ề ượ ườ ế ẩ Đ bài: So sánh hình t ng ng ề i đàn bà hàng chài trong tác ph m "Chi c thuy n
ợ ặ ụ ứ ngoài xa" và bà c T trong "V nh t"
Bài làm
ụ ứ ệ ở ữ ế ư ụ ứ ể ẩ ấ ở Kim Lân đã đ cho bà c T xu t hi n gi a tác ph m, th nh ng bà c T đã tr thành
ậ ẩ ả ụ ứ ự ủ nhân v t trung tâm c a tác ph m. Khi miêu t bà c T , ngòi bút Kim Lân chân th c trong
ừ ả ế ụ ứ ệ ấ ạ ẹ ậ ộ ố ừ t ng hình nh và t ng chi ti t. Bà c T hi n lên là m t bà m có s ph n b t h nh vì
ế ớ ấ ớ ứ ồ ỉ ạ ộ ứ ch ng bà ch t s m, đ a con gái út cũng m t s m, bà ch còn l ấ i m t đ a con trai duy nh t
ề ườ ở ơ ẹ ậ ố làm ngh kéo xe bò và anh ta là ng ộ i d h i. Chính vì v y, hai m con s ng trong m t
ồ ở ườ ơ ế ợ căn nhà t i tàn, rúm ró ụ ư xóm ng c và ng i con trai đang có nguy c ỗ v . N i đau
ổ ủ ố ờ ụ ủ ậ ạ ặ kh , t i nh c su t đ i đè n ng lên thân ph n đã t o nên tính cách c a bà. Chân dung nhân
ụ ứ ượ ắ ầ ệ ế ầ ầ ườ ậ v t bà c T đ c tác gi ả ớ gi i thi u d n d n. B t đ u là "ti ng ng ắ i húng h ng ho",
ớ ọ ộ ọ ừ ầ ừ ẩ ồ r i m t bà lão v i cái dáng "l ng kh ng" t ừ ẩ đ u ngõ "v a đi v a l m b m tính toán gì
ừ ọ ấ ạ ấ ọ ườ ọ ệ trong mi ng". Tính t "l ng kh ng" r t dân dã và giàu ch t t o hình giúp ng i đ c hình
ủ ẹ ẹ ặ ầ ở ộ ờ ở dung ra cái dáng g y gò, xiêu v o c a bà m già b i gánh n ng cu c đ i, b i cái đói
ệ ặ ộ ủ nghèo. Và chính cái nghèo khó cũng làm trên khuôn m t bà hi n lên m t nét "b ng beo u
ả ụ ứ ấ ạ ượ ườ ẹ ám". Qua miêu t ngo i hình bà c T , mà chúng ta th y đ c, đó là ng ộ i m có cu c
ấ ạ ổ ự ờ đ i kh c c, b t h nh.
ắ ể ấ ẫ ườ ọ ữ Kim Lân r t khéo léo d n d t đ ng i đ c cùng suy nghĩ, cùng hòa vào nh ng nét tâm
ụ ứ ạ ồ ả ặ ụ ứ ả ấ ộ ủ tr ng bu n vui c a bà c T . Tác gi ờ đ t bà c T vào m t hoàn c nh hoàn toàn b t ng .
ủ ữ ữ ế ườ ư ế Gi a nh ng ngày đói kém kh ng khi p năm 1945 "ng ả ạ i ch t nh ng r " và "không khí
ố ủ ẩ ưở ủ ườ ứ ế ồ ẩ v n lên mùi m th i c a rác r i và mùi gây c a xác ng ừ i", r i th ti ng "gào lên t ng
ế ạ ậ ủ ữ ứ ấ ạ ợ ồ h i thê thi t" c a nh ng con qu đ u trên "m y cây g o ngoài bãi ch ", thì đ a con trai
ụ ỗ ư ặ ượ ộ ầ ủ ợ ỉ ủ c a bà c b ng d ng "nh t" đ c v trong m t l n kéo xe thóc bò c a liên đoàn lên t nh
ẫ ớ ữ ệ ẹ ề ấ ạ ớ ộ ề và d n v nhà gi ế i thi u v i m mình. Chính nh ng đi u đó đã tác đ ng r t m nh khi n
ụ ứ ấ ữ ủ ệ ề ạ ạ ể ệ cho bà c T xu t hi n nhi u nét tâm tr ng đan xen. Nh ng nét tâm tr ng c a bà th hi n
ở ể ề ờ ướ ư ữ ấ hai th i đi m chi u hôm tr ạ c và sáng hôm sau r t khác nhau, nh ng nh ng tâm tr ng
ệ ấ ợ ủ ự ề ề ậ ẫ ủ c a bà đ u là s nhìn nh n và suy ng m v chuy n l y v c a Tràng.
ụ ề ướ ụ ứ ạ ạ ộ ừ bà c , gánh hàng Chi u hôm tr c, bà c T mang m t tâm tr ng ng c nhiên khi t ngoài
ấ ộ ườ ư ộ ứ ủ ẻ ngõ đi vào, th y thái đ khác th ng c a Tràng "reo lên nh m t đ a tr " và "l ậ ậ t đ t
ạ ấ ạ ớ ỏ ch y ra đón mình" thì bà lão theo con vào trong nhà v i tâm tr ng "ph p ph ng". Đó là
ủ ự ồ ộ ệ ủ ự ể ắ ở ế ẽ ợ ự ở bi u hi n c a s lo l ng, c a s h i h p b i bà không bi t có s gì s đ i mình trong
ữ ế ấ ườ ụ ứ ữ ạ nhà. Khi đ n gi a sân, nhìn th y ng ạ i đàn bà thì bà c ng c nhiên "đ ng s ng l ộ i" m t
ệ ữ ủ ự ạ ự ạ ứ ể ề ơ bi u hi n n a c a s ng c nhiên và đó là "s ng c nhiên h n". Đi u đó ch ng t ỏ ự ạ s ng c
ơ ự ự ề ạ ạ ớ ướ nhiên trong bà càng lúc càng nhi u, s ng c nhiên sau l n h n s ng c nhiên tr c. Tác
ả ể ễ ả ạ ộ ữ ộ ắ ủ ạ ắ gi đã dùng ngôn ng đ c tho i n i tâm đ di n t tâm tr ng băn khoăn, th c m c c a bà
ỏ ặ ủ ầ ạ ạ ụ c lúc này. Hàng lo t câu h i đ t ra trong đ u óc già nua c a bà: "Quái, sao l i có ng ườ i
ở ấ ỉ ườ ạ ứ ầ ườ ằ đàn bà nào trong y nh ? Ng i đàn bà nào l i đ ng ngay đ u gi ng th ng con mình
ế ạ ụ ế ả ằ ộ ỉ th kia ? Sao l ạ i chào mình b ng u ? Không ph i con cái Đ c mà. Ai th nh ?" M t lo t
ự ụ ỏ ấ ả ờ ủ ể các câu h i y chính là s l c tìm trong trí óc c a mình đ tìm câu tr l ỏ i cho th a đáng.
ụ ẫ ả ờ ư ấ ổ ỗ ế ắ ủ ặ ư Nh ng bà c v n ch a tìm th y câu tr l i, vì th mà bà đ l i cho c p m t c a mình,
ặ ắ ắ ỡ ự ư ấ ấ không tin vào m t mình "bà lão h p háy c p m t cho đ nhoèn vì t ắ d ng bà lão th y m t
ườ ữ ư ầ ậ ả mình nhoèn ra thì ph i". Bà lão "nhìn kĩ ng ẫ i đàn bà l n n a, v n ch a nh n ra ng ườ i
ể ủ ớ ự ạ ỏ nào" nên bà quay sang dò h i con trai v i s ng c nhiên không hi u c a chính mình. Khi
ườ ụ ề ấ ế ể ả ế ề ạ ấ ng ấ i đàn bà trông th y bà c v , c t ti ng chào "U đã v ", thì k c ti ng chào y
ộ ờ ể ẫ ậ ị m t l i chào thân m t cũng không làm bà hi u ra. Bà v n băn khoăn, phân vân đoán đ nh
ỏ ữ ặ ế ộ ồ ồ ỉ ố ế và m t câu h i n a đ t ra: "Ô hay, th là th nào nh ?" r i bà lão "băn khoăn ng i xu ng
ườ ừ ế ớ ừ ệ ả ồ gi ng". Mãi đ n khi Tràng v a gi i thi u, v a gi i thích "đây là nhà tôi" r i "chúng tôi
ố ả ế ẳ ả ả ớ ớ ắ ầ ph i duyên ph i ki p v i nhau... Ch ng qua nó cũng là cái s c " thì bà lão m i b t đ u
ể ể ầ ặ ư ế ủ ầ ặ hi u ra. Khi hi u ra thì bà lão "cúi đ u nín l ng". Cái t th "cúi đ u nín l ng" c a bà c ụ
ứ ứ ế ề ấ ự ỗ ự ỗ ữ ề T hàm ch a bi t bao suy nghĩ, tâm s , n i ni m và nh ng tâm s , n i ni m y khó có
ể ờ ườ ư ư ế ườ ọ ầ ầ ộ th nói thành l i. D ng nh qua t th đó, ng ậ i đ c d n d n nh n ra n i tâm phong
ẻ ưở ừ ư ủ ẩ ẩ ộ phú bên trong cái v t ng ch ng nh già nua, l m c m c a bà. Trong bà cùng m t lúc
ệ ấ ả ườ ườ ả ườ ỉ xu t hi n c con ng i lí trí và con ng i tình c m. Con ng i lí trí không ch giúp bà
ữ ể ể ợ hi u ra là con trai bà đã có v mà nó còn giúp cho bà hi u ra nh ng khó khăn, đói nghèo
ị ự ồ ạ ả ủ ờ ấ ạ ể ố mà Tràng ph i ch u đ ng; r i l ế ậ i giúp bà hi u ra chính s ph n b t h nh c a đ i bà khi n
ư ậ ả ớ ố ườ ủ ả cho con bà s ng trong hoàn c nh tr trêu nh v y. Còn con ng i tình c m c a bà t ỏ ra
ươ ố ế ứ ự ự ươ ừ ướ ấ r t "xót th ng cho s ki p đ a con mình". S ai oán, s xót th ng đó v a h ng t ớ i
ừ ướ ớ ể ệ ừ ủ ừ ả ỗ chính mình, v a h ng t i con bà, v a th hi n n i đau c a b n thân, v a mang tình
ươ ớ ườ ở ậ ừ ộ ủ ả ệ th ng t i ng i con trai. B i v y cho nên bao c m xúc c a bà lão v a t i nghi p, l ạ i
ậ ế ừ v a nhân h u bi t bao !.
ụ ể ữ ả ườ ợ ả ự C m xúc trong bà càng lúc càng c th h u hình: "Chao ôi, ng ồ i ta d ng v g ch ng
ở ặ ữ ẻ ổ cho con là lúc trong nhà ăn nên làm n i, nh ng mong sinh con đ cái n m t sau này. Còn
ư ả ọ ườ ẹ ố ổ mình thì...". Đ c câu văn này, chúng ta có c m giác nh trái tim ng i m kh n kh đang
ủ ả ớ ườ ứ ự ữ ẹ ườ rung lên đau đ n, xót xa. C m xúc c a ng i m hàm ch a s so sánh gi a ng ớ i ta v i
ổ ậ ợ ả ự ấ ả ồ ố con mình trong hoàn c nh d ng v g ch ng cho con. L i so sánh y làm n i b t không
ỉ ự ế ả ố ườ ứ ự ư ph i ch s thi u th n, khó khăn trong gia đình bà mà d ng nh còn hàm ch a s trách
ộ ự ủ ả ả ớ ự ể móc c a bà v i chính b n thân. M t s ai oán cho b n thân bà ! Đó cũng chính là s bi u
ệ ủ ự ứ ư ấ ả ề ể hi n c a s day d t trong lòng bà. Nh ng t ệ ủ t c đ u là bi u hi n c a lòng nhân ái à lòng
ươ ế th ấ ng con r t tha thi t.
ả ươ ượ ể ệ ủ ắ ướ ớ C m xúc xót th ng còn đ ự c th hi n qua s lo l ng c a bà h ng t i các con: "Bi ế t
ổ ố ượ ừ ủ ơ ằ r ng chúng nó có nuôi n i nhau s ng qua đ c c n đói khát này không". V a t ậ i ph n
ừ ươ ẽ ắ ủ ế ố ỉ mình, v a th ng con khi n cho "trong k m t kèm nhèm c a bà r xu ng hai dòng n ướ c
ữ ắ ộ ố ố ắ ặ ắ m t". Bà lão kìm nén xúc đ ng, c nu t nh ng gi ọ ướ t n ố c m t m n đ ng vào cõi lòng v n
ộ ờ ủ ự ứ ầ ổ ủ ữ ấ ẽ ỉ đã ch t ch a đ y đau kh c a m t đ i t i c c. Nh ng gi ọ ướ t n ắ ẫ ứ ặ c m t v n c l ng l r ra
ắ ụ ờ ủ ườ ộ ữ ệ ạ ỉ ừ t đôi m t đ c m c a ng ẹ i m già t ầ i nghi p. Đo n văn không ch là nh ng câu tr n
ứ ả ề ư ậ ơ ầ ỗ ươ ủ ả thu t đ n thu n mà m i câu văn đ u r ng r c c m xúc xót th ng c a tác gi .
ễ ế ệ ớ ỉ ắ ả ể ế ệ ậ Di n bi n câu chuy n đã lên t i đ nh đi m. Cái s c s o, tinh t trong ngh thu t miêu t ả
ượ ể ệ ậ ề ậ ậ ủ tâm lí nhân v t c a Kim Lân đ ả c th hi n khá đ m nét. C ba nhân v t đ u có chung
ạ ẳ ộ ườ ờ ợ ặ ợ ườ ẹ ế m t tâm tr ng căng th ng. Tràng và ng i "v nh t" ch đ i ng i m già nua lên ti ng.
ụ ứ ể ẽ ở ự ệ ế ồ ủ Bà c T hi u ra câu chuy n thì s đau bu n c a bà khi n cho bà lão "kh th dài" vì bà
ờ ứ ự ắ ạ ấ ỏ ỗ ồ ổ ố ủ mu n gi u đi n i bu n kh và s lo l ng c a chính mình. Bà lão t m th i b t ra kh i tâm
ề ạ ả ườ ợ ể ặ ủ tr ng tri n miên c a c m xúc suy t ư ể ướ đ h ề ng v ng i v nh t, đ "đăm đăm nhìn
ườ ặ ố ợ ị ỉ ng i đàn bà" khi th "cúi m t xu ng, tay vân vê tà áo đã rách b t". Bà lão không ch nhìn
ườ ằ ị ướ ớ ả ấ ế ằ ng i con dâu b ng th giác mà còn h ng t i con dâu b ng c t m lòng. Vì th bà lão
ườ ặ ướ ổ ườ ớ ấ nghĩ: "Ng i ta có g p b c khó khăn, đói kh này, ng ế i ta m i l y đ n con mình. Mà
ợ ượ ớ ủ ườ ẹ ướ ớ con mình m i có v đ c...". Trong suy nghĩ đó c a ng i m h ng t i hai đ i t ố ượ ng
ườ ườ ở ườ ơ "ng i ta" và "con mình". "Ng i ta" tr thành ng i mang n và "con mình" là ng ườ i
ị ơ ứ ề ẹ ề ườ ỉ ườ ợ ch u n. Đi u đó đã ch ng t ỏ ườ ng i m già không h coi th ng, khinh b ng ặ i v nh t,
ả ặ ọ ườ ướ mà còn c m thông, trân tr ng, m c dù đó là ng i đàn bà rách r i, nghèo đói và không
ừ ườ ợ ạ ề ổ ậ ườ gia đình. T tâm tình dành cho ng ặ i v nh t, bà lão l i nghĩ v b n ph n ng ẹ i làm m ,
ẳ ắ ượ ờ ố ứ ể ế ụ đ ti p t c day d t "ch ng lo l ng đ ậ c cho con...". Bà đã phó thác, trông ch s ph n
ỏ ượ ự ủ ạ vào s may r i: "May ra mà qua kh i đ ợ ằ c cái tao đo n này thì th ng con bà cũng có v ,
ề ờ ắ ứ ế ế ả ị ế ẳ nó yên b nó, ch ng may ra ông gi i b t ch t cũng ph i ch u ch bi t làm th nào mà lo
ế ượ ặ ắ ặ ả ậ ố cho h t đ ồ c". Hoàn c nh th t bi đáp kh n cùng ! M c dù lo l ng, m c dù đau bu n
ườ ư ườ ớ ự ẹ ấ ư nh ng d ng nh ng ậ i m đã ch p nh n "nàng dâu m i" t ẽ ặ lúc nào. Sau khi "kh d ng
ộ ế ẹ ớ ớ Ừ ắ h ng m t ti ng", bà lão "nh nhàng" nói v i "nàng dâu m i": " ả , thôi thì các con ph i
ộ ự ấ ậ ự ừ ế ả ớ duyên ph i ki p v i nhau, u cũng m ng lòng...". M t s ch p nh n t ệ ủ nguy n c a ng ườ i
ừ ẹ ế ậ ạ ớ ấ ừ m trong tâm tr ng vui m ng. Hai ti ng "m ng lòng" mà bà lão nói v i các con th t ch t
ế ạ ấ ờ ạ ự ộ phác, chân tình bi ộ t bao ! L i nói m c m c y đã đem l i s xúc đ ng và yên tâm cho
ườ ợ ươ ự ấ ậ ủ ụ ứ ế ở ng ặ i v nh t đáng th ng kia. S ch p nh n c a bà c T khi n anh Tràng "th đánh
ẹ ẳ ộ ự phào m t cái, ng c nh h n đi".
ể ả ủ ẹ ạ ậ ấ ổ ộ ườ Bà m nghèo kh , nhân h u đã th u hi u c nh ng và tâm tr ng c a ng ụ ữ i ph n xa l ạ
ạ ộ ữ ộ ủ ư ở ở ạ ỗ b ng d ng tr thành "con dâu" c a mình. Ngôn ng đ c tho i n i tâm ộ đo n này m t
ễ ả ữ ế ứ ạ ủ ụ ứ ả ư ạ ầ l n n a di n t tinh t ữ ậ tâm tr ng ph c t p c a nhân v t bà c T . C m xúc nh nh ng
ứ ộ ườ ẹ ế ườ ọ ườ ợ đ t sóng c cu n lên trong lòng ng i m , khi n ng i đ c xót xa. Chao ôi, ng i m ẹ
ậ ộ ệ ươ ứ ủ ệ ườ ẹ ế ả th t t i nghi p !. Tình th ng con, ý th c trách nhi m c a ng i m khi n cho bà ph i lo
ướ ợ ằ ấ ả ẫ ả ỉ ờ c i v cho con b ng t t c kh năng, d u ch là l i nói...
ụ ứ ế ụ ự ừ ố ặ ậ ớ Khi đã nh n "nàng dâu m i" thì bà c T ti p t c tâm s , t t n d n dò các con mình:
ạ ệ ả ợ ồ ồ "Nhà ta thì nghèo con . V ch ng chúng mày li u mà b o nhau làm ăn. R i ra may mà
ờ ế ế ở ọ ờ ồ ông gi i cho khá... Bi t th nào h con, ai giàu ba h , ai khó ba đ i ? Có ra thì r i con cái
ờ ự ủ ờ ậ ấ ậ ề chúng mày v sau". Trong l i tâm s c a bà, có l i thú nh n r t chân th t là "nhà ta thì
ợ ồ ừ ẹ ệ ắ ấ ả ở nghèo". T cái lí do y thì bà m đã nh c nh các con "V ch ng chúng mày li u mà b o
ở ậ ằ ắ ộ ấ ộ nhau làm ăn". Tuy nh c nh v y, bà còn đ ng viên các con mình b ng m t câu nói r t
ờ ộ ộ ọ ờ ể ệ quen thu c trong dân gian: "Ai giàu ba h , ai khó ba đ i ?". L i đ ng viên đó th hi n
ủ ề ạ ườ ữ ẹ ả ơ ni m l c quan c a ng ố i m nghèo trong hoàn c nh kh n cùng. H n n a, bà lão còn gieo
ề ươ ộ ờ ộ cho các con ni m tin vào t ả ng lai. Qu là m t l i đ ng viên đáng quý, giúp cho các con
ể ượ ụ ứ ẫ ộ ủ ạ ồ bà có th v ạ t qua giai đo n khó khăn này. Tâm tr ng c a bà c T l n l n bu n vui, lo
ụ ẫ ế ả ở ổ ắ l ng. Trong lòng bà c v n luôn ám nh b i cái nghèo, cái kh khi n cho bà lão "đăm đăm
ố ắ ắ ấ ố nhìn ra ngoài. Bóng t i trùm l y hai con m t. Ngoài xa dòng sông sáng tr ng u n khúc
ồ ố ấ ở ữ ườ ế ả trong cánh đ ng t ố i. Mùi đ ng r m nh ng nhà có ng i ch t theo gió tho ng vào khét
ở ả ự ấ ạ ộ ơ ẹ ề ả ở ẹ l t. Bà lão th nh ra m t h i dài". Trong lòng bà còn ám nh b i c s b t h nh v thân
ậ ủ ứ ủ ở ậ ứ ế ế ph n c a bà. B i v y, trong kí c c a bà lão "nghĩ đ n ông lão, nghĩ đ n đ a con gái út.
ặ ủ ờ ự ấ ả ệ ề ế ằ ộ ổ ư ộ Bà lão nghĩ đ n cu c đ i c c kh dài d ng d c c a mình". T t c đã hi n v nh m t
ư ộ ấ ấ ậ ủ ừ ữ ả ố ộ ờ ị cu n phim dài b t t n, nh m t t n bi k ch c a cu c đ i bà. T nh ng c m xúc đó, tâm
ạ ắ ạ ộ ầ ữ ợ ồ ệ ề tr ng lo l ng l ấ i m t l n n a hi n v trong bà, bà lo cho các con: "V ch ng chúng nó l y
ố ẹ ướ ộ ờ ệ ơ ư ặ ắ nhau, cu c đ i chúng nó li u có h n b m tr c kia không?...". M c dù lo l ng nh ng bà
ố ắ ầ ớ ườ ằ ờ ậ ờ ồ ố ẫ v n c g ng g n gũi v i ng i con dâu b ng l i m i thân m t: "Con ng i xu ng đây.
ỡ ỏ ờ ấ ữ ắ ả ồ ố ờ ườ Ng i xu ng đây cho đ m i chân". L i m i y đã rút ng n kho ng cách gi a ng i m ẹ
ủ ườ ờ ủ ặ ợ ờ ườ và "con dâu" và cũng đã an i ng ề i "v nh t" ít nhi u. L i m i c a ng ẹ ể ệ i m th hi n
ươ ổ ậ ơ ả ẫ ự ủ ấ ấ ậ ớ tình th ng, s ch p nh n "nàng dâu m i" c a bà. N i b t h n c v n là t m lòng
ươ ụ ứ ớ ủ ườ ớ ườ th ng xót c a bà c T v i ng i con dâu m i: "Bà lão nhìn ng ầ i đàn bà, lòng đ y
ươ ờ ế ụ ự ớ ồ th ng xót. Nó bây gi đã là con dâu trong nhà r i". Bà lão ti p t c tâm s v i ng ườ ợ i v
ặ ằ ữ ờ ể ậ ượ ả ấ ư nh t b ng nh ng l i thân m t: "K có ra làm đ c dăm ba mâm thì ph i đ y, nh ng nhà
ả ườ ấ ặ ố mình nghèo, cũng ch ai ng i ta ch p nh t chi cái lúc này. C t làm sao chúng mày hòa
ừ ấ ấ ậ ồ thu n là u m ng r i. Năm nay thì đói to đ y. Chúng mày l y nhau lúc này, u th ươ ng
ờ ụ ứ ủ ỏ ườ ấ ể ể ườ quá...". Trong l i nói c a bà c ch ng t bà là ng ờ i r t hi u đ i và hi u ng ể i. Bà hi u
ướ ỗ ướ ổ ằ r ng khi c ả i xin cho con thì ph i có vài ba mâm c tr c trình t ờ tiên, ông bà, sau m i
ể ượ ờ ườ ể ượ ự ủ ọ ườ làng, m i xóm. Bà cũng hi u đ c lòng ng i, hi u đ c s bao dung c a m i ng i, h ọ
ủ ể ấ ặ ả ả ạ ẽ s thông c m cho c nh nghèo c a bà mà không ch p nh t, tính toán. Bà cũng hi u ra đ o
ế ợ ự ụ ế ậ ạ ắ ồ lí t o nên g n k t v ch ng chính là s hòa thu n. Nói đ n đây thì bà c "ngh n l ẹ ờ i
ượ ữ ướ ắ ứ ả ữ ố không nói đ c n a, n c m t c ch y xu ng ròng ròng". Nh ng gi ọ ướ t n ắ ủ c m t c a bà
ươ ướ ớ ắ ủ ể ứ ụ ứ ấ c T ch t ch a bao tình th ng h ng t i các con. Gi ọ ướ t n ệ c m t c a bà là bi u hi n
ủ ậ ườ ẹ ấ ơ ủ ấ c a t m lòng bao dung, nhân h u c a ng ữ i m nghèo. Nó r t đáng quý h n bao nh ng
ườ ấ ầ ậ v t ch t t m th ng mà bà dành cho các con.
ủ ề ạ ướ ừ ự ả ắ ụ ứ Tâm tr ng c a bà c T vào chi u hôm tr c là s đan xen c m xúc lo l ng, vui m ng,
ồ ủ ư ủ ế ạ ổ xót xa, bu n t i, th nh ng vào bu i sáng c a ngày hôm sau, thì tâm tr ng bà luôn tràn
ề ề ậ ấ ộ ượ ể ệ ặ ủ ườ ẹ ng p m t ni m vui. Ni m vui y đ c th hi n trên khuôn m t c a ng i m : "bà nh ẹ
ươ ỉ ườ ặ ủ ỡ ẳ ạ nhõm, t i t nh khác ngày th ề ủ ng, cái m t b ng beo u ám c a bà r ng r h n lên". Ni m
ượ ể ệ ủ ắ ộ ọ ướ vui còn đ c th hi n qua hành đ ng c a bà: "xăm x n thu d n, quét t ớ ử c nhà c a" v i ý
ế ủ ờ ọ ẻ ề ể ộ ế nghĩ "thu x p c a nhà cho quang qu , n n n p thì cu c đ i h có th khác đi, làm ăn có
ấ ơ ượ ấ ơ ơ c kh m khá h n". Bà không vui sao đ c khi con trai bà đã thành gia th t. Bà cũng v i đi
ứ ữ ủ ẹ ầ ấ ộ ố ẫ m t m i lo âu b y lâu c canh cánh bên lòng và trong b a ăn đ u tiên c a ba m con, d u
ư ệ ố ố ộ ố ớ ỉ ch có "rau chu i thái r i, và m t đĩa mu i ăn v i cháo" nh ng bà "toàn nói chuy n vui,
ướ ề ệ ườ ẹ ể ệ toàn chuy n sung s ng v sau này". Câu chuy n ng ữ i m già k cho các con vào b a
ầ ướ ệ ệ ẫ ả ặ ỉ ơ c m đ u tiên sau ngày c ư i, m c dù đó v n ch là chuy n làm ăn, chuy n gia c nh nh ng
ủ ứ ệ ỉ ươ ủ ệ trong câu chuy n c a bà không còn có quá kh mà ch có t ng lai. Câu chuy n c a bà
ệ ậ ả ị ườ ẹ ớ th t gi n d ! Đó là chuy n mua gà, nuôi gà, có đàn gà con mà ng i m nói v i Tràng:
ạ ỗ ầ ề ế ằ ấ "Tràng . Khi nào có ti n ta mua l y đôi gà. Tao tính r ng cái ch đ u b p kia làm cái
ệ ả ả ồ ạ ả ấ chu ng gà thì ti n quá. Này ngo nh đi ngo nh l i ch m y mà có ngay đàn gà con mà
ộ ố ủ ệ ẹ ẻ ở ầ ấ xem...". Chính câu chuy n vui c a bà m đã làm cho cu c s ng tr nên vui v và đ m m
ữ ề ậ ở ế ơ ấ h n r t nhi u. Tuy v y, trong b a ăn càng lúc càng tr nên nghèo nàn khi n cho "câu
ừ ữ ệ ỗ ạ ỗ chuy n trong b a ăn đang đà vui b ng ng ng l i. Niêu cháo lõng bõng, m i ng ườ ượ c i đ
ư ư ư ế ế ẵ ạ ậ ậ ế ạ ố có l ng l ng hai bát đã h t nh n". Th nh ng, bà lão l i "l t đ t ch y xu ng b p, l ễ ễ m
ồ ố ộ ư b ng ra m t cái n i khói b c lên nghi ngút" và bà lão khen "chè khoán đây, ngon đáo đ ể
ố ắ ườ ư ả ạ ả ố ố ơ c ". D ng nh bà lão c xua đi cái không khí m đ m, c g ng quên đi tình c nh kh n
ổ ằ ộ ươ ỉ ẻ ươ ỉ ấ ườ ẹ kh b ng thái đ t i t nh. Bên trong cái v t ấ i t nh y là t m lòng ng ổ i m đang th n
ứ ặ ớ ệ ọ ấ ằ th c lo âu. Bà lão "đãi" nàng dâu m i món ăn đ c bi t g i là "cháo khoán", n u b ng cám,
ể ả ấ ố khen "ngon đáo đ " và so sánh "xóm ta kh i nhà còn ch có cám mà ăn đ y". Qua đó, bà
ể ượ ứ ể ạ ầ ạ ộ đ ng viên các con, đ các con bà có thêm s c m nh tinh th n đ v ặ t qua "tao đo n" ng t
ế ả ả ơ ệ ở ộ nghèo, khó khăn này. Chi ti t này làm cho chúng ta cũng ph i c m đ ng r i l b i tình
ươ ế ạ ủ ấ ạ ườ th ng, t m chân tình đáng quý c a bà. K t l i đo n văn là gi ọ ướ t n ắ ủ c m t c a ng i m ẹ
ư ể ấ ả ộ nh ng bà lão "ngo nh v i ra ngoài. Bà lão không dám đ con dâu nhìn th y bà khóc".
ứ ủ ẹ ế ẳ ơ ộ ủ ồ Cái tài c a Kim Lân là c nh nhàng mà lu n lách ngòi bút đ ng đ n n i sâu th m c a
ễ ả ậ ồ ế ụ ứ ủ ộ ườ ẹ tâm h n. Ông đã di n t ắ th t sâu s c và tinh t tâm lí c a bà c T , m t ng i m nghèo
ể ổ ế ươ ế ươ ữ ả ờ kh mà hi u bi t, yêu th ng con h t lòng và yêu th ả ng c nh ng m nh đ i oái oăm,
ộ ấ ố ắ ệ ả ằ ộ t i nghi p b ng m t t m lòng nhân ái sâu xa. Bà đã c g ng xua đi cái ám nh đen t ố i
ự ạ ề ề ợ ủ đáng s c a th c t i và nhen núm ni m tin, ni m vui cho các con. Trong cái thân hình
ẳ ạ ẫ ấ ộ ố ệ kh ng khiu, tàn t ấ vì đói khát y v n nung n u m t ý chí s ng mãnh li t.
ọ ệ ụ ử ư ủ ạ ẩ Trong văn h c Vi t Nam, ngoài tình ph t ủ nh c a Lão H c trong tác ph m cùng tên c a
ẫ ử ẹ ủ ạ nhà văn Nam Cao thì tình m u t trong đo n trích "Trong lòng m " c a nhà văn Nguyên
ậ ọ ồ ườ ỏ ổ ụ ẹ ả ệ H ng th t đáng chân tr ng. Ng i m vì ph i thoát kh i c t c nghi t ngã mà tha h ươ ng
ự ẫ ươ ườ ư ầ c u th c nh ng v n yêu th ng, hi sinh vì con mình. Hay ng i đàn bà hàng chài không
ủ ế ề ễ ẩ ườ tên trong tác ph m "Chi c thuy n ngoài xa" c a Nguy n Minh Châu là ng ả ẹ i m ph i
ị ự ủ ậ ạ ườ ư ồ ạ ươ ch u s hành h , đánh đ p dã man c a ng i ch ng nh ng l i giàu tình th ng, lòng bao
ứ ủ ạ ố ị dung, v tha, giàu đ c hi sinh, luôn s ng vì con, hi sinh cho h nh phúc c a con. Và bà c ụ
ứ ộ ườ ứ ế ẹ ậ ươ T cũng là m t ng i m nhân h u, giàu đ c hi sinh, h t lòng yêu th ng con.
ự ự ệ ả ắ ặ ợ ả Qua truy n ng n "V nh t", nhà văn Kim Lân đã d ng lên hình nh chân th c và c m
ề ộ ườ ổ ế ẹ ế ắ ả ủ ộ đ ng v m t ng i m nghèo kh h t lòng vì con. Ngòi bút tinh t , s c s o c a tác gi ả đi
ể ệ ứ ạ ụ ứ ủ ừ ễ ế ờ sâu phân tích di n bi n tâm lí ph c t p c a bà c T và th hi n qua t ng l i nói, ánh
ự ắ ộ ươ ả ườ m t, trong suy nghĩ, hành đ ng và s lo xa cho t ng lai các con. Ph i là ng ố i có v n
ữ ể ế ấ ọ ườ ả ố s ng phong phú, th u hi u và thông c m, yêu m n và chân tr ng nh ng ng i nghèo kh ổ
ể ễ ả ộ ự ế ậ ớ thì Kim Lân m i có th di n t m t cách chân th c và tài tình đ n v y.
ữ ữ ệ ầ ắ ặ ợ ơ ờ ấ Truy n ng n "V nh t" không đ n thu n là nh ng trang văn mà là nh ng trang đ i th m
ướ ắ ủ ự ệ ạ ấ ỗ ề ẫ đ m n c m t t ỏ i c c, xót xa, ph p ph ng n i lo cho hi n t i và le lói ni m tin vào
ụ ứ ủ ẹ ế ả ườ ọ ắ ươ t ng lai c a bà m nghèo. Hình nh bà c T khi n ng ộ i đ c rung đ ng sâu s c tr ướ c
ế ủ ườ ẹ ườ ẹ ấ ấ t m chân tình tha thi t c a ng i m già. Ng i m già y chính là ánh sáng le lói trong
ủ ữ ế ả ườ ụ ứ ậ ổ ố ả b i c nh bi th m c a nh ng ki p ng i nghèo kh . Nhân v t bà c T đã làm cho giá tr ị
ạ ủ ơ ấ ụ ứ ề ẩ ấ ở ộ ọ ả nhân đ o c a tác ph m tr nên th m thía, c m đ ng h n r t nhi u. Bà c T đã đ ng l ạ i
ườ ọ ộ trong lòng ng i đ c bao suy nghĩ và rung đ ng sâu xa.
