SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NINH BÌNH
Tác giả: Nguyễn Thị Thanh Hà Chức danh: Giáo viên Môn: Ngữ văn Địa chỉ: Trường THPT Chuyên Lương Văn Tụy
I. TÊN CỞ SỞ ĐƯỢC YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN II. TÁC GIẢ III. TÊN SÁNG KIẾN - Tên sáng kiến: Tích hợp kiến thức liên môn trong bài dạy Tình yêu và thù hận - Lĩnh vực áp dụng: Ngữ Văn NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Giải pháp cũ thường làm
Trong chương trình Ngữ văn THPT, các bài đọc - hiểu về tác phẩm kịch
chiếm số lượng rất ít so với các tác phẩm thơ, truyện. Ở chương trình Ngữ văn
11 có hai trích đoạn kịch: Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài ( Trích Vũ Như Tô của
Nguyễn Huy Tưởng ) và Tình yêu và thù hận ( Trích Rô-mê-ô và Giu-li-ét của
Sếch-xpia ). Ở lớp 12 có thêm trích đoạn Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu
Quang Vũ. Bởi không dạy nhiều bài thuộc loại hình kịch nên tôi cũng như nhiều
anh chị em đồng nghiệp thường cảm thấy khó khăn hơn khi hướng dẫn học sinh
đọc - hiểu những văn bản kịch. Nhất là văn bản Tình yêu và thù hận ( Trích Rô-
đây.
Những năm đầu tiên soạn bài dạy này, tôi cũng còn rất lúng túng, chưa
biết tiếp cận, khái thác theo hướng nào. Dù đọc kĩ sách hướng dẫn dành cho giáo
viên nhưng cũng chưa thể thấm nhuần hết. Lúc ấy, với những thao tác quen
thuộc như khi tìm hiểu một văn bản văn xuôi nói chung, tôi tập trung vào việc
phân tích tính cách, tâm trạng nhân vật Rô-mê-ô và Giu-li-ét. Dạy xong bài, tôi
đã tự nhận thấy bài dạy của mình chưa có hứng thú, không truyền được cảm
hứng đến học sinh. Mang tâm lí dạy cho xong, cho nên cứ đến bài học này là cô
cảm thấy khó dạy và trò cảm thấy khó tiếp nhận . Là người giáo viên đứng trên
1
mê-ô và Giu-li-ét của Sếch-xpia ) mới được đưa vào chương trình vài năm gần
bục giảng, khi thiết kế được một giáo án hay, tiến hành hoạt động dạy và học
thành công luôn là một niềm vui, niềm mong ước. Ngược lại, một bài nào đó khi
soạn giảng chưa tìm được cái hay, cái đặc sắc, không thành công thì nó sẽ trở
thành niềm ám ảnh, trăn trở khôn nguôi. Không cho phép mình chấp nhận một
thực tại như thế, tôi muốn tìm ra giải pháp để khắc phục, phải đầu tư nghiên cứu
để có được một bài giảng sinh động, hấp dẫn.
Xác định Tình yêu và thù hận là một bài khó và dù không thành công ở
2. Giải pháp mới cải tiến
các lần dạy trước nhưng tôi vẫn chọn bài này trong một đợt thao giảng có tổ
chuyên môn dự giờ đánh giá. Với quyết tâm phải dạy cho thật hay, thật sự thành
công để sau này không phải lúng túng ngại ngần mỗi khi dạy đến văn bản này,
tôi đã tập trung rất nhiều thời gian tìm tòi, ngẫm nghĩ trong khi thiết kế giáo án.
Vì đây là một văn bản thuộc thể loại mà học sinh không được tiếp cận
nhiều trong chương trình, nên tôi nghĩ trước hết phải làm cho các em có những
hiểu biết nhất định về loại hình kịch, thể loại bi kịch. Từ đó hướng dẫn học sinh
bám sát vào đặc trưng của thể loại khi tìm hiểu chi tiết văn bản. Nói đến kịch là
nói đến những mâu thuẫn, xung đột. Những mâu thuẫn xung đột được chọn lọc,
qua tµi n¨ng h cÊu, s¸ng t¹o cña t¸c gi¶, t¹o thµnh xung ®ét kÞch, cô thÓ ho¸
b»ng c¸c hµnh ®éng kÞch do c¸c nh©n vËt kÞch thùc hiÖn trong mét cèt truyÖn
kÞch. Xung ®ét kÞch t¹o nªn tÝnh kÞch, g©y nªn sù hÊp dÉn chñ yÕu cña vë kÞch.
Trong kÞch, xung ®ét kÞch ®ãng vai trß quan träng nhÊt. Bởi những đặc trưng
của thể loại như thế cho nên đọc - hiểu một tác phẩm kịch trước hết phải tìm
hiểu mâu thuẫn, xung đột của vở kịch. Xung đột ấy được thể hiện như thế nào
trong đoạn trích, được đẩy tới cao trào, đỉnh điểm và được giải quyết như thế
nào? Qua đó ta có thế hiểu được đặc điểm tính cách, diễn biến tâm trạng của
nhân vật trong tác phẩm mà chủ yếu là trong trích đoạn. Sau khi phân tích kĩ
2
dồn nén, qui tụ, lµm næi bËt trong qu¸ tr×nh xuÊt hiÖn, ph¸t triÓn vµ gi¶i quyÕt,…
mâu thuẫn, xung đột mới khái quát lên được tư tưởng chủ đề, giá trị của tác
phẩm.
Đặc biệt trong quá trình soạn bài đọc hiểu văn bản này, chúng tôi luôn có
ý thức tích hợp kiến thức liên môn Ngữ văn, lịch sử, địa lý, văn hóa… Dạy học
tích hợp đối với một bài học cụ thể là một thử nghiệm nhằm đổi mới phương
pháp dạy học, vận dụng lí luận dạy học hiện đại vào thực tiễn dạy học bộ môn
Ngữ văn, điều này xuất phát từ yêu cầu và mục tiêu giáo dục, đào tạo của bộ
môn: Hình thành và phát triển năng lực cho học sinh một cách có hiệu quả hơn;
kích thích hứng thú học tập, rèn luyện tư duy sáng tạo... Sự hợp nhất, liên kết
giữa các phân môn, giữa các môn có liên quan tạo thành một thể thống nhất là
một xu hướng dạy học đáp ứng yêu cầu phát triển của thời đại, hình thành cho
học sinh thói quen tư duy tổng hợp, tư duy liên kết, thói quen nghiên cứu khoa
học trong liên kết đó, vận dụng vào thực tiễn ở những mức độ, bình diện khác
nhau, rèn luyện năng lực giải quyết những vấn đề phức hợp, góp phần gắn lí
thuyết với thực hành, kiến thức với thực tế cuộc sống, tư duy với hành động.
Trong quá trình soạn giảng, tôi luôn chú ý đến việc gợi mở để học sinh
suy nghĩ, phát hiện, khái quát vấn đề… Nhờ sự nỗ lực cố gắng, bài dạy đã có
những cải tiến rõ rệt và có hiệu quả hơn so với lúc trước nhiều.
HIỆU QUẢ GIẢNG DẠY
Sau việc đầu tư soạn giảng, cải tiến phương pháp giảng dạy, tôi nhận thấy
- Học sinh hiểu bài, cảm thấy hứng thú thực sự với giờ học. Đặc biệt sau
khi học bài Tình yêu và thù hận, các em không chỉ nắm bắt được những nội
dung kiến thức cơ bản, hiểu sâu sắc giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích
cũng như của cả tác phẩm Rô-mê-ô và Giu-li-ét , mà các em còn biết được
những kiến thức về thể loại, biết cách tiếp cận, đọc - hiểu một văn bản văn học
thuộc loại hình kịch. Học sinh biết vận dụng sáng tạo những kiến thức đã học
vào thực tiễn cuộc sống, biết cách phân tích, đánh giá một kịch bản sân khấu,
điện ảnh...Mỗi bài học đều có mục đích cung cấp kiến thức và rèn luyện cho học
sinh những kĩ năng cần thiết.
3
bài dạy của mình đã đạt được những kết quả sau:
- Trong bài kiểm tra, khi ra đề về trích đoạn này, đa số các em đều đạt yêu
cầu, có nhiều bài đạt điểm khá, giỏi, có những bài viết rất sáng tạo, giàu cảm xúc.
- Tổ chuyên môn dự giờ nhìn chung đều đánh giá cao chất lượng bài dạy.
ĐIỀU KIỆN VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
Đối tượng áp dụng là học sinh lớp 11, các em đã được trang bị nhiều kiến
thức về văn học; có khả năng tiếp nhận những vấn đề sâu sắc, có ý nghĩa về
cuộc sống, con người và nghệ thuật; có năng lực, kĩ năng đọc - hiểu các văn bản
văn chương.
PHỤ LỤC
* Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học
TÌNH YÊU VÀ THÙ HẬN
( Trích Rô-mê-ô và Giu-li-ét )
Sếch- xpia
( Tiết 1 )
A.Mục tiêu bài học:
1. Giúp HS nắm được:
- Những nét chính về thời đại Phục hưng, tiểu sử, sự nghiệp của người
khổng lồ của thời đại Phục hưng Sếch-xpia.
của Sếch-xpia trong nghệ thuật kịch.
- Xung đột kịch trong trích đoạn Tình yêu và thù hận.
2. Rèn luyện kĩ năng đọc- hiểu văn bản thuộc thể loại kịch, có thể vận
dụng kĩ năng đó vào trong nhiều tình huống mà các em sẽ gặp sau này.
- Nội dung tư tưởng tiến bộ của vở kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét và tài năng
3. Giáo dục nhân cách cho HS, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm trong sáng,
4. HS biết tích hợp những kiến thức về Ngữ học, Lí luận văn học, Lịch
sử, văn hóa,…khi tìm hiểu một tác phẩm văn chương, kết hợp tri thức của nhiều
lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết những vấn đề mang tính phức hợp.
4
tốt lành.
GV tæ chøc giê d¹y theo sù kÕt hîp gi÷a c¸c ph¬ng ph¸p ®äc tái hiện,
nªu vÊn ®Ò, gîi t×m, đàm thoại, trao ®æi th¶o luËn nhãm, kÕt hîp víi diÔn gi¶ng
B. Phương pháp dạy học
thuyết trình.
C. Thiết bị dạy học, học liệu
- SGK Ngữ văn 11, tập một
- SGV Ngữ văn 11, tập một
- Tư liệu tham khảo
- Thiết kế bài học
- Thiết kế giáo án điện tử bằng ứng dụng Powerpoint để giảng dạy cho
HS. Các tranh ảnh, vedioclip sẽ được chuyển thành file hình ảnh, âm thanh và
trình chiếu trên phần mềm điện tử.
D. Tiến trình dạy học:
- Ổn định tổ chức lớp
- Kiểm tra bài cũ: - Trình bày những hiểu biết khái quát của em về thể
loại bi kịch? Mâu thuẫn cơ bản của vở kịch Vũ Như Tô ( Nguyễn Huy Tưởng )
được thể hiện như thế nào trong trích đoạn Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài?
- Bài mới:
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
A. Giới thiệu chung
- Trên cơ sở HS đã chuẩn bị I. Sếch-xpia và thời đại Phục hưng
nhất định về lịch sử, văn hóa
của nước Anh và của nhân loại thời kì Phục
thời kì Phục hưng, GV nêu câu
hưng.
hỏi :
bài ở nhà, có những hiểu biết Uy-li-am Sếch-xpia là nhà viết kịch thiên tài
1. Thời đại Phục hưng:
+ Xuất hiện vào khoảng thế kỉ XV- XVI ở
+ Em hãy giới thiệu những
châu Âu, là giai đoạn đầu của thời kì quá độ từ
nét khái quát về thời đại
Trung cổ phong kiến sang thời cận đại tư bản
Phục hưng?
- HS vận dụng kiến thức về
chủ nghĩa.
5
lịch sử đã được học ở lớp 10, + Phục hưng: khôi phục lại, làm sống lại
trong bài học Tây Âu thời hậu kì những truyền thống tốt đẹp của nền văn hoá,
trung đại, về Phong trào văn văn minh cổ đại Hi Lạp, La Mã đã bị Trung cổ
hoá Phục Hưng để hiểu được phong kiến và nhà thờ cắt đứt, đồng thời phát
tinh thần cơ bản của thời đại huy hơn nữa những truyền thống đó cho phù
này. hợp với yêu cầu trước mắt.
+ Đây là thời kì bão táp trên châu Âu. Mọi
phương diện đều đổi thay, thành trì phong kiến
phương Tây lung lay.
+ Cùng với những thay đổi lớn lao về kinh tế,
chính trị, tôn giáo, xã hội, một phong trào văn
hoá Phục hưng cũng đã nở rộ trên khắp các
nước Tây Âu trong đó có nước Anh. Trào lưu
tư tưởng và nghệ thuật mới mẻ này lấy chủ
nghĩa nhân văn làm nòng cốt. Chủ nghĩa nhân
văn chính là kết tinh khát vọng tự giải phóng
của con người thời đó khỏi những xiềng xích
của chế độ phong kiến và chủ nghĩa khổ hạnh
của giáo hội thời trung cổ. Chủ nghĩa nhân văn
lên án tất cả những gì kìm hãm tự do của con
người, đấu tranh cho con người được hưởng
- GV chốt lại ý khái quát (
nhiên ở ngay trên thế gian này.
Theo tích hợp liên môn, tích
Có thể nói văn hoá Phục hưng là bước tiến
hợp đồng đại. Chủ nghĩa nhân
kì diệu trong lịch sử văn minh Tây Âu, thời đại
văn thời kì Phục hưng không
Phục hưng là bước ngoặt tiến bộ vĩ đại nhất từ
chỉ có ở trong văn học mà
trước đến bấy giờ loài người chưa từng thấy.
trong nhiều lĩnh vực nghệ
Đó là thời đại cần có những con người khổng
thuật ).
lồ và đã sinh ra những con người khổng lồ,
khổng lồ về tư tưởng, về nhiệt tình, về tính
6
quyền sống, quyền hạnh phúc chính đáng, tự
cách, khổng lồ về tài năng mọi mặt, và về sự
hiểu biết uyên bác của họ ( Ăng-ghen), như:
Lê-ô-na đơ Vanh-xi (danh hoạ nước Ý), Đan-
tê (nhà thơ của Ý), Ra-bơ-le (nhà văn Pháp),
Xéc-van-tét (nhà văn Tây Ban Nha),…và
Sếch-xpia cũng được xem là một người khổng
lồ như thế.
2. Tiểu sử và sự nghiệp của Sếch-xpia
+ Sếch-xpia (1564 -1616) sinh tại thị trấn + Em từng đọc Sếch-xpia
Xtơ-ret-phớt-ôn Ê-vơn, miền tây nam nước chưa? Em biết những vở
Anh trong một gia đình thương nhân bình kịch nào của ông?
thường. + Dựa vào phần Tiểu dẫn
+ Thuở nhỏ, Sếch-xpia học ở quê nhà. Năm 14 trong SGK cũng như hiểu
tuổi, do gia đình sa sút, ông phải thôi học để biết của em, hãy trình bày
kiếm sống. Năm 23 tuổi, rời quê hương lên những nét chính về tác giả
Luân Đôn. Thời bấy giờ, ở Luân Đôn, sân Sếch-xpia?
- HS tích hợp kiến thức trong khấu kịch đang rất náo động. Sếch-xpia vốn
SGK và tư liệu tham khảo để ham nghệ thuật sân khấu nên ông quyết định đi
trình bày được những điểm vào con đường này. Vì vậy ông đã xin vào làm
cần ghi nhớ về tác giả. việc ở một đoàn kịch. Đầu tiên ông làm chân
- GV giới thiệu một cách ngắn giữ ngựa cho người đi xem kịch, sau làm
phụ…Trong vòng ba năm, Sếch-xpia vừa làm
việc, vừa học tập, vừa viết nên những vở kịch
làm cho những khối óc bác học phải ghen tị và
kinh ngạc. Hai năm sau thì không ai viết kịch
nữa.
+ Khoảng 22 năm sáng tác ( 1590 – 1612), ông
trở về quê, cái sạp hát của ông bị cháy, nhiều
vở kịch của Sếch-xpia trong đó đã bị cháy, sau
7
gọn, có hệ thống về Sếch-xpia. người nhắc vở, rồi xin vào đóng vai
phải nhờ diễn viên đọc, ghi chép để lưu lại.
+ Sếch- xpia đã để lại cho nhân loại 37 vở
kịch, nhiều tác phẩm trở thành kiệt tác, với đủ
mọi loại hình kịch: kịch lịch sử, hài kịch, bi
kịch, bi hài kịch.
- Kịch lịch sử: Hen-ri IV, Hen-ri VI, Vua
Jôn…
- Hài kịch: Đêm thứ 12, Người lái buôn
- GV nhấn mạnh những đóng thành Vơ-ni-dơ, Giấc mộng đêm hè…
góp của nhà soạn kịch tài ba - Bi kịch: Hăm lét, Rô-mê-ô và Giu-li-ét,
đối với lịch sử văn học, dẫn ra Ô-ten-lô, Mác-bét…
những ý kiến đánh giá của các + Tác phẩm của Sếch-xpia in dấu ấn một trí
nhà văn lớn, các nhà nghiên tuệ thông thái. Với Sếch-xpia, sân khấu Anh
cứu ở nhiều thời đại, nhiều dân thời kì Phục hưng đã đi vào lịch sử sân khấu
tộc khác nhau ( Tích hợp cả thế giới như một thế kỉ hoàng kim. Hay nói
đồng đại và lịch đại ). một cách khác, Sếch-xpia đã làm cho sân khấu
Anh thế kỉ XVI đạt tới thời kì cực thịnh mà
sau này không bao giờ có thể vươn tới nữa.
Qua những vở kịch của mình, ông đã tạo nên
một bức tranh hiện thực rộng lớn và sắc nét về
thời đại . Nhiều nhà sân khấu học đã ví toàn bộ
những hồi quang đầy màu sắc phản ánh chính
xác nhất mà cũng rõ ràng nhất xã hội thời kì
Phục hưng.
Các nhà văn lớn của nhiều thời đại đã đánh
giá rất cao vao trò của Sếch-xpia và nghệ thuật
kịch của ông. Văn hào V. Huy gô đã viết:
Sếch-xpia là gì?...Hầu như người ta có thể nói
rằng:- đó là trái đất. Chỉ riêng Sếch-xpia đã
8
bức tranh tác phẩm của Sếch-xpia như là
bằng cả thế kỉ XVII, XVIII của chúng ta cộng
lại. Sếch-xpia là linh hồn của thời đại ( Ben
Giôn xôn), là kinh thánh thế tục ( Hai nơ). Đọc
Sếch-xpia, tôi lớn lên, thông minh hơn và
trong sạch hơn lên ( Ph.lôbe).
II.Vở kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét + Em hãy giới thiệu về vở
Đây là vở bi kịch đầu tiên của Sếch-xpia, kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét?
được viết vào khoảng những năm 1594 -1595,
giữa lúc ông đang hào hứng sáng tác kịch lịch
sử, hài kịch và đang gặt hái những thành công
vang dội với hai thể loại này. Ngay lập tức
công chúng nước Anh mà trước hết là ở Luân
Đôn đã chào đón nó hết sức nồng nhiệt. Vở bi
kịch đã gây xúc động chưa từng thấy trên kịch
trường và trong dư luận. Từ đó đến nay Rô-
mê-ô và Giu-li-ét đã được lịch sử sân khấu thế
giới nói chung thừa nhận là một trong những
kiệt tác hàng đầu.
Vở kịch viết bằng thơ xen lẫn văn xuôi (
như hầu hết các vở kịch khác của Sếch-xpia ),
gồm có 5 hồi, dựa trên câu chuyện có thật về
piu lét, tại Vê rô na ( I-ta-li-a) thời trung cổ.
1. Tóm tắt kịch: SGK
mối thù giữa hai dòng họ: Môn ta ghiu và Ca
+ Gọi HS đọc phần tóm tắt
tác phẩm trong SGK.
2. Giá trị nội dung và ngt:
- Đặt trong hoàn cảnh lịch sử của nó, cách đây
+ Cho biết giá trị về nội dung
hơn bốn thế kỉ, Rô-mê-ô và Giu-li-ét có một
của vở kịch?
- Yêu cầu HS biết tích hợp
nội dung tiến bộ: tố cáo những thành kiến dã
kiến thức về lịch sử, văn hóa ở
man, vô nhân đạo của chế độ phong kiến; đề
thời đại Phục hưng để thấy
cao khát vọng giải phóng con người, khát vọng
9
được sự mới mẻ, tiến bộ trong về một tình yêu tự do vượt ra khỏi sự ràng
nội dung của tác phẩm. buộc của những lễ giáo trói buộc con người.
Rô-mê-ô và Giu-li-ét là bản tình ca bất tử
ca ngợi sức mạnh của tình yêu đã chiến thắng
hận thù, những quan niệm, những định kiến
nặng nề dai dẳng, gây bao đau khổ triền miên,
bao nhức nhối cho xã hội loài người.
- Vở kịch cho ta thấy tài năng của Sếch-xpia + Nét đặc sắc của nghệ thuật
trong việc tạo dựng xung đột kịch, các xung kịch Sếch-xpia được thể hiện
đột này đều được giải quyết một cách hợp lí có ở những điểm nào?
- HS cần tích hợp kiến thức Lí khả năng thuyết phục lớn; việc dẫn dắt hành
luận văn học, về loại hình kịch động kịch rất tự nhiên, nhuần nhị; xây dựng
đã được GV giới thiệu ở bài được những hình tượng nhân vật điển hình
học Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài. giàu sức sống; ngôn ngữ được cá tính hoá cao
( Sang học kì II, các em sẽ độ, đặc biệt giàu hình ảnh, thấm đượm chất
được học kĩ hơn về thể loại thơ...
kịch trong bài Một số thể loại
văn học: Kịch, văn nghị luận ). B. Đọc- hiểu văn bản
I. Tìm hiểu khái quát
1. Vị trí đoạn trích:
+ Em hãy cho biết vị trí của
- Thuộc lớp 2, hồi II của vở kịch dài 5 hồi.
doạn trích?
- Cuối hồi I, Rô-mê-ô và Giu-li-ét đã gặp nhau
ở nhà Ca-piu-lét trong buổi dạ hội. Rô-mê-ô
say mê trước nhan sắc lộng lẫy của Giu-li-ét,
mà Giu-li-ét cũng thấy lòng vấn vương. Đêm
khuya ra về, mới đi được mấy bước, Rô-mê-ô
đã bỏ mặc bạn bè, quay trở lại, trèo tường vào
gặp Giu-li-ét. Đây là cảnh đôi trẻ gặp nhau
10
chuyện trò, rồi thề nguyền, hẹn ước.
+ Gọi HS đọc văn bản ( cách 2. Hình thức lời thoại:
đọc phân vai ). GV nhận xét Đoạn trích có mười sáu lời thoại.
về cách đọc. + Sáu lời thoại đầu là những lời độc thoại nội
tâm, bộc lộ tâm trạng, nỗi niềm của hai nhân + Đoạn trích có bao nhiêu lời
vật. Các nhân vật nói về nhau chứ không phải thoại, hình thức của những
nói với nhau. Đó là tiếng thổ lộ chân thành, tha lời thoại này là gì?
thiết của hai trái tim đang yêu. Họ nói trong
một không gian ước lệ trên sân khấu kịch, dù
người này có nói to thì người kia cũng không
nghe được, họ nói cho khán giả nghe.
+ Mười lời thoại sau là những lời đối thoại, có
hỏi – đáp, trao lời - nhận ý.
II. Tìm hiểu chi tiết
- GV nhắc lại khái niệm về 1. Xung đột kịch
xung đột kịch - Xung đột kịch là sự va chạm gay gắt giữa
những lực lượng đối địch, giữa hai hoặc nhiều
nhân vật, nhiều quan điểm, nhiều thái độ khác
nhau trước cùng một tình huống, hoặc giữa cá
nhân với hoàn cảnh…; xung đột có thể diễn ra
ngay trong lòng người. Các xung đột trong
từng bước đòi hỏi phải được giải quyết để thúc
đẩy hành động kịch.
- Xung đột trong toàn vở kịch Rô-mê-ô và
kịch chi phối hành động của các nhân vật và
+ Xác định xung đột cơ bản
Giu-li-ét là xung đột giữa tình yêu chân thành,
của toàn vở kịch. Xung đột
trong trắng với hận thù của hai dòng họ. Đó
ấy có được thể hiện trong
chính là xung đột giữa khát vọng sống mãnh
đoạn trích này không?
liệt, chính đáng của con người với những thế
lực thù địch kìm hãm, chà đạp lên quyền sống,
11
quyền hạnh phúc của con người; xung đột giữa
ánh sáng và bóng tối ( Ánh sáng của tình yêu,
của lí tưởng, của lẽ sống và bóng tối của lòng
hận thù, của những tư tưởng đen tối)
- Đoạn trích tập trung diễn tả tâm trạng yêu
đương của Rô-mê-ô và Giu-li-ét, nhưng ta vẫn
thấy được bóng dáng của mối xung đột ấy. Đó
là xung đột giữa hoàn cảnh và con người. Tình
yêu của Rô-mê-ô và Giu-li-ét vừa chớm lên đã ( Hết tiết 1 )
bị hoàn cảnh bủa vây, ngăn trở. Hình ảnh khu
vườn nhà Ca-piu-lét, bức tường chính là hình Rút kinh nghiệm:
- Nhắc nhở HS cần chuẩn bị ảnh ẩn dụ về mối hận thù, về định kiến xã hội
bài tốt hơn nữa để có thể phát hòng chặn đứng khát vọng yêu, khát vọng
biểu sôi nổi, tích cực hơn. sống của con người, khát vọng làm một con
Dặn dò: Đọc lại đoạn trích. người bình thường.
Phân tích diễn biến tâm trạng Xung đột kịch đã chi phối hành động, lời
nhân vật Rô-mê-ô và Giu-li-ét thoại của các nhân vật, ám ảnh hầu hết các lời
qua ngôn ngữ đối thoại trong thoại của Giu-li-ét.
đoạn trích.
- Tìm hiểu ý nghĩa tư tưởng rút
ra sau nội dung bài học.
TÌNH YÊU VÀ THÙ HẬN
( Trích Rô-mê-ô và Giu-li-ét )
Sếch- xpia
( Tiết 2 )
A.Mục tiêu bài học:
1. Giúp HS nắm được:
- Diễn biến tâm trạng nhân vật Rô-mê-ô và Giu-li-ét qua ngôn ngữ đối
thoại trong đoạn trích.
12
- Cảm nhận được tình yêu cao đẹp bất chấp thù hận giũa hai dòng họ của
Rô-mê-ô và Giu-li-ét.
- Khái quát được những thành công về nghệ thuật, giá trị tư tưởng toát
ra từ nội dung của đoạn trích, đó cũng là giá trị xuyên suốt của tác phẩm Sếch-
xpia.
2. Giáo dục nhân cách cho HS, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm trong sáng,
tốt lành.
3. HS biết tích hợp những tri thức về Văn học, Lí luận văn học, Lịch sử,
văn hóa,…khi tìm hiểu một đối tượng cụ thể , rèn luyện kĩ năng để có thể vận
dụng vào trong nhiều tình huống mà các em sẽ gặp sau này.
GV tæ chøc giê d¹y theo sù kÕt hîp gi÷a c¸c ph¬ng ph¸p ®äc tái hiện, tái
t¹o, nªu vÊn ®Ò, gîi t×m vµ trao ®æi th¶o luËn nhãm, kÕt hîp víi diÔn gi¶ng.
B. Phương pháp dạy học:
C. Thiết bị dạy học, học liệu
- SGK Ngữ văn 11, tập một
- SGV Ngữ văn 11, tập một
- Tư liệu tham khảo
- Thiết kế bài học
- Thiết kế giáo án điện tử bằng ứng dụng Powerpoint để giảng dạy cho
HS. Các tranh ảnh, vedioclip sẽ được chuyển thành file hình ảnh, âm thanh và
trình chiếu trên phần mềm điện tử.
D. Tiến trình dạy học:
- Ổn định tổ chức lớp
- Kiểm tra bài cũ: Xác định xung đột cơ bản của vở kịch Rô-mê-ô và
Giu-li-ét? Xung đột ấy được thể hiện trong đoạn trích Tình yêu và thù hận như
thế nào?
Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
- GV giới thiệu lại kết cấu bài
A. Giới thiệu chung
giảng và những nội dung đã
B. Đọc- hiểu văn bản
13
học trong tiết trước I. Tìm hiểu khái quát
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Xung đột kịch
2. Tâm trạng và tính cách của hai nhân vật:
Rô-mê-ô và Giu-li-ét
a. Nhân vật Rô-mê-ô
- Hành động vượt tường vào nhà Giu-li-ét + Hành động trèo tường của
Hành động táo bạo và liều lĩnh, bất chấp sự Rô-mê-ô nói lên điều gì?
nguy hiểm đến tính mạng. Vượt tường vào khu
vườn là bước vào khu tử địa, nhưng tình yêu đã
R đã vượt qua bức tường ngăn cách, vượt qua
khiến chàng không hề ngần ngại, lo sợ.
những định kiến nặng nề để đến với tình yêu.
Kẻ chưa từng bị thương thì há sợ gì sẹo! Câu
nói đó của chàng thể hiện sự thách thức với
hoàn cảnh, sẵn sàng đương đầu với hoàn cảnh.
- Khi nhìn thấy Giu-li-ét xuất hiện trên cửa sổ: + Tâm trạng của Rô-mê-ô
Rô-mê-ô cảm thấy như choáng ngợp, chàng thốt khi nhìn thấy Giu-li-ét xuất
lên: hiện trên cửa sổ?
+ Đấy là phương đông và nàng Giu-li-ét là mặt + Tại sao Rô-mê-ô từ chối ví
trời ánh sáng của mặt trăng với
Cách so sánh tạo ấn tượng bất ngờ, mạnh
người mình yêu?
- HS tích hợp kiến thức văn
mẽ
học với tri thức văn hóa,
Rô-mê-ô không đồng nhất vẻ đẹp của Giu-li-ét
những hiểu biết về văn hóa,
với ánh trăng, Giu-li-ét phải là mặt trời, bởi ánh
văn học Hi Lạp, La Mã cổ
sáng của mặt rời rực rỡ hơn, chói loà hơn. Mặt
đại.
trời Giu-li-ét hiện ra làm cho mặt trăng trở nên
héo hon, nhợt nhạt. Những lời nói của chàng về
mặt trăng: Bộ cánh đồng cốt của ả xanh xao
nhợt nhạt, chỉ hợp với những đồ ngu xuẩn…còn
14
giúp ta hiểu vì sao chàng từ chối ví ánh sáng ấy
với người mình yêu.
Theo thần thoại La Mã, mặt trăng là nữ thần
Đi-a-na sống trinh bạch suốt đời, không lấy
chồng. Rô-mê-ô đang rạo rực khát vọng yêu
đương ( thứ tình yêu trần thế của con người thời
Phục hưng chứ không phải là tình yêu mà
thượng đế ban phát ) nên chàng không đồng tình
với ánh trăng đồng cốt xanh xao nhợt nhạt.
Dưới con mắt Rô-mê-ô, Giu-li-ét đẹp như mặt
trời lúc rạng đông.
+ Rô-mê-ô ví đôi mắt nàng như hai ngôi sao + Rô-mê-ô đã so sánh vẻ
đẹp nhất bầu trời: Chẳng qua hai ngôi sao đẹp đẹp của người yêu với
nhất bầu trời có việc phải đi vắng, đã thiết tha những hình ảnh nào?
nhờ mắt nàng lấp lánh, chờ lúc sao về.
+ Vẻ rực rỡ của đôi gò má nàng sẽ làm cho các
vì tinh tú phải hổ ngươi, như ánh sáng ban ngày
làm cho đèn nến phải thẹn thùng.
+ Rô-mê-ô còn thần tiên hoá vẻ đẹp của Giu-li-
ét. Nàng hiện ra dưới con mắt chàng như một
nàng tiên lộng lẫy đang toả ánh hào quang, như
Những thán từ ôi! bộc lộ cảm giác ngất ngây,
một sứ giả nhà trời có cánh…
+ Những thán từ ôi bộc lộ
choáng ngợp trước vẻ đẹp tuyệt vời như thiên
tâm trạng của Rô-mê-ô như
thần của nàng Giu-li-ét.
thế nào?
Những hình ảnh so sánh đậm chất thơ, đặt ra
+ Nhận xét về cách so sánh,
dưới nhiều góc độ, hoặc tương đồng hoặc tương
ví von, đã nói lên được điều
phản. So sánh không mang tính khuôn sáo, tán
gì trong trái tim chàng trai?
tụng mà xuất phát từ trái tim chân thành, đắm
say của một chàng trai vừa bị mũi tên của thần
15
Ái tình bắn trúng đích.
- Khi đối thoại với Giu-li-ét: + Tâm trạng của Rô-mê-ô
bộc lộ trong những lời đối Rô-mê-ô đã bộc lộ trực tiếp tình yêu nồng
thoại với Giu-li-ét là như nàn, mãnh liệt của mình:
+Chỉ cần em gọi tôi là người yêu, tôi sẽ thay tên thế nào?
đổi họ…
+Tôi thù ghét cái tên tôi vì nó là kẻ thù của
em…
+Chẳng phải Rô-mê-ô cũng chẳng phải Môn-ta-
Rô-mê-ô nhắc đi nhắc lại nhiều lần là chàng
ghiu, nếu em không ưa tên họ đó.
sãn sàng vì tình yêu mà từ bỏ tên họ của mình.
Rô-mê-ô không có một chút băn khoăn, đắn đo,
không có sự giằng co trong thế giới nội tâm.
Tình yêu của chàng vượt lên trên thù hận, bất
chấp thù hận.
+Tôi vượt được tường này là nhờ đôi cánh nhẹ
nhàng của tình yêu…; mà cái gì tình yêu có thể
Rô-mê-ô nói và làm theo sự mách bảo, sự
làm là tình yêu dám làm.
điều khiển của con tim đang yêu say đắm. Lời
của chàng là hành động của một kẻ si tình.
Mãnh lực tình yêu đã khiến Rô-mê-ô vượt lên
trên nỗi sợ hãi, lòng không gợn chút băn khoăn
lo lắng đến hoàn cảnh thực tại của mình.
Rô-mê-ô là một chàng trai trẻ tuổi mạnh mẽ,
nói của chàng là những lời có cánh, hành động
+ Hãy nhận xét về con
trung thực, tâm hồn trong sáng, rất dũng cảm,
người, về tính cách của
chàng Rô-mê-ô?
dám vượt lên trên tất cả mọi trở ngại để sống
thật với rung cảm của con tim, sống thật với
16
lòng mình.
b. Nhân vật Giu-li-ét
Vừa gặp Rô-mê-ô ở buổi dạ hội, Giu-li-ét
cũng lập tức bị mũi tên của thần Ái tình làm cho
choáng váng. Đêm hôm ấy Giu-li-ét không ngủ,
đến bên cửa sổ, nhìn ra ngoài trong đêm thanh
vắng. Nàng buông tiếng thở dài:
+ Ôi chao! : Tiếng thở dài chất chứa nhiều nỗi + Những lời độc thoại của
niềm, nhiều tâm trạng Giu-li-ét hé mở tâm trạng
+Nàng đã gọi tên Rô-mê-ô tha thiết: gì?
Ôi Rô-mê-ô, chàng Rô-mê-ô! Sao chàng lại là
Rô-mê-ô là cái tên của con người mà nàng đã
Rô-mê-ô nhỉ?
+ Tại sao Giu-li-ét băn
đem lòng yêu quí nhưng cái tên ấy lại thuộc về khoăn vì tên họ của Rô-mê-
dòng họ đối địch với dòng họ Ca-piu-lét nhà ô?
nàng. Giu-li-ét băn khoăn vì cái tên họ của
chàng bởi nàng biết nó sẽ là trở ngại lớn của
Giu-li-ét nhận thức rõ một tình yêu đang nảy
tình yêu.
nở giữa sự hận thù của hai dòng họ, nàng sớm
cảm nhận được thực tại phũ phàng.
Giu-li-ét là nỗi băn khoăn vì tên họ Rô-mê-ô:
Chỉ có tên họ chàng là thù địch của em
thôi…Môn-ta-ghiu là cái gì nhỉ?...Chàng ơi!
Hãy mang tên họ nào khác đi!
Nhưng nỗi băn khoăn không làm vơi đi tình
yêu vừa chớm nở trong trong trái tim người
thiếu nữ ấy. Thù hận đối với Giu-li-ét chẳng có
nghĩa lí gì khi tình yêu đang rạo rực trong trái
17
+ Trở đi trở lại trong những lời độc thoại của
tim người con gái ở độ tuổi trăng tròn.
Những lời độc thoại của Giu-li-ét cho thấy
nàng đã yêu chàng say mê, tha thiết.
+ Thái độ, tâm trạng của - Khi nói với Rô-mê-ô, Giu-li-ét lại bộc lộ tâm
trạng lo âu vì sự xuất hiện táo bạo của chàng: Giu-li-ét khi biết Rô-mê-ô
+ Tường vườn này cao, rất khó trèo qua; và nơi trong vườn nhà mình?
tử địa, anh biết mình là ai rồi đấy..
+ Họ mà bắt gặp anh, họ sẽ giết anh.
+ Em chẳng đời nào muốn họ bắt gặp anh nơi
Khác với Rô-mê-ô trong những lời đối thoại
đây.
chỉ nồng nàn thổ lộ tình yêu thắm thiết của
mình, không đoái hoài gì đến ngoại cảnh, Giu-
li-ét lại thể hiện tâm trạng lo lắng bồn chồn. Đó
vừa là một cách kín đáo thể hiện tình yêu vừa
cho thấy nàng là một cô gái chin chắn, sớm ý
Với Giu-li-ét, tình yêu đến cùng nỗi lo, bị bao
thức được cái trớ trêu ngang trái của cuộc đời.
phủ bởi nỗi lo, nhưng chính nỗi lo lắng bồn
chồn khắc khoải ấy lại để lộ một tình yêu da
diết, chân thành. Ngòi bút của Sếch-xpia thật
hồn của con người, khi mô tả tâm lí nhân vật
nữ. Đó là tâm trạng không đơn giản mà diễn
biến phức tạp nhưng lại hết sức chân thực, sâu
sắc. Những ý nghĩ của nàng về Rô-mê-ô luôn bị
bóng đen của hận thù dòng họ ám ảnh, nhưng
những lời bộc bạch chân thành hồn nhiên của
nàng lại cho thấy niềm rung cảm mạnh mẽ,
niềm khao khát về một tình yêu chan chứa, thiết
18
tinh tế khi thâm nhập vào những trạng thái tâm
tha.
Giu-li-ét mang vẻ đẹp hồn nhiên, trong sáng, + Nhận xét về con người,
tính cách của Giu-li-ét? chân thành và cũng không kém phần mãnh liệt
trong tình yêu. Sau này ta còn thấy nàng là một
cô gái kiên cường, dũng cảm, đấu tranh đến
cùng để giữ trọn tình yêu của mình. Đây thực là
một hình tượng nhân vật nữ tuyệt đẹp, hấp dẫn
trong văn học.
Tiểu kết: Những lời thoại của Rô-mê-ô và
Giu-li-ét trong đoạn trích là những lời thổ lộ
tình yêu hay nhất, bay bổng nhất trong lịch sử
văn học. Là lời tràn đầy cảm xúc, được diễn đạt
bằng các từ ngữ trau chuốt, nhiều câu cảm thán
liên tiếp, nhiều hình ảnh được tạo bằng trí tưởng
tượng kì diệu…Tất cả các lời thoại đều bộc lộ
một tình yêu mãnh liệt, một tình yêu bắt nguồn
từ tình cảm, khao khát rất chân thành, nồng
nhiệt của tuổi trẻ, một tình yêu vượt lên trên thù
hận.
III. Tổng kết
- Về nghệ thuật: Đoạn trích cho thấy tài năng + Em hãy khái quát những
miêu tả tâm trạng nhân vật, nghệ thuật sử dụng
nét đặc sắc về nghệ thuật
ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu chất thơ của Sếch-
kịch của Sếch-xpia?
xpia, cách dùng những hình ảnh ẩn dụ góp phần
thể hiện sâu sắc ý nghĩa của tác phẩm
- Về nội dung: Sêch-xpia đã ngợi ca một mối
+ Yêu cầu HS khái quát lại
tình đẹp đẽ, trong trẻo, bộc lộ thái độ trân trọng,
giá trị nội dung của trích
khẳng định vẻ đẹp của tình người, tình đời theo
đoạn cũng như của cả tác
phẩm.
lí tưởng của chủ nghĩa nhân văn. Tình yêu bất
- HS rút ra được ý nghĩa tư
diệt của Rô-mê-ô và Giu-li-ét là kết tinh cho
19
tưởng từ vở kịch, có sự rung khát vọng yêu, khát vọng sống của con người
cảm sâu sắc trước những tình thời Phục hưng cũng như của con người ở mọi
cảm cao đẹp của con người ( thời đại.
Tích hợp cả tri thức văn học, Kì diệu thay là vẻ đẹp của con người . Đó là tư
văn hóa và giáo dục công tưởng lớn của Sếch-xpia xuyên suốt trong vở
dân). kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét, cũng như trong toàn
bộ sáng tác của nhà viết kịch thiên tài này.
Kì diệu thay là con người! Con người cao
Củng cố: quí làm sao về mặt lí trí, vô tận làm sao về mặt
- Đọc kĩ phần Ghi nhớ trong năng khiếu. Về hình dung và vóc dáng, nó đẹp
SGK. tựa thiên thần; về trí tuệ, nó có thể sánh tài
- Làm các bài tập phần Luyện thượng đế! Thật là vẻ đẹp của thế gian, kiểu
tập trang 201- SGK. mẫu của muôn loài!
Kịch Hăm-lét
Rút kinh nghiệm:
- Trình chiếu chậm hơn để HS
vừa tích cực xây dựng bài vừa
ghi lại được nội dung cơ bản
của bài học.
GV chia lớp thành bốn nhóm, mỗi nhóm thực hiện một bài với mục
đích, yêu cầu riêng, HS thảo luận trong 3 phút cuối của tiết học, sau đó chuẩn bị
ở nhà rồi trình bày, nộp sản phẩm trong tiết học tự chọn.
* Kiểm tra đánh giá kết quả học tập
Nhóm 1:
Bài tập 1: Em có suy nghĩ gì về mối tình của chàng Rô-mê-ô và nàng
Giu-li-ét? Tình yêu ấy có còn phù hợp với thời đại ngày nay hay không?
- Mục tiêu của bài tập:
20
+ Củng cố nội dung bài học.
+ Phát triển năng lực cộng tác làm việc, năng lực cảm thụ cảm văn học, tư
duy độc lập, biết thể hiện những suy nghĩ, cảm xúc riêng.
+ HS biết tích hợp kiến thức văn học với văn hóa, xã hội, kiến thức của
môn Giáo dục công dân để giải quyết một vấn đề mang tính phức hợp.
- Yêu cầu: HS có thể trình bày theo những cách khác nhau, cần đảm bảo
được những ý sau đây:
+ Tình yêu trong sáng của Rô-mê-ô và Giu-li-ét đã diễn ra trên cái nền
của mối hận thù giữa hai dòng họ. Đó là một mối tình dũng cảm, bất chấp định
kiến nặng nề dai dẳng.
+ Qua câu chuyện tình yêu của Rô-mê-ô và Giu-li-ét, tác giả đã đề cao
tình yêu tự do, vượt lên trên tư tưởng cổ hủ, bảo thủ, vô nhân đạo đã hằn sâu,
trói chặt vào con người hàng nghìn năm trong đêm trường trung cổ.
+ HS phát biểu cảm xúc, suy nghĩ một cách chân thực, nói lên được ý
nghĩa của một tình yêu đích thực, chân chính đối với mọi thời đại.
Nhóm 2:
Bài tập: Xung đột của vở kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét có phải chỉ là xung
đột giữa tình yêu và hận thù hay không? Vở kịch kết thúc như thế nào? Em có
suy nghĩ gì về cách kết thúc ấy?
+ Củng cố kiến thức.
+ Kích thích sự tìm tòi, phát hiện, khơi gợi niềm say mê, hứng thú học tập
của HS, các em sẽ tìm đọc tác phẩm để biết được kết thúc, phát biểu được suy
nghĩ của mình về cách kết thúc đó.
+ Phát triển năng lực cộng tác làm việc, năng lực đánh giá
+ Rèn luyện khả năng tích hợp tri thức văn học và văn hóa, lịch sử.
- Yêu cầu:
HS cần đảm bảo được ý cơ bản sau:
21
- Mục tiêu:
+ Xung đột của vở kịch không chỉ là xung đột giữa tình yêu và hận thù,
mà còn là sự đối chọi giữa hai nền luân lí: trung cổ hà khắc và chủ nghĩa nhân
văn thời đại Phục hưng. Luân lí trung cổ muốn rằng con người phải hi sinh
quyền lợi cá nhân vì dòng họ, còn tư tưởng nhân văn của thời đại Phục hưng lại
muốn con người thoát khỏi mọi ràng buộc lễ giáo không cần thiết, để cho tình
cảm phát triển tự nhiên, để con người được hưởng hạnh phúc bình thường của
cuộc đời.
+ Vở bi bịch kết thúc bằng cái chết của hai nhân vật, nhưng khi họ chết
đi, mối hiềm thù giữa hai dòng họ đã bị xoá bỏ Sếch-xpia muốn khẳng định
sự chiến thắng của tư tưởng nhân văn Đây là bi kịch lạc quan, thể hiện niềm
tin của Sếch-xpia vào cuộc đời. Tuy nhiên niềm tin đó có phần là ảo tưởng, giai
đoạn sau, các sáng tác của Sếch-xpia không còn là bi kịch lạc quan nữa khi ông
nhận ra cả thế giới này là một ngục thất ghê gớm.
Nhóm 3:
Bài tập: Tư tưởng cốt lõi của chủ nghĩa nhân văn là gì? Chủ nghĩa nhân
văn thời Phục hưng có phải chỉ biểu hiện trong văn học hay không? Hãy sưu tầm
một số sản phẩm văn hóa tiêu biểu của thời đại Phục hưng.
- Mục tiêu:
+ Kích thích động cơ, hứng thú học tập, sự tìm tòi, sáng tạo của HS
vấn đề mang tính phức hợp.
+ Phát triển năng lực xã hội, năng lực cá thể
- Yêu cầu:
+ Chủ nghĩa nhân văn chính là kết tinh khát vọng tự giải phóng của con
người thời đó khỏi những xiềng xích của chế độ phong kiến và chủ nghĩa khổ
hạnh của giáo hội thời trung cổ. Chủ nghĩa nhân văn lên án tất cả những gì kìm
hãm tự do của con người, đấu tranh cho con người được hưởng quyền sống,
quyền hạnh phúc chính đáng, tự nhiên ở ngay trên thế gian này.
22
+ HS kết hợp tri thức của nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết một
+ Chủ nghĩa nhân văn không chỉ biểu hiện trong văn học mà trong nhiều
lĩnh vực nghệ thuật khác như hội họa, điêu khắc
+ HS lên mạng tìm những sản phẩm văn hóa nổi tiếng của thời đại Phục
hưng.
Nhóm 4:
Bài tập: Nhập vai Rô-mê-ô và Giu-li-ét, trình bày lại cảnh gặp gỡ qua
hình thức một màn kịch ngắn.
- Mục tiêu:
+ HS tái hiện được văn bản một cách sinh động.
+ Phát triển năng lực cá thế, các em được bộc lộ sở thích, năng khiếu của
mình.
- Yêu cầu:
+ HS nhớ các lời thoại.
+ Diễn xuất tự nhiên, biểu cảm, sinh động, có khả năng hóa thân vào các
vai diễn.
* Các sản phẩm của HS
- Trong tiết học tự chọn, HS giới thiệu sản phẩm trước lớp
+ Nhóm 1, 2, 3 : Mỗi nhóm cử một HS đại diện lên bảng trình bày những
vấn đề đã tìm hiểu.
thuật đã sưu tầm.
+ Nhóm 4 diễn kịch trước lớp.
- Tổ chức cho HS tự đánh giá về kết quả làm việc của từng nhóm
- GV tổng kết, đánh giá về phương pháp tiến hành, nội dung và kết quả
của các vấn đề đã được nghiên cứu và trình bày của từng nhóm.
+ Nhóm 3 cử một đại diện lên giới thiệu tranh ảnh, các sản phẩm nghệ
Sản phẩm của nhóm 1
Câu hỏi:
23
Em có suy nghĩ gì về mối tình của chàng Rô-mê-ô và nàng Giu-li-ét? Tình
yêu ấy có còn phù hợp với thời đại ngày nay hay không?
Trả lời:
Tình yêu của Rô-mê-ô và Giu-li-ét là một tình yêu đẹp đẽ, nhưng cũng là
một cuộc tình đầy bi kịch. Bi kịch đó đã thể hiện được sự mãnh liệt trong tình
yêu của họ. Tình yêu đầy trở ngại nhưng hai con người đã vượt qua rất dũng
cảm, cái chết cũng không lìa được họ. Qua cuộc tình đầy bi kịch của Rô-mê-ô và
Giu-li-ét, tư thấy được tư tưởng nhân văn của tác giả, sự chiến thắng của lí
tưởng nhân văn. Tình yêu say đắm, thủy chung có sức mạnh xóa bỏ, hóa giải
mối hận thù lâu đời. Mối tình của Rô-mê-ô và Giu-li-ét thật trong sáng, thiết tha,
nồng nàn, sâu sắc, đó là kết tinh cho khát vọng yêu, khát vọng sống của con
người ở thời đại Phục hưng cũng như mọi thời đại.
Tình yêu của Rô-mê-ô và Giu-li-ét vẫn là tình yêu đẹp đối với mọi thời
đại, bởi đó là một tình yêu đích thực, chân thành, trong sáng, mạnh mẽ mà con
người trên trái đất này luôn khao khát vươn tới. Đã là tình yêu thực sự thì phải
có sự rung động của con tim, phải vượt qua được thử thách. Tuy nhiên vì lí do
nào đó mà tình yêu không thành, dang dở, trái ngang cũng không nên lựa chọn
cái chết. Trong hoàn cảnh xã hội ngày nay, đó là một lựa chọn tiêu cực.
Sản phẩm của nhóm 2
Câu hỏi:
tình yêu và hận thù hay không? Vở kịch kết thúc như thế nào? Em có suy nghĩ gì
về cách kết thúc ấy?
Xung đột của vở kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét có phải chỉ là xung đột giữa
Trả lời:
- Tình yêu trong sáng của Rô-mê-ô và Giu-li-ét đã diễn ra trên nền của
mối hận thù giữa hai dòng họ. Tuy nhiên xung đột của vở kịch không chỉ là
xung đột giữa tình yêu và hận thù mà còn là sự đối chọi của hai nền luận lí trung
cổ và nhân văn của thời đại Phục hưng. Luân lí trung cổ muốn rằng con người
phải hi sinh những quyền lợi của cá nhân vì gia đình, dòng họ, còn tư tưởng
nhân văn của thời Phục hưng lại muốn con người thoát khỏi mọi sự ràng buộc
24
của lễ giáo phong kiến, để tình cảm phát triển tự nhiên, không bị kìm hãm, để
con người được hưởng niềm hạnh phúc yêu và được yêu, một niềm hạnh phúc
bình dị, cần có của cuộc đời.
- Vở kịch kết thúc bằng cái chết của hai nhân vật. Họ chết đi nhưng
nguyên lí mang tính nhân bản về tình yêu vẫn sống mãi. Đó là nguyên lí về tình
yêu vượt qua thù hận, tình yêu khẳng định sự chiến thắng của tư tưởng nhân văn
đấu tranh vì hạnh phúc con người. Hai nhân vật chính chết nhưng mối hận thù
của hai dòng họ được xóa bỏ. Điều này thể hiện niềm tin của Sếch-xpia vào
cuộc đời, với mong muốn cuộc đời tốt đẹp hơn. Tình yêu giữa người với người
sẽ được tôn vinh, đủ sức mạnh để xóa tan đi những tư tưởng đen tối, bóng đen
của sự hận thù. Tuy nhiên niềm tin đó có phẩn ảo tưởng. Giai đoạn sau các sáng
tác của Sếch-xpia không còn có niềm tin ấy nữa khi ông nhận ra thế giới này là
một ngục thất ghê gớm. Mặc dù vậy, đối với mỗi độc giả yêu mến Sếch-xpia
trên khắp thế giới, mối tình Rô-mê-ô và Giu-li-ét luôn là bất tử.
Sản phẩm của nhóm 3
Câu hỏi:
Tư tưởng cốt lõi của chủ nghĩa nhân văn là gì? Chủ nghĩa nhân văn thời
Phục hưng có phải chỉ biểu hiện trong văn học hay không? Hãy sưu tầm một số
sản phẩm văn hóa tiêu biểu của thời đại Phục hưng?
Trả lời:
người, lấy con người làm chuẩn mực đo lường muôn loài và thế giới. Chủ nghĩa
nhân văn là kết tinh cho khát vọng tự giải phóng con người khỏi xiềng xích của
chế độ phong kiến và chủ nghĩa khổ hạnh của giáo hội thời trung cổ. Chính bởi
điều đó mà thời đại Phục hưng được coi là thời đại của chủ nghĩa nhân văn, của
quyền sống và quyền hạnh phúc con người. Chủ nghĩa nhân văn lên án tất cả
những gì kìm hãm tự do của con người, là khúc ca vì cuộc sống hạnh phúc của
con người. Những tư tưởng mang ý nghĩa văn minh nở rộ ngay giữa xã hội trung
cổ với giáo điều khổ hạnh đã đưa con người vươn đến một đích sống mới, một
cuộc sống không có thành kiến, không có sự ràng buộc của những lễ giáo trói
25
Tư tưởng cốt lõi của chủ nghĩa nhân văn là đề cao, ca ngợi, khẳng định con
buộc con người. Chủ nghĩa nhân văn thời Phục hưng đã mang đến hình tượng
mới về con người. Họ không phải quì gối trước Giáo hoàng, tôn sùng chủ nghĩa
khổ hạnh vô nhân tính mà toát lên từ họ là vẻ đẹp của sự chân thực, hồn nhiên,
trong sáng, ý thức cao độ về quyền sống, quyền làm người của mình.
Chủ nghĩa nhân văn thời kì này không chỉ biểu hiện ở văn học mà còn
trên nhiều lĩnh vực nghệ thuật khác như hội họa, điêu khắc, kiến trúc…Những
nghệ nhân đã xây dựng hình tượng con người mang tầm vóc to lớn, con người là
trung tâm của vũ trụ và là nơi hội tụ tất cả những vẻ đẹp của thế gian này.
- Những bức họa nổi tiếng:
Bức tranh trên vòm nhà nguyện Sistine, tại Vatican
Đây là bức họa "trên vòm nhà nguyện Sistine, tại Vatican." của
Michelangelo, một họa sĩ, kiến trúc sư thiên tài mà tên tuổi của ông chỉ đứng sau
Leonardo Da Vinci vào thời kỳ Phục hưng.
26
Mona Lisa của Leonardo da Vinci là một tuyệt tác của hội họa thời kì Phục hưng
27
- Kiến trúc Phục hưng: Tòa thánh Vatican
Lâu đài Nymphenburg lung linh trong nắng vàng, phía trước là
hồ nước với đàn thiên nga trắng muốt.
Bartolommeo Berrecci - Wawel, Kraków
-
28
David – tác phẩm nổi tiếng của Michelangielo
đã trở thành biểu tượng của thành phố Florence xinh đẹp
29
- Điêu khắc thời Phục hưng
Tài liệu tham khảo
1. Từ điển thuật ngữ văn học - NXB Giaó dục - 1992
2. Thiết kê bài giảng Ngữ văn- Tập một- NXB Hà Nội - 2008
3. Giới thiệu giáo án Ngữ văn 11 - Tập một- NXB Hà Nội - 2007
4. Sách giáo viên Ngữ văn nâng cao- Tập 1- NXB Giáo dục- 2007
6. Nghiên cứu và giảng dạy Ngữ văn- NXB Đại học Sư phạm.
30
5. Sách giáo viên Ngữ văn cơ bản- Tập 1- NXB Giáo dục- 2007
