S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O NGH ANỞ Ụ Ạ Ệ
TR NG THPT PHAN ĐĂNG L UƯỜ Ư
--------
SÁNG KI N KINH NGHI MẾ Ệ
PHÁT TRI N KH NĂNG “ĐNG Ể Ả Ồ SÁNG T O” CHO H CẠ Ọ
SINH QUA D Y ĐC HI U VĂN B N CHÍ PHÈO C A NHÀẠ Ọ Ể Ả Ủ
VĂN NAM CAO (KH O SÁT CÁC TR NG TRUNG H CẢ ƯỜ Ọ
PH THÔNG HUY N YÊN THÀNHỔ Ở Ệ
Tác gi : Nguy n Th Tâmả ễ ị
Lĩnh v c: Ng Vănự ữ
S đi n tho i: 0912435199ố ệ ạ
Năm h c: 2020-2021ọ
B NG QUY C VI T T TẢ ƯỚ Ế Ắ
CT : Ch ng trìnhươ
ĐC : Đi ch ngố ứ
GV : Giáo viên
HS : H c sinhọ
Nxb : Nhà xu t b nấ ả
PPDH : Ph ng pháp d y h cươ ạ ọ
SGK : Sách giáo khoa
THPT : Trung h c ph thôngọ ổ
TN : Th c nghi mự ệ
VB : Văn b nả
VBVH : Văn b n văn h cả ọ
M C L CỤ Ụ
Trang
BẢNG QUY ƯỚC VIẾT TẮT ........................................................................................................ 2
ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................................ 2
3. Đối tượng và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 2
4. Phạm vi khảo sát .................................................................................................................. 2
5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................................... 2
6. Đóng góp của đề tài ............................................................................................................. 3
7. Cấu trúc của đề tài .............................................................................................................. 3
Chương 1
TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI .......................................................................................... 4
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ........................................................................................... 4
1.1.1. Tình hình nghiên c u vi c phát huy kh năng “đng sáng t o” c a h cứ ệ ả ồ ạ ủ ọ
sinh trong đc hi u văn b n văn h cọ ể ả ọ ............................................................... 4
1.2. Cơ sở khoa học của đề tài ................................................................................................ 6
1.2.1. C s lý lu nơ ở ậ ........................................................................................... 6
1.2.2. C s th c ti n ơ ở ự ễ ...................................................................................... 9
Tiểu kết chương 1 .................................................................................................................. 14
Chương 2
BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN KHẢ NĂNG “ĐỒNG SÁNG TẠO”
CHO HỌC SINH QUA DẠY ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TRUYỆN
TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 11 .................................................................................. 15
1. D a vào Ti u d n, b i c nh ra đi tác ph m, giúp h c sinh hình dung đngự ể ẫ ố ả ờ ẩ ọ ộ
l c, tâm th sáng t o c a tác giự ế ạ ủ ả ................................................................... 15
2. Xây d ng các câu h i kh i g i trí t ng t ng, giúp h c sinh thâm nh p vàoự ỏ ơ ợ ưở ượ ọ ậ
th gi i hình t ng c a tác ph mế ớ ượ ủ ẩ .................................................................. 16
3. Cho h c sinh nêu n t ng sâu s c nh t đi v i câu chuy n, nhân v t, cáchọ ấ ượ ắ ấ ố ớ ệ ậ
kể ..................................................................................................................... 18
4. H ng d n h c sinh phát hi n tính lô gic/ phi lô gic c a câu chuy n; điướ ẫ ọ ệ ủ ệ ố
chi u gi a lô gic đi s ng v i lô gic ngh thu t toát ra t tác ph mế ữ ờ ố ớ ệ ậ ừ ẩ .......... 19
5. Cho h c sinh phát hi n nh ng tình hu ng, nhân v t, chi ti t ngh thu t đtọ ệ ữ ố ậ ế ệ ậ ắ
giá, phát l nh ng ý nghĩa sâu xa, không th thay thộ ữ ể ế ................................... 20
6. Cho h c sinh th thay đi nhan đ, c u trúc, vai k trong tác ph m, t đó nêuọ ử ổ ề ấ ể ẩ ừ
ph ng án t i uươ ố ư ............................................................................................. 23
7. Giúp h c sinh hình dung hình t ng tác gi n sau câu chuy n và th gi iọ ượ ả ẩ ệ ế ớ
nhân v t ậ .......................................................................................................... 25
8. Yêu c u h c sinh đánh giá tác ph m thu c lo i hình ngh thu t khác đcầ ọ ẩ ộ ạ ệ ậ ượ
chuy n th t truy n đc hi uể ể ừ ệ ọ ể ...................................................................... 29
Chương 3
THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ....................................................................................................... 35
3.1. Mục đích, yêu cầu thực nghiệm ...................................................................................... 35
3.1.1. M c đích TNụ ......................................................................................... 35
3.1.2. Yêu c u TNầ ........................................................................................... 35
3.2. Đối tượng, địa bàn, thời gian và quy trình TN ................................................................. 35
3.2.1. Đi t ng, đa bàn TNố ượ ị .......................................................................... 35
3.2.2. Th i gian và quy trình TNờ ..................................................................... 36
3.3. Thiết kế giáo án thực nghiệm .......................................................................................... 36
3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm ........................................................................................ 46
3.4.1. Tiêu chu n đánh giáẩ .............................................................................. 46
3.4.2. Đánh giá k t qu th c nghi m v phía giáo viênế ả ự ệ ề ................................ 46
3.4.3. Đánh giá k t qu th c nghi m t phía h c sinhế ả ự ệ ừ ọ ................................. 47
3.4.4. Đánh giá chung ...................................................................................... 51
KẾT LUẬN ................................................................................................................................. 52
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................................. 53
PHỤ LỤC ..................................................................................................................................... 1
ĐT V N ĐẶ Ấ Ề
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
1.1. Lu t giáo d cậ ụ hi n nay đã quy đnh rõ: “Ph ng pháp giáo d c ph iệ ị ươ ụ ả
phát huy tính tích c c, t giác, ch đng, t duy sáng t o c a ng i h c; b iự ự ủ ộ ư ạ ủ ườ ọ ồ
d ng năng l c t h c, lòng say mê h c t p và ý chí v n lên”.ưỡ ự ự ọ ọ ậ ươ Xu t phát tấ ừ
m c tiêu trên, GV chính là ng i đnh h ng đ HS ch đng, sáng t o trongụ ườ ị ướ ể ủ ộ ạ
vi c ti p c n tri th c, kĩ năng, thái đ, đng th i hình thành năng l c, ph mệ ế ậ ứ ộ ồ ờ ự ẩ
ch t h ng đn nh ng công dân toàn c u trong t ng lai.ấ ướ ế ữ ầ ươ
1.2. C t lõi c a d y h c theo đnh h ng phát tri n năng l c chính là l yố ủ ạ ọ ị ướ ể ự ấ
HS làm trung tâm, ch th c a ho t đng d y và h c. Ch v trí này, HS m iủ ể ủ ạ ộ ạ ọ ỉ ở ị ớ
th c s phát huy đc kh năng c a mình vào gi i quy t các tình hu ng trongự ự ượ ả ủ ả ế ố
th c ti n và kh năng “đng sáng t o” trong quá trình h c. ự ễ ả ồ ạ ọ
1.3. D y h c đc hi u văn b n nói chung và đc hi u văn b n truy n nóiạ ọ ọ ể ả ọ ể ả ệ
riêng, vi c phát huy vai trò ch th c a HS là c n thi t. Tr c đây, trong gi ngệ ủ ể ủ ầ ế ướ ả
văn, th y th ng là ng i đã đc, hi u, gi v trí trung tâm, còn h c sinh ch giầ ườ ườ ọ ể ữ ị ọ ỉ ữ
vai trò ti p nh n nh ng l i th y truy n th . Đó là l i d y mang tính áp đt,ế ậ ữ ờ ầ ề ụ ố ạ ặ
đánh m t c h i c m th văn h c c a h c sinh, do v y, các em s khó phát huyấ ơ ộ ả ụ ọ ủ ọ ậ ẽ
đc kh năng “đng sáng t o” trong đc hi u văn b n.ượ ả ồ ạ ọ ể ả
1.4. Trong các bu i t p hu n, d y h c chuyên đ, ph n l n GV Ng vănổ ậ ấ ạ ọ ề ầ ớ ữ
hi n nay đã có ý th c r t rõ yêu c u v đi m i cách th c d y h c b môn.ệ ứ ấ ầ ề ổ ớ ứ ạ ọ ộ
Song đ đánh th c đc s năng đng, h n ch đc “s c ì” c a m t b ph nể ứ ượ ự ộ ạ ế ượ ứ ủ ộ ộ ậ
h c sinh thích “ăn x i”, không mu n đng não là m t vi c r t khó khăn. Vì thọ ổ ố ộ ộ ệ ấ ế
đ phát huy kh năng “đng sáng t o” c a HS trong đc hi u văn b n truy n,ể ả ồ ạ ủ ọ ể ả ệ
đòi h i ng i giáo viên ph i có PPDH kích thích đc ni m say mê, h ng thú,ỏ ườ ả ượ ề ứ
tìm tòi, sáng t o c a ng i h c. Ch đng trong vi c đi m i PPDH là yêu c uạ ủ ườ ọ ủ ộ ệ ổ ớ ầ
b c thi t đi v i GV đ kh i g i đc kh năng sáng t o s là đng l c đ t oứ ế ố ớ ể ơ ợ ượ ả ạ ẽ ộ ự ể ạ
nên m t gi đc hi u văn b n hi u qu .ộ ờ ọ ể ả ệ ả
Vì nh ng lí do trên, tôi đã ch n đ tài ữ ọ ề “Phát tri n kh năng “đng ể ả ồ sáng
t o” cho h c sinh qua d y đc hi u văn b n Chí Phèo c a nhà văn Nam Caoạ ọ ạ ọ ể ả ủ
(kh o sát các tr ng trung h c ph thông huy n Yên Thành)”ả ườ ọ ổ ở ệ đ nghiên c uể ứ
làm đ tài khoa h c. Ch n đ tài này, ng i vi t mu n góp ph n đi m iề ọ ọ ề ườ ế ố ầ ổ ớ
ph ng pháp và cách th c t ch c gi Đc hi u văn b n Chí Phèo nói riêng vàươ ứ ổ ứ ờ ọ ể ả
Đc hi u văn b n truy n nói chung nh m phát tri n kh năng “đng sáng t o”ọ ể ả ệ ằ ể ả ồ ạ
cho h c sinh l p 11, h ng đn th c hi n nh ng yêu c u đã và đang đt raọ ớ ướ ế ự ệ ữ ầ ặ
trong công cu c đi m i Giáo d c m t cách căn b n, toàn di n hi n nay. ộ ổ ớ ụ ộ ả ệ ệ
1