Đ tài NCKHSP ng d ng: ề ứ ụ M t s bi n pháp nâng cao hi u qu giáo d c kĩ năng s ng cho h c sinh THPTộ ố ệ ệ ả ụ ố ọ
S GIÁO D C & ĐÀO T O QU NG TRỞ Ụ Ạ Ả Ị
TR NG THPT LÊ L IƯỜ Ợ
Đ TÀI NGHIÊN C U KHOA H C S PH M NG D NGỀ Ứ Ọ Ư Ạ Ứ Ụ
MÔT SÔ BIÊN PHAP NÂNG CAO HI U QU Ệ Ả
GIAO DUC KY NĂNG SÔNG
CHO HOC SINH THPT
Ng i th c hi n: Hoàng Th Giang, Hà Th Ng c Dũngườ ự ệ ị ị ọ
Ng i th c hi n: Hoàng Th Giang, Hà Th Ng c Dũng – T Văn, tr ng THPT Lê L i- Đông Hà- Qu ng Trườ ự ệ ị ị ọ ổ ườ ợ ả ị
1
Đ tài NCKHSP ng d ng: ề ứ ụ M t s bi n pháp nâng cao hi u qu giáo d c kĩ năng s ng cho h c sinh THPTộ ố ệ ệ ả ụ ố ọ
T Ng vănổ ữ
I. TÓM T T Đ TÀIẮ Ề
Giáo d c và đào t o b t c th i đi m nào cũng đu có m c tiêu là giáo d c toàn di nụ ạ ở ấ ứ ờ ể ề ụ ụ ệ
h c sinh c v đc, trí và các năng l c khác cho h c sinh. Đng ta xác đnh con ng iọ ả ề ứ ự ọ ả ị ườ
v a là m c tiêu v a là đng l c cho s phát tri n xã h i, đ th c hi n thành công sừ ụ ừ ộ ự ự ể ộ ể ự ệ ự
nghi p công nghi p hóa, hi n đi hóa đt n c, c n ph i có nh ng con ng i lao đngệ ệ ệ ạ ấ ướ ầ ả ữ ườ ộ
m i phát tri n toàn di n. N u đn thu n ch thiên v đào t o tri th c, s t o nên th hớ ể ệ ế ơ ầ ỉ ề ạ ứ ẽ ạ ế ệ
h c sinh không toàn di n khó ng phó v i th c t c a cu c s ng. Xã h i ngày càng phátọ ệ ứ ớ ự ế ủ ộ ố ộ
tri n, nhi u v n đ đòi h i m i ng i c n có nh ng kĩ năng s ng nh t đnh đ có thể ề ấ ề ỏ ỗ ườ ầ ữ ố ấ ị ể ể
gi i quy t m t cách hi u qu .ả ế ộ ệ ả
Tr ng h c có m c đích quan tr ng nh t là d y ch , truy n đt nh ng tri th c khoaườ ọ ụ ọ ấ ạ ữ ề ạ ữ ứ
h c đ các em chu n b đy đ hành trang tri th c b c vào đi. H c sinh khi đnọ ể ẩ ị ầ ủ ứ ướ ờ ọ ế
tr ng ngoài ti p xúc v i môi tr ng giáo d c các em còn ti p xúc v i xã h i mà đóườ ế ớ ườ ụ ế ớ ộ ở
nhi u v n đ c a cu c s ng đòi h i ph i có kĩ năng gi i quy t h p lí m i đem l i hi uề ấ ề ủ ộ ố ỏ ả ả ế ợ ớ ạ ệ
qu tích c c. Lí thuy t đã ch ra r ng con ng i là t ng hòa các m i quan h xã h i. M iả ự ế ỉ ằ ườ ổ ố ệ ộ ỗ
con ng i đu b chi ph i b i các quan h đa ph ng , đa chi u. Cu c s ng là m t b cườ ề ị ố ở ệ ươ ề ộ ố ộ ứ
tranh đa d ng, sinh đng nh ng cũng đy thách th c, ph c t p. Đ t n t i và phát tri nạ ộ ư ầ ứ ứ ạ ể ồ ạ ể
trong th gi i ngày nay và đng đu m t cách có hi u qu v i hàng lo tế ớ ươ ầ ộ ệ ả ớ ạ nh ng v n đữ ấ ề
g p ph i, m i ng i c n ph i có b n lĩnh, có nh ng kĩ năng riêng đ x lí. B i v y,ặ ả ỗ ườ ầ ả ả ữ ể ử ở ậ
chúng ta ch quan tâm đn vi c d y n i dung ki n th c s r t khó t o ra th h h c sinhỉ ế ệ ạ ộ ế ứ ẽ ấ ạ ế ệ ọ
có đy đ ph m ch t trong công cu c đi m i hi n nay.ầ ủ ẩ ấ ộ ổ ớ ệ
Th c t hi n nay r t nhi u h c sinh thi u các kĩ năng c b n c n có trong cu c s ngự ế ệ ấ ề ọ ế ơ ả ầ ộ ố
nh : kĩ năngư giao ti p, kĩ năng sinh ho t t p th , kĩ năng hóa gi i căng th ng… Đ cùngế ạ ậ ể ả ẳ ể
h c t p sinh s ng và làm vi c trong xã h i hi n đi, nh ng kĩ năng trên là không thọ ậ ố ệ ộ ệ ạ ữ ể
thi u. Trong nhà tr ng ph thông trong su t th i gian dài chúng ta ch quan tâm đn giáoế ườ ổ ố ờ ỉ ế
d c trí d c, nhi u tr ng, nhi u đa ph ngụ ụ ề ườ ề ị ươ l y t l h c sinh đ t t nghi p, h c sinhấ ỉ ệ ọ ỗ ố ệ ọ
Ng i th c hi n: Hoàng Th Giang, Hà Th Ng c Dũng – T Văn, tr ng THPT Lê L i- Đông Hà- Qu ng Trườ ự ệ ị ị ọ ổ ườ ợ ả ị
2
Đ tài NCKHSP ng d ng: ề ứ ụ M t s bi n pháp nâng cao hi u qu giáo d c kĩ năng s ng cho h c sinh THPTộ ố ệ ệ ả ụ ố ọ
đt đi m cao là th c đo ch t l ng giáo d c mà ít quan tâm đn s chăm ngoan, chuyênạ ể ướ ấ ượ ụ ế ự
c n, phát tri n nhân cách c a h c sinh.ầ ể ủ ọ
II. GI I THI UỚ Ệ
1. Hi n tr ng ệ ạ
Trong lu t giáo d c Vi t Nam năm 2005 đi u 2 ch ng 3 đã quy đnh “M c tiêu giáoậ ụ ệ ề ươ ị ụ
d c là đào t o con ng i phát tri n toàn di n, có đo đc, trí th c, s c kh e , th m mụ ạ ườ ể ệ ạ ứ ứ ứ ỏ ẩ ỹ
và ngh nghi p, trung thành v i lí t ng đc l p dân t c và Ch nghĩa xã h i, hình thànhề ệ ớ ưở ộ ậ ộ ủ ộ
và b i d ng nhân cách, ph m ch t và năng l c đáp ng yêu c u c a s nghi p xâyồ ưỡ ẩ ấ ự ứ ầ ủ ự ệ
d ng và b o v T qu c”ự ả ệ ổ ố
Theo t ch c UNESCO, Kĩ năng s ng là năng l c cá nhân đ th c hi n đy đ cácổ ứ ố ự ể ự ệ ầ ủ
ch c năng và tham gia vào cu c s ng h ng ngày.ứ ộ ố ằ Kĩ năng s ng g n v i b n tr c t c aố ắ ớ ố ụ ộ ủ
giáo d c, đó là:ụ
- H c đ bi tọ ể ế
- H c làm ng iọ ườ
- H c đ s ng v i ng i khác ọ ể ố ớ ườ
- H c đ làm ọ ể
Trong đó, h c đ cùng chung s ng đc coi là m t tr c t quan tr ng, then ch t c a giáoọ ể ố ượ ộ ụ ộ ọ ố ủ
d c hi n đi. Giúp con ng i nói chung và h c sinh nói riêng không th không quan tâmụ ệ ạ ườ ọ ể
đn vi c rèn luy n kĩ năng s ng nh m thích ng v i m i bi n đng ph c t p c a hoànế ệ ệ ố ằ ứ ớ ọ ế ộ ứ ạ ủ
c nh.ả
M t khác, tình tr ng b o l c h c đng ngày càng gia tăng, không ít b ph n h c sinhặ ạ ạ ự ọ ườ ộ ậ ọ
thi u t tin, t l p, s ng ích k , vô tâm, thi u trách nhi m v i gia đình và b n thân, viế ự ự ậ ố ỷ ế ệ ớ ả
ph m pháp lu t đo đc, xâm ph m tình d c, đm chìm trong th gi i o c a Internet…ạ ậ ạ ứ ạ ụ ắ ế ớ ả ủ
gây b c xúc cho nhà tr ng, gia đình và xã h i. Nguyên nhân sâu xa là do các em thi uứ ườ ộ ế
h t v kĩ năng s ng. Do v y, các tr ng ph thông c n giáo d c kĩ năng s ng cho h cụ ề ố ậ ườ ổ ầ ụ ố ọ
sinh, v i b n ch t là hình thành và phát tri n cho các em kh năng làm ch b n thân, khớ ả ấ ể ả ủ ả ả
năng ng x v i m i ng i xung quanh; kh năng ng phó thích h p tr c nh ng tìnhứ ử ớ ọ ườ ả ứ ợ ướ ữ
hu ng ph c t p c a cu c s ng.ố ứ ạ ủ ộ ố
Trong tr ng ph thông c n giáo d c cho h c sinh m t s kĩ năng s ng c b n nh sau:ườ ổ ầ ụ ọ ộ ố ố ơ ả ư
Ng i th c hi n: Hoàng Th Giang, Hà Th Ng c Dũng – T Văn, tr ng THPT Lê L i- Đông Hà- Qu ng Trườ ự ệ ị ị ọ ổ ườ ợ ả ị
3
Đ tài NCKHSP ng d ng: ề ứ ụ M t s bi n pháp nâng cao hi u qu giáo d c kĩ năng s ng cho h c sinh THPTộ ố ệ ệ ả ụ ố ọ
- Kĩ năng s ng v s c kh e: chố ề ứ ỏ ế đ dinh d ng, phòng ng a b nh t t và tai n n, s cộ ưỡ ừ ệ ậ ạ ứ
kh e sinh s n, tác h i c a ch t gây nghi n , HIV/AIDS, th giãn, gi i t a stress…ỏ ả ạ ủ ấ ệ ư ả ỏ
- K năng s ng v môi tr ng: phòng tránh thiên tai, chăm sóc và b o v môi tr ngỹ ố ề ườ ả ệ ườ
s ng, s d ng hi u qu tài nguyên thiên nhiên…ố ử ụ ệ ả
- K năng s ng v b n thân: ki m soát c m xúc, t nh n th c, t tin, xây d ng nhân cáchỹ ố ề ả ể ả ự ậ ứ ự ự
, xác đnh giá tr cu c s ng.ị ị ộ ố
- K năng s ng v ngh nghi p: giao ti p, so sánh, phân tích, t ng h p, sáng t o, raỹ ố ề ề ệ ế ổ ợ ạ
quy t đnh, gi i quy t v n đ, l p k ho ch, qu n lí th i gian, làm vi c nhóm, di n đt,ế ị ả ế ấ ề ậ ế ạ ả ờ ệ ễ ạ
gi i quy t mâu thu n, đàm phán, so n th o văn b n, qu n tr công vi c…ả ế ẫ ạ ả ả ả ị ệ
2. Gi i pháp thay thả ế
Đa các câu h i, các tình hu ng có v n đ, cư ỏ ố ấ ề ac biên phap nâng cao hi u qu giao duc ky + ệ ả +
năng sông cho hoc sinh.+
3. V n đ nghiên c uấ ề ứ
V n d ng các câu h i, các tình hu ng có v n đ, cậ ụ ỏ ố ấ ề ac biên phap +giáo d c tích c c cóụ ự
nâng k t qu giáo d c KNS cho h c sinh không? ế ả ụ ọ
4. Gi thuy t nghiên c uả ế ứ
V n d ng các câu h i, các tình hu ng có v n đ, cậ ụ ỏ ố ấ ề ac biên phap +giáo d c tích c c sụ ự ẽ
nâng cao k t qu giáo d c KNS cho h c sinh THPT. ế ả ụ ọ
III. PH NG PHÁPƯƠ
1. Khách th nghiên c uể ứ
Chúng tôi ch n khách th nghiên c u là l p 11B3 và 11B4 Tr ng THPT Lê L i- Đôngọ ể ứ ớ ườ ợ
Hà năm h c 2019- 2020 do cô giáo Hoàng Th Giang và Hà Th Ng c Dũng làm chọ ị ị ọ ủ
nhi m. L p 11B3 g m 44 h c sinh, l p 11B4 g m 42 h c sinh, h u h t các em h c sinhệ ớ ồ ọ ớ ồ ọ ầ ế ọ
trong l p đu có ý th c h c t p và rèn luy n.ớ ề ứ ọ ậ ệ
2. Thi t kế ế
Chúng tôi l a ch n thi t k : Ki m tra sau tác đng.ự ọ ế ế ể ộ
3. Quy trình nghiên c uứ
Ng i th c hi n: Hoàng Th Giang, Hà Th Ng c Dũng – T Văn, tr ng THPT Lê L i- Đông Hà- Qu ng Trườ ự ệ ị ị ọ ổ ườ ợ ả ị
4
Đ tài NCKHSP ng d ng: ề ứ ụ M t s bi n pháp nâng cao hi u qu giáo d c kĩ năng s ng cho h c sinh THPTộ ố ệ ệ ả ụ ố ọ
Giáo viên ch nhi m s d ng các gi i pháp tích c c giáo d c kĩ năng s ng thông quaủ ệ ử ụ ả ự ụ ố
các bu i sinh ho t hàng tu n.ổ ạ ầ
N i dung c th nh sau:ộ ụ ể ư
3.1. Ky năng sông la gi?
3.1.1 Khai niêm ky năng sông
Các t ch c trên th gi i đã đa ra r t nhi u quan ni m v kĩ năng s ng:ổ ứ ế ớ ư ấ ề ệ ề ố
* Theo UNESCO
Ky năng s ng là năng l c cá nhân đ th c hi n đy đ các ch c năng và tham gia vàoố ự ể ự ệ ầ ủ ứ
cu c s ng h ng ngày. Ky năng sông bao g m m t lo t các ky năng c th c n thi t cho ộ ố ằ ồ ộ ạ ụ ể ầ ế
cu c s ng h ng ngày c a con ng i. B n ch t c a ky năng sông là ky năng t qu n b n ộ ố ằ ủ ườ ả ấ ủ ự ả ả
thân và ky năng xã h i c n thi t đ cá nhân t l c trong cu c s ng, h c t p và làm vi cộ ầ ế ể ự ự ộ ố ọ ậ ệ
hi u qu .ệ ả
*Theo T ch c y t th gi i ( WHO)ổ ứ ế ế ớ
Ky năng s ng là các kh năng đ có hành vi thích ng và tích c c giúp các cá nhân cóố ả ể ứ ự
th ng x hi u qu tr c các nhu c u và thách th c c a cu c s ng h ng ngày.ể ứ ử ệ ả ướ ầ ứ ủ ộ ố ằ
*Theo UNICEF
Ky năng s ng là cách ti p c n giúp thay đi ho c hình thành hành vi m i. Cách ti p c nố ế ậ ổ ặ ớ ế ậ
này l u ý đn s cân b ng v ti p thu ki n th c, hình thành thái đ và phát tri n ky năng.ư ế ự ằ ề ế ế ứ ộ ể
Cách ti p c n này nh n m nh vi c luy n t p th ng xuyên, l p đi l p l i đ c ng c .ế ậ ấ ạ ệ ệ ậ ườ ặ ặ ạ ể ủ ố
*Kêt luân:
- Ky năng s ng là kh năng làm ch b n thân c a m i ng i, kh năng ng x phù h pố ả ủ ả ủ ỗ ườ ả ứ ử ợ
v i nh ng ng i khác và v i xã h i, kh năng ng phó tích c c tr c các tình hu ng c aớ ữ ườ ớ ộ ả ứ ự ướ ố ủ
cu c s ng. M t ky năng có th có nh ng tên g i khác nhau: Ky năng h p tác còn g i là ộ ố ộ ể ữ ọ ợ ọ
ky năng làm vi c nhóm; ky năng ki m soát c m xúc còn g i là ky năng x lí c m xúc, ky ệ ể ả ọ ử ả
năng làm ch c m xúc, ky năng qu n lí c m xúc; ky năng th ng l ng còn g i là ky ủ ả ả ả ươ ượ ọ
năng đàm phán, ky năng th ng thuy t.ươ ế
- Các ky năng th ng không tách r i mà có m i liên quan ch t ch v i nhau. Ky năng ườ ờ ố ặ ẽ ớ
không ph i t nhiên có đc mà ph i đc hình thành trong quá trình h c tâp, linh h i vàả ự ượ ả ượ ọ ộ
rèn luy n trong cu c s ng. Quá trình hình thành ky năng sông di n ra trong và ngoài h ệ ộ ố ễ ệ
th ng giáo d c. Ky năng sông v a mang tính ch t cá nhân v a mang tính xã h i. Ky năng ố ụ ừ ấ ừ ộ
sông mang tính cá nhân vì đó là kh năng c a cá nhân. Ky năng sông mang tính xã h i vì ả ủ ộ
ky năng sông ph thu c vào các giai đo n phát tri n l ch s xã h i, ch u nh h ng c a ụ ộ ạ ể ị ử ộ ị ả ưở ủ
truy n th ng và văn hóa c a giai đình, c ng đng, dân t c.ề ố ủ ộ ồ ộ
- Nôi dung giao duc k năng s ng cho hoc sinh bâc THPT hiên nay là nh ng ky năng tâm + + ỹ ố + + + ữ
lý – xã h i c b n giúp cho cá nhân t n t i, thích ng, v ng vàng tr c cu c s ng cóộ ơ ả ồ ạ ứ ữ ướ ộ ố
nhi u thách th c nh ng cũng nhi u c h i trong th c t i… Ky năng s ng đn gi n là t tề ứ ư ề ơ ộ ự ạ ố ơ ả ấ
c đi u c n thi t mà chúng ta ph i bi t đ có đc kh năng thích ng v i nh ng thayả ề ầ ế ả ế ể ượ ả ứ ớ ữ
đi di n ra h ng ngày trong cu c s ng.ổ ễ ằ ộ ố
Ng i th c hi n: Hoàng Th Giang, Hà Th Ng c Dũng – T Văn, tr ng THPT Lê L i- Đông Hà- Qu ng Trườ ự ệ ị ị ọ ổ ườ ợ ả ị
5