ngữ văn trung học phổ thông.
Trên đây những do để chúng tôi chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm:
Thực hiện dự án ngoại khóa về các bài học thuộc lĩnh vực báo chí trong chương
trình Ngữ văn trung học phổ thông.
2
PHẦN 2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở khoa học của đề tài
2.1.1. Cơ sở lý luận
2.1.1.1. Giới thuyết về dạy học dự án
2.1.1.1.1. Khái niệm dạy học dự án
Dạy học theo dự án một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện
một nhiệm vụ học tập phức hợp, sự kết hợp giữa thuyết thực hành, tạo
ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được người học thực hiện với tính
tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch,
đến việc lập dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện.
2.1.1.1.2. Đặc điểm của dạy học dự án
Từ nghiên cứu của nhiều nhà khoa học thực tiễn dạy học cho thấy dạy học
theo dự án có các đặc điểm như sau:
Tính định hướng thực tiễn: Chủ đề của dự án xuất phát từ những tình huống
của thực tiễn và kết quả của dự án cũng mang ý nghĩa thực tiễn.
Tính định hướng hứng thú: người học được tham gia lựa chọn đề tài, nội dung
phù hợp với khả năng hứng thú nhân. Bên cạnh đó, hứng thú của người học
còn được khơi dậy qua quá trình thực hiện dự án.
Tính định hướng hành động: trong quá trình hoạt động dự án sự kết hợp
giữa lí luận và thực tiễn. Thông qua đó để kiểm tra, củng cố, mở rộng vốn hiểu biết
về lí thuyết, rèn kĩ năng hành động, kinh nghiệm thực tiễn cho người học.
Tính định hướng sản phẩm: Trong quá trình thực hiện dự án, học sinh tạo ra
các sản phẩm theo dự án. Học sinh được đánh giá thông qua các sản phẩm này
cùng với việc công bố, giới thiệu sản phẩm và quá trình làm việc của mình.
Tính tự lực cao: Trong dạy học theo dự án học sinh phải tham gia tích cực, tự
lực trong các giai đoạn của quá trình dạy học. Tuy nhiên, mức độ tự lực cần phù
hợp với kinh nghiệm, khả năng của người học.
Tính phức hợp: Nội dung dự án sự kết hợp tri thức của nhiều lĩnh vực
nhiều bộ môn khác nhau nhằm giải quyết một vấn đề phức hợp.
Tính cộng tác trong công việc: dạy học theo dự án chủ yếu trên nền tảng làm
việc theo nhóm. vậy, nó đòi hỏi tinh thần hợp tác, shợp tác tích cực, hài
hòa, hiệu quả từ những người tham gia dự án.
2.1.1.1.3. Phân loại dự án
Phân loại theo chuyên môn: Dự án trong môn học (trọng tâm nội dung nằm
trong môn học); dự án liên môn (trọng tâm nội dung nằm ở nhiều môn học); dự án
ngoài chuyên môn (không phụ thuộc trực tếp các môn học).
3
Phân loại theo sự tham gia của người học: Dự án nhân, dự án nhóm, dự án
một lớp, khối lớp, toàn trường.
Phân loại theo stham gia của giáo viên: Dự án dưới sự hướng dẫn của một
hay nhiều giáo viên.
Phân loại theo quỹ thời gian: Dự án nhỏ (trong một số tiết học); dự án trung
bình (trong một số ngày); dự án lớn (quỹ thời gian lớn).
Phân loại theo nhiệm vụ: Dự án tìm hiểu; dự án nghiên cứu; dự án thực hành;
dự án hỗn hợp, dự án hành động.
2.1.1.1.4. Ưu điểm và nhược điểm của dạy học dự án
Ưu điểm
Gắn lí luận và thực tiễn, học đi đôi với hành. Phát huy tính tích cực, chủ động,
ý thức trách nhiệm,niềm say mê, khả năng sáng tạo ở học sinh. Qua dạy học dự án,
học sinh được rèn năng lực cộng tác, rèn sức bền trong ý chí, phát triển năng lực tự
đánh giá.
Nhược điểm
Không phù hợp trong việc học các kiến thức trừu tượng. Đòi hỏi nhiều thời
gian, công sức, phương tiện vật chất và tài chính.
2.1.1.2. Vai trò của hoạt động ngoại khóa Ngữ văn
Ngoại khóa là những hoạt động tổ chức ngoài giờ nhằm tiếp nối các hoạt động
trên lớp. Đây là con đường để gắn thuyết vào thực tiễn nhằm tạo nên sự kết hợp
thống nhất và nhuần nhuyễn giữa nhận thức và hành động, từ đó hình thành nhân
cách, bồi đắp tình cảm cho học sinh. Hoạt động ngoại khóa đóng vai trò quan trọng
trong việc phát huy tính tích cực, chủ động người học; giúp các em củng cố,
nâng cao kiến thức, rèn luyện năng sống đáp ứng tốt những đồi hỏi của hội.
Sự mặt của hoạt động ngoại khóa - một bộ phận của quá trình giáo dục trong
nhà trường sẽ thu hút khơi dậy được các tiềm năng của các lực lượng giáo dục,
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của toàn trường nói riêng cả hội nói
chung.
2.1.1.3. Mục đích yêu cầu của các bài học thuộc lĩnh vực báo chí trong
chương trình Ngữ văn trung học phthông
Trong chương trình Ngữ n THPT, các bài học thuyết thuộc lĩnh vực báo
chí được bố trí ở sách giáo khoa Ngữ văn 10 và 11.
Ở chương trình Ngữ văn 10 : Viết quảng cáo
chương trình Ngữ văn 11: Phong cách ngôn ngữ báo chí; Bản tin; Phỏng
vấn và trả lời phỏng vấn.
Tính mục đích những yêu cầu các bài học đưa ra cho học sinh là: Nắm
được khái niệm, đặc trưng của phong cách ngôn ngữ báo chí, biết cách viết quảng
4
cáo cho một sản phẩm, cách viết bản tin, bài phóng sự, cách thực hiện một cuộc
phỏng vấn. Đồng thời, sau khi nắm được cách viết, học sinh phải tạo ra được
những sản phẩm cụ thể.
thể nói các bài học thuộc lĩnh vực báo chí trong chương trình Ngữ văn
trung học hiện hành đều hướng vào việc đòi i khả năng thực hành cao, tính
thiết thực vmặt ứng dụng . Đây cũng nhóm bài học tiềm năng để “kích
hoạt” các dự án ngoại khóa nhằm đáp ứng yêu cầu dạy học mới hiện nay.
2.1.2. Cơ sở thực tiễn
2.1.2.1. Thực trạng vận dụng lý thuyết vào hoạt động thực tiễn của học sinh
Vận dụng thuyết vào giải quyết các vấn đề thực tiễn mục tiêu hướng tới
của quá trình dạy học. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới xác định, vận
dụng kiến thức, năng đã học một trong những năng lực đặc thù của các môn
khoa học, trong đó môn Ngữ văn. Như vậy, việc thực hành hóa các bài học
thuyết là hết sức cần thiết nhằm làm thay đổi cách dạy và học cũ (nặng về lý thuyết
truyền thkiến thức một chiều, thụ động, chờ đợi) - một cách dạy học không
phù hợp với thời đại mới - thời đại của sự năng động và sáng tạo.
Tuy nhiên, trên thực tế dạy học cho thấy, việc vận dụng kiến thức vào việc
giải quyết các tình huống thực tế học sinh còn hạn chế. Trong các giờ học, c
em thường chỉ phát hiện ra những mâu thuẫn thuộc về luận với luận, ngại suy
nghĩ, tìm tòi, chưa quan tâm thật sự đến mối quan hệ luận - thực tiễn. Do đó,
những sản phẩm được tạo ra trên cơ sở những bài học lý thuyết là còn khiêm tốn.
2.1.2.2. Thực trạng phát huy vai trò tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh trong một hoạt động ngoại khóa
Hoạt động ngoại khóa vai trò quan trọng trong quá trình giáo dục. Những
năm gần đây, các hoạt động ngoại nhà trường đã được chú ý áp dụng sự
khởi sắc. Khi được đầu tư bài bản, một hoạt động ngoại khóa sẽ tạo ra được những
hiệu ứng tích cực, khơi dậy duy sáng tạo, niềm đam mê, sự kết nối bè bạn...
Trong các cuộc ngoại khóa, khi được định hướng, giao nhiệm vụ, làm việc đúng sở
trường, học sinh sẽ phát huy tốt vai trò của mình. Trải nghiệm bằng những hoạt
động ngoại khóa chất lượng, học sinh được phát huy khả năng tư duy, khả năng
sáng tạo, trưởng thành trong suy nghĩ, ứng xử và hành động.
2.1.2.3. Thực trạng t chức một dự án ngoại khóa về các bài học trong
chương trình Ngữ văn trung học phthông
Hiện nay, trong nhiều trường học, các buổi ngoại khóa về năng sống, về
việc áp dụng lý thuyết môn học vào thực tiễn, trong đó có môn Ngữ văn đã thu hút
được rất nhiều học sinh. Đó những buổi ngoại khóa về văn học dân gian, diễn
những vkịch thuộc các tác phẩm trong chương trình...Thiết nghĩ, với hiệu quả
tích cực hoạt động ngoại khóa mang lại, chúng ta cần tăng cường tổ chức các