Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Phát triển năng lực thực hành cho học sinh THPT thông qua thí nghiệm thực hành lớp 10 cơ bản

Ụ Ụ M C L C

Ộ

TRANG

N I DUNG

Ầ

Ở Ầ

2

ề

Ầ PH N I: PH N M  Đ U ọ 1.   Lí do ch n đ  tài

2

ụ

ứ 2. M c đích nghiên c u

2

ố ượ

ạ

3.Đ i t

ứ ng và ph m vi nghiên c u

3

ớ ủ ề

ữ

4.Nh ng đóng góp m i c a đ  tài

3

ươ

5. Ph

ứ ng pháp nghiên c u

3

Ộ

Ầ

PH N II. N I DUNG

3

ƯƠ

Ơ Ở

Ứ

Ậ

Ấ

Ễ

Ề

CH

Ơ Ở Ự NG 1: C  S  LÍ LU N VÀ C  S  TH C TI N V N Đ  NGHIÊN C U

3

ơ ở

ậ 1 C  s  lí lu n

3

ạ ộ

ệ

ạ

ọ 1.1 Ho t đ ng thí nghi m d y h c

3

ứ 1.2. H ng thú

5

ươ

ế ế ệ ố

ạ ọ

ơ ả

ơ

ọ

ệ

5

Ch

ng II. Thi

t k  h  th ng thí nghi m vô c  trong d y h c hóa h c 10 c  b n

ắ

ế ế

ạ ọ

ệ

10

2.1. Nguyên t c thi

ọ t k  thí nghi m trong d y h c hóa h c

ệ ố

ơ ả

ự

ọ

ệ

ạ

11

2.2 H  th ng ho t các thí nghi m giúp tăng kĩ năng th c hành hóa h c 10 c  b n

ộ ố

ử ụ

ự

ớ

ệ

ệ

26

2.3 M t s  giáo án th c nghi m lên l p có s  d ng thí nghi m đã thi

ế ế t k

ươ

ự

ệ

ế

ả

47

Ch

ư ạ ng 3. Th c nghi m s  ph m và phân tích k t qu

ư ạ

ụ ộ

ự

ụ

ệ

ệ

47

3.1. M c đích, nhi m v , n i dung th c nghi m s  ph m

ươ

ề

48

3.2. Ph

ng pháp đi u tra

49

3.3. Quy trình nghiên c u ứ

Ậ

Ế

K T LU N

ệ

ả Tài li u tham kh o

Ừ Ế Ụ Ụ Ắ Ả B NG DANH M C CÁC C M T  VI T T T

Ch  vi

Di n tễ ả ứ ấ ạ  Công th c c u t o  Giáo viên

ọ

H c sinh

Lí thuy tế ố S  mol ả ứ Ph n  ng ự ế   Th c t

ươ

ữ ế ắ t t t CTCT GV HS LT N P  Ư TT CTCT

Ph

ọ   ng trình hóa h c

STT 1 2 3 4 5 6 7 8

1

Ở Ầ ầ Ầ Ph n I. PH N M  Đ U

ọ ề 1. Lý do ch n đ  tài

ả ệ ụ ự ệ ấ ướ c,

ồ ậ ầ ế ớ

ả ớ ụ ộ ệ ứ ạ ươ ế

ự ề ổ ẽ ươ ướ ệ ọ

ế ườ ọ   i h c,

ạ ủ ộ ề ng pháp d y và h c theo h ạ ứ ặ ạ ậ ụ ề ụ ắ ớ

ế ậ i h c t

ỹ

ẩ

ọ ậ ự Nh n th c rõ vai trò giáo d c trong s  nghi p xây d ng và b o v  đ t n ị ợ ộ ớ ằ i, h i ngh   nh m t o ngu n nhân l c phù h p v i yêu c u h i nh p v i th  gi ớ ng 8 khóa XI v  đ i m i căn b n, toàn di n giáo d c đã nêu rõ “ Ti p  trung  ạ ớ ụ ổ ng hi n đ i, phát huy  t c đ i m i m nh m  ph ự ủ ỹ tính tích c c ch  đ ng, sáng t o và v n d ng ki n th c, k  năng c a ng ạ ộ ụ ố i truy n th  áp đ t m t chi u, ghi nh  máy móc.T p trung d y  kh c ph c l ậ ạ ơ ở ể ườ ọ ự ậ ự ọ ọ  c p nh t   h c, t o c  s  đ  ng cách h c, cách nghĩ, khuy n khích t ủ ế ể ừ ọ ớ ự ể ứ ổ  h c ch  y u trên  và đ i m i tri th c, k  năng, phát tri n năng l c. Chuy n t ạ ổ ứ ộ ạ ộ ạ ứ ọ ậ ớ  ch c hình th c h c t p đa d ng, chú ý các ho t đ ng xã h i, ngo i  l p sang t ề ụ ạ ứ ọ ứ khóa, nghiên c u khoa h c. Đ y m nh  ng d ng công nghê thông tin và truy n  ạ thông trong d y và h c.”

ọ ạ ả ệ ự ộ ọ

ệ ộ

ế ớ

ọ ụ ố ớ ộ ể ạ ượ ủ

ử ụ ạ ọ

ả ậ ấ ọ

ệ ệ ả ườ ọ ố ớ ạ ắ ả ứ ọ ấ ả ơ ổ ề ệ ấ ệ ử Hóa h c là khoa h c th c nghi m nên trong gi ng d y b  môn hóa h c, vi c s   ể ữ ụ ự ụ d ng d ng c  tr c quan và thí nghi m là m t trong nh ng vi c làm không th   ự ứ ổ thi u đ i v i GV.  Đ  đ t đ c hi u qu  trong công tác đ i m i thì s  h ng  ấ ọ ự i h c đ i v i môn h c đóng vai tò r t quan  thú, thái đ  và s  quan tâm c a ng ọ ự ệ tr ng. Bên c nh đó s  d ng thí nghi m trong d y h c giúp h c sinh có s  hăng  ứ ệ ượ say h ng thú h n trong bài h c vì các em t n m t th y hi n t ng x y ra, th y  ượ ự ế c s  bi n đ i ch t hay các đi u ki n ph n  ng x y ra.  đ

2

ạ ệ ồ ạ ườ ự ạ ọ i th c tr ng h c sinh không

i các tr ọ ọ ỉ

ớ ự ự ạ ượ ự ứ ư ế

ế ạ ệ ọ Tuy nhiên, hi n nay t ng THPT t n t ớ ứ h ng thú v i các môn h c nói chung và môn hóa h c nói riêng. GV m i ch  cung  ọ ứ ơ ả ấ c p ki n th c c  b n cho h c sinh  mà ch a th c s  t o đ c s u h ng thú say  mê môn h c thông qua các thí nghi m trong các ti t d y .

ấ ừ ề ể lý do trên tôi đã ch n đ  tài:

ớ

ự “Phát tri n năng l c th c hành cho  ứ ơ ả ọ ọ ệ ả ả ụ ệ ạ

ự ọ Xu t phát t ể ự ọ h c sinh THPT thông qua thí nghi m th c hành  l p 10 c  b n”,  đ  nghiên c u,  ế ằ nh m m c đích nâng cao hi u qu  gi ng d y và giúp h c sinh ti p thu bài h c  ố ơ t t h n.

ứ ụ 2. M c đích nghiên c u

ệ ố ọ ớ ơ ả ệ ả ạ ơ ­H  th ng các thí nghi m vô c  trong gi ng d y hóa h c l p 10 c  b n.

ọ ậ ọ

ậ ụ ươ ứ ơ ả ơ ớ ọ ­V n d ng các thí nghi m giúp tăng h ng thú h c t p cho h c sinh trong  ch ệ ng trình hóa h c vô c  l p 10 c  b n.

ố ượ ứ ạ 3. Đ i t ng và ph m vi nghiên c u

ố ượ ọ ố ườ ạ ệ ­Đ i t ng: h c sinh kh i 10 tr ng t i huy n Yên Thành

ứ ạ ị ườ ạ ệ ­Ph m v  nghiên c u: các tr ng THPT t i huy n Yên Thành

ứ ờ ­ Th i gian nghiên c u: tháng 10/2019­ tháng 3/2021

ớ ủ ề ữ 4. Nh ng đóng góp m i c a đ  tài

ề ệ ố ự ệ ả ạ ọ ơ

ầ ơ ả ọ ­Đ  tài góp ph n xây d ng h  th ng thí nghi m trong gi ng d y hóa h c vô c ­  hóa h c 10 c  b n

ệ ạ ạ ọ

t k  bài d y v n d ng thí nghi m trong gi ng d y giúp tăng h ng thú h c  ọ ế ế ọ ươ ọ ậ ụ ­Thi ậ t p cho h c sinh trong ch ứ ả ơ ả ơ ng trình hóa h c vô c ­ hóa h c 10 c  b n

ươ 5. Ph ứ   ng pháp nghiên c u

ậ   ứ + Nghiên c u lý lu n:

ứ ụ ọ ệ ề ợ h c, các

ặ

ổ ậ ơ ư ự ệ ệ

ọ ả  có liên  ớ i các thí nghi m đ n gi n giúp tăng h ng thú, rèn luy n kĩ năng th c  ủ ọ Nghiên c u, phân tích và t ng h p các tài li u v  giáo d c h c, tâm lý ạ sách giáo khoa, sách bài t p, các t p chí, sách, báo, đ c san tham kh o quan t hành c a h c sinh trong các ti ả ế ạ t d y.

ề + Đi u tra quan sát:

ệ ọ ủ ọ , quan sát vi c d y c a giáo viên và vi c h c c a h c sinh trong quá

ề ề ươ ấ ọ ơ ả ọ ệ ạ ủ ự ờ ­ D  gi ạ trình d y h c các v n đ  v  ch ng halogen­ hóa h c 10 c  b n.

ư ạ ự ệ + Th c nghi m s  ph m:

ả ủ ề ư ạ ổ ứ ự ệ ể ệ ả T  ch c th c nghi m s  ph m đ  xem xét tính kh  thi và hi u qu  c a đ  tài.

Ộ Ứ ầ Ph n II. N I DUNG NGHIÊN C U

ƯƠ Ơ Ở Ự Ơ Ở Ậ Ấ Ễ Ề NG I. C  S  LÍ LU N VÀ C  S  TH C TI N V N Đ  NGHIÊN

CH C UỨ

3

Ơ Ở Ậ 1.C  S  LÍ LU N

ạ ộ ệ

ạ ọ   1.1. Ho t đ ng thí nghi m trong d y h c ả ứ ọ ệ ọ

ệ ệ ạ ọ ọ ụ ụ ự ạ Thí nghi m d y h c là th c hi n các ph n  ng, các quá trình hóa h c ph c v   cho vi c d y h c hóa h c.

ạ ọ ủ ự ệ ọ 1.1.1.Vai trò c a th c hành thí nghi m trong d y h c hóa h c

ứ ấ ặ ọ ọ ệ Thí nghi m có vai trò r t quan t ng trong nghiên c u khoa h c và đ c bi t

ệ là trong hóa h cọ

ệ ươ ự ệ a) Thí nghi m là ph ng ti n tr c quan

ệ ự ượ ươ c dùng ph  bi n và gi ng ti n tr c quan ch  y u, đ

ủ ế ọ ắ ữ  vai  ụ  duy c t

ể ừ ượ duy tr u t

ọ ượ ạ c l ắ ệ ấ ậ ấ

ọ ủ ắ ượ ệ

ể ạ ng và ng ắ ự ế ư ượ c quan sát đ ượ ế ơ ng k t t a, bay h i, k t tinh … thì r t khó đ  hình thành đ c kĩ năng quan

ế ủ ệ ổ ế ệ Thí nghi m là ph ế ị ề ừ ư trò quy t đ nh trong quá trình d y h c hóa h c. Nó giúp g n li n t ớ   ọ ư i. Thí nghi m giúp h c sinh làm quen v i th  sang t ấ ọ các ch t hóa h c và tr c ti p n m b t các tính ch t v t lí, hóa h c c a các ch t.  ự ế ấ ế N u HS không đ c tr c ti p các tính ch t nh  màu s c, hi n  ấ ượ t sát thí nghi m.

ệ ế N u không có thí nghi m thì:

ư ả ẫ i nh ng v n không rõ ràng và h t ý và

ượ ệ ờ ng t

ế ụ ể ế c thí nghi m c  th . N u th c hi n thí  ệ ự ố ạ ữ ề ệ i nh ng đi u

ệ ệ ể ả ề ẽ ố ­GV s  t n nhi u th i gian đ  gi ng gi ượ ưở ẽ ọ h c sinh s  khó t ự ế ệ nghi m tr c ti p thì HS ch  c n quan sát thí nghi m và GV ch t l ự ừ ầ c n rút ra t ng đ ỉ ầ ừ  thí nghi m v a th c hi n.

ế ứ ề ữ ế ả

ưở ng

ề ẽ ờ ỗ ỉ ẽ ng khác nhau nên khi GV ch  mô t i HS s  có các cách ằ ng b ng l

ể ế ơ ồ ề ế ­ HS ti p thu ki n th c thi u chính xác và thi u b n v ng, m  h  v  các ph n  ỗ ả ứ ệ ượ ứ ng kèm theo m i ph n  ng. M i HS đ u s  có cách t ng và hi n t ả ệ ượ ượ  hi n t t ớ hình dung khác nhau và có th  khác xa v i th c t ự ế .

ự ễ ữ ế ệ ầ ố b)Thí nghi m là c u n i gi a lý thuy t và th c ti n

ự ọ

ỏ ấ ọ ề ắ ề ế ạ ấ ệ  v n đ  lí  i các v n đ  lý thuy t đã h c, n m

ố ớ ộ ế ừ ữ ộ Đ i v i b  môn hóa h c, th c hành thí nghi m giúp HS làm sáng t ậ  đó giúp HS ôn t p và ki m tra l thuy t, t ượ ọ ữ v ng nh ng n i dung đã đ ể c h c….

ạ ề ầ ớ

ệ ọ ề

ế

HS s  hình dung l ẽ ừ ộ

ậ . Vì v y   cu c s ng. Khi  ả i  c tính tích  ứ ậ ụ ả

ự ế ọ ấ Trong gi ng d y hóa h c có r t nhi u thí nghi m g n gũi v i th c t ự ế ộ ố ữ ậ ụ thí nghi m giúp HS v n d ng nh ng đi u đã h c vào th c t ứ ạ ẽ ự ế ặ ạ i ki n th c cũ và gi ng trong th c t g p l ượ ễ ng m t cách d  dàng. T  đó HS s  phát huy đ thích đ ạ   ế ọ ề ự c c, sáng t o, t o ni m đam mê khoa h c và kh  năng v n d ng ki n th c nh y bén vào th c t ả ệ ệ ượ i các hi n t ệ ượ ượ c hi n t ạ ạ ự ế .

ự ệ c) Rèn luy n kĩ năng th c hành

ả

ự ế ử ụ ệ ượ ệ ấ ườ ừ ầ ọ Khi th c hi n thí nghi m hóa h c, h c sinh ph i làm đúng các thao tác c n  ỹ ng khéo léo và k   t, s  d ng l ọ ợ ng hóa ch t thích h p nên HS v a tăng c thi

4

ể ọ i quy t v n đ . T  đó, h c sinh s  hình

ế ấ ẩ ỹ ủ ừ ữ ẽ ẫ ứ ắ ớ

ượ ề ả ề ừ năng thao tác, v a phát tri n k  năng gi ậ ộ thành thành nh ng đ c tính c a lao đ ng m i: c n th n, ngăn n p, kiên nh n,  ệ ả chính xác…: Đây là đi u mà thí nghi m  o không có đ c.

ệ ượ ệ ị

Đ i v i b  môn Hóa h c: các khái ni m, đ nh lu t, hi n t ọ ọ ượ

ứ ố ẽ ế ợ ộ ướ ư ệ ấ ả ậ ng, b n ch t  ễ ng, khó hi u, khô c ng làm HS khó ti p thu, d   t s  có xu h ấ t các HS có t ể  duy không t ng s  b  môn Hóa

ố ớ ộ ề hóa h c nhi u khi r t trìu t ặ nhàm chán, đ c bi h c. ọ

ể ọ ậ ủ ọ ộ

ứ ườ ổ ng ph   ự ầ

ươ ự ễ ọ

Đ  nâng cao h ng thú h c t p b  môn hóa c a h c sinh  i giáo viên ngoài các ph ệ ượ ả ở ườ  tr ọ ng pháp d y h c tích c c c n  ệ ứ ạ ờ ố ự ạ ề ằ

ộ ệ thông hi n nay, ng ng hóa h c th c ti n trong đ i s ng, các thí nghi m  khai thác thêm các hi n t ọ ư vui hóa h c đ a vào bài gi ng nh m phát huy tính tích c c, t o ni m vui, h ng  ọ ậ thú trong h c t p b  môn.

ạ ọ ử ụ ệ ầ ọ d) Các yêu c u khi s  d ng thí nghi m trong d y h c hóa h c

ệ ệ ọ

ớ ọ ế ả ắ ữ ứ ọ ả ­ Thí nghi m ph i g n v i tr ng tâm bài gi ng, nên ch n các thí nghi m giúp  ọ h c sinh tiép thu nh ng ki n th c tr ng tâm.

ẫ ệ ượ ụ ế ng rõ ràng, có tính thuy t ph c, kích thích

ườ ọ ả ấ ệ ­ Thí nghi m ph i h p d n, hi n t ứ i h c. h ng thú ng

ễ ự ễ ế ệ ệ ấ ả ơ ­Thí nghi m d  ki m hóa ch t, đ n gi n, d  th c hi n.

ượ ề ấ ả ưở ế ế ờ c m t quá nhi u th i gian, làm  nh h ng đ n ti n trình

ệ ­Thí nghi m không đ bài gi ng.ả

ệ ả ­ Thí nghi m ph i an toàn

ố ượ ộ ế ọ ả ợ ệ ề ­S  l ng thí nghi m trong m t ti t h c ph i h p lý, không quá nhi u.

ạ ọ ệ ạ ọ e) Phân lo i thí nghi m trong d y h c hóa h c

ệ ể ễ ­ Thí nghi m do GV bi u di n, HS quan sát

ự ệ ­Thí nghi m do HS t làm

ệ ệ ạ ạ ­ Thí nghi m ngo i khóa, trãi nghi m sáng t o

ệ ở ườ ư ự ở ­ Thí nghi m ngoài tr ệ ng nh  thí nghi m th c hành ủ  nhà c a HS.

ươ ạ ọ ử ụ ữ f) Nh ng ph ọ ng pháp s  d ng trong d y h c hóa h c

ộ ọ

ệ ố ử ụ ệ ạ

ọ ng ti n h t s c quan tr ng trong d y h c hóa h c.  ướ ế ẽ ớ ệ ặ ọ

ọ ị c h t ph i xác đ nh đúng m c  ụ ụ ệ ử ụ ứ ạ ả ọ ạ   ng pháp chính s  d ng thí nghi m trong d y

ế ứ ươ Thí nghi m là m t ph ệ ụ ả ệ Mu n s  d ng thí nghi m đ t hi u qu  cao, tr ế ợ ầ ủ đích, yêu c u c a thí nghi m, k t h p ch t ch  v i bài h c, ph c v  cho h c  ộ ươ ế sinh lĩnh h i ki n th c. Có hai ph ọ ọ h c hóa h c:

ứ ệ ể ậ ả ế ự thuy t, t rút ra

ng pháp nghiên c u: Dùng thí nghi m đ  xác nh n gi ứ ươ ­Ph ế ki n th c.

ươ ứ ể ế ọ ọ ế ­ Ph ệ ng pháp minh h a: Dùng thí nghi m đ  minh h a ki n th c đã bi t.

5

ử ụ ứ ệ ạ ể ng pháp s  d ng thí nghi m đ  kích thích h ng thú trong d y

ọ ươ 1.1.2. Ph ọ h c hóa h c

ặ ớ ố a) Đ t tình hu ng vào bài m i

ả

ậ ẫ ụ ọ ậ ấ ế ệ ấ

ứ ệ ấ Tình hu ng có v n đ  là hoàn c nh trong đó xu t hi n mâu thu n nh n th c  ư ộ ẫ i quy t mâu thu n đó nh  m t nhi m v  h c t p và  ệ ế ả ề ố ậ ế ả mà HS ch p nh n vi c gi ứ ự ẵ s n sàng đem s c l c trí tu  ra gi i quy t.

ố ủ ể Khi

ọ ẫ ủ ự ậ ứ

ấ ấ ố ầ ứ ế

ố ủ ạ ứ HS b  kích thích.Tr ng thái tâm lý ng c nhiên, tò mò, h ng thú là đi m

ế ố ể ả ạ ữ i đáp. Nh ng y u t

ờ ọ ề ạ ở  trong tình hu ng có v n đ , tr ng thái tâm lý c a HS có s  chuy n  ế ẽ ậ ệ bi n rõ r t. H c sinh sau khi ch p nh n mâu thu n c a bài toán nh n th c, s   ệ ấ t mu n tìm đáp s  c a bài toán. Lúc này tính tò mò  xu t hi n nhu c u b c thi ể ạ ị ở ố v n có  ơ ọ ộ ờ ở ầ kh i đ u đ  các em đi tìm l  đó t o nên đ ng c  h c  i gi ậ ủ t p c a HS trong gi h c.

ể ễ ệ b)Thí nghi m bi u di n

ễ ể ể ể ớ

ứ ớ ế ệ ậ ộ

ng, đ nh lu t hay gi ế ổ ứ ợ ứ ễ ế ế ả TN bi u di n là TN do GV ti n hành trên l p đ  kh o sát hay ki m ch ng  ả  thuy t nào trong khi nghiên c u tài li u m i.  ẽ  ch c h p lý s  giúp cho HS ti p thu bài d  dàng và nhanh

ị ệ ượ m t hi n t ễ ể TN bi u di n n u t chóng h n.ơ

ầ ệ ươ ng theo ph

ế ệ ử ụ

ng pháp nghiên c u h n  ạ ủ ọ ệ ệ ậ ớ ườ ứ ạ ằ ng pháp minh ho  nh m phát huy tính   duy c a h c sinh. V i các thí

ự ệ ử ụ ể ơ ọ

ẫ ủ ả ọ ự ể ủ Các thí nghi m c a giáo viên c n tăng c ươ ch  vi c s  d ng thí nghi m theo ph ư ự ọ ứ tích c c nh n th c, rèn luy n tính t  h c và t ộ ạ ấ nghi m đ n gi n, s  d ng hoá ch t ít đ c h i khó gây nguy hi m cho h c sinh  ệ ướ ự ướ i s  h ta có th  cho h c sinh th c hi n d ng d n c a giáo viên.

ọ ự ở làm nhà ệ  c)Thí nghi m h c sinh t

ộ TN

ặ ừ ộ ạ ượ ệ ượ ể ộ nhà là m t lo i bài làm mà GV giao cho t ng HS ho c t ng nhóm  ng, ki m ừ ị ng, xác đ nh m t đ i l

ạ ể  nhà đ  tìm hi u m t hi n t ọ ộ ị ự ứ ở ể ệ ở th c hi n  ậ ch ng m t đ nh lu t hóa h c nào đó.

ở ế ượ ệ c ti n hành trong đi u ki n không có s  giúp đ , h

ỡ ướ ụ ự ớ

ờ ố ỉ ế ụ ơ ữ ậ ụ ạ ỉ ự ạ ừ ữ  t o t

ề ọ ủ ể ứ

ọ ậ ụ ự

ạ ủ ệ ế ạ ụ ệ ề ụ ọ ể ằ ụ ự ệ ấ

ề ẫ ng d n  TN   nhà đ ụ ỏ ể ủ   và ki m tra c a GV. TN này ch  đòi h i HS ch  ti n hành v i nh ng d ng c  TN ả ự ế  ki m trong đ i s ng t t  nh ng d ng c  đ n gi n. Vì v y nó t o nhi u  ự ơ ộ c  h i cho s  phát tri n h ng thú h c t p và ham mê yêu thích môn hóa h c c a  ở  nhà còn có tác d ng phát tri n năng l c sáng t o c a HS qua  HS. Ngoài ra, TN  ế ế vi c đ  xu t, thi t k , ch  t o d ng c  TN nh m th c hi n các nhi m v  h c  t p.ậ

ở ộ ể N i dung TN

ệ ượ ề ể ở

ượ i thích hi n t ọ ầ ự ả ợ

ệ ủ ệ ấ

ứ ậ ượ ự ằ ộ ấ ươ   ấ ạ ng  nhà r t phong phú và đa d ng, có th  là đ  xu t các ph ế ặ   ị ả ng. TN  án TN,  ti n hành TN và gi  nhà có th  là đ nh tính ho c ề ữ ị ng. Tuy nhiên, GV c n l a ch n nh ng đ  tài phù h p v i kh  năng và  đ nh l ề ế đi u ki n c a HS, nh t là trong vi c tìm ki m hóa ch t cũng nh  ti n hành TN.  ế ể Đ  kích thích h ng thú cho các em thì k t qu  TN ph i đ c l p  ủ và nh n đ ớ ấ ư ế ướ ớ ả ả ượ c báo cáo tr ọ ế c s  đánh giá c a GV nh m đ ng viên và khuy n khích h c sinh.

6

ứ 1.2 H ng thú

ứ ị 1.2.1. Đ nh nghĩa h ng thú

ộ ệ ượ ủ ứ

ộ ể ệ ộ ỗ ủ ộ

ng tâm lý ph c  ư c th  hi n khá r ng rãi trong cu c s ng c a m i cá nhân cũng nh  trong  ự ộ ố ề ề ứ ể ọ

ượ ậ ứ H ng thú là m t thu c tính tâm lý c a nhân cách, là m t hi n t ạ ượ t p đ các lĩnh v c nghiên c u khoa h c. Có nhi u quan đi m khác nhau v  h ng thú,  th m chí trái ng ứ c nhau:

ọ ướ ể a. Theo quan đi m c a ủ các nhà tâm lý h c n c ngoài

ứ ằ ộ

ố ườ ẩ ủ ượ ệ ả c bi u hi n thông qua thái đ , tình c m c a con ng i

ế ớ ọ ­Nhà tâm lý h c I.PH. Shecbac cho r ng, h ng thú là thu c tính b m sinh v n có  ườ ủ i, nó đ c a con ng ộ ố ượ vào m t đ i t ể ng nào đó trong th  gi ộ i khách quan.

ọ ộ ự ứ ệ

ườ ớ ố ượ ầ Nhà tâm lý h c ng tinh th n v i đ i t ạ ủ   ạ ỹ Annoi l i quan ni m, h ng thú là m t s  sáng t o c a i M ườ ứ ng mà con ng i h ng thú tham gia vào.

ẫ

ế ộ ữ ứ ợ ỉ ữ ị ệ ượ ng ph c h p cho đ n nay v n  , không nh ng ch  toàn b  nh ng hành

ể ệ ấ ầ ồ ộ ứ Harlette Buhler thì coi h ng thú là m t hi n t ộ ừ ứ ư ượ c xác đ nh, h ng thú là m t t ch a đ ộ   th  hi n c u trúc bao g m các nhu c u. đ ng khác nhau mà còn

ợ

ứ ạ ộ ủ ể ệ ng h p riêng c a thiên  ủ ườ ư ộ ườ ằ ế ng bi u hi n trong xu th  ho t đ ng c a con ng ủ ộ i nh  là m t nét c a tính

K.Strong và W.James cho r ng h ng thú là m t tr ướ h cách.

ố ng c a cá nhân, vào m t đ i t

ộ ố ượ    ng ề ứ ủ ượ ư ả ỉ

ướ ệ ủ ộ c xem là khá hoàn ch nh v  h ng    ng nào đó, do ý

ố ớ ố ượ ủ ả ộ ố ề ặ ẫ ứ ự ị A.G.Côvali p coi h ng thú là s  đ nh h ộ ấ ị nh t đ nh, tác gi  đã đ a ra m t khái ni m đ ứ ộ ặ thú “H ng thú là m t thái đ  đ c thù c a cá nhân đ i v i đ i t ự ấ ủ nghĩa c a nó trong cu c s ng và s  h p d n v  m t tình c m c a nó” .

ụ ọ ọ ệ b. Theo các nhà tâm lý h c, giáo d c h c Vi t Nam

ệ ề ả ạ

ọ ầ ề ứ ệ ạ ể ề

ộ ặ ứ ễ ẩ

ố ớ ừ ừ các tác gi  Ph m Minh H c­ Lê  ủ ệ  tuy nhiên có th  coi quan ni m c a  ệ ủ ấ H ng thú là thái đ  đ c bi t c a  ả   ng nào đó, v a có ý nghĩa đ i v i cu c s ng, v a có kh

ố ớ ố ượ ả ạ ộ ạ Có nhi u quan ni m khác nhau v  h ng thú, ư Khanh­ Tr n Tr ng đ a ra quan ni m v  hu GS.TS. Nguy n Quang U n là bao hàm nh t: " cá nhân đ i v i đ i t năng mang l ộ ố i khoái c m cho cá nhân trong quá trình ho t đ ng" .

ạ ứ 1.2.2. Các lo i h ng thú

ự ữ ứ ườ ứ ể ề ạ   i ta có th  chia h ng thú thành nhi u lo i

D a vào nh ng căn c  khác nhau, ng khác nhau.

ự ộ ố ượ ủ ứ ạ ộ ắ ớ ạ ng c a h ng thú và ph m vi ho t đ ng g n v i

ứ ạ * D a vào vào n i dung đ i t ườ ứ h ng thú ng i ta chia h ng thú thành các lo i sau:

ủ ệ ư ứ ứ ể ệ ậ ấ ặ ­ H ng thú v t ch t: bi u hi n nh  thích thú có đ  ti n nghi, h ng thú ăn m c…

ậ ứ ứ ệ ặ ộ

ể c coi là m t bi u hi n đ c bi ư ứ ứ ậ

ứ ọ ệ ủ   ọ ậ ượ ứ t c a ­ H ng thú nh n th c: h ng thú h c t p đ ứ ọ ấ ứ h ng thú nh n th c. H ng thú có tính ch t chuyên môn nh  h ng thú toán h c,  ậ ộ ề ứ văn h c … cũng thu c v  h ng thú nh n th c.

7

ề ư ạ ề ỹ ứ ứ ứ ề ệ ậ ­ H ng thú ngh  nghi p: h ng thú ngh  k  thu t, h ng thú ngh  s  ph m …

ứ ố ớ ứ ứ ộ ộ

ề ị ớ ị ­ H ng thú chính tr  ­ xã h i: h ng thú v i các công tác xã h i, h ng thú đ i v i  ấ v n đ  chính tr  …

ộ ọ ỹ ứ ệ ả ứ ẩ ấ ­ H ng thú th m m : h ng thú h i h a, đi n  nh, sân kh u …

ề ướ ự ủ ứ ể ạ * D a vào chi u h ng c a h ng thú, có th  chia thành các lo i sau đây:

ứ ứ ậ

ứ ạ ộ ố ớ ả ự ế   ­ H ng thú tr c ti p: là h ng thú đ i v i b n thân trong quá trình nh n th c, quá ự trình lao đ ng và s  sáng t o.

ư ứ ế ả

ứ ọ ấ ạ ộ ộ ứ ệ ề ị ị ố ớ ế ố   ­ H ng thú gián ti p: là h ng thú đ i v i k t qu  ho t đ ng nh  h ng thú mu n ứ ụ có h c v n, có ngh  nghi p, có ch c v , có đ a v  xã h i…

ọ ậ ạ ộ ườ ườ ứ ể

ự ế ủ ế ế ợ

i ta th ạ ớ ứ ứ ế ng thì h ng thú m i đ ữ ứ ớ ượ c

ng dùng h ng thú gián ti p đ  kích thích  Trong ho t đ ng h c t p ng ầ ọ ứ h ng thú tr c ti p c a HS. Trong d y h c, c n làm cho HS k t h p gi a h ng  ộ ố ượ ự ế thú tr c ti p và h ng thú gián ti p v i m t đ i t ề ữ b n v ng.

ệ ự ủ ứ ạ ứ ự ể * D a vào tính hi u l c c a h ng thú, ta có th  chia thành 2 lo i h ng thú sau:

ự ứ ỉ ố ượ   ng

ế ườ ữ ố ượ ạ ứ ể ứ ự ế i không ch  quan sát đ i t ng. H ng thú tích c c là

ỹ ả ự ồ ỹ

ể ố ủ ự ự ồ ­ H ng thú tích c c: là lo i h ng thú khi con ng ạ ộ mà còn ti n hành ho t đ ng đ  chi m h u đ i t ngu n kích thích s  phát tri n nhân cách, hình thành k  năng, k  x o, năng l c  ạ và tính cách, là ngu n g c c a s  sáng t o.

ạ ứ ườ s  thích thú

ỉ ừ i ch  d ng l ự ể ạ ở ự i  ậ ụ ộ ố ượ ứ ố ể ệ

ng nh ng không th  hi n tính tích c c đ  nh n th c đ i  ạ ủ ố ượ ạ ộ ự ứ ­ H ng thú th  đ ng: là lo i h ng thú mà con ng ư ắ ng m nhìn đ i t ượ ng và ho t đ ng sáng t o trong lĩnh v c đó. t ng, làm ch  đ i t

ủ ứ ệ ạ ọ 1.2.3. Vai trò c a h ng thú trong vi c d y h c

ứ ả ủ ả ọ ộ

H ng thú làm n y sinh khát v ng hành đ ng, làm tăng hi u qu  c a ho t  ế ệ ầ ứ ớ ộ

ứ ệ ố ệ ự ủ ậ ữ ạ ứ ộ đ ng nh n th c, tăng s c làm vi c. Vì th  cùng v i nhu c u h ng thú là m t  ộ trong nh ng h  th ng đ ng l c c a nhân cách.

ấ ỳ ọ Trong b t k  ho t đ ng nào, t o đ

ạ ộ ư ớ ạ ượ ứ ệ ủ ệ ặ làm cho các em say s a v i công vi c c a mình, đ c bi ề ự ỳ c h ng thú là đi u c c k  quan tr ng,  ọ ậ t là h c t p.

ố ớ ứ ầ ọ Đ i v i môn

ấ ọ ọ

ọ ậ ả ồ ề ậ

ạ ơ ừ ắ ủ ấ ẽ Hóa h cọ , có h ng thú các em s  có tinh th n h c bài, tìm th y  ể các lý thú, cái hay trong môn h c, không c m th y môn h c khô khan, khó hi u  ứ   ữ n a. T  đó t o ni m tin say mê h c t p, đ ng th i nó làm cho các em nh n th c đúng đ n h n vai trò c a môn ờ ổ ườ ng ph  thông. Hóa h c ọ trong tr

ọ ậ ữ ả Hóa h c ọ còn t o ra nh ng xúc c m, tình c m tích

ả ế ự ậ

ạ ả ọ ậ ọ ậ ớ ế ự ự ẩ ộ

ậ ọ ậ hóa h cọ . Vì v y, h ng thú h c t p  ạ ứ ả ủ ườ ọ ệ ả ọ

ạ ứ H ng thú h c t p môn  ự ở c c     HS trong quá trình h c t p. Nó t o ra s  say mê, thích thú khi ti p nh n tri ứ ạ th c, t o ra s  hài lòng v i k t qu  h c t p. Đây chính là đ ng l c thúc đ y các  ọ ậ hóa h c ọ tác  ạ em tìm tòi, sáng t o trong h c t p  ệ ế ộ đ ng đ n toàn di n b n thân ng i h c và hi u qu  c a quá trình d y h c môn  Hóa h c. ọ

8

ứ ế ờ ộ

ọ ậ H ng thú h c t p môn  ọ Hóa h c ọ tác đ ng đ n HS c  trong và ngoài gi ầ ả ế ồ

ả ể ỏ ệ ứ ọ ậ ả ơ ờ ồ lên  ậ   ệ ớ l p, kích thích h  tìm ki m ngu n tài li u tham kh o đ  th a mãn nhu c u nh n ề ứ th c, đ ng th i suy nghĩ tìm ra nhi u hình th c h c t p hi u qu  h n.

ọ ậ ụ ậ

ấ ượ ớ ể ướ ạ ọ ỗ ể ứ Chính vì v y, hình thành và phát tri n h ng thú h c t p cho HS là m c tiêu  i đ  nâng cao ch t l ng d y h c trong nhà ng t

ườ quan tr ng mà m i GV h tr ọ ng.

ế ố ả ưở ế ứ ọ ậ 1.2.4. Các y u t nh h ọ ng đ n h ng thú h c t p môn hóa h c

ế ố ủ a. Nhóm các y u t ch  quan

ộ ậ ế ố ả ế ứ ưở

ọ ậ ứ ủ ộ nh h ơ ở ầ ứ

ồ

ờ ứ

ề ầ ấ ị ể ậ ớ

ọ ậ ạ ng m nh đ n h ng thú h c t p  + Trình đ  nh n th c c a HS là y u t ọ ế ể ể ứ t đ  phát tri n h ng thú h c  môn Hóa h c. Trình đ  nh n th c là c  s  c n thi ọ ậ ứ ọ ỉ ể ồ ưỡ ệ ậ ng h ng thú h c t p, và ch   t p, đ ng th i là đi u ki n quan tr ng đ  b i d ữ   ả ơ ỹ ả ỹ ữ ề ố ượ ng, nh ng k  năng, k  x o đ n gi n và nh ng khi có tri th c ban đ u v  đ i t ồ ứ ứ ố ượ thao tác trí tu  nh t đ nh, cá nhân m i có th  nh n th c đ i t ng, r i h ng thú  ớ ố ượ v i đ i t ệ ng.

ặ ấ ề ứ ủ ể ứ ễ ề

ậ ộ ự ế ấ ậ

ầ ứ ề

ể ứ ủ ậ ộ

ượ ứ ữ ạ V n đ  nh n th c quá khó ho c quá d  đ u không làm cho ch  th  h ng  ọ ứ ủ thú. Khi trình đ  và năng l c nh n th c c a HS th p thì h u h t các môn h c  ọ ể ố ớ ọ đ i v i h c sinh đ u quá khó, khó hi u nên không th  có h ng thú trong h c  ự ượ ạ ế ậ c l t p. Ng ế ỉ ượ ọ t thì cũng không t o ra đ các em ch  đ i n u trình đ  và năng l c nh n th c c a HS đã phát tri n cao mà  c h c nh ng cái đã bi ể c h ng thú.

ơ ế ớ ứ ộ ơ

ộ ọ ậ ủ ơ ề ướ ứ

t v i h ng thú  ng vào  ộ ệ ứ ầ ủ ơ ệ ậ ọ ậ ờ ọ ậ ồ

ả ộ ộ ự ự ắ ơ ứ ễ ộ + Đ ng c  và thái đ  h c t p c a HS: Đ ng c  quan h  m t thi ọ ậ ứ h c t p. C  đ ng c  hoàn thi n tri th c và h ng thú h c t p đ u h ệ vi c lĩnh h i tri th c đ y đ  h n, sâu s c h n. Đ ng th i các em h c t p m t  cách tích c c, t ả  giác thì d  dàng n y sinh h ng thú.

ộ ệ ầ ố ớ ề ắ Thái đ  đúng đ n đ i v i môn ề Hóa h cọ  là đi u ki n c n thi ề t và là ti n đ

ủ ự

ọ ậ ể ứ ọ ọ ẽ ọ ậ ự ế ứ ầ ủ ề ứ quan tr ng c a s  hình thành h ng thú h c t p. khi các em ý th c đ y đ  v   môn h c s  giúp cho s  duy trì và phát tri n h ng thú h c t p.

ầ ế ứ ề ứ ẽ t, ni m vui nh n th c s  làm n y sinh khát

ậ ơ ở ể

ứ c tri th c, làm c  s  đ  hình thành h ng thú.  ự ễ ả ứ ơ ậ ệ

ệ ậ ụ ả ể ủ

ể ậ + Nhu c u nh n th c, ham hi u bi ể ạ ượ khao và luôn tìm tòi đ  đ t đ ứ ệ ắ ọ ớ Vi c g n tri th c hóa h c v i th c ti n là bi n pháp hi u qu  đ  kh i d y nhu  ậ ự ứ ủ ầ c u nh n th c c a HS và nó kích thích s  tìm tòi, v n d ng c a HS trong quá  ọ ậ trình h c t p.

ế ố b. Nhóm các y u t khách quan

ế ố ủ ể ằ ề ộ ườ bên ngoài tác đ ng vào ch  th  b ng nhi u con đ ng khác

ồ ữ Đó là nh ng y u t nhau, bao g m :

ọ ự ấ ẫ ủ ế ố ạ ộ

ấ ế ự ẫ ủ ủ ấ ọ ẽ  tác đ ng m nh m  nh t đ n s  hình  Hóa h c ọ c a HS. Tính h p d n c a môn

ứ ữ ự ế ẫ

ọ ậ ­S  h p d n c a môn h c. Đây là y u t ể ứ thành và phát tri n h ng thú h c môn  Hóa h c ọ s  t o ra lòng say mê, h ng thú và d n đ n nh ng hành vi tích c c  ẽ ạ trong h c t p.

9

ộ ươ ế ố ạ ủ

ả ng pháp và năng l c gi ng d y c a GV là y u t ứ

ọ ậ tác đ ng đ n s  hình  ố ế  khác  ạ ế ự ế ố ạ ầ ả Hóa h cọ . Giáo viên c n v n ậ d ngụ  linh ho t, sáng t o

ợ ố

ờ ọ ỡ ả ấ

ở ứ ủ ế

ứ ổ ứ ể ẫ ướ ế ọ ậ ủ ng d n ho t đ ng c a GV làm sao cho t, cách th c t

ự ọ ự ­ Ph ọ ậ ủ thành h ng thú h c t p c a HS. Nó có kh  năng chi ph i đ n các y u t ủ ứ c a h ng thú h c t p môn  ể  h c đ  nhàm chán. Mu n nâng cao  và phù h p các PPDH khác nhau đ   gi ọ ọ ậ ứ GV ph i làm sao cho bài h c tr  nên h p  Hóa h c thì  h ng thú h c t p môn  ầ ẫ ơ ậ ộ d n, sinh đ ng. Bi t cách kh i d y và phát tri n nhu c u nh n th c c a HS.  ạ ộ ể ầ  ch c và h T m hi u bi ộ ẻ ớ không khí l p h c luôn vui v , sinh đ ng, tích c c và nghiêm túc.

ề ạ ạ ọ  ph ệ ng ti n d y

ấ ế ố ệ ề ọ ậ ả ơ ệ ậ ­Đi u ki n v t ch t, trang thi ọ h c…đ u là các y u t ươ ế ị ư ồ t b  nh  đ  dùng d y h c, ọ  giúp h c sinh h c t p có hi u qu  h n.

ọ

ế ứ ưở ệ ạ ậ ở ọ ộ ế ố  khách quan tác đ ng đ n h ng thú  ở ẽ ả ả ng thu n

ọ ậ ủ ủ ớ ầ ­ B u không khí c a l p h c cũng là y u t ọ ậ ớ h c t p. Vi c t o ra không khí l p h c tho i mái, c i m  s   nh h ợ ế ứ i đ n h ng thú h c t p c a HS.  l

ọ ậ ủ ế ứ ưở

ng đ n h ng thú h c t p c a HS thì  ấ ọ ế ố ả  khách quan  nh h Trong các y u t ữ ầ  vai trò quan tr ng nh t. i th y gi ế ố ườ y u t ng

ế ế ệ ố ạ ọ ơ ọ ệ ng II. Thi t k  h  th ng thí nghi m vô c  trong d y h c hóa h c 10

ươ Ch ơ ả c  b n

ắ ế ế ạ ọ ệ 2.1. Nguyên t c thi ọ t k  thí nghi m trong d y h c hóa h c

ệ ệ ọ

ớ ộ ọ ầ ế ắ ứ ế ­ Các thí nghi m c n g n v i n i dung bài gi ng, nên ch n các thí nghi m giúp  HS ti p thu các ki n th c tr ng tâm c a ti ả ủ ế ạ t d y.

ệ ắ ộ ỉ ử c cân nh c kĩ càng, ch  nên s

ng thí nghi m trong m t bài h c c n đ ệ ọ ầ ượ ề ủ ố ượ ố ượ ­ S  l ụ d ng đ  s  l ng thí nghi m không nên quá nhi u gây loãng.

ụ ơ ụ ấ ả ọ

ư ợ ộ ớ ử ụ ­Nên s  d ng các hóa ch t quen thu c v i HS, ch n các d ng c  đ n gi n  nh ng phù h p.

ươ ế ụ ệ ấ t d ng c , hóa ch t, th i

ễ ự ả ụ ế ệ ặ ệ ng pháp thí nghi m d  th c hi n, ti ệ  thành công cao và đ c bi

ể ầ

ể ả ự ể ờ ọ ­ Ch n các ph ỉ ệ gian, t  l t là ph i an toàn cho HS. N u thí nghi m  ể ỏ ệ th c hi n không thành công, không th  b  qua GV c n bình tĩnh ki m tra, tìm  ể hi u nguyên nhân đ  gi i thích cho HS hi u.

10

ầ ướ ướ ề ệ ặ

ợ ỉ ơ ặ ẹ ố ầ ự c m t HS: C n đi u ch nh  c khi th c hi n tr ng đ p, rõ ràng, chính xác, b  trí n i đ t

ợ ể ệ ượ ố

ụ ụ ể ẹ ồ ở ọ ị ơ ặ ệ ớ ng đ p, rõ ràng, chính xác, b  trí n i đ t  ề  m i v  trí trong l p đ u quan sát hi n

ệ ẩ ị ­GV c n chu n b  kĩ càng tr ể ệ ượ ấ ượ ng hóa ch t phù h p đ  hi n t l ấ ụ d ng c , hóa ch t phù h p đ  hi n t ấ ợ ụ d ng c , hóa ch t h p lí đ  HS ng i  ượ t ng thí nghi m.

ắ ả ế ộ ố ệ ợ

ộ ề ệ ­G n n i dung thí nghi m v i th c ti n cu c s ng, c i ti n thí nghi m phù h p  ớ v i đi u ki n th c t ự ễ ớ ệ ổ ự ế ở ườ ng ph  thông.  tr

ự ở ệ làm nhà GV c n l a ch n các thí nghi m thao tác đ n

ệ ấ ầ ả ầ ự ướ ộ ố ọ ẫ ự ệ ơ ng d n các thao tác th c hi n thí

ệ ỗ ­ Các thí nghi m HS t gi n, hóa ch t g n gũi trong cu c s ng, h nghi m r  ràng cho HS.

ệ ố ự ọ ệ ạ ơ

2.2 H  th ng ho t các thí nghi m giúp tăng kĩ năng th c hành hóa h c 10 c b nả

Tên thí nghi mệ ọ ượ ụ STT Bài h c đ c áp d ng Hình th c ứ áp d ngụ

Bài 22: Clo 1 Thí nghhi mệ   minh h aọ ẩ ả ứ Ph n  ng t y màu  ủ c a khí Clo

ự ở làm 2 ố Làm đóa hoa báo m a,ư   n ngắ Bài 23. Hidro clorua. Axit  clohidric và mu i clorua HS t nhà

ệ Phân bi ố t mu i ăn Bài 25: Flo ­ Brom – Iot 3 Thí nghi m ệ minh h aọ ố và mu i iot

ứ 4 ố ổ ứ Tr ng n i ­ Tr ng  chìm Bài 24: Hidro clorua. Axit  clohiđric và mu i clorua Thí nghi m ệ minh h aọ

Thí nghi m ệ minh h aọ 5 ố Bài 23. Hidro clorua. Axit  clohidric và mu i clorua ễ ệ Thí nghi m tính d   ủ tan c a khí HCl trong  cướ n

ử ử tìm Bài 25: Flo­Brom­Iot 6 Th  tài thám t ấ d u vân tay Thí nghi m ệ minh h aọ

ủ Bài 25: Flo­ Brom­ Iot 7 ử ắ Kh c ch  lên th y  tinh Thí nghi m ệ minh h aọ

ơ ượ ề ợ ấ c v  h p ch t có ổ ổ Th i khí làm đ i màu 8 Bài 24: S  l ủ oxi c a clo Thí nghi m ệ minh h aọ

ứ 9 ố ế Bi n màu cho tr ng  gà Bài 23. Hidro clorua. Axit  clohidric và mu i clorua Thí nghi m ệ minh h aọ

11

ợ ổ 2+ ư ỳ Bài 29: Oxi­ L u hu nh 10 Thí nghi m ệ minh h aọ ổ H n h p khí n  H O2

ỳ ư Bài 30: L u hu nh 11 ủ ơ ệ Thí nghi m thu gom  th y ngân r i vãi Thí nghi m ệ minh h a ọ

ưở nh h ố ộ ả ứ ả Thí nghi m ệ minh h aọ 12 Bài 36. T c đ  ph n  ng hóa  h cọ Ả ủ ng c a xúc  ế ố ộ tác đ n t c đ  ph n  ngứ

ệ ố ố ộ ả ứ 13 Thí nghi m đ t cháy  ngườ đ Bài 36. T c đ  ph n  ng hóa  h cọ Thí nghi m ệ minh h aọ

ướ ủ c c a 14 Bài 33. Axit sunfuric. Mu i ố sunfat Thí nghi m ệ minh h aọ Tính háo n H2SO4 đ cặ

15 Bài 33. Axit sunfuric. Mu i ố sunfat Thí nghi m ệ minh h aọ ủ Tính oxi hóa c a axit  ặ H2SO4 đ c, nóng

ủ ệ ẩ ả ứ 2.2.1 Thí nghi m 1: Ph n  ng t y màu c a khí Clo

ề ấ ỏ ­Câu h i nêu v n đ :

ướ ệ ệ ẫ ạ ờ GV h ng d n thí nghi m: Thí nghi m bông hoa nh t màu theo th i gian

ị ẩ Chu n b :

ủ ụ ụ ố ồ ấ ­ D ng c : 2 bông hoa gi y màu h ng, c c th y tinh

ấ ướ ấ ­ Hóa ch t: n c c t, khí Clo

ế Cách ti n hành

ị ẩ ấ ạ ể ­ X t  m 1 bông hoa gi y, bông hoa còn l i đ  khô

ư ồ ự ờ ­ Đ a đ ng th i hai bông hoa vào 2 bình đ ng khí Clo.

ệ ượ ủ ­ Quan sát hi n t ng, so sánh màu c a hai bông hoa.

ệ ượ ả Hi n t ng và gi i thích

ờ ị ị c  m sau 1 th i gian màu b  phai màu, bông hoa không x t

ị ướ ẩ ­ Bông hoa có x t n ổ ẩ m màu không đ i.

ướ ớ ướ ụ ầ ậ ộ ả ứ c, m t ph n clo tác d ng ch m v i n c theo ph n  ng

ậ ị ­ Khi tan trong n thu n ngh ch

↔ HCl             +          HClO Cl2 + H2O

Axit clohidric        axit hipoclorơ

ấ ấ

ủ ứ ướ ạ ị ẩ ế ị ơ ẩ ụ Axit hipoclor  có tính oxi hóa r t m nh, nó phá h y các ch t màu, vì th  clo  m  có tác d ng t y màu. Bông hoa có x t  m ch a n ẩ ạ c nên màu bông hoa b  nh t

12

ầ ị ướ ấ c thì khí clo không làm m t màu cánh

màu d n, còn bông hoa không có x t n hoa.

ệ ọ ự ấ ẩ ủ khám phá tính ch t t y màu c a khí khí clo, giúp

ế ắ ­ Thí nghi m giúp h c sinh t ứ kh c sâu thêm ki n th c

ứ ổ ứ ự ế ướ ệ ệ ẫ ế ạ ­Hình th c t ch c thí nghi m: H ng d n tr c ti p thí nghi m trong ti t d y

ư ắ ệ 2.2.2. Thí nghi m làm hóa hoa báo m a n ng

ướ ự ệ ệ ẫ ạ GV h ng d n HS th c hi n thí nghi m t i nhà

ị A. Chu n bẩ

ấ ướ ố 1. Hóa ch t: n c mu i bão hòa

ố ự ụ ụ ấ ướ 2. D ng c : gi y nhún, c c đ ng n c

ự ệ B. Cách th c hi n

ấ ướ ồ ố ồ

ạ ữ ề

ố ặ ố ớ ị

i khi mu i ăn không tan đ ồ ắ ộ ỏ ể c mu i      Dùng lo i gi y nhún màu đ  đ  làm m t đoá hoa h ng, r i quét n ố ấ ớ ướ ố ặ c, khu y đ u, cho thêm mu i ăn  đ c lên nh ng cánh hoa (hoà mu i ăn v i n ượ ướ ượ ữ c n a là đ cho t c mu i đ c, dung d ch  c n ậ ố mu i bão hoà), r i c m đoá hoa đó vào ch u hoa.

C. Hi n t ệ ượ ng

ờ ế ẽ ắ ắ ị

ạ ờ ế ẽ t nh t đ nh s  n ng, còn màu s c  ặ ế ắ ở ẫ ơ ủ  N u s c màu c a hoa b  nh t đi thì th i ti hoa tr  nên th m h n thì th i ti ấ ị ư t s  râm ho c m a.

ả D. Gi i thích

ấ ướ

ẫ ố ặ ớ ế ấ

ấ ớ ẫ ở c trong không khí, nên hao gi y tr  nên th m màu

ấ ấ ẫ ố ắ ươ c nên đ

ướ ễ c mu i đ c thì d  dàng h p thu n ớ ấ ộ ẩ ữ ng nhiên v n gi ủ ế ướ ỏ i, vào ngày n ng khí áp cao, đ   m không khí nh ,  ượ ướ ặ c n ố ạ ầ

2...

ấ ộ ố ư ố ấ ấ c. Ngày râm khí  Vì đoá hoa gi y th m n ộ ẩ ộ ế áp th p d n đ n đ   m không khí l n, hoa gi y ti p xúc v i không khí có đ   ẩ ể ấ m l n thì có th  h p thu n ượ ạ ộ ơ h n lên m t chút. Ng c l ẳ hoa gi y ch ng h p thu đ  màu v n có, ho c  ộ th y nh t đi m t chút. Trong mu i ăn, ngoài thành ph n ch  y u là NaCl còn có  m t s  mu i khác nh  MgCl

13

ệ ệ ố ố 2.2.3. Thí nghi m phân bi t mu i ăn mu i iot

vi l

ộ ườ ượ ầ ộ ậ ượ ế ứ ầ ng h t s c c n thi ế ướ ạ

t d ể ẩ

ố ả ự ẩ

ữ ẹ ắ ố ố

ườ ướ ấ ủ ườ ng là KI ho c KIO

ế ế ằ ố

ể ạ ố ố ệ ỏ ế ố GV nêu câu h i thí nghi m: Iot là m t nguyên t t đ i  ầ ơ ể ế ớ ợ c m t ph n iot c n thi i. C  th  ti p nh n đ v i con ng i d ng h p  ụ ự ự ộ ố ạ ấ ủ ắ ẵ ch t c a iot có s n trong mu i ăn và m t s  lo i th c ph m. Đ  kh c ph c s   ế ụ ủ ư ấ ủ ợ i ta ph i cho thêm h p ch t c a iot vào th c ph m nh :  thi u h t c a iot, ng ộ ộ   ộ ố c m m, s a k o… Mu i iot là mu i ăn có tr n thêm m t Mu i ăn, b t canh, n ặ ỏ ợ ạ ệ ượ 3). Tuy nhiên hi n nay n n  l ng nh  h p ch t c a iot (th ổ ứ ả  có dán nhãn iot đang tăng lên, t bán mu i gi  ch c y t  khuy n cáo r ng tình  ơ ạ ẽ tr ng này s  gây ra r i lo n phát tri n cho s  sinh.

ể ườ ậ ố ố ế V y làm th  nào đ  ng i tiêu dùng phân bi ệ ượ t đ c mu i ăn và mu i iot?

ị A. Chu n bẩ

ể ấ ẩ ố ố ướ ố ướ ơ ị 1. Hóa ch t: GV chu n b  mu i iot và mu i bi n, n c c t chanh, n c c m

ụ ủ ụ ố 2. D ng c : C c th y tinh

ế B. Cách ti n hành

ố ố ị ­ Hòa tan mu i iot và mu i ăn thành 2 dung d ch bão hòa

ướ ố ố ố ị ộ ­Cho m t thìa n c c t chanh vào 10 ml dung d ch bão hòa mu i iot và mu i ăn

ị ọ ướ ơ ­Thêm vào các dung d ch trên 4­5 gi c c m t n

ệ ượ C. Hi n t ng

ủ ố ọ ơ ệ ậ ấ ố ­C c th y tinh nào gi t c m xu t hi n màu xanh đ m thì đó là mu i iot

ả D. Gi i thích

ướ ườ ươ ề

ộ ng axit. Trong môi tr ế ợ ng axit, KI không b n b  phân  ạ ị ướ ơ ộ c c m t o ớ ồ 2. I2 sinh ra k t h p v i h  tinh b t có trong n

ứ ấ ­ N c chanh có môi tr ầ ủ h y m t ph n thành I thành ph c ch t có có màu xanh.

14

ả ả ẩ ố ố ị Hình  nh s n ph m mu i ăn, mu i iot và dung d ch iot

ổ ứ ệ ứ 2.2.4. Thí nghi m tr ng n i tr ng chìm

ứ ứ ằ ặ ạ ố ổ i thi u tình hu ng b ng đo n video clip “Tr ng n i ­ tr ng chìm” ho c

ố GV Gi ả mô t ớ ệ  tình hu ng:

ị A. Chu n bẩ

ướ ấ ố 1. Hóa ch t: N c, mu i ăn

ụ ố ủ ụ ủ 2.D ng c : C c th y tinh, đũa th y tinh

ế B. Cách ti n hành

ị ố ướ ả ố c mu i. Th  3

ướ ấ ệ ượ ố ự ư ẩ ả ứ ố ấ ị ố Chu n b  3 c c đ ng dung d ch trong su t: N c c t, 2 c c n qu  tr ng nh  nhau vào 3 c c trên thì th y hi n t ng sau:

ả ứ ố ố ố C c 1: Qu  tr ng chìm xu ng đáy c c.

ả ứ ặ ướ ố ổ C c 2: Qu  tr ng n i lên trên m t n c.

ả ứ ố ơ ử C c 3: Qu  tr ng l l ng.

ự ứ ố ị

ả ứ ệ ể ự ự ặ ắ làm thí nghi m này

ử Quan sát d  đoán hãy đoán th  các c c đó ch a dung d ch gì mà làm qu  tr ng  có th  n i ho c chìm? D a vào nguyên t c gì? Em có th  t ượ đ ể ổ c không?

ướ ả ờ ẫ H ng d n tr  l i:

ớ ẽ ỉ ọ ắ ấ ố ướ ấ i ch t

ự ỏ ơ ỉ ọ ệ Thí nghi m d a trên nguyên t c: ch t có t  tr ng l n s  chìm xu ng d có t  tr ng nh  h n.

ố ướ Ba c c n c đó là:

ứ ướ ỉ ọ ứ ủ c nh  h n t  tr ng c a tr ng nên khi cho

ố ả ứ ố ố ỏ ơ ỉ ọ ủ ướ c vì t  tr ng c a n C c 1: ch a n ẽ ứ qu  tr ng vào, tr ng trong c c 1 s  chìm xu ng đáy.

ố ướ ể ố ng n

ượ ặ ướ ứ ố ng mu i ăn  ủ   ỉ ọ c do t  tr ng c a

ẽ ổ ổ ứ ớ ố ố ằ ứ ượ c mu i b ng c c 1 (có th  hòa tan l C c 2 : ch a l ứ ổ ả kho ng 6 mu ng). Cho tr ng vào, tr ng s  n i lên trên m t n ứ ơ ố ướ c mu i (c c 2) l n h n tr ng nên tr ng n i. n

ố ứ ượ ả ơ ố c ít h n c c 2 và hòa tan l

ướ ổ

ướ ng n ứ ủ ướ ẽ ổ ố ứ ơ ố C c 3: ch a l ứ 2­ 3 mu ng ). Cho tr ng vào, tr ng s  n i. Ta ti p t c thêm n ớ ỉ ọ ố ơ ử l ượ ng mu i ăn ít h n (kho ng  ế ụ ẽ ứ c vào, tr ng s   ủ ằ c mu i (c c 3) cân b ng v i t  tr ng c a tr ng. ỉ ọ  l ng vì t  tr ng c a n

15

ệ ả ố Hình  nh 3 c c thí nghi m

ủ ệ 2.2.5. Thí nghi m tính tan c a khí HCl trong n ướ c

ẩ ị A, Chu n b

ấ ệ ị ượ ừ c t thí nghi m trên, dung d ch NaOH loãng,

1. Hóa ch t: Khí HCl thu đ phenolphtalein.

ắ ố ủ ụ ố ố ọ

ụ 2. D ng c : Bình, c c th y tinh, nút cao su có c m  ng vu t nh n quay vào  trong.

ả ử ủ ệ ấ ẽ Hình v  mô t thí nghi m th  tính ch t tan c a HCl

ế B. Cách ti n hành

ụ ư ắ ụ ­L p d ng c  nh  hình trên

ắ ố ệ ạ

ầ ố ầ ố ọ

ề ặ

ằ ọ ướ ng vào trong bình và dài ỳ c pha qu  tím ho c ki m loãng  ầ ọ ố ­ Dùng khí HCl đã thu  ọ ố vu t nh n. Đ u  ng vu t nh n. Đ u  ng vu t nh n h ữ ế đ n gi a bình. Úp ng có pha vài gi ở  thí nghi m trên thay nút bình b ng lo i nút có g n  ng  ố ố ố ướ ượ c bình vào trong c c n ệ ố t phenolphtalein. Mu n thí nghi m nhanh c n nhúng nút có  ng

16

ố ướ ướ ướ ự c khi c m vào bình đ ng HCl. N c phun ngay vào bình,

ủ ắ c tr vu t vào n ị màu c a dung d ch thay đôi.

ệ ượ D. Hi n t ng

ướ ữ ậ ố ướ ộ c tong ch u theo  ng phun vào bình thành nh ng tia n c màu

­ M t lát sau n đ  ỏ

ả E. Gi i thích

ự ả ạ ấ c, t o ra s  gi m áp su t m nh trong bình, áp

ể ấ ướ ạ ế ổ ề ­ Đó là do khí tan nhi u trong n ẩ ướ su t khí quy n đ y n c vào th  ch  khí HCl đã hòa tan

ượ ả ỳ ị ị ­ Dung d ch thu đ ỏ c là axit nên là dung d ch qu  tím ng  sang màu đ .

ử ử ấ ệ 2.2.6. Thí nghi m th  tài thám t tìm d u vân tay

ớ ề ệ ụ ả ữ i thi u v  thí nghi m: Nh ng v  th m án, các v  gi p ngân t ng

ệ ọ ườ ướ i, c ể ụ ế ể ủ ạ

ứ ố ộ

ể ấ ấ

ộ ố GV gi ộ hàng hay tr ng án… tùy theo trình đ  mà th  ph m có th  vô tình “ đ  quên”  ữ ậ ủ ấ ằ ữ nh ng b ng ch ng t  cáo thân ph n c a mình. D u vân tay là m t trong nh ng  ế ử  ậ ể ứ ắ ứ ch ng c  s t đá đ  chúng ta phá án. V y chúng ta có th  l y d u vân tay n u s ồ ụ d ng các đ  dùng trong cu c s ng hay không?

ẩ ị A. Chu n b

ấ ấ ấ ồ 1. Hóa ch t: C n Iot, gi y có d u vân tay

ụ ố ụ ệ ệ ắ ồ ộ 2. D ng c :  ng nghi m, đèn c n, b  giá l p thí nghi m.

ế B. Cách ti n hành

ấ ặ ấ ộ

ấ ầ ấ ồ ồ ệ ể ồ

ộ ờ ấ ạ ấ ấ ố ầ ệ gi y s ch,  n m t ngón tay vào m t gi y r i nh c ra sau đó đem  ­ L y m t t ự ặ ph n gi y có d u vân tay đ t trên mi ng có đ ng c n iot, dùng đèn c n đ  đun  nóng ph n đáy  ng nghi m.

ừ ố ấ ờ ấ ệ ờ ộ ợ ng nghi m, sau m t th i gian l y t gi y ra.

­ Đ i cho khí màu tím thoát ra t ệ ượ Quan sát hi n t ả ng s y ra

ệ ượ C. Hi n t ng

ầ ấ ầ

ấ ộ ỏ ế ấ ệ ự ấ ớ

ệ ồ ấ ệ ắ ẫ ệ ấ ấ ầ ­Ph n gi y in d u vân tay d n hi n d n d u vân tay nàu nâu đ . N u  n ngón  ấ tay lên m t trang gi y tr ng r i c t đi, m y tháng sau m i đêm th c hi n thí  nghi m thì d u vân tay v n hi n ra rõ ràng.

ả D. Gi i thích

ị ể ấ ồ ị ­ Dung d ch c n iot là dung d ch iot 5%  trong ancol etylic đ  làm ch t sát trùng.

ầ ầ ầ ấ ồ

ẽ ư ạ ắ ấ ng

ặ ậ ặ ố ệ ệ ặ ố ứ ườ ặ ờ ấ  gi y có vân tay đ t đ i di n v i m t mi ng  ng

i trên m t gi y, tuy nhiên m t th ớ ố ứ ồ ệ

ử ự ế ị ơ ầ ầ ồ ộ ơ ­ Trên đ u ngón tay chúng ta có d u béo, d u khoáng và m  hôi. Khi  n ngón tay ữ ấ lên m t gi y thì nh ng th  đó s  l u l khó nh n ra. Khi đem t nghi m ch a c n iôt thì do b  đun nóng iôt “thăng hoa”b c lên thành khí màu tím  (chú ý tránh ng i tr c ti p h i iôt vì h i iôt đ c), d u béo, d u khoáng và m  hôi

17

ữ ơ ễ ạ

ư ạ là các dung môi h u c  nên khí iot d  tan vào chúng, t o thành màu nâu trên các  vân tay l u l i.

ữ ủ ệ ắ 2.2.7. Thí nghi m kh c ch  lên th y tinh

ề ấ GV nêu v n đ :

ữ ấ ị ẵ ủ ắ ẩ

ế ộ ầ ­GV yêu c u 1 HS lên kh c 1 ch  b t kì lên 1 tâm th y tinh đã chu n b  s n  ằ b ng m t chi c đinh.

ữ ể ắ ắ ọ

ữ ằ ữ ủ ẽ ị ể ­Th y tinh không th  kh c ch  b ng đinh nên ch  mà h c sinh dùng đinh kh c  lên s  b  nhòe không th  thành ch

ữ ủ ể ặ ậ ắ ỏ ­ GV đ t ra câu h i: V y làm sao đ  kh c ch  lên th y tinh?

ị A. Chu n bẩ

2 b t, parafin (n n)

ế ộ 1. Hóa ch t: Hấ ặ 2SO4 đ c, CaF

ụ ụ ồ 2. D ng c : Kính, đèn c n.

ế B. Cách ti n hành

ấ ấ ỏ ỏ ơ

ộ ớ ấ ộ ớ ặ ụ ấ ề ể ­ L y m t l p t m kính nh . Đ t c c parafin nh  lên t m kính, h  nóng đ   tráng m t l p parafin đ u lên t m kính.

ặ ẻ ấ ấ

ế ơ ấ ữ ổ

ộ ổ ụ ế

ữ ế ậ ặ ắ ấ

ỏ ộ ộ ờ ấ ­ L y parafin h  nóng cho d o, n n thành b  xung quanh t m kính. L y đinh  ế ọ nh n vi t lên t m kính đã tráng parafin m t ch  nào đó tùy ý. Th i cho bay h t  ạ ữ ụ ộ các v n parafin m t ch  nào đó tùy ý. Th i cho bay h t các v n parafin đã c o  ọ t axit H trên. Nh  ít gi 2SO4 đ m đ c cho th m h t các rãnh ch , sau đó r c lên  2. m t ít b t CaF

ặ ấ ậ ỳ

ờ ấ ể ừ ấ ấ ấ ­ Đ t băng gi y qu  xanh chăng ngang lên b  t m kính. L y t m kính khác đ y  ỏ ỳ lên trên. Sau ch ng 30­40 phút, gi y qu  chuy n sang màu đ .

ữ ệ ấ ả ướ ấ ớ t c  vào n

c nóng. Bóc l p parafin đi, s  th y nét ch  hi n lên t m  ạ ớ ẽ ấ ặ ­ Nhúng t kính. Không dùng dao c o l p parafin vì gây xây xát m t kính.

18

ộ ố ủ ữ ắ ả ằ ị ẽ M t s  hình  nh kh c ch , hình v  lên th y tinh b ng dung d ch HF

ả C. Gi i thích

ị ế ố

ẽ ạ ớ ị ­ Dung d ch axít flohidric (HF) là dung d ch axit y u nên khi mu i canxi florua tác   ụ d ng v i axít sunfuric s  t o thành axit flohidric.

4 + 2HF

→ CaSO CaF2 + H2SO4

ế ị

ư ị ử ể ệ ậ ạ ượ ấ i có tính ch t  ể c dùng đ

ồ ậ ủ ộ ị ­ Dung d ch axit flohidric là mm t dung d ch axit y u nh ng nó l ặ t là có th  hòa tan th  tinh. Chính vì v y dung d ch HF đ đ c bi ữ ạ ắ kh c ch  t o hoa văn lên các đ  v t làm th y tinh.

4 + 2H2O

SiF→ 4HF + SiO2

ổ ổ ệ ị 2.2.8. Thí nghi m th i khí làm đ i màu dung d ch

ị A. Chu n bẩ

ắ ố ủ ụ ụ ­ D ng c : Bình tam giác, nút cao su có c m  ng th y tinh

ấ ­ Hóa ch t: Clorua vôi, n ướ ấ c c t

ế B.Cách ti n hành

ướ ấ ằ ậ c c t. Đ y bình tam giác b ng nút cao

ắ ố ủ ­ Hòa tan 2­3 thìa clorua vôi vào 50ml n su có c m  ng th y tinh.

ổ ơ ự ướ ệ ượ ­ Th i h i vào bình tam giác đ ng n c clorua vôi. Quan sát hi n t ả ng s y ra

ệ ượ C. Hi n t ng

ướ ế ụ ư ở ổ ẽ ẫ ụ c clorua không màu tr  nên v n đ c. Nh ng ti p t c th i, s

ấ ở ạ ị ố ộ ­ Sau m t lát, n th y dung d ch tr  l i thành trong su t.

ả D.Gi i thích

2.

ấ ộ ứ ố ử ắ ­ Clorua vôi là ch t b t màu tr ng, x p, có công th c phân t là Ca(OCl)

2

ổ ơ ướ ­ Khi th i h i vào bình pha n c clorua vôi, do có khí CO

2CaOCl2 + CO2 + H2O → CaCO3↓ + CaCl2 + 2HClO

ứ ệ ế 2.2.9. Thí nghi m bi n màu cho tr ng gà

ị A. Chu n bẩ

ứ ệ ấ ị 1.Hóa ch t: Dung d ch axit clohidric loãng, tr ng gà công nghi p

19

ụ ố ủ ụ ấ 2. D ng c :c c th y tinh, gi y lau

ế B. Cách ti n hành

ả ứ ủ ể ố ­ Đ  qu  tr ng gà vào c c th y tinh.

ừ ừ ả ứ ậ ị ­ T  t rót dung d ch axit HCl loãng ng p qu  tr ng.

ả ứ ỏ ứ ả ấ ạ ấ ớ ­ Sau kho ng 2 phút v t qu  tr ng ra. L y gi y lau lau s ch v  tr ng

ủ ỏ ứ ­ Quan sát màu c a v  tr ng

ệ ượ C. Hi n t ng

ủ ọ ả ứ ủ ỏ ố ị ­ V  qu  tr ng s i b t khí rót dung d ch HCl vào c c th y tinh

ả ứ ả ứ ổ ừ ế màu vàng sang màu

ắ ấ ­ Dùng gi y lau lau qu  tr ng thì màu qu  tr ng bi n đ i t ư ứ tr ng nh  tr ng gà ta

3. Nên khi rót axit clohidric vào c c ố

ả D. Gi i thích

ỏ ứ ứ ứ ầ ả ứ ẽ ạ ­ V  tr ng gà có thành ph n chính là CaCO 2   ch a tr ng gà s  có ph n  ng t o khí CO

2 + CO2 + H2O

→ CaCl CaCO3 + 2HCl

ỏ ứ ẽ ỏ ằ ỏ ơ ị

­ V  tr ng gà sau khi b  bào m ng b ng axit HCl thì s  m ng h n và có màu  tr ng ắ

ố ứ gi ng tr ng gà ta.

ư ẩ ứ ệ ả ẩ ắ ắ Hình  nh so sánh tr ng gà công nghi p ch a t y tr ng và đã t y tr ng

ử ụ ự ứ ệ

ử ụ ấ ư ẩ ớ L u ý: Tr ng gà sau khi đã s  d ng thí nghi m không nên s  d ng làm th c  ph m do đã ngâm v i hóa ch t.

2 và H2

ổ ủ ổ ợ ả ứ ệ 2.2.10. Thí nghi m ph n  ng n  c a h n h p khí O

ị A. Chu n bẩ

1. Hóa ch tấ

20

4

ể ẽ ị ­ K m viên, dung d ch  HCl, tinh th  KMnO

ụ ụ Ố ủ ệ ắ ẫ ậ ố

2.D ng c :  ng nghi m, ch u th y tinh, nút cao su có  ng d n khí, giá s t, đèn  c nồ

ế B. Cách ti n hành

ể ấ ầ ằ ố ệ ­ Dùng bút đánh d u chia 1  ng nghi m thành 3 ph n có th  tích b ng nhau.

ụ ề ắ ụ ệ ấ

2 = 1/3 th  tích  ng th y tinh,  ng nghi m còn l

ỉ ề ạ ư ế 2 nh  hình d ố ể ố ế ướ ố i,  ng nghi m đánh d u ch  đi u ch   ể ọ ệ ủ i ch n th

ể ấ ­L p d ng c  đi u ch  O ượ l ng th  tích khí O tích O2 b t kì.

ẽ ề Hình v  đi u ch  O ế 2 trong phòng thí nghi mệ

ề ố c vào 2  ng ư ế 2 nh  hình d

ắ ụ ệ ướ ế ế ế ượ ệ ầ ố ế ề ụ ề ­L p d ng c  đi u ch  H ề nghi m đã đi u ch  khí O ẫ 2 đi u ch  đ i, d n khí H 2 đã đi u ch  đ n lúc đ y  ng nghi m.

2 và O2

ẽ ề ế ỗ ợ Hình v  đi u ch  h n h p H

ệ ệ ề ỏ ậ ướ c (ngón

ế ầ ố ấ ố ả ố ệ ệ ệ ố ộ ị ­Sau khi đi u ch  đ y khí  ng nghi m, l y  ng nghi m kh i ch u n ắ cái b t kín mi ng  ng nghi m), l c tr n đ o khí trong  ng nghi m

ư ệ ạ ầ ọ ử ể ỗ ả ồ i g n ng n l a đèn c n, th  ngón tay cái đ  h n

ệ ả ứ ố ­ Đ a mi ng  ng nghi m l ợ h p ph n  ng.

ổ ủ ệ ế ố ­ Quan sát so sánh ti ng n  c a hai  ng nghi m

21

ư L u ý:

ệ ơ ế 2 mi ng  ng nghi m đ ng KMnO

ố ẩ i

ượ ạ c l ẫ ả

ệ ồ ừ ề ệ ­ Trong thí nghi m đi u ch  O ể xu ng đ  phòng KMnO 4  m, khi đun h i n ế ủ ượ ề ỡ ố làm v   ng nghi m. Khi đã đi u ch  đ  l ướ ệ ượ ớ ắ ồ r i m i t ng n t đèn c n tránh hi n t ố ệ ự 4 h i chúc  ả ơ ướ ướ ẽ c s  không ch y ng c n ờ ố 2, ph i tháo r i  ng d n khí ng khí O ệ ố c tràn vào  ng nghi m khi ng ng đun.

ệ ượ C. Hi n t ng

ố ổ ỗ ệ ế ổ ơ H ợ ỉ ệ 2: O2 (2:1) có ti ng n  to h n

2:O2 t  l

ề ạ ỉ ệ ấ ế ­ 2  ng nghi m đ u t o ti ng n , h n h p t  l ợ ỗ  b t kì. h n h p H

ả D. Gi i thích

ỗ ề

ỏ ổ ệ ấ ế ạ ả ở t làm gi n n   ỉ ệ ổ  n

ợ ự ấ ợ ạ ẽ 2 và O2 s  cháy nhanh và t a nhi u nhi ­ Khi đun nóng h n h p H ộ không khí gây ra s  ch n đ ng không khí t o ti ng n  ta nghe th y. T  l ấ ủ ổ 2 và O2 là 2:1 m nh nh t c a h n h p  H

2H2 + O2 2H→ 2O

ủ ơ ệ 2.2.11. Thí nghi m thu gom th y ngân r i vãi

ề ệ

ủ ể ỏ ư ạ ấ t. Nó là kim lo i duy nh t  ượ ử ụ c s  d ng trong  ủ ế ế ắ

ể ỏ

ệ ầ

ễ ệ ạ ặ ấ GV nêu v n đ : Th y ngân là m t kim lo i đ c bi ủ ồ ạ ở ạ ng. Th y ngân đ  d ng th  l ng  i  t n t ộ ố ậ ụ m t s  v t d ng nh  nhi ơ ủ ngân, r  le th y ngân,… Th y ngân  ổ ạ ủ ạ d ng th y ngân d ng h i l ệ ố ấ tiêu hóa, h  hô h p, h  th ng mi n d ch c a con ng ộ ườ ệ ở ề  đi u đi n th ụ ệ ế ụ t k , d ng c  đo khí áp, huy t áp k , công t c th y  ộ ố ớ ơ ể ư   ở ạ ủ  d ng th  l ng ít đ c đ i v i c  th  nh ng ệ ươ ộ ạ ơ ạ ự ng h  th n kinh, h   i c c kì đ c h i, gây t n th ườ ủ ị i

ộ ộ ủ ệ ả ắ ờ Hình  nh b nh nhân ng  đ c th y ngân gây phát ban trong th i gian ng n

ế ủ t k , áp k  hay bóng đèn th y ngân th y ngân có th  r i vãi

ệ ế ủ ở ộ ề

ể ơ ạ ạ ệ ộ ỏ ủ ủ

ễ ấ ể ằ ậ ạ sàn  ọ t  ỏ t đ  có th  v  v n thành hàng trăm h t th y ngân nh   ủ ng không d  th y. V y có cách nào đ  thu gom các h t th y

ủ ỡ Khi v  nhi ấ ễ nhà. Ngoài ra th y ngân còn có tính ch t d  chia thành nhi u h t nh . M t gi ặ ể ỡ ụ th y ngân trong c p nhi ườ ắ li ti b ng m t th ộ ngân m t cách an toàn hay không?

22

ị A. Chu n bẩ

ủ ấ ươ ạ ủ ư ỳ 1.Hóa ch t: Th y ngân,  diêm sinh (tên th ng m i c a l u hu nh)

ủ ụ ụ ắ 2. D ng c : Bình tam giác, thìa s t, đũa th y tinh

ế B. Cách ti n hành

ộ ạ ạ ậ ỡ ằ ủ ấ ­ L y m t h t th y ngân c  b ng h t đ u vào bình tam giác

ể ạ ệ ượ ắ ỡ ủ ­ L c bình tam giác đ  h t th y ngân v  ra. Quan sát hi n t ng

ề ề ạ ắ ộ

ủ ủ ủ ả ộ

ệ ượ ­ Nghi n diêm sinh thành d ng b t, thêm 2 thìa s t diêm sinh đã nghi n vào bình  ả ự đ ng th y ngân, dùng đũa th y tinh đ o b t diêm sinh và th y ngân kho ng 1  phút . Quan sát hi n t ng

ệ ượ ả C. Hi n t ng, gi i thích

ạ ủ ề ạ ạ ỡ ớ ộ

ấ ắ ạ ỏ ủ ­ H t th y ngân v  ra thành nhi u h t nh  li ti màu ánh b c. Sau khi tr n v i  ộ b t diêm sinh t o ra ch t r n màu đen th y ngân sunfua.

ấ ắ ả ứ ạ ­ Ph n  ng t o thành ch t r n màu đen

→ Hg +                  S HgS

ắ ỏ ắ (L ng)               ( r n)               (r n)

ạ                                       (ánh b c)     (vàng chanh)          (đen)

ố ộ ả ứ ụ ủ ọ 2.2.12. Tác d ng c a xúc tác trong t c đ  ph n  ng hóa h c

ị A. Chu n bẩ

2O2, MnO2

1. Hóa ch t: Hấ

ụ ố ụ ẹ ệ ệ ố ỗ 2. D ng c :  ng nghi m, giá  ng nghi m, k p g

ế B. Cách ti n hành

2O2. Quan sát c n th n xem có b t khí

ấ ố ị ậ ẩ ộ

ệ ­ L y vào  ng nghi m 1ml dung d ch H thoát ra hay không.

2 vào. Dùng que đóm còn than h ng đ a

ể ộ ư ồ

ệ ệ ­ Sau đó thêm vào m t ít tinh th  MnO ạ ầ l ố i g n mi ng  ng nghi m.

ệ ượ C. Hi n t ng

2 b t khí thoát ra m nh h n.

ầ ọ ạ ọ ơ

ậ ư ầ ệ ố ­ Ban đ u b t khí thoát ra ch m, sau khi thêm MnO ệ Que đóm bùng cháy khi đ a g n mi ng  ng nghi m.

2 ban

ướ ấ ắ ộ ớ ệ ẫ ố ả ứ i đáy  ng nghi m v n còn m t l p ch t r n đen MnO

­ Sau ph n  ng d đ u.ầ

ả D. Gi i thích

Ở ề ệ ườ ả ứ ủ ­ đi u ki n th ng H ậ 2O2 phân h y ch m theo ph n  ng

2H2O2 2H→ 2O + O2

23

ụ

ệ ượ ủ ả ự ấ ng tăng n ng đ  các ch t tham gia

ụ ủ ộ ề ặ ả ứ ượ ệ ị ệ t do có xúc tác h  d   ố ớ 2 là s  h p ph  c a các ch t xúc tác đ i v i  ở  vùng  ế ng, khi n cho ấ ấ ồ i cho ph n  ng v  m t năng l

ả ứ ­ Khi có xúc tác MnO2 ph n  ng phân h y s y ra mãnh li ể ắ ỏ ủ th  (r n­l ng). Tác d ng c a MnO ẫ ớ ự ấ ụ i hi n t H2O2. S  h p ph  đó d n t ậ ợ ạ ấ ề ặ b  m t ch t xúc tác, t o thu n l ả ứ ố ộ t c đ   ph n  ng tăng.

ố ệ ườ 2.2.13. Thí nghi m đ t cháy đ ng

ị A. Chu n bẩ

ườ ấ ố 1. Hóa ch t: Đ ng, thu c lá

ủ ụ ụ 2. D ng c : Đĩa th y tinh

ế B. Cách ti n hành

ạ ườ ủ ố ng lên đĩa th y tinh. Đ a que diêm đang cháy vào đ t cháy

ạ ườ ữ ệ ượ ộ ­Rãi m t ít h t đ nh ng h t đ ng đó. Quan sát hi n t ư ng

ắ ạ ườ ữ

ế ụ ư ườ ố ệ ượ ng đó. Quan sát hi n t ng đó. Ti p t c đ a que diêm đang  ng cháy và tàn thu c lá ng đ

ế ộ ố ố ­ R c m t s  tàn thu c lá lên nh ng h t đ ạ ườ ữ cháy vào nh ng h t đ ạ ườ sau sau khi h t đ ng đã cháy h t.

ệ ượ C. Hi n t ng

ể ố ắ

ố ườ ế ẽ

ườ ế ắ ẫ

ả ượ ườ ố ư c đ ng. Sau khi r c tàn  ­ Khi ch a có tàn thu c lá thì không th  đ t cháy đ ọ ử ố ườ ng s  cháy phát ra ng n l a màu xanh lam đ n  thu c lá, khi đ t đ ng thì đ ố ng v n là tàn thu c  khi cháy h t. Sau khi cháy xong, tàn thu c lá đã r c vào đ lá và không tăng, không gi m v  s  l ố ề ố ượ ng.

ả D. Gi i thích

ả ứ ả ứ ườ ủ

ố ố ườ ố ố ­ Trong ph n  ng đ t cháy đ ố ộ ủ thu c lá giúp tăng t c đ  c a ph n  ng đ t cháy đ ng, tàn thu c lá là xúc tác c a ph n  ng. Tàn  ả ứ ng

ể ấ ị

ử ụ ế ố ộ ệ ả ứ ủ ọ ả   ư L u ý: GV nên s  d ng thí nghi m đ  hình thành đ nh nghĩa ch t xúc tác và  nh ưở h ng c a nó đ n t c đ  ph n  ng hóa h c.

2SO4 đ c ặ

ướ ủ ệ 2.2.14.Thí nghi m tính háo n c c a H

ị A. Chu n bẩ

2SO4 đ c, que đóm, gi y

ặ ấ 1. Hóa ch t: Hấ

ụ Ố ủ ụ ệ ố 2.D ng c :  ng nghi m, c c th y tinh.

ế B. Cách ti n hành

ể ế ệ GV có th  ti n hành thí nghi m theo 2 cách:

ọ ố ướ ậ ệ ộ ố ả ừ t H c, quan sát nhi t đ  c c dung ặ 2SO4 đ m đ c vào c c n

­ Cho ch y t ng gi d ch Hị 2SO4

2SO4 đ c vào que đóm ho c l y dung d ch H

ọ ặ ấ ặ ị ờ ấ ỏ ­Nh  1 gi t H gi y. ặ 2SO4 đ c lên t

ệ ượ C. Hi n t ng

24

2SO4 đ c nóng lên, n u ti p t c thêm H

2SO4 thì n

ố ị ế ụ ế ặ ướ c trong

­ C c pha dung d ch H ể ố c c có th  nóng lên.

2SO4. Ch  vi

ở ỏ ị ữ ế ấ ờ ph n nh  dung d ch H ộ t lên gi y m t th i gian

ệ ầ ị ­ Que đóm b  đen  sau hi n lên có màu đen.

2SO4 khi tan trong n

ướ ỏ ấ i thích: Do axit H t và có tính

ả ướ ấ ữ ơ ư ườ ề c t a r t nhi u nhi ỗ ợ D. Gi háo n ợ c nên đã phá huy các h p ch t h u c  nh  đ ệ ng g , s i bông ….

ừ ứ ế

ế ộ c vào H

ệ t.  ắ t axut b n  ườ i ta

2SO4, n ể ướ c và khu y nh  nhàng b ng đũa th y tinh mà không

ư ể ậ ề ướ ỏ ấ 2SO4 tan vô h n trong n c và t a r t nhi u nhi ọ ữ c sôi đ t ng t và kéo theo nh ng gi ặ 2SO4 đ c, ng ủ ố ẹ ậ ấ ằ

ệ T  thí nghi m trên là minh ch ng đ  giáo viên đ a ra k t lu n và nêu cách pha  ạ loãng axit sunfuric đ c: Hặ ộ ướ ướ N u ta rót n ra xung quanh gây nguy hi m. Vì v y, mu n pha loãng axit H ả ph i rót t ượ đ axit vào n ượ ạ c l ừ ừ  t c làm ng i.

2 v a là ch t oxi hóa v a là ch t oxi hóa

ệ ứ ừ ừ ấ ấ 2.2.15. Thí nghi m ch ng minh SO

2

ứ ủ ­Ch ng minh tính oxi hóa c a SO

ẩ ị   A. Chu n b

2, dung d ch Hị

2S, FeS, axit HCl

ấ 1. Hóa ch t: Khí SO

ắ ố ụ Ố ụ ệ ẹ ẫ ỗ ồ 2.D ng c :  ng nghi m, k p g , đèn c n, nút cao su có g n  ng d n khí.

ế B. Cách ti n hành

ậ ề ệ ạ ố

ắ   ế 2S: Đ p nh  b ng h t ngô, sau đó cho FeS vào  ng nghi m khô l p ệ ỏ ằ ứ ừ ệ ẳ ậ

ậ ố ệ ầ ố ụ ự ẫ ẫ ố ố

­ Đi u ch  H ố ng nghi m lên giá th ng đ ng. Cho axit HCl v a ng p FeS. Đ y  ng nghi m  ằ b ng nút cao su có  ng d n khí. Đ u  ng d n khí s c vào  ng nghi m đ ng 5ml ướ ấ n c c t.

ệ ố ị ế ở ­ Cho vào  ng nghi m 1­2 ml dung d ch H trên. ề 2S đã đi u ch

2 vào  ng nghi m đ ng dung d ch H

2S. Quan sát hi n ệ

ụ ừ ừ ự ệ ố ị t khí SO

­ Sau đó s c t ngượ t

ệ ượ C, Hi n t ng

2S vào  ng nghi m

ẫ ụ Ố ụ ệ ệ ố ­  ng nghi m v n đ c màu vàng sau khi s c khí H

ả D. Gi i thích

ạ c Hượ ẫ ụ 2S t o thành S v n đ c màu vàng trong

­ SO2 có tính oxi hóa nên oxi hóa đ dung d chị

2O

→ S + H H2S + SO2

2 có tính khử

ứ ­ Ch ng minh SO

ị A. Chu n bẩ

2, các dung d ch n

2, FeCl3, KMnO4, K2Cr2O7,

ị ướ c brom, I

ấ 1. Hóa ch t: Khí SO H2SO4(1:5).

25

ụ ụ ẹ ệ ố ỗ 2.D ng c : Các  ng nghi m, k p g .

ế B. Cách ti n hành

ị ố ệ ẩ ẵ ị ự ­ Chu n b  5  ng nghi m đ ng s n các dung d ch sau:

Ố ự ị ướ ng 1: Đ ng 1ml dung d ch n c brom.

Ố ự ng 2: Đ ng 1ml dung iot.

3.

Ố ự ị ng 3: Đ ng 1ml dung d ch FeCl

4 loãng và 4­5 gi

2SO4(1:5)

Ố ự ị ọ ị ng 4: Đ ng 1ml dung d ch KMnO t dung d ch H

2Cr2O7 loãng và 4­5 gi

2SO4 (1:5)

Ố ự ị ọ ị ng 5: Đ ng 1ml dung d ch K t dung d ch H

2 vào t ng  ng nghi m và quan sát s  đ i màu c a các

ụ ừ ừ ừ ố ự ổ ủ ệ t khí SO

­ Sau đó s c t ị dung d ch.

ệ ượ ả C. Hi n t ng và gi i thích

ị ướ ạ ầ ả ứ ế ấ c brom nh t d n đ n m t màu do khí SO2 ph n  ng

Ố ­ ng 1: màu dung d ch n v i ớ

ị ướ ả ứ dung d ch n c brom theo ph n  ng sau

2SO4

→ 2HBr    +     H SO2    +                  Br2      +       H2O

ị ị ị ị (khí)               (dung d ch)       (dung d ch)       (dung d ch)      ( dung d ch)

ỏ không màu     màu nâu đ        không màu       không màu         không màu

ạ ầ ụ ủ ớ ị Ố ­ ng 2: Màu nâu đen c a dung d ch iot nh t d n do tác d ng v i khí SO 2

2SO4

→ 2HI    +       H I2            + SO2       +    H2O

ị ị ị ị (Dung d ch)      (khí)        (dung d ch)        (dung d ch)  ( dung d ch)

Màu nâu đen   không màu   không màu        không màu   không màu

3 nh t d n t

ố ạ ầ ừ ạ ị Ố ­ ng 3: Dung d ch mu i FeCl ạ  màu vàng nh t sang màu xanh nh t

2      +      H2SO4      +   2HCl

→ 2FeCl SO2     +   FeCl3    +     H2O

ị ị ị ị ị (khí)       (dung d ch)   (dung d ch)     (dung d ch)     (dung d ch)      (dung d ch)

ụ ạ không màu  Vàng nâu     không màu   l c nh t      không màu       không màu

4 nh t d n do ph n  ng v i khí SO

2

ị ạ ầ ả ứ ớ ủ Ố ­ ng 4: Màu tím c a dung d ch KMnO

2SO4     +    2MnSO4    +    2H2SO4

K→ 2KMnO4     +  5SO2   +    H2O

ị ị ị ị ị (dung d ch)   (khí)        (dung d ch)       (dung d ch)    (dung d ch)       (dung d ch)

Tím            không màu    không màu      không màu     không màu      không màu

2Cr2O7 nh t d n do ph n  ng v i khí

ủ ị ạ ầ ả ứ ớ

Ố ­ ng 5: Màu da cam cam c a dung d ch K SO2

2SO4     +    Cr2(SO4)3  +    2H2O

K→ K2Cr2O7 +     5SO2   +    H2SO4

26

ị ị ị ị ị (dung d ch)  (khí)       (dung d ch)     (dung d ch)    (dung d ch)      (dung d ch)

Da cam    không màu    không màu      không màu     không màu      không màu

ộ ố ử ụ ự ớ ệ ệ 2.3 M t s  giáo án th c nghi m lên l p có s  d ng thí nghi m đã thi ế ế t k

ố 2.3.1. Giáo án bài 23: Hidro clorua­ Axit clohidric­ Mu i clorua

ụ ọ I. M c tiêu bài h c

ề ế ứ 1. V  ki n th c

ủ ế ế ấ ủ ố ộ t các tính ch t v t lí c a HCl, bi t HCl là khí đ c, tính ch t c a mu i

ấ ậ ế ậ ­ HS bi clorua và cách nh n bi t ion clorua.

ọ ­HS phân bi ệ ượ t đ c cách g i tên: Hidro clorua và axit clohidric.

ượ ọ ủ Ư ấ ­HS trình bày đ ụ ể c tính ch t hóa h c c a HCl thông qua P HH c  th .

ắ

c: Nguyên t c đi u ch  hidro clorua  trong CN và PTN, nguyên ế ọ c các PTHH minh h a cho quá trình

ệ ề ế ề ế ượ ­HS trình bày đ ế ượ ề li u và PP đi u ch  hidro clorua, vi t đ đi u ch  hidro clorua.

ề 2. V  kĩ năng

ệ ả ệ ượ ệ ­ HS rèn luy n kĩ năng quan sát và gi i thích hi n t ng thí nghi m.

ủ ế ằ ố ­HS c ng c  kĩ năng vi ử ả ứ t và cân b ng ph n  ng oxi hóa – kh .

ề ộ 3.V  thái đ

ủ ộ ự ộ ­ Tích c c, ch  đ ng và yêu thích b  môn.

ự ụ ẩ ề ­ Giáo d c HS ý v  an toàn th c ph m.

ề ự 4. V  năng l c

ự ự ọ ự ợ ệ ­ Năng l c t h c, năng l c h p tác, làm vi c nhóm.

ự ử ụ ữ ọ ­Năng l c s  d ng ngôn ng  hóa h c

ự ­ Năng l c tính toán

ự ả ế ấ ề ­Năng l c gi ọ i quy t v n đ  thông qua môn hóa h c

ự ậ ụ ộ ố ứ ế ọ ­ Năng l c v n d ng ki n th c hóa h c vào cu c s ng.

ị II. Chu n bẩ

1.GV

ệ ử ả ệ ố ọ ậ ế ­ Máy tính, bài gi ng đi n t ỏ , phi u h c t p, h  th ng câu h i

ụ ố ủ ậ

ủ ầ ấ ọ ố ủ ụ ­D ng c : c c th y tinh, gi y lau, găng tay cao su, ch u th y tinh, nút cao su  ỡ ắ ố g n  ng th y đ u vu t nh n, giá đ .

ứ ệ ấ ỳ ị ­ Hóa ch t: Khí HCl, qu  tím, Dung d ch HCl loãng, tr ng gà công nghi p

ọ ả ờ ệ ố ỏ ể ứ ọ i h  th ng câu h i đ  nghiên c u bài h c. 2.HS: h c bài cũ và tr  l

27

Ọ Ế III. TI N TRÌNH BÀI H C

Ổ ị ớ 1. n đ nh l p

ể

2.Ki m tra bài cũ 3.Bài m i:ớ ạ ộ ở ộ ớ Ho t đ ng 1: Kh i đ ng bài m i

ặ ớ ệ ạ ạ ủ ạ ỏ

­GV đ t câu h i: Axit dà d y là gì? CTPT? Vai trò c a axit d  d y v i h  tiêu  hóa?

ể ả ờ ả ậ ạ ế  ­HS th o lu n nhóm và tìm ki m thông tin trên m ng đ  tr  l ỏ ủ i câu h i c a GV

ấ ị ộ

ả ủ i: Axit d  dày là thu t ng  mô t ị ủ ầ c tìm th y

ạ ả ờ   Câu tr  l thành trong d  dày, đ clohidric đ ậ ữ  c a m t ch t d ch tiêu hóa hình  ấ ở ị  d ch v . Thành ph n chính c a nó là axit   bào oxyntic ượ ạ ấ ở ế ượ ả c s n su t t

ớ ệ ạ ạ ủ Vai trò c a axit d  d y v i h  tiêu hóa:

ủ ạ +Làm tăng ho t tính c a pepsin

ổ ợ ứ + H  tr  tiêu hóa th c ăn

+Sát khu nẩ

ụ ọ ậ ứ ộ ậ

ệ ậ ủ ả ự ữ ế ệ ả ầ ­GV thông qua m c đ  hoàn thành yêu c u nhi m v  h c t p, nh n xét, dánh giá   ế k t qu  th c hi n và nh ng ý ki n th o lu n c a HS

ẫ ườ ạ t HCl trong d  dày t o môi tr

ứ ạ ọ ậ ấ

ố ủ ế ể ậ ng axit  ề t nó và mu i c a nó? Và axit còn có

ụ ẽ ể ộ

ư ế ữ ứ ọ ế ớ ­GV d n vào bài m i:  Chúng ta đã bi ữ ế giúp tiêu hóa th c ăn. V y HCl có nh ng tính ch t lí, hóa h c gì? Cách đi u ch   ế nh  th  nào? Làm th  nào đ  nh n bi ộ ố nh ng  ng d ng nào khác trong cu c s ng? Chúng ta s  cùng tìm hi u n i dung  bài h c hôm nay.

ạ ộ

Ho t đ ng 2: Hidro clorua

ạ ộ

ủ

ạ ộ

ủ

Ho t đ ng c a GV

Ho t đ ng c a HS

ế

ạ

ở

ạ ộ

­HS ho t đ ng cá nhân

ứ

ế t lo i liên k t trong  ứ ấ ạ ủ t công th c e, công th c c u t o c a

I. Hidro clorua

ặ ử ử

ỏ ợ ­GV đ t câu h i g i m : Cho bi ế phân t phân t

HCl. Vi  HCl.

ấ ạ

ử

1.C u t o phân t

ế

ử

ế ộ

liên k t trong phan t

HCl là liên k t c ng hóa

ự

→ H­Cl  ị tr  phân c c

2.Tính ch tấ

ớ

ế

ầ

t hidro clorua

ấ

ặ

ố

ệ ộ

ệ ộ

ỏ

t đ  hóa l ng, nhi

­ Hidro clorua là ch t khí không màu, mùi x c, n ng  ơ h n không khí (d=1,26)

ế ự ­GV cho HS quan sát bình đ ng khí hidro clorua và k t  ở ạ   ợ  tr ng h p v i SGK yêu c u HS cho bi thái gì? Có màu, mùi, nhi t đ  hóa  r n? ắ

ệ

ủ

ệ

ề

ễ

ầ

ọ

ệ

ề

ự ­GV th c hi n thí nghi m v  tính d  tan c a khí HCl  ế ướ trong n c. Sau đó yêu c u h c sinh hoàn thành phi u  ọ ậ ố h c t p s  1

ọ ậ ố

ướ

ế

ủ ệ ự ­HS quan sát GV th c hi n thí nghi m v  tính tan c a  c và hoàn thành phi u h c t p s  1. khí HCl trong n

ệ ượ

ướ

ng: N c phun vào vào bình thành tia màu

Hi n t h ng.ồ

ả

ề

ướ ạ

Gi

i thích: Khí HCl tan nhi u trong n

ự c t o ra s

28

ấ

ả

ạ

ị

ể

ồ

ỳ

ướ ị c b  hút vào bình t o ra  gi m áp su t trong bình và n ị dung d ch axit clohidric. Dung d ch axit clohidric làm  qu  tím chuy n thành màu h ng.

ề

ướ

ị

c. Dung d ch thu

ậ Nh n xét: Khí HCl tan nhi u trong n ượ đ

c có tính axit

ệ

ầ ố

ướ

ố

ứ ộ ậ

ệ ả ự

ầ ế

ủ ơ

ậ ủ

ữ

ừ

ả

ả

ố

ố ạ   i

c là   ỏ ở c r t nh     ớ ng l n

ứ

ị ­GV thông qua m c đ  hoàn thành yêu c u nhi m v   ọ ậ h c t p, phân tích, nh n xét, đánh giá k t qu  th c  ệ hi n và nh ng ý kiên th o lu n c a HS. T  đó ch t l ế ki n th c.

ọ Vai trò c a vi c nhúng đ u  ng vu t nh n vào n ỉ ộ ướ ấ ằ nh m kh i mào cho quá trình. Ch  m t n ộ ượ ầ ố đ u  ng vu t cũng có kh  năng hòa tan m t l khí HCl trong bình.

ọ ậ ố ế Phi u h c t p s  1

ử ủ ệ ướ Thí nghi m: Th  tính tan c a hidro clorua trong n c?

ệ ượ ủ ề ậ ỏ Nêu hi n t ng, nh n xét v  tính tan c a hidro cl ua?

ệ ượ Hi n t ng:………………………………………….

ậ Nh n xét: …………………………………………….

ệ ượ ị ượ ấ ọ ị ng? Dung d ch thu đ c có tính ch t gì? Tên g i dung d ch

ả ­Gi thu đ i thích hi n t c?ươ

ả ọ ứ c r i m  đ y vào bình ch a

ớ ậ ọ c, chúng ta

ượ ướ ượ ể ố ầ ố ạ ­T i sao ph i nhúng đ u  ng vu t nh n vào n ế ầ ố ầ đ y khí hidroclorua? N u không nhúng đ u  ng vu t nh n vào n ệ ượ c phun ng ng n c hi n t có th  quan sát đ ướ ồ ố ướ c lên bình không?

ạ ộ

Ho t đ ng 3: Axit clohidric

ạ ộ

ủ

ạ ộ

ủ

Ho t đ ng c a GV

Ho t đ ng c a HS

ể

ộ ố

ể

ủ

II.  Axit clohidric

ể

ẽ

ị ớ ợ

ấ

ố

ấ   ừ ­GV chuy n ý: Chúng ta v a tìm hi u m t s  tính ch t ờ ủ ậ v t lý c a khí hidro clorua và tính tan c a nó. Bây gi   ượ ủ chúng ta s  tìm hi u xem dung d ch thu đ c c a nó có ấ tính ch t gì gi ng và khác so v i h p ch t khí.

ấ ậ

1. Tính ch t v t lí

­ GV

ấ ỏ

ố

­ Ch t l ng, không màu, mùi x c.

ị

ấ ạ ớ ồ

ặ

ộ

ị

­ Dung d ch axít HCl đ c nh t đ t t

i n ng đ  37%

ủ

ố

­ B c khói trong không khí.

ộ ố ớ

ự  +Cho HS quan sát bình đ ng dung d ch axit clohidric  ặ ấ ậ ế đ c và cho bi t m t s  tính ch t v t lí c a nó? Có gì  ố gi ng và khác so v i khí HCl?

ọ

ặ

ậ

ở  HCl đ c khi m  nút bình? Nh n

ả

+Cho HS quan sát l xét? Gi

i thích?

ổ ứ

ạ ộ

ự

ệ

­GV t

ch c cho HS th c hi n h t đ ng nhóm

ủ

ấ

ạ

ọ

ộ

+Tính ch t hóa h c chung c a m t axit m nh

ệ

ế

ả

ậ

ọ ậ HS th o lu n nhóm hoàn thi n phi u h c t p

ừ

ọ

ấ 2. Tính ch t hóa h c

ứ  đó ch ng minh  ạ

ị

ả

ọ ậ ố

ế

ậ

ừ

đó rút

ọ ậ ố  + hoàn thành phiêu h c t p s  2 t ị dung d ch axit clohidric là dung d ch axit m nh và có  tính kh .ử

ấ

ệ  HS th o lu n hoàn thi n phi u h c t p s  2 t ọ ủ ra tính ch t hóa h c c a axitclodric

ổ ứ

ự

ệ

ệ

ổ

ch c cho HS th c hi n thí nghi m đ i màu cho

ạ

ị

ộ ­Axit clohidric là m t dung d ch axit m nh

­GV t ứ tr ng gà

ụ

ớ

ố

ướ

ơ ạ  + tác d ng v i baz  t o thành mu i và n

c.

ơ ạ

ụ

ớ

ố

ướ

+Tác d ng v i oxit baz  t o thành mu i và n

c

ố ạ

ụ

ớ

ố

ớ

ớ  +Tác d ng v i mu i t o thành mu i m i axít m i

29

ướ

c hidro trong dãy

ụ ạ ộ

ớ ủ

ố

ạ ứ  +tác d ng v i kim lo i đ ng tr ạ ạ ho t đ ng c a kim lo i t o thành mu i + khí H

2

ổ

ỏ

+Làm đ i màu quì tím thành màu đ

­Axit clohidric có tính khử

→

MnCl

MnO2 + 4HCl

2 + Cl2 + 2H2O

ọ ậ ố ế Phi u h c t p s  2

ệ ượ

Hi n t

ng

PTPƯ

Dd HCl +Fe

Dd HCl + Cu

Dd HCL + Dd NaOH (có  phenolphtalein)

Dd HCl + CuO

Dd HCl + CaCO3

ạ ộ

ề

ế

Ho t đ ng 4: Đi u ch

ế

GV:

3. Đi u chề

ọ

ố

a. Phòng thí nghi mệ

ậ

­Phát PHT s  3 cho các nhóm. Sau đó g i 1 nhóm trình  bày, các nhóm khác theo dõi, nh n xét.

ắ 2NaCl r n + H

2SO4 (đ c)  Na→ặ

2SO4 + 2HCl↑

ệ

ế

ế

→

ặ

ắ

NaCl (r n) + H2SO4 (đ c)

NaHSO4 + HCl

ề ­TRình chi u thí nghi m đi u ch  axit clohidric trong  phòng thí nghi mệ

ẩ

ể

ứ ướ

ị ộ ượ

ằ

ặ

ơ

Bông t m dung d ch NaOH đ  ngăn không cho HCl bay ế ra ngoài vì HCl đ c. N u bình thu không ch a n   c thì ẩ ả s n ph m thu đ c là HCl (khí), thu HCl(khí) b ng  ẩ cách đ y không khí vì khí HCl n ng h n không khí.

b. Công nghi pệ

ươ

Cách 1: Ph

ng pháp sunfat

ắ 2NaCl r n + H

2SO4 (đ c)  Na→ặ

2SO4 + 2HCl↑

→

ắ

ặ

NaCl (r n) + H2SO4 (đ c)

NaHSO4 + HCl

ươ

Cách 2: Ph

ợ ổ ng pháp t ng h p

→

H2 + Cl2

2HCl

ừ

ợ

ấ ữ ơ Cách 3: T  clo hóa h p ch t h u c .

ọ ậ ố ế Phi u h c t p s  3

ế Ư ề ế ­Vi t PTP  đi u ch  axit clohidric trong PTN?

ẩ ị ở ụ ệ ố ­ Bông t m dung d ch NaOH ệ  mi ng  ng nghi m có tác d ng gì?

ướ ẩ ả ượ ả c thì s n ph m thu đ ẩ   c là gì? Cách thu s n ph m

ế ở ­N u  ả và gi bình thu không có n i thích?

ạ ộ

ậ

ế

ố Ho t đ ng 4: Mu i clorua và nh n bi

t iom clorua

ỏ ợ

ặ

ở

ả ờ

ả

GV: Đ t câu h i g i m

ậ HS th o lu n và tr  l

ỏ ủ i câu h i c a GV

30

ế ị

ố

ố

ậ

ế

+ Cho bi

t đ nh nghĩa mu i clorua?

III. Mu i clorua và nh n bi

t ion clorua

ừ ả

ủ

ậ

ộ

ố

ộ ố

ố

1. M t s  mu i clorua

+ T  b ng tính tan nh n xét đ  tan c a các mu i  clorua

ố

ố ủ ố

ố ố

ề

ướ c, tr  m t s  mu i  ư

ư

ọ ­Mu i c a axit clohidric g i là mu i clorua. Đa s  các  ừ ộ ố mu i clorua tan nhi u trong n không tan nh  AgCl, và ít tan nh  CuCl, PbCl

2

ế

ậ 2.Nh n bi

t ion clorua

ậ

ế

ị ­ Dung d ch AgNO

t ion clorua

ể 3 dùng đ  nh n bi

→

↓

AgCl  + NaNO

NaCl + AgNO3

3

→

↓  AgCl  + HNO

HCl + AgNO3

3

2.3.2 Giáo án bài flo­brom­ iot

BÀI 25. FLO – BROM – IOT

Ọ Ụ I. M C TIÊU BÀI H C

ề ế ứ 1. V  ki n th c

ọ H c sinh bi ế t

31

ấ ậ ộ ố ợ ụ ề ứ c v  tính ch t v t lí,  ng d ng và đi u ch  F ế 2,Br2, I2 và m t s  h p

ơ ượ ề    S  l ấ ủ ch t c a chúng.

ọ ể H c sinh hi u

ọ ủ ự ố ề ớ ấ ­ S  gi ng và khác nhau v  tính ch t hóa h c c a flo, brom so v i clo.

2

ạ ế ả ­ Vì sao tính oxi hóa l i gi m d n t F ầ ừ 2 đ n Br

­ Vì sao tính axit tăng theo chi u :ề

HF < HCl < HBr

ề 2. V  kĩ năng

ế Ư ấ t các PTP  minh h a cho tính ch t hóa h c c a F ọ ủ 2,Br2, I2 và so sánh kh  ả

ọ ọ ủ ạ ộ ­Vi năng ho t đ ng hóa h c c a chúng.

ự ệ ­Kĩ năng th c hành thí nghi m rút ra tính ch t c a F ấ ủ 2, Br2, I2

ọ 3. Tr ng tâm bài

ề ạ ả ­Flo, Brom, Iot đ u có tính oxi hóa m nh, tính oxi hóa gi m d n t F ầ ừ 2, Br2, I2.

Ị II. CHU N BẨ

Giáo viên

ệ ố ọ ậ ế ộ ỏ ­ N i dung: Giáo án, Phi u h c t p, h  th ng câu h i

ươ ệ ­Ph ng ti n

+ Máy tính, máy chi uế

+ Hóa ch t:ấ

ụ ụ      + D ng c :

ề ệ ặ ầ ả ẩ ị

ể ọ ề ề ạ Do không th  làm thí nghi m v  Flo nên Gv chu n b  tranh  nh ho c clip, ph n  m m d y h c v  flo.

ủ ụ ụ ệ ấ ­Hóa ch t, d ng c  các thí nghi m c a Brôm và Iot.

ỏ ị ẩ ọ ị ướ H c sinh: Chu n b  bài theo các cau h i đ nh h ng

ƯƠ III. PH NG PHÁP:

ạ ọ ­D y h c stem

ấ ề ạ ­Đàm tho i nêu v n đ

ươ ử ụ ậ ­Ph ứ ng pháp nghiên c u, s  d ng bài t p

ươ ­ Ph ự ng pháp tr c quan,….

Ạ Ộ Ổ Ọ Ứ Ạ IV. T  CH C HO T Đ NG D Y H C

ổ ị ớ 1.  n đ nh l p

ể 2. Ki m tra bài cũ

32

3. Bài m iớ ạ ộ ở ộ Ho t đ ng 1: Kh i đ ng bài

ứ ụ

ủ ả ữ ụ

ố  nhóm halogen: flo, brom, iot.trong th c t

ộ ố ứ ố  3 nguyên t ấ ậ ậ

ể ả ờ ư ế ự ế ụ ế nh  th  nào? Đ  tr  l

ứ ẽ ể ỏ ọ ẽ ề ế GV trình chi u các hình v  v  các  ng d ng c a flo, brom, iot: Kem đánh răng,   ủ   ệ ớ ả i thi u: Nh ng hình  nh trên là m t s   ng d ng c a phim  nh, mu i iot và gi ự ế ố   các nguyên t  trên còn có ề ứ ấ ệ ờ r t nhi u  ng d ng tuy t v i khác. V y flo, brom, iot có tính ch t v t lí và hóa   ụ ề ọ   i các h c gì? Đi u ch  và  ng d ng chúng trong th c t câu h i trên chúng ta s  tìm hi u trong bài h c hôm nay.

ạ ộ

ủ ọ

ạ ộ

ủ Ho t đ ng c a giáo viên

Ho t đ ng c a h c sinh

ể ề

ấ ậ

ạ

I. FLO

ạ ộ ự

ủ

Ho t đ ng 2:Tìm hi u v  tính ch t v t lí và tr ng  thái t

nhiên c a flo

ế

ế

ả

ậ HS xem các hình  nh trình chi u rút ra k t lu n

ả

ọ

ấ ậ

ạ

ự

1. Tính ch t v t lí và tr ng thái t

nhiên

ế ộ ố

ự

ủ

ấ

ủ   GV trình chi u cho h c sinh xem m t s  hình  nh c a flo và m t s  khoáng ch t trong t

ộ ố  nhiên c a flo

ạ ấ ộ

ụ

ấ

­ Flo là ch t khí màu l c nh t r t đ c.

ự

ồ ạ ạ

ấ

­ Trong t

nhiên t n t

ợ i d ng h p ch t.

ả

ỏ

Hình  nh Flo l ng

ọ ủ

ạ ộ

ấ

Ho t đ ng 2: Tính ch t hóa h c c a Flo

ự

ấ ạ

ử ộ

ệ

, đ  âm đi n và SGK rút

ặ

ấ ạ

ự

ấ

­HS d a vào c u t o nguyên t ra tính ch t hóa h c c a F

ọ ủ 2

ỏ ệ ủ

ọ ấ 2. Tính ch t hóa h c

ể ể Flo có th  oxi hóa đ ụ ả ứ

ượ ọ

ể

ấ

ử GV: Đ t câu h i cho HS: D a vào c u t o nguyên t   ấ ộ và đ  âm đi n c a flo ta có th  suy ra flo có tính ch t  ọ ơ ả ữ c nh ng  hóa h c c  b n gì ?  ấ ch t nào ? L y ví d  ph n  ng đ  minh h a.

ố

ấ

ạ

­ Nguyên t

Flo có tính oxi hoá m nh nh t.

ụ

ấ ả

ố

+ Tác d ng t

ạ ạ t c  các kim lo i t o mu i florua

ụ

ầ

ế + Tác d ng h u h t các phi kim (tr  O

ừ 2, N2)

ụ

ớ

+ Tác d ng v i Hiđro:

H2 + F2                  2HF

ổ

ố

ệ ộ

(n  trong bóng t

i, nhi

t đ  ­252

0)

ớ ướ

ụ +Tác d ng v i n

c:

33

2H2O + 2F2             4HF + O2

ự

ệ

ệ

­ HS quan sát thí nghi m GV th c hi n

ề

ị

ướ ạ ế

ư

ấ

ỷ

­ Hiđroflorua tan nhi u trong n c t o thành dung d ch  ị axit flohidric. Đây là dung d ch axit y u nh ng có tính  ch t ăn mòn thu  tinh

ự

ủ

ủ

ệ

SiO2 + 4HF             SiF4 + 2H2O

­ GV th c hi n thí nghi m ăn mòn th y tinh c a axít  hiđroflorua ( minh h a

ệ ọ ở ụ  m c 2.2.9)

Silic tetraflorua

ọ ủ

ừ

ấ

ầ

T  đó yêu c u rút ra tính ch t hóa h c c a axit HF

ố ậ ệ

ủ

ế

ượ

c khác

ữ ằ

ị

­ GV trình chi u 1 s  v t li u th y tinh đ ch  b ng dung d ch HF

ứ

ớ

ệ ừ

i thi u t

đó rút ra các

HS xem các  ng d ng GV gi ấ ủ ứ

ụ ả

ụ

ng d ng và cách s n xu t c a flo

Ứ

ụ   3.  ng d ng.

ủ ế ủ

ạ ộ

Ứ

ả

ấ

ụ Ho t đ ng 3:  ng d ng và s n xu t Flo

ấ

ộ ố ứ

ụ

ế

ấ

ả

ấ

GV trình chi u m t s   ng d ng và cách s n xu t flo trong công nghi p.ệ

ạ

ố

ấ

ế ế ị ạ

ử ụ

Ứ ụ ế ề ọ ­  ng d ng quan tr ng và ch  y u c a flo là đi u ch   ộ ố ẫ ủ ứ 2=CFCl  m t s  d n xu t ch a flo c a hidrocacbon: CF 2­CFCl­)n dùng đ  ể ấ ẻ ả dùng s n xu t ch t d o floroten (­CF ế ỏ   ứ ệ ả b o v  các chi ti t kim lo i, g m, s , th y tinh, ... kh i ệ ị b  ăn mòn; (­CF 2­CF2­)n teflon dùng ch  t o vòng đ m  làm kín chân không, dùng làm ch t ch ng dính cho  ụ ụ d ng c  nhà b p; CF trong thi

ủ ế ạ ố 2Cl2 (CFC) dùng làm ch t sinh hàn  ừ ị ấ t b  l nh (b  c m s  d ng t

ấ  1996).

ượ

ể

ệ

ạ

c dùng trong công nghi p h t nhân đ  làm

­ Flo còn đ giàu 235U.

ị

ượ

ố

ố c dùng làm thu c ch ng sâu

­ Dung d ch NaF loãng đ răng.

ả

ệ

ợ

ỗ  Đi n phân h n h p KF, HF

ấ ợ ỏ

ỗ

4. S n xu t flo trong CN: (h n h p l ng)

ự ươ

ằ

­ C c d

ng (Anot) b ng than chì: có khí F

2› .

ặ

ằ

ệ

ặ

ồ t ho c đ ng) có khí

ự ­ C c âm ( catot) b ng thép đ c bi H2› .

ấ ậ

ạ

ự

ấ ậ

ậ

nhiên

ự

ạ ộ Ho t đ ng 4: Tính ch t v t lí và tr ng thái t ủ c a brom

ạ   HS quan sát, nh n xét, rút ra tính ch t v t lí và tr ng thái t

ủ  nhiên c a brom

34

ư

II. Brom

ọ ự ế

ấ ậ

ạ

ế ợ  đ ng brom mà GV đ a ra k t h p  ự t tính ch t v t lí và tr ng tháI t

ấ ậ

ạ

ự

1. Tính ch t v t lí và tr ng thái t

nhiên

­ HS: Quan sát l ứ nghiên c u SGK bi ủ nhiên c a brom.

ườ

ỏ

ỏ ng, brom là chát l ng, màu đ  nâu,

đi u ki n th ơ

ơ

Ở ề ệ ­ ộ ễ d  bay h i, h i brom đ c

ướ

ư

ề c nh ng tan nhi u trong các dung

­ Brom tan trong n môi h u cữ ơ

ự

ủ ế ồ ạ ở ạ

nhiên, brom ch  y u t n t

ợ    d ng h p

i

­ Trong t ch t.ấ

ấ

ạ

ơ

ớ

­ Là ch t oxi hoá m nh (kém h n so v i Cl

2 và F2):

ặ

ấ

ọ

ở

ớ

ụ

ạ

ớ

ỏ ợ GV: Đ t câu h i g i m : Brom có tính ch t hóa h c  ơ ả c  b n gì? So sánh v i flo và clo.

+ Tác d ng v i kim lo i:

ả ờ

ư

ỏ

ế

HS: Tr  l

i câu h i GV đ a ra và vi

t PTHH.

2Al +3Br2            2AlBr3

ụ

ớ

+ Tác d ng v i hiđro:

H2  +   Br2            2HBr

ậ

ớ ướ

ụ

ậ

ế GV: K t lu n.

+ Tác d ng ch m v i n

c:

H2O +Br2    HBr + HBrO

ị ị

ơ

ướ ạ ­ Khí hidrobromua tan trong n c t o thành dung d ch ạ ạ axit bromhiđric. Đây là axit m nh(m nh h n dung d ch HCl).

ạ ộ

Ứ

ụ

ề

ế

Ho t đ ng 5:  ng d ng và đi u ch

ặ

ữ ứ

ụ

ở

ả ờ

ư

ế

ỏ

HS: Tr  l

ậ i câu h i GV đ a ra và rút ra k t lu n

ế

ệ

ề

ỏ ợ  GV: Đ t câu h i g i m : Brom có nh ng  ng d ng  và đi u ch  brom trong công nghi p

Ứ

ụ

3.  ng d ng.

2H5Br, C2H4Br2 dùng

ấ ể ả ­ Dùng đ  s n xu t m t s  dx: C ệ ượ trong công nghi p d

ộ ố ẩ c ph m

ể

ể

ớ

ng l n brom dùng đ  sx AgBr dùng đ  tráng lên

ượ ­ L phim

ợ

ầ

ấ ủ ấ

ệ

ẩ

ỏ

ộ

ệ ­ H p ch t c a brom còn dùng trong công nghi p d u  m , hóa ch t cho nông nghi p, ph m nhu m,...

ả

ừ ướ

ể

T  n

c bi n, sau khi

i có hòa tan NaBr. Dùng khí clo

ấ 4. S n xu t brom trong CN: ầ tách NaCl, ph n còn l ượ oxi hóa NaBr thu đ

ạ c Br

2.

ạ ộ

ấ ậ

ạ

ự

ế

nhiên

ế ấ ậ

ệ ở

ạ

Ho t đ ng 5. Tính ch t v t lí và tr ng thái t ủ c a iot

nhà, tính ch t v t lí và tr ng thái t

ệ ự   ­ HS trình chi u thuy t trình video thí nghi m đã th c ủ   ự  nhiên c a hi n  iot

ự

ệ

ở

làm

nhà và  ệ

ủ

ế

III. IOT

ề ử

ử

ấ

­ GV cho HS trình bày thí nghi m đã t ấ ậ thuy t trình v  tính ch t v t lí c a Iot ( thí nghi m  th  tài thám t

tìm d u vân tay)

ấ ậ

ạ

ự

1. Tính ch t v t lí và tr ng thái t

nhiên

35

ệ

Ở ề

ấ ắ

ườ  đi u ki n th ế

ạ

ự

ủ

ng, iot là ch t r n, màu đen tím. Khi ­    ỏ   ơ đun nóng, iot bi n thành h i không qua tr ng thái l ng ọ g i là s  thăng hoa c a iot

ướ

ư

ề

c   nh ng   tan   nhi u   trong   các

ấ ­iot   tan   r t   ít   trong   n dung môi h u cư ơ

ự

ủ ế ồ ạ ướ ạ

nhiên, iot ch  y u t n t

ố   i d ng mu i

i d

­ Trong t iotua.

ế

ả

ậ

ọ ủ

ạ ộ

ấ

ậ HS th o lu n k t lu n :

Ho t đ ng 2: Tính ch t hóa h c c a iot

ấ ­ Iot là ch t oxi hoá

ướ

ọ ủ

ự

ấ

ng d n

ẫ HS d  đoán tính ch t hoá h c c a iot.

ạ

ấ

F2 > Cl2 > Br2 >I2

GV h ả ứ Nêu ph n  ng minh ho . So sánh tính ch t oxi hóa  c a Fủ 2,Cl2,Br2, I2

ọ ấ 2. Tính ch t hóa h c

ế

ơ

­ Iot có tính oxi hoá y u h n Cl

2, Br2, F2

H2 +I2                    2HI( 4500, Pt)

2Al + 3I2  2AlI3

2NaI +Cl2              2NaCl + I2

2NaI +Br2              2NaBr + I2

ả ứ

ớ ướ

ư

ầ

­ Iot h u nh  không ph n  ng v i n

c.

ị

ướ ạ c t o thành dung d ch axit ạ

ạ

ơ

ị

­ Khí hidro iotua tan trong n iothiđric. Đây là axit m nh (m nh h n dung d ch HCl,  HBr)

ớ ồ

ư

ụ

ộ

ợ

ấ ặ ­ Iot có tính ch t đ c tr ng là tác d ng v i h  tinh b t  ấ ạ t o thành h p ch t có màu xanh

ạ ộ

Ứ

ụ

ả

ấ

Ứ

ụ 3.  ng d ng. sgk

Ho t đ ng 7:  ng d ng và s n xu t iot trong công  nghi pệ

ượ

ượ

ị

c dùng đê sx d

ệ

ệ

ố

t mu i

ẩ ấ

ồ

ổ ứ ố

ệ

GV: T  ch c cho HS làm thí nghi m phân bi ăn và mu i iot (thí nghi m 2.2.4)

ươ

ầ ớ c ph m. Dung d ch  ­ Ph n l n iot đ ế   5% iot trong etanol (c n iot) dùng làm ch t sát trùng v t th

ng.

ặ

ứ

ụ

ấ ẩ ử

ế

ố ệ ả

ụ

ấ

ộ ế ị

ế ế

ệ

ỏ GV: Đ t câu h i: Ngoài  ng d ng làm mu i iot thì iot  ữ ứ còn có nh ng  ng d ng nào? Nguyên li u s n xu t iot trong công nghi p là gì?

ẽ ẩ ạ ­ Ch t t y r a khi tr n thêm iot s  t y s ch các v t  ơ ẩ b n bám trên các thi t b  trong nhà máy ch  bi n b ,  s a. ữ

ế ổ

ể

ế

ố

­ Mu i iot dùng đ  phòng bi u c  do thi u iot.

ừ

ả

ấ

ể ệ T  rong bi n

4. S n xu t iot trong công nghi p.

ố 4. C ng củ

ứ ể ứ ủ ế ế ọ ị ­Cho HS t ự ắ ạ  nh c l ọ i ki n th c đ  xác đ nh ki n th c tr ng tâm c a bài h c

ủ ậ ố ­ C ng c  thêm các bài bài t p 1,2,(SGK­113

5.Rút kinh nghi mệ

.........................................................................................................................................

..................................................................................................................................... .........................................................................................................................................

36

2.3.3. Giáo án bài axit sunfuric

Ố Ế BÀI 33: AXIT SUNFURIC – MU I SUNFAT (TI T 1)

Ứ Ẩ Ế I. CHU N KI N TH C KĨ NĂNG

ứ ế 1. Ki n th c

ọ ế

 Sau khi h c, HS bi

t:

ấ ậ ủ +Tính ch t v t lí c a axit sunfuric, cách pha loãng axit sunfuric.

ủ ủ ạ ầ ấ ộ

ộ   +Axit sunfuric loãng là m t axit m nh, có đ y đ  tính ch t chung c a m t axit.

ặ ạ +Axit sunfuric đ c nóng có tính oxi hóa m nh.

Ứ ụ ủ + ng d ng c a axit sunfuric.

ệ ạ ả ấ +Các công đo n chính s n xu t axit sunfuric trong công nghi p.

ấ ủ ậ ế ố +Tính ch t c a mu i sunfat và nh n bi t ion sunfat.

 HS hi u:ể

+ và tính oxi hóa đ

ở ượ ế ị c quy t đ nh

+.

+Axit sunfuric có tính axit gây ra b i ion H ở b i ion H

2­ trong đó  4

ở ố ạ

ấ ố ỳ ặ +Axit sunfuric đ c nóng có tính oxi hóa m nh gây ra b i g c SO ư l u hu nh có s  OXH cao nh t +6.

ả ậ ọ ế ươ ụ ậ ấ i bài t p hóa h c và vi t ph ế   ng trình liên quan đ n

 V n d ng b c th p: gi

ọ ậ ộ n i dung bài h c.

ậ ậ ả ộ ố ữ ề ấ ặ

 V n d ng b c cao: gi

i thích nh ng v n đ  hay g p trong cu c s ng liên

ố ụ ế quan đ n axit sunfuric và mu i sunfat.

ọ * Tr ng tâm:

2SO4 loãng là do H+ trong phân t

ủ ạ ­ Tính axit m nh và tính oxi hóa c a H .ử

2SO4 đ c nóng là do g c SO

2­ ch a S có s  oxi hóa 4

ặ ố ứ ố ủ ạ

­ Tính oxi hóa m nh c a H ấ cao nh t (+6).

2. Kĩ năng ­ Kĩ năng pha loãng axit sunfuric đ c.ặ

37

ấ ậ ề ậ ệ ượ c nh n xét v  tính ch t v t lí cũng

ố ư ự ấ ủ ợ ấ c tính ch t c a h p ch t axit sunfuric, thông qua các tình hu ng có

ấ ọ ­ Quan sát mô hình, thí nghi m,... rút ra đ ọ ấ nh  tính ch t hóa h c. ượ ­ D  đoán đ ự ế trong th c t . ế ­ Vi ọ t các PTHH minh h a tính ch t hoá h c.

ệ ố ố ớ ­ Phân bi t mu i sunfat, axit sunfuric v i các axit và mu i khác.

ố ị ồ ặ ng dung d ch axit sunfuric, mu i sunfat tham gia

ố ượ ả ứ ặ ạ ộ ­ Tính n ng đ  ho c kh i l ho c t o thành trong ph n  ng.

ộ 3. Thái đ , hành vi

ố ớ ề ủ ế ố qu c dân.

ự Vai trò c a axit sunfuric đ i v i n n kinh t ể 4. Phát tri n năng l c

ọ ả ứ ế ế ề ấ ọ ­ H c sinh gi i quy t các v n đ  thông qua ki n th c môn h c.

ự ậ ụ ộ ố ứ ế ể ọ ọ ­ Giúp H c sinh phát tri n năng l c v n d ng ki n th c hóa h c vào cu c s ng.

ự ử ụ ữ ệ ề ọ ọ ­ Rèn luy n cho h c sinh v  năng l c s  d ng ngôn ng  Hóa h c.

ự ự ệ ệ ề ọ ­ Rèn luy n h c sinh v  năng l c th c hành thí nghi m.

ự ệ ề ọ ậ ­ Rèn luy n h c sinh v  năng l c gi ả ượ i đ c bài t p.

ể ệ ả ự ­ Phát tri n năng l c phát hi n và gi ề ế ấ i quy t v n đ .

ự ự ọ  h c ­ Năng l c t

ự ­ Năng l c tính toán

ự ể ấ ­ Năng l c th  ch t

ươ II. Ph ng pháp

ễ ủ ự ệ ể ­ Tr c quan: thí nghi m bi u di n c a giáo viên.

ế ạ ấ ề ­ Thuy t trình, đàm tho i nêu v n đ .

ươ ­ Ph ng pháp nhóm.

ươ ả ề ­ Ph ng pháp gi ế ấ i quy t v n đ .

ẩ ị III. Chu n b

1. Giáo viên

ả ­ SGK, Slide bài gi ng.

ọ ậ ế ế ­ Phi u ghi bài, phi u h c t p.

ụ ự ệ ẹ ệ ấ ỗ ố ỳ

ụ Ố ủ ủ ố ­  D ng c :  ng nghi m, k p g , bông, gi y qu , giá đ ng  ng nghi m, đèn ồ c n, đũa th y tinh, c c th y tinh.

2CO3, n

ắ ướ ấ ­ Hóa ch t: Hấ c c t. ồ 2SO4 loãng, H2SO4 đ cặ , đ ng lá, đinh s t, Na

ọ 2. H c sinh

38

ạ ấ ủ i bài tính ch t c a HCl. ­ Xem l

ướ ớ ọ ­ Đ c tr c bài m i.

­ SGK.

ế

ạ ọ IV. Ti n trình d y h c TI T 1Ế Ổ ị ớ 1.  n đ nh l p

ể 2. Ki m tra bài cũ (5’)

ả ọ ướ   i

ọ ậ ố ọ ậ ộ ế GV phát phi u h c t p s  1 và g i m t HS lên b ng làm bài, các HS bên d ế làm vào phi u h c t p.

Ọ Ậ Ố Ế PHI U H C T P S  1

ả ứ ơ ồ Hoàn thành s  đ  ph n  ng sau

ả ứ ả ứ ả ứ ả ử ử ­ Ph n  ng nào là ph n  ng oxi hóa­kh  và không ph i ph n  ng oxi hóa­kh ?

ả ứ ủ ấ ử ­ Vai trò c a các ch t trong ph n  ng oxi hóa­kh ?

ữ ử ữ ể ầ ậ ổ GV yêu c u nh ng HS khác nh n xét bài làm và b  sung, s a ch a, cho đi m.

ộ ớ 3. N i dung bài m i

Vào bài:

ợ các ti ế ướ t tr ỳ c chúng ta đã h c v  l u hu nh và các h p ch t c a l u

ư ọ ề ư ư ỳ

ệ ỳ ư ọ ỳ

ỳ ổ ế ụ

ấ ụ ể ủ ừ ư

ớ ướ  các l p d ọ ư ứ ể ẽ

ọ ủ ấ ậ ề ấ Ở ấ ủ ư ư ỳ ớ hu nh v i hiđro và oxi nh  hiđrosunfua, l u hu nh đioxit và l u hu nh trioxit.  ả ứ ầ ư ặ t là trong ph n l u hu nh trioxit chúng ta đã h c ph n  ng l u hu nh  Đ c bi ộ ớ ướ ạ trioxit tác d ng v i n c t o axit sunfuric. Axit sunfuric là m t axit ph  bi n,  ề ặ chúng ta đã g p nhi u ngay t i nh ng tính ch t c  th  c a nó thì  chúng ta ch a nghiên c u. Và bài h c ngày hôm nay s  giúp chúng ta tìm hi u kĩ  ơ h n v  tính ch t v t lí và tính ch t hóa h c c a axit sunfuric.

Ạ Ộ Ạ Ộ Ọ Ủ HO T Đ NG GV HO T Đ NG C A H C

SINH

ạ ộ ấ ậ ủ Tính ch t v t lí c a axit sunfuric ( 5’) Ho t đ ng 1:

ự ệ HS: quan sát thí nghi m GV th c ự

ầ ư ệ ả ậ hi n, th o lu n và đ a ra các tính ặ ấ ậ ượ GV:  Cho HS quan sát bình đ ng axit   ữ   H2SO4  đ c và yêu c u HS nêu nh ng tính ch t v t lí quan sát đ c.

39

ấ ủ ch t c a axit sunfuric

I. Axit sunfuric

ừ

ướ ế ầ ộ

ấ ậ

1. Tính ch t v t lí:

ệ

ế   GV:  Ti n hành pha loãng axit sufuric ừ   ặ đ c vào n c (v a pha loãng axit v a nêu cách ti n hành), yêu c u m t HS   ệ   lên quan sát  thí  nghi m và  nêu hi n ngượ . t ấ ỏ

ấ ặ ơ ầ

c (H ư ầ ­ Ch t l ng sánh nh  d u, không màu,   ầ   ầ không bay h i, n ng g n g p hai l n 2SO4 98% có D = 1,84 g/cm3). ướ n ả i sao không đ ế   i thích cách ti n ượ   c

ệ i. ướ

ậ ướ ỏ ề ­ Háo n khi tan trong n ạ c, tan vô h n trong n c t a nhi u nhi ướ c và ệ t. GV:  Yêu c u HS gi ạ hành thí nghi m, t ượ ạ làm ng c l ổ GV: Nh n xét, b  sung và chú ý cho

ề ạ ủ HS v  các tác h i c a axit sunfuric ọ ờ ố ặ đ c (trong đ i s ng và trong phòng thí ệ

ặ   ­ Cách pha loãng axit sunfuric đ c: Rót ướ ừ ừ ặ c d c theo đũa  axit đ c vào n  t t   ố   ề ấ ủ th y   tinh   và   khu y   đ u.   Tuy t   đ i ượ ạ c l không làm ng i. nghi m).ệ

ạ ộ ấ ủ ị Tính ch t c a dung d ch H2SO4 loãng (10’) Ho t đ ng 2:

ọ

ấ 2. Tính ch t hoá  h c

ế

ệ ữ ế ị ủ 2SO4  và  GV:  Vi t   CTCT   c a   axit   H ự   nêu s  liên h  gi a liên k t O­H và ấ tính ch t axit. ủ ấ a.   Tính   ch t   c a   dung   d ch   axit sunfuric loãng

ữ ỳ ỏ ­ Qu  tím hoá đ ấ   GV:  Y/c   HS   nêu   nh ng   tính   ch t ủ chung c a axit. ụ ớ ơ ơ ­ Tác d ng v i baz  và oxit baz : ch c cho các nhóm HS làm thí H2SO4 loãng + 2NaOH Na→ 2SO4 + 2H2O ổ ứ GV: t ứ ệ nghi m ch ng minh:

4 + H2O

→ CuSO H2SO4 loãng + CuO ệ ổ ỳ

­ Nhóm 1: Thí nghi m đ i màu qu tím.

2SO4 + Fe

­ Nhóm 2: Thí nghi m Hệ

2SO4 + NaOH

­ Nhóm 3: Thí nghi m Hệ

ứ ể ỏ có ụ ố ủ ớ

ả ứ ệ (dùng phenolphtalein đ  ch ng t ấ d u hi u ph n  ng) ế     ­   Tác   d ng   v i   mu i   c a   axit   y u h n:ơ

2SO4 + Al2O3

­ Nhóm 4: Thí nghi m Hệ

40

2SO4  +

ệ

­   Nhóm   5:   Thí   nghi m   H Na2CO3 ụ ạ ớ ­ Tác d ng v i kim lo i:

4 + H2

ế ả ế   t → H2SO4 loãng + Fe  FeSO

4 + H2

→ H2SO4 loãng + Zn  ZnSO ả ứ ữ Sau đó các nhóm báo cáo k t qu , vi PTHH. GV chú ý cho HS ph n  ng gi a

ả ớ ố ỏ ộ H2SO4 v i mu i ph i th a mãn m t ươ => Ph ổ ng trình t ng quát: ề ả ẩ ệ trong các đi u ki n sau: s n ph m H2SO4 loãng + M  M→ 2(SO4)n + H2

ấ ế ủ ặ ả ấ ph i có ch t k t t a, ho c có ch t

ặ ơ ướ bay h i, ho c có n ậ c. Nh n xét, ạ ấ ị

ề   ủ   n: Hóa tr  th p c a kim lo i nhi u hóa tr .ị ướ ề ế ậ ẫ ấ h ng d n HS k t lu n v  tính ch t

2SO4 loãng

ạ ộ ị ủ c a dung d ch H ướ ệ ạ   ạ   M:   Kim   lo i   ho t   đ ng   (kim   lo i ứ đ ng tr c H trong dãy đi n hóa).

ậ Nh n xét :

ộ

­   Axit   sunfuric   loãng   là   m t   axit m nh.ạ

ủ

­ Tính oxi hóa c a axit sunfuric loãng là do H+ trong phân t .ử

ạ ộ ấ ủ ặ Tính ch t c a axit sunfuric đ c Ho t đ ng 3:

ẫ ấ ủ ặ b. Tính ch t c a axit sunfuric đ c: ng d n 2 nhóm HS làm 2 thí

ướ GV  h ệ nghi m sau: ậ   ả ng, th o lu n

ư ế ­ Nhóm 1: Cu + H2SO4 loãng ệ ượ HS:  Quan sát hi n t ậ nhóm đ a ra k t lu n

ặ ­ Nhóm 2: Cu + H2SO4 đ c và đun lên

ả ứ

Ä Tính oxi hoá m nhạ . ạ ụ ớ ừ + Tác d ng v i kim lo i (tr  Au, Pt):

Fe→ 2(SO4)3  +   3SO2+

2Fe   +   6H2SO4 6H2O ặ ạ

4 + SO2+ H2O

→ CuSO Cu+ 2H2SO4

ạ ị ụ ộ ạ ộ Chú ý: Fe, Al, Cr,.. b  th   đ ng hóa ặ trong axit H2SO4 đ c ngu i. ộ ố ả  GV: gi ng gi i. Cu là KL đ ng sau H   ọ ộ ạ   trong   dãy   ho t   đ ng   hóa   h c   nên ớ ả ứ 2SO4  loãng, do  không ph n  ng v i H ượ ậ ố   ng   gì. v y   ng   2   không   có   hiên   t ượ   Nh ng Hư ả ứ i ph n  ng đ c 2SO4 đ c l ớ 2SO4  v i Cu, nguyên nhân là do axit H ẽ  ặ đ c có tính oxi hóa m nh. Chúng ta s ể cùng tìm hi u tính oxi hóa m nh qua   ụ ụ ể m t s  ví d  c  th  sau:

ụ ạ ớ ­ Tác d ng v i kim lo i:

ượ ầ ế c h u h t các

H2SO4 đ c, nóng  oxi hoá đ ặ ừ ạ kim lo i (tr  Au, Pt)

41

ướ Ư ữ t PTP  gi a

ế ớ ẫ H ng d n HS vi ặ H2SO4 đ c nóng v i Cu, Fe

ụ ộ

ả ộ i thích

ề ệ ượ GV: chú ý Al,Cr, Fe th  đ ng hóa  ặ trong H2SO4 đ c ngu i. GV gi thêm v  hi n t ụ ộ ng th  đ ng hóa.

ặ

ụ ể ượ ớ   c v i ụ ớ ­ Tác d ng v i phi kim: ề ­Axit sufuric có th  tác d ng đ nhi u phi kim: C, S, P

H2SO4+ C  CO→ 2 + SO2+ H2O ượ ớ ợ

c v i các  ấ ủ ừ ấ ố 5H2SO4+ 2P  2H→ 3PO4+ 5SO2+ 2H2O

ư ụ H2SO4 đ c, nóng  tác d ng đ ử ạ phi kim có tính kh  t o h p ch t c a  phi kim có s  oxi hóa cao nh t (tr  S)  nh  C,P, …

ặ

ả ụ ớ thí nghiêm  C tác d ng v i

. GV: mô t H2SO4 đ c, nóng

ặ

ớ ợ ụ ấ Tác d ng v i h p ch t: ể ụ còn tác d ng đ c v i ề ợ ượ ớ   ụ c v i ử  H2S, FeO, ượ ớ ử ư 2S, ­Axit sufuric có th  tác d ng đ ấ nhi u h p ch t có tính kh : KBr, HI, … H2SO4 đ c, nóng ấ ợ các h p ch t có tính kh  nh  H FeO, KBr, HI, … K→ 2SO4+   I2+   SO2+ ầ 2H2SO4+   2KI 2H2O ố

2SO4 đ c.ặ ướ

ủ ả ứ ấ

ẫ ng d n các nhóm HS làm thí ề ự ậ GV yêu c u HS nh n xét v  s  thay  ủ ổ ố đ i s  oxi hóa c a các nguyên t  và  vai trò c a các ch t ph n  ng?  Nguyên nhân gây ra tính oxi hóa m nhạ   c a Hủ GV h ừ ng, t đó rút ra tính háo n

ệ ố nghi m: Nh  H ặ ỏ 2SO4 đ c vào c c

HS làm thí nghi m  ệ H2SO4  tác d ngụ   ướ   ớ ườ c v i đ ủ c a axit sunfuric. ÄTính háo n cướ ườ ầ ơ ự đ ng đ ng saccarz . Yêu c u HS

Cn(H2O)m                       nC   + mH2O ả ệ ượ quan sát gi i thích hi n t ng. (gluxit)

Ví d : ụ

C12H22O11                       12C + 11H2O

(saccaroz )ơ

42

ố 3.C ng củ

ặ ế ọ ậ Phi u h c t p Câu 1: Nguyên t cắ  pha loãng axit Sunfuric đ c là:

ừ ừ t vào nước và khu y ấ nh  ẹ axit

A. Rót t B. Rót từ từ nước vào axit và khu yấ  nhẹ

ừ ừ t axit vào nước và đun nhẹ C. Rót t

ừ t ừ nước vào axit và đun nhẹ D. Rót t

2SO4 loãng là:

ả ứ ạ ượ ớ ị c v i dung d ch H Câu 2: Dãy kim lo i ph n  ng đ

A. Au, Pt, Al               B. K, Mg, Al, Fe, Zn

C. Cu, Zn, Na.             D. Ag, Ba, Fe, Sn

ả ứ ể ả Câu 3: Ph n  ng nào không th  x y ra:

A. Na2S + HCl              H2S + NaCl

B. FeSO4 + HCl             FeCl2 + H2SO4

C. FeSO4 + 2KOH             Fe(OH)2 + K2SO4

D. HCl + NaOH                 NaCl+ H2O

ặ ạ ướ ụ ộ ặ ộ i đây th  đ ng trong axit H2SO4 đ c ngu i? Câu 4: C p kim lo i nào d

A. Zn, Fe. B. Cu, Fe.

C. Zn, Al. D. Al, Fe.

ặ ư ụ ố ớ ệ ượ ả ng x y ra

Câu 5: Mu i CuSO4.5H2O khi tác d ng v i H2SO4 đ c d , hi n t là

ị ế A. CuSO4.5 H2O b  bi n thành than màu đen.

ậ ơ B. CuSO4.5 H2O có màu xanh đ m h n.

ế ắ C. CuSO4.5 H2O bi n thành màu tr ng và có khói thoát ra.

ắ ế D. CuSO4.5 H2O bi n thành màu tr ng.

43

tượ  các ch t sau :

MgO, NaI, FeS, Fe3O4, Fe2O3, FeO, Fe(OH)2,  đặc, nóng. S  ố phản ị H2SO4 ấ Câu 6: Cho l nầ  l tác dụng với dung d ch  Fe(OH)3, FeSO4, Fe2(SO4)3   ứng oxi hoá ­ kh  làử

A. 9 C. 7 D. 6

B. 8    Câu 7: Có các thí nghi mệ  sau:

ắ (I) Nhúng thanh s t vào d ung d ch ị H2SO4 loãng, ngu i.ộ

(II)     Sục khí SO2 vào nước brom.

(III) Sục khí CO2 vào nước Gia­ven.

(IV)   Nhúng lá nhôm vào dung d chị H2SO4 đặc, ngu i.ộ

ố S  thí nghi mệ  x y ả ra ph nả  ứng hoá h cọ  là

A. 2. B. 1. C. 3. D. 4.

2O3, MgO, ZnO trong 500 ml axit

ồ

ừ ủ ượ ạ c khi cô c n dd

ố ượ Câu 8: Hoà tan hoàn toàn 2,81 gam hh g m Fe ố ả ứ H2SO4 0,1M (v a đ ). Sau ph n  ng, hh mu i sunfat khan thu đ có kh i l ng là

A. 6,81 gam.B. 4,81 gam. C. 3,81 gam. D. 5,81 gam.

ụ ỗ ợ

ượ ạ ị ị ế ớ ị ở  đktc. Cô c n dung d ch A c dung d ch A và 9,632 lít khí SO2

ố Câu 9: Cho 15,82 gam h n h p Al, Fe, Cu tác d ng h t v i dung d ch H2SO4  ặ đ c nóng thu đ ượ ố ẽ s  thu đ c s  gam mu i khan là

A. 57,1gam. B. 60,3 gam. C. 58,8 gam. D. 54,3 gam.

ế ạ ỗ ợ ị

ượ ạ ị ị đktc. Cô c n dung d ch A thu đ c dung d ch A và 8,96 lít khí

ị Câu 10: Hoà tan h t 11,1 gam h n h p 3 kim lo i trong dung d ch H2SO4 loãng  ở ượ ư d  thu đ c m  ố gam mu i khan. m có giá tr  là

A. 59,1 gam  B. 35,1 gam C. 49,5 gam D. 30,3 gam.

ặ V. D n dò:

ẩ ớ ị ­ Các em ôn bài cũ và chu n b  bài m i.

­ Làm BTVN : 1,2,3,4,5 SGK

VI. Rút kinh nghi mệ

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

44

ươ ự ế ệ ả Ch ư ạ ng 3. Th c nghi m s  ph m và phân tích k t qu

ư ạ ụ ộ ự ụ ệ ệ 3.1. M c đích, nhi m v , n i dung th c nghi m s  ph m

ể ẳ ị ứ ứ ắ ầ ế ng nghiên c u đ ng đ n và c n thi t

ậ ướ ế ­Tôi ti n hành TNSP đ  kh ng đ nh h ự ễ ơ ở ủ ề c a đ  tài trên c  s  lý lu n và th c ti n.

ề ị ệ ế ả ả ị

ượ ứ ủ ệ ả ng, đánh giá tính hi u qu  và  ­Phân tính k t qu  TNSP v  đ nh tính và đ nh l ọ ậ ủ ọ ệ kh  thi c a các thí nghi m trong vi c nâng cao h ng thú h c t p c a h c sinh.

ườ

ố

ệ

ệ

Tr

ng THPT

ứ Đ i ch ng (ĐC)

ự GV th c hi n

ự Th c nghi m  (TN)

L p ớ

Sĩ số

L p ớ

Sĩ số

ắ

ễ

ị

B c Yên Thành

10A5

42

10A7

42

Nguy n Th  Hòa

ắ

ễ

ị

B c Yên Thành

10D2

43

10 D5

43

Nguy n Th  Hòa

ươ ề 3.2. Ph ng pháp đi u tra

ả

ớ tôi đã ti n hành kh o sát m c đ  h ng thú và  ớ ứ ộ ứ ế ế ọ ậ ứ

ả ớ ớ ố ế ng h c t p, kh  năng ti p thu ki n th c các l p  ứ i hai l p 10A5 và 10D2 các l p đ i ch ng 10A7, 10D2 . Các bài

ể ự ể ể ấ ế ­ Sau khi k t thúc bài trên l p,  ể ấ ượ ki m tra đ  đánh giá ch t l ệ th c nghi m t ượ ki m tra đ ạ c ch m theo thang đi m 10.

ế ứ ộ ứ ủ ọ ố ớ ọ

ế ọ ả ả 3.3 K t qu  đánh giá m c đ  h ng thú c a h c sinh đ i v i môn h c và kh   năng ti p thu bài h c

ả ứ ể ể ị ươ ươ B ng 2. Ki m ch ng đ  xác đ nh các nhóm t ng đ ng

ứ ố ự ệ Đ i ch ng Th c nghi m

TBC 6,1 6,4

45

p 0,135

ậ ự ủ ừ ế

ố ươ ệ ượ ươ p = 0,135 > 0,05, t TN và ĐC là không có ý nghĩa, hai nhóm đ ể  đó k t lu n s  chênh l ch đi m s  trung bình c a hai nhóm c coi là t ng đ ng.

ướ ố ớ ộ c và sau tác đ ng đ i v i các nhóm t k  2: Ki m tra tr

ử ụ ươ ể ả ở ả S  d ng thi ượ ng (đ ế ế c mô t b ng 2): ươ t ng đ

ả ế ế ứ B ng 3. Thi t k  nghiên c u

ể ướ Nhóm Ki m tra tr c TĐ Tác đ ngộ KT sau TĐ

ọ ạ ử ụ O1 O3

Nhóm 1 (Th cự   nghi m )ệ D y h c có s  d ng thí nghi m ệ

ọ O2 O4

ệ Nhóm 2 (Đ iố   ch ng)ứ ạ ử  D y h c không s ụ d ng thí nghi m

ộ ậ ử ụ ứ ể ằ thi

ể ế ế t k  này, ch ng tôi s  d ng phép ki m ch ng T­Test đ c l p nh m đ  đo ộ ứ ứ ủ ọ ở thái đ  h ng thú c a h c sinh

3.3. Quy trình nghiên c uứ ệ ằ ứ   ng h ng

ạ ớ ứ ọ ậ ủ ọ ệ ử ụ ệ ớ ố ử ụ ườ          D y l p th c nghi m có s  d ng thí nghi m vui, nh m tăng c ứ thú h c t p c a h c sinh, l p đ i ch ng không s  d ng thí nghi m vui.

Ế Ả Ữ Ệ PHÂN TÍCH D  LI U VÀ K T QU

ứ ố Đ i ch ng

Th cự   nghi mệ

Tr c tác Tr c tác sau tác đ ngộ

ướ đ ngộ Sau tác  đ ngộ ướ đ ngộ

26,8 30,47 26 26,87

ị Giá   tr   trung bình

ệ   l ch 2,933 1,727 4,359 3,682

ộ Đ   chu nẩ

ưở ứ ộ ả M c đ   nh h ng

0,97 8 ị (Giá tr  SMD)

ị ủ Giá tr  p c a T­ test

0,00 012

46

ấ ả ướ ừ ế ộ c tác đ ng là t

ị ộ ệ ể ứ

ả ế ự

ứ ệ ố

ự ế ệ ả ị

ứ ẫ

ẩ

ộ ấ ử ệ ạ

ứ ả ọ ủ ệ ế ươ   ng                    T  k t qu  trên cho th y 2 nhóm tr ằ   ươ đ ng. Sau tác đ ng ki m ch ng chênh l ch giá tr  trung bình b ng ệ ữ ị ấ   cho k t qu  P = 0,00012, cho th y: s  chênh l ch gi a giá tr  trung , t c làứ ấ   bình nhóm th c nghi m và nhóm đ i ch ng   r t có ý nghĩa ơ ệ ự chênh l ch k t qu  giá tr  trung bình  nhóm th c nghi m cao h n giá   ố ả  ế ị tr  trung bình  nhóm đ i ch ng là không ng u nhiên mà do k t qu ệ ề   ị ủ c a tác đ ng. Chênh l ch giá tr  trung bình chu n SMD = 0,987. Đi u ủ ưở ộ ả ng c a d y h c có s  thí nghi m vui đó cho th y m c đ   nh h   ự ế đ n k t qu  h c c a nhóm th c nghi m là ọ l nớ .

ể ướ ủ ộ ộ c tác đ ng và sau tác đ ng c a

ồ ệ ị ố ứ ự Hình 1. Bi u đ  so sánh Giá tr  trung bình tr nhóm th c nghi m và nhóm đ i ch ng

Ậ Ế K T LU N

ử ụ ệ ả ạ ậ ấ

ế ữ ượ ­Trong quá trình s  d ng thí nghi m vào gi ng d y, tôi nh n th y đã thu ả c nh ng k t qu : đ

ĐC T N ơ

ọ ậ ứ ọ ớ ọ c cho h c sinh h ng thú v i bài h c, hăng say trong h c t p

ượ ả ệ c c i thi n h n vì h c sinh có th

31 30 29 28 27 ạ ượ + T o đ 26 ấ ượ + Ch t l 25 ắ 24 23

ể ọ ế ể  ự   t, năng l c

ướ đ ngộ

ọ ậ ủ ọ ng h c t p c a h c sinh đ ứ ữ ế ộ ố ủ ộ  h c, năng l c v n d ng ki n th c vào cu c s ng.

ế ự ậ ụ c tác Tr ự ạ ệ ố ọ ọ ạ   + Xây d ng h  th ng thí nghi m trong d y h c hóa h c THPT giúp HS t o

ọ ch  đ ng n m v ng ki n th c, kích thích lòng ham h c, ham hi u bi ứ ự ọ t Sau tác đ ngộ ệ ủ ộ ứ ự ể ậ ứ h ng thú trong t p, tích c c ch  đ ng tìm hi u tri th c.

ủ ủ ề ộ ờ

­ Tuy nhiên, n i dung đ  tài đang là cách làm ch  quan c a tôi và trong th i

ạ ế ể

ể ề ấ ệ ủ

ế ỉ ơ gian có h n nên không th  tránh đ ượ đ ượ đ ậ ậ ượ ự c s  thi u sót, vì v y tôi r t mong nh n  ầ ồ ạ c các ý ki n đóng góp c a các th y cô và b n bè đ ng nghi p đ  đ  tài  ơ ị ử ụ c hoàn ch nh h n, có giá tr  s  d ng cao h n.

ả ơ Tôi xin chân thành c m  n!

Yên Thành, ngày 10 tháng 3 năm 2020

47

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ữ ư ề

1.

Con ng i và nh ng phát minh ­ Bách khoa th  chuyên đ  (1998),

ấ ả ườ ụ    Nhà xu t b n giáo d c

ỏ

2.

ọ ớ ờ ố   ề 385 câu h i và đáp v  hóa h c v i đ i s ng Nguy n Xuân Tr ng,

ễ ấ ả ườ ụ . (2006), Nhà xu t b n giáo d c

ọ ớ ấ ả ả

3.

Sách giáo khoa hoá h c l p 1 1(tái b n 2018).Nhà xu t b n giáo

d c.ụ

ấ ả

4.

ả Sách giáo viên hoá h c 1ọ 1( tái b n năm 2018). Nhà xu t b n giáo

d c.ụ

ứ ạ ố

5.

ọ T p chí hóa h c và  ng d ng ụ  s  243 năm 2019 .

ự ệ ươ ạ ọ ặ ị ng pháp d y h c, Đ ng Th

6. ậ

ườ ế ả Thu n An(2009), Tr Bài gi ng th c hành thí nghi m ph ng ĐHSP Hu

ươ ạ ọ ọ

7.

ự ng pháp d y h c hóa h c, Cao C

ạ ọ ả ự ệ Thí nghi m th c hành và ph ấ Giác(2015), Nhà xu t  b n đ i h c Vinh.

48