MC LC
NI DUNG
TRANG
A. S cn thiết, mục đích của vic thc hin sáng kiến
3
B. Phm vi trin khai thc hin
5
C. Nội dung
I. Tình trng giải pháp đã biết
5
5
II. Ni dung gii pháp
6
II. 1. Đọc hiu
1.1. Ôn luyn thuyết Đọc hiu
6
1.2. Một số lưu ý về phương pháp làm Đọc hiểu
7
1.3. Bài tp rèn năng Đc hiu
7
2. Kiến thức cụ thể
2. 1. Kĩ năng làm bài phần đọc hiểu theoc cấp độ nhận thức
7
2.2. Ni dung kiến thc
7
3. Mt s u ý khi làm phần Đọc hiểu trong đề thi
13
II.2. Phần làm văn
14
II.2.1. Ngh lun xã hi
14
II.2.2. Ngh luận văn học
15
II.2.3. Kiến thc ôn tp
18
III. Kh năng áp dụng ca gii pháp
18
IV. Hiu qu, lợi ích thu đưc
19
V. Phm vi ảnh hưởng ca gii pháp
19
VI. Kiến ngh đề xut
20
Tài liu tham kho
22
Các ph lc
DANH MC CH VIT TT
Ký hiu
Ni dung
THPT
Trung hc ph thông
B GD&ĐT
B Giáo dục và Đào tạo
THPT QG
Trung hc ph thông quc gia
NLXH
Ngh lun xã hi
NLVH
Ngh luận văn học
3
SÁNG KIN
Kinh nghiệm trong việc dạy học, ôn thi THPT QG môn Ngữ văn
theo hướng tiếp cận phát triển năng lực
A. S cn thiết, mục đích của vic thc hin sáng kiến
Tháng 10/2013, Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng
khóa XI đã thông qua Nghị quyết 29 về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục
đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh
tế thị trường định hướng hội chủ nghĩa hội nhập quốc tế”. Xác định được
nhiệm vụ quan trọng đó nên những năm qua Bộ Giáo dục Đào tạo đã không
ngừng đưa ra những giải pháp mang tính cải tiến như: chuẩn bị đổi mới chương
trình giáo khoa, đổi mới kiểm tra đánh giá, đổi mới phương pháp dạy học…
Những thay đổi đó nhằm phát triển năng lực người học, góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục, đáp ứng nhu cầu hội nhập Quốc tế của đất nước.
Tháng 01/2017, Bộ Giáo dục Đào tạo đã ban hành Thông
04/2017/TT-BGDĐT về quy chế thi THPT quốc gia và xét công nhận tốt nghiệp
THPT. Bộ GD&ĐT quy định việc thực hiện việc đổi mới kiểm tra đánh giá
chất lượng học tập môn Ngữ văn trong thi tốt nghiệp THPT, nội dung kiểm
tra tập trung chương trình lớp 12; thực hiện theo hướng đánh giá năng lực học
sinh nhưng ở mức độ phù hợp.
Căn cứ theo sự thay đổi trong cấu trúc đề thi từ năm 2014, trong năm học
2016-2017, Bộ giáo dục đào tạo đã giới thiệu bộ đề thi minh họa môn Ngữ
văn. Tại đây, đề thi gồm hai phần: Đọc hiểu và Làm văn.
dạng câu hỏi đọc hiểu - sự đổi mới tích cực trong cách ra đề Ngữ văn
theo định hướng mới. Nếu dạng câu hỏi tái hiện kiến thức chỉ thể kiểm tra
học sinh mức nhận biết, thông hiểu, biết, hiểu, nắm được những kiến thức
văn học đã được dạy trong chương trình hay không thì dạng câu hỏi đọc hiểu đã
nâng cao hơn một mức vận dụng thấp, kiểm tra, phát triển được năng lực tự cảm
nhận một văn bản bất kì. Như vậy có thể thấy, bên cạnh việc ôn tập, rèn kỹ năng
viết phần tự luận tviệc ôn tập rèn kỹ năng làm dạng câu hỏi đọc hiểu
điều cần thiết phải trang bị cho học sinh. Phần đọc hiểu này tuy không chiếm
phần lớn số điểm nhưng lại vị trí rất quan trong bởi quyết định điểm cao
hay thấp trong một bài thi. Nếu học sinh làm sai hết phần này thì chắc chắn điểm
toàn bài còn lại dù có tốt my cũng chỉ đạt khoảng trên trung bình khá.
phần Làm văn, học sinh phải đảm nhiệm viết bài cả hai dạng nghị luận
văn học và nghị luận xã hội. Dù yêu cầu cụ thể hay không thì đề thi cũng đòi hỏi
4
phải phân hóa được đối tượng học sinh. Trong khi đó, thời gian làm bài thi môn
Ngữ văn là 120 phút giảm nhiều so với các năm học trước.
Gần đây nhất, Bộ Giáo dục Đào tạo giới thiệu bộ đề thi THPTQG
tham khảo trong đó phần NLXH ghi cấu trúc đề dành cho phần này giới hạn
trong khoảng 200 từ, như thế học tcần phải đúc, lượng hóa kiến thức thật
cơ bản.
Vy, làm thế nào để th phát huy được mọi đối tượng hc sinh trong
quá trình dy - hc, nht là các em hc yếu môn Ng Văn 12 để giúp các em đạt
đưc kết qu kh quan trong hc tp và trong k thi tt nghip THPT cuối năm?
Xut phát t thc tin ging dạy cũng như vai trò của mt giáo viên tâm
huyết vi ngh, nhiều năm ôn thi tt nghip, đại học; Đồng thi góp phn tháo
g những khó khăn trên, tôi đã la chn đ tài sáng kiến: Kinh nghiệm trong
việc dạy học, ôn thi THPT QG môn Ngữ văn theo hướng tiếp cận phát triển
năng lực.
Một số các khái niệm nền tảng, là cơ sở khoa học nghiên cứu đề tài:
- “Năng lực những khnăng nhân được hình thành trên nền tảng hệ
thống kiến thức, kỹ năng, thái độ của nhân khả năng tích hợp khai thác
vận dụng nền tảng này để giải quyết hoặc triển khai thực hiện thành công
hiệu quả những nhiệm vụ hoặc những vấn đề đặt ra cho mỗi cá nhân”(Phụ lục 1)
- Sơ đ duy: Cha đẻ của phương pháp Mind map (Sơ đồ tư duy giản đồ
ý) là giáo sư Tony Buzan, người Anh. Ông là tác giả của 92 đầu sách, được dịch
ra trên 30 thứ tiếng, xuất bản trên 125 quốc gia. Theo triết lý của Tony Buzan thì
sơ đồ tư duy được hiểu là một cách mở ra sức mạnh tư duy, tạo ra những đột phá
trong suy nghĩ. Buzan nghiên cứu chuyên sâu về bộ não, trí nhớ, tìm ra quy luật
khi xây dựng sơ đồ gồm nhiều nhánh, giúp bộ não ghi chép các sự kiện một cách
hệ thống. Sơ đồ tư duy giúp luyện tập trí não. Việt Nam, hiện đã có hai quyển
sách dịch từ công trình của ông được xuất bản "Sơ đồ duy" và "Sử dụng trí
não của bạn". Qua cuốn sách, hoạt động của bộ não được nghiên cứu, ghi chép
chi tiết giúp chúng ta hiểu được cỗ máy sinh học của chính chúng ta, để chăm
sóc để bạn giải phóng cho những khả năng phi thường chúng ta có.
Chúng ta sẽ hiểu hơn vnguyên lý hoạt động của bộ não nên sử dụng
như thế nào để hiệu quả tối ưu, hay thể ghi nhớ lâu hơn, đọc nhanh hơn,
hiệu quhơn. Không những vậy, chúng ta còn hiểu được đ duy, thấy
được sự tương thích giữa đồ tư duy với cấu tạo, chức năng hoạt động của
bộ não. Từ đó thấy được vai trò quan trọng của trong học tập trong đời
sống. đồ duy không chỉ tác dụng với mỗi nhân còn phát huy
được sức mạnh của tập thể….Sau khi tìm hiểu nghiên cứu vđồ duy
được phát minh bởi Tony Buzan, tôi nhận thấy rằng đồ duy công cụ
5
duy mang tính tự nhiên, nếu vận dụng vào dạy học sẽ gây cảm hứng và niềm say
mê học tập cho học sinh. Đặc biệt, sơ đồ tư duy rất phù hợp cho việc đọc, ôn tập,
ghi chép của học sinh. thể nói, đây cũng công cụ cùng hữu ích không
những giúp học sinh mà cả giáo viên trong việc thu thập, phân loại thông tin.
đồ tư duy một công cụ duy thực shiệu quả bởi tối đa a được nguồn
lực của cá nhân và tập thể. Mỗi thành viên đều rèn luyện được khnăng
duy, kng thuyết trình và làm vic khoa học. Sdụng đduy giúp cho
các thành viên hiểu được nội dung bài học một cách ràng và hệ thống. Việc
ghi nhng nvận dụng cũng sẽ tốt n. Chỉ cần nhìn vào đồ tư duy, bất
kỳ thành viên nào của nhóm cũng thể thuyết trình được nội dung bài học.
đồ tư duy cung cấp cho ta i nhìn chi tiết cụ thể. Khi mọi người tập trung
vào chủ đề giữa tbộ não của mỗi thành viên đều hướng tới trọng tâm tạo
nên sđồng thuận tập thể, cùng hướng tới một mục tiêu chung định hướng
được kết quả. c nhánh chính của đồ duy đưa ra cấu trúc tổng thgiúp
các thành viên định hướng tư duy một cách logic. n cạnh đó, các nhánh phụ
kích thích tính sáng tạo đồng thời hiểu được tư duy ng như sự tích cực của
mỗi thành viên.
Kiến thức môn Ng văn THPT, đặc biệt tập trung vào chương trình lớp
12.
B. Phm vi trin khai thc hin
- Học sinh lớp 12C1, 12A1 trường THPT thành phố Điện Biên Phủ năm
học 2016-2017.
- Học sinh lớp 12C5,12C6 trường THPT Phan Đình Giót năm học 2016-
2017 (thử nghiệm)
- Học sinh lớp 12C2 trường PTDTNT Tỉnh, năm học 2016-2017 (thử
nghiệm)
- Học sinh lớp 12C1 Trung tâm giáo dục thường xuyên Tỉnh, năm học
2016-2017 (thử nghiệm)
C. Ni dung
I. Tình trng giải pháp đã biết
Ngay từ khi Bộ GD&ĐT thông báo hướng dẫn những thay đổi trong
trong k thi THPT QG m học 2016-2017 nhiều giáo viên đã những cách
dạy riêng nhưng mới chỉ là kinh nghiệm cá nhân, chưa cụ thể chưa có tính hệ
thống, chưa khoa học.
Tài liệu dành cho phần đọc hiểu còn thiếu, chương trình không dạy nội
dung này. Phần Làm văn phạm vi thu hẹp trong chương trình lớp 12. Vậy,
những kiến thức chương trình này có thể bỏ kiến thức lớp 10,11.