M C L CỤ Ụ
N I DUNGỘTRANG
PH N I: PH N M ĐUẦ Ầ Ở Ầ 2
1. Lí do ch n đ tàiọ ề 2
2. M c đích nghiên c uụ ứ 2
3.Đi t ng và ph m vi nghiên c uố ượ ạ ứ 3
4.Nh ng đóng góp m i c a đ tàiữ ớ ủ ề 3
5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ 3
PH N II. N I DUNGẦ Ộ 3
CH NG 1: C S LÍ LU N VÀ C S TH C TI N V N Đ NGHIÊN C UƯƠ Ơ Ở Ậ Ơ Ở Ự Ễ Ấ Ề Ứ 3
1 C s lí lu nơ ở ậ 3
1.1 Ho t đng thí nghi m d y h cạ ộ ệ ạ ọ 3
1.2. H ng thúứ5
Ch ng II. Thi t k h th ng thí nghi m vô c trong d y h c hóa h c 10 c b nươ ế ế ệ ố ệ ơ ạ ọ ọ ơ ả 5
2.1. Nguyên t c thi t k thí nghi m trong d y h c hóa h cắ ế ế ệ ạ ọ ọ 10
2.2 H th ng ho t các thí nghi m giúp tăng kĩ năng th c hành hóa h c 10 c b nệ ố ạ ệ ự ọ ơ ả 11
2.3 M t s giáo án th c nghi m lên l p có s d ng thí nghi m đã thi t kộ ố ự ệ ớ ử ụ ệ ế ế 26
Ch ng 3. Th c nghi m s ph m và phân tích k t quươ ự ệ ư ạ ế ả 47
3.1. M c đích, nhi m v , n i dung th c nghi m s ph mụ ệ ụ ộ ự ệ ư ạ 47
3.2. Ph ng pháp đi u traươ ề 48
3.3. Quy trình nghiên c u ứ49
K T LU NẾ Ậ
Tài li u tham kh oệ ả
B NG DANH M C CÁC C M T VI T T TẢ Ụ Ụ Ừ Ế Ắ
STT Ch vi t t tữ ế ắ Di n tễ ả
1 CTCT Công th c c u t oứ ấ ạ
2 GV Giáo viên
3 HS H c sinhọ
4 LT Lí thuy tế
5 N S molố
6 P ƯPh n ngả ứ
7 TT Th c t ự ế
8 CTCT Ph ng trình hóa h cươ ọ
1
Ph n I. PH N M ĐUầ Ầ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Nh n th c rõ vai trò giáo d c trong s nghi p xây d ng và b o v đt n c, ậ ứ ụ ự ệ ự ả ệ ấ ướ
nh m t o ngu n nhân l c phù h p v i yêu c u h i nh p v i th gi i, h i ngh ằ ạ ồ ự ợ ớ ầ ộ ậ ớ ế ớ ộ ị
trung ng 8 khóa XI v đi m i căn b n, toàn di n giáo d c đã nêu rõ “ Ti p ươ ề ổ ớ ả ệ ụ ế
t c đi m i m nh m ph ng pháp d y và h c theo h ng hi n đi, phát huy ụ ổ ớ ạ ẽ ươ ạ ọ ướ ệ ạ
tính tích c c ch đng, sáng t o và v n d ng ki n th c, k năng c a ng i h c,ự ủ ộ ạ ậ ụ ế ứ ỹ ủ ườ ọ
kh c ph c l i truy n th áp đt m t chi u, ghi nh máy móc.T p trung d y ắ ụ ố ề ụ ặ ộ ề ớ ậ ạ
cách h c, cách nghĩ, khuy n khích t h c, t o c s đ ng i h c t c p nh t ọ ế ự ọ ạ ơ ở ể ườ ọ ự ậ ậ
và đi m i tri th c, k năng, phát tri n năng l c. Chuy n t h c ch y u trên ổ ớ ứ ỹ ể ự ể ừ ọ ủ ế
l p sang t ch c hình th c h c t p đa d ng, chú ý các ho t đng xã h i, ngo i ớ ổ ứ ứ ọ ậ ạ ạ ộ ộ ạ
khóa, nghiên c u khoa h c. Đy m nh ng d ng công nghê thông tin và truy n ứ ọ ẩ ạ ứ ụ ề
thông trong d y và h c.”ạ ọ
Hóa h c là khoa h c th c nghi m nên trong gi ng d y b môn hóa h c, vi c s ọ ọ ự ệ ả ạ ộ ọ ệ ử
d ng d ng c tr c quan và thí nghi m là m t trong nh ng vi c làm không th ụ ụ ụ ự ệ ộ ữ ệ ể
thi u đi v i GV. Đ đt đc hi u qu trong công tác đi m i thì s h ng ế ố ớ ể ạ ượ ệ ả ổ ớ ự ứ
thú, thái đ và s quan tâm c a ng i h c đi v i môn h c đóng vai tò r t quan ộ ự ủ ườ ọ ố ớ ọ ấ
tr ng. Bên c nh đó s d ng thí nghi m trong d y h c giúp h c sinh có s hăng ọ ạ ử ụ ệ ạ ọ ọ ự
say h ng thú h n trong bài h c vì các em t n m t th y hi n t ng x y ra, th y ứ ơ ọ ậ ắ ấ ệ ượ ả ấ
đc s bi n đi ch t hay các đi u ki n ph n ng x y ra. ượ ự ế ổ ấ ề ệ ả ứ ả
2
Tuy nhiên, hi n nay t i các tr ng THPT t n t i th c tr ng h c sinh không ệ ạ ườ ồ ạ ự ạ ọ
h ng thú v i các môn h c nói chung và môn hóa h c nói riêng. GV m i ch cung ứ ớ ọ ọ ớ ỉ
c p ki n th c c b n cho h c sinh mà ch a th c s t o đc s u h ng thú say ấ ế ứ ơ ả ọ ư ự ự ạ ượ ự ứ
mê môn h c thông qua các thí nghi m trong các ti t d y .ọ ệ ế ạ
Xu t phát t lý do trên tôi đã ch n đ tài: ấ ừ ọ ề “Phát tri n năng l c th c hành cho ể ự ự
h c sinh THPT thông qua thí nghi m th c hành l p 10 c b n”,ọ ệ ự ớ ơ ả đ nghiên c u, ể ứ
nh m m c đích nâng cao hi u qu gi ng d y và giúp h c sinh ti p thu bài h c ằ ụ ệ ả ả ạ ọ ế ọ
t t h n.ố ơ
2. M c đích nghiên c uụ ứ
-H th ng các thí nghi m vô c trong gi ng d y hóa h c l p 10 c b n. ệ ố ệ ơ ả ạ ọ ớ ơ ả
-V n d ng các thí nghi m giúp tăng h ng thú h c t p cho h c sinh trong ậ ụ ệ ứ ọ ậ ọ
ch ng trình hóa h c vô c l p 10 c b n.ươ ọ ơ ớ ơ ả
3. Đi t ng và ph m vi nghiên c uố ượ ạ ứ
-Đi t ng: h c sinh kh i 10 tr ng t i huy n Yên Thànhố ượ ọ ố ườ ạ ệ
-Ph m v nghiên c u: các tr ng THPT t i huy n Yên Thànhạ ị ứ ườ ạ ệ
- Th i gian nghiên c u: tháng 10/2019- tháng 3/2021ờ ứ
4. Nh ng đóng góp m i c a đ tàiữ ớ ủ ề
-Đ tài góp ph n xây d ng h th ng thí nghi m trong gi ng d y hóa h c vô c - ề ầ ự ệ ố ệ ả ạ ọ ơ
hóa h c 10 c b nọ ơ ả
-Thi t k bài d y v n d ng thí nghi m trong gi ng d y giúp tăng h ng thú h c ế ế ạ ậ ụ ệ ả ạ ứ ọ
t p cho h c sinh trong ch ng trình hóa h c vô c - hóa h c 10 c b nậ ọ ươ ọ ơ ọ ơ ả
5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
+ Nghiên c u lý lu n:ứ ậ
Nghiên c u, phân tích và t ng h p các tài li u v giáo d c h c, tâm lýứ ổ ợ ệ ề ụ ọ h c, các ọ
sách giáo khoa, sách bài t p, các t p chí, sách, báo, đc san tham kh oậ ạ ặ ả có liên
quan t i các thí nghi m đn gi n giúp tăng h ng thú, rèn luy n kĩ năng th c ớ ệ ơ ả ư ệ ự
hành c a h c sinh trong các ti t d y.ủ ọ ế ạ
+ Đi u tra quan sát:ề
- D gi , quan sát vi c d y c a giáo viên và vi c h c c a h c sinh trong quá ự ờ ệ ạ ủ ệ ọ ủ ọ
trình d y h c các v n đ v ch ng halogen- hóa h c 10 c b n.ạ ọ ấ ề ề ươ ọ ơ ả
+ Th c nghi m s ph m:ự ệ ư ạ
T ch c th c nghi m s ph m đ xem xét tính kh thi và hi u qu c a đ tài.ổ ứ ự ệ ư ạ ể ả ệ ả ủ ề
Ph n II. N I DUNG NGHIÊN C Uầ Ộ Ứ
CH NG I. C S LÍ LU N VÀ C S TH C TI N V N Đ NGHIÊNƯƠ Ơ Ở Ậ Ơ Ở Ự Ễ Ấ Ề
C UỨ
3
1.C S LÍ LU N Ơ Ở Ậ
1.1. Ho t đng thí nghi m trong d y h cạ ộ ệ ạ ọ
Thí nghi m d y h c là th c hi n các ph n ng, các quá trình hóa h c ph c v ệ ạ ọ ự ệ ả ứ ọ ụ ụ
cho vi c d y h c hóa h c. ệ ạ ọ ọ
1.1.1.Vai trò c a th c hành thí nghi m trong d y h c hóa h củ ự ệ ạ ọ ọ
Thí nghi m có vai trò r t quan t ng trong nghiên c u khoa h c và đc bi t ệ ấ ọ ứ ọ ặ ệ
là trong hóa h cọ
a) Thí nghi m là ph ng ti n tr c quanệ ươ ệ ự
Thí nghi m là ph ng ti n tr c quan ch y u, đc dùng ph bi n và gi vai ệ ươ ệ ự ủ ế ượ ổ ế ữ
trò quy t đnh trong quá trình d y h c hóa h c. Nó giúp g n li n t t duy c ế ị ạ ọ ọ ắ ề ừ ư ụ
th sang t duy tr u t ng và ng c l i. Thí nghi m giúp h c sinh làm quen v iể ư ừ ượ ượ ạ ệ ọ ớ
các ch t hóa h c và tr c ti p n m b t các tính ch t v t lí, hóa h c c a các ch t. ấ ọ ự ế ắ ắ ấ ậ ọ ủ ấ
N u HS không đc quan sát đc tr c ti p các tính ch t nh màu s c, hi n ế ượ ượ ự ế ấ ư ắ ệ
t ng k t t a, bay h i, k t tinh … thì r t khó đ hình thành đc kĩ năng quan ượ ế ủ ơ ế ấ ể ượ
sát thí nghi m. ệ
N u không có thí nghi m thì:ế ệ
-GV s t n nhi u th i gian đ gi ng gi i nh ng v n không rõ ràng và h t ý và ẽ ố ề ờ ể ả ả ư ẫ ế
h c sinh s khó t ng t ng đc thí nghi m c th . N u th c hi n thí ọ ẽ ưở ượ ượ ệ ụ ể ế ự ệ
nghi m tr c ti p thì HS ch c n quan sát thí nghi m và GV ch t l i nh ng đi u ệ ự ế ỉ ầ ệ ố ạ ữ ề
c n rút ra t thí nghi m v a th c hi n.ầ ừ ệ ừ ự ệ
- HS ti p thu ki n th c thi u chính xác và thi u b n v ng, m h v các ph n ế ế ứ ế ế ề ữ ơ ồ ề ả
ng và hi n t ng kèm theo m i ph n ng. M i HS đu s có cách t ng ứ ệ ượ ỗ ả ứ ỗ ề ẽ ưở
t ng khác nhau nên khi GV ch mô t hi n t ng b ng l i HS s có các cách ượ ỉ ả ệ ượ ằ ờ ẽ
hình dung khác nhau và có th khác xa v i th c t .ể ớ ự ế
b)Thí nghi m là c u n i gi a lý thuy t và th c ti nệ ầ ố ữ ế ự ễ
Đi v i b môn hóa h c, th c hành thí nghi m giúp HS làm sáng t v n đ lí ố ớ ộ ọ ự ệ ỏ ấ ề
thuy t, t đó giúp HS ôn t p và ki m tra l i các v n đ lý thuy t đã h c, n m ế ừ ậ ể ạ ấ ề ế ọ ắ
v ng nh ng n i dung đã đc h c….ữ ữ ộ ượ ọ
Trong gi ng d y hóa h c có r t nhi u thí nghi m g n gũi v i th c t . Vì v y ả ạ ọ ấ ề ệ ầ ớ ự ế ậ
thí nghi m giúp HS v n d ng nh ng đi u đã h c vào th c t cu c s ng. Khi ệ ậ ụ ữ ề ọ ự ế ộ ố
g p l i các hi n t ng trong th c t HS s hình dung l i ki n th c cũ và gi i ặ ạ ệ ượ ự ế ẽ ạ ế ứ ả
thích đc hi n t ng m t cách d dàng. T đó HS s phát huy đc tính tích ượ ệ ượ ộ ễ ừ ẽ ượ
c c, sáng t o, t o ni m đam mê khoa h c và kh năng v n d ng ki n th c nh yự ạ ạ ề ọ ả ậ ụ ế ứ ạ
bén vào th c t .ự ế
c) Rèn luy n kĩ năng th c hànhệ ự
Khi th c hi n thí nghi m hóa h c, h c sinh ph i làm đúng các thao tác c n ự ệ ệ ọ ọ ả ầ
thi t, s d ng l ng hóa ch t thích h p nên HS v a tăng c ng khéo léo và k ế ử ụ ượ ấ ợ ừ ườ ỹ
4
năng thao tác, v a phát tri n k năng gi i quy t v n đ. T đó, h c sinh s hìnhừ ể ỹ ả ế ấ ề ừ ọ ẽ
thành thành nh ng đc tính c a lao đng m i: c n th n, ngăn n p, kiên nh n, ữ ứ ủ ộ ớ ẩ ậ ắ ẫ
chính xác…: Đây là đi u mà thí nghi m o không có đc.ề ệ ả ượ
Đi v i b môn Hóa h c: các khái ni m, đnh lu t, hi n t ng, b n ch t ố ớ ộ ọ ệ ị ậ ệ ượ ả ấ
hóa h c nhi u khi r t trìu t ng, khó hi u, khô c ng làm HS khó ti p thu, d ọ ề ấ ượ ể ứ ế ễ
nhàm chán, đc bi t các HS có t duy không t t s có xu h ng s b môn Hóa ặ ệ ư ố ẽ ướ ợ ộ
h c. ọ
Đ nâng cao h ng thú h c t p b môn hóa c a h c sinh tr ng ph ể ứ ọ ậ ộ ủ ọ ở ườ ổ
thông hi n nay, ng i giáo viên ngoài các ph ng pháp d y h c tích c c c n ệ ườ ươ ạ ọ ự ầ
khai thác thêm các hi n t ng hóa h c th c ti n trong đi s ng, các thí nghi m ệ ượ ọ ự ễ ờ ố ệ
vui hóa h c đa vào bài gi ng nh m phát huy tính tích c c, t o ni m vui, h ng ọ ư ả ằ ự ạ ề ứ
thú trong h c t p b môn.ọ ậ ộ
d) Các yêu c u khi s d ng thí nghi m trong d y h c hóa h cầ ử ụ ệ ạ ọ ọ
- Thí nghi m ph i g n v i tr ng tâm bài gi ng, nên ch n các thí nghi m giúp ệ ả ắ ớ ọ ả ọ ệ
h c sinh tiép thu nh ng ki n th c tr ng tâm.ọ ữ ế ứ ọ
- Thí nghi m ph i h p d n, hi n t ng rõ ràng, có tính thuy t ph c, kích thích ệ ả ấ ẫ ệ ượ ế ụ
h ng thú ng i h c.ứ ườ ọ
-Thí nghi m d ki m hóa ch t, đn gi n, d th c hi n.ệ ễ ế ấ ơ ả ễ ự ệ
-Thí nghi m không đc m t quá nhi u th i gian, làm nh h ng đn ti n trìnhệ ượ ấ ề ờ ả ưở ế ế
bài gi ng.ả
- Thí nghi m ph i an toànệ ả
-S l ng thí nghi m trong m t ti t h c ph i h p lý, không quá nhi u.ố ượ ệ ộ ế ọ ả ợ ề
e) Phân lo i thí nghi m trong d y h c hóa h cạ ệ ạ ọ ọ
- Thí nghi m do GV bi u di n, HS quan sátệ ể ễ
-Thí nghi m do HS t làmệ ự
- Thí nghi m ngo i khóa, trãi nghi m sáng t oệ ạ ệ ạ
- Thí nghi m ngoài tr ng nh thí nghi m th c hành nhà c a HS.ệ ở ườ ư ệ ự ở ủ
f) Nh ng ph ng pháp s d ng trong d y h c hóa h cữ ươ ử ụ ạ ọ ọ
Thí nghi m là m t ph ng ti n h t s c quan tr ng trong d y h c hóa h c. ệ ộ ươ ệ ế ứ ọ ạ ọ ọ
Mu n s d ng thí nghi m đt hi u qu cao, tr c h t ph i xác đnh đúng m c ố ử ụ ệ ạ ệ ả ướ ế ả ị ụ
đích, yêu c u c a thí nghi m, k t h p ch t ch v i bài h c, ph c v cho h c ầ ủ ệ ế ợ ặ ẽ ớ ọ ụ ụ ọ
sinh lĩnh h i ki n th c. Có hai ph ng pháp chính s d ng thí nghi m trong d yộ ế ứ ươ ử ụ ệ ạ
h c hóa h c:ọ ọ
-Ph ng pháp nghiên c u: Dùng thí nghi m đ xác nh n gi thuy t, t rút ra ươ ứ ệ ể ậ ả ế ự
ki n th c.ế ứ
- Ph ng pháp minh h a: Dùng thí nghi m đ minh h a ki n th c đã bi t.ươ ọ ệ ể ọ ế ứ ế
5
