BỘ TƯ PHÁP
ĐỀ ÁN “TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC PHỔ BIẾN,
GIÁO DỤC PHÁP LUẬT NHẰM NÂNG CAO Ý THỨC PHÁP LUẬT
CHO THANH, THIẾU NIÊN”
SỔ TAY
HƯỚNG DẪN KỸ NĂNG
PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO THANH, THIẾU NIÊN
CHỈ ĐẠO BIÊN SOẠN:
TS. Phan Chí Hiếu - Thứ trưởng Bộ Tư pháp
TỔ CHỨC BIÊN SOẠN:
TS. Lê Vệ Quốc - Vụ trưởng Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp
ThS. Phan Hồng Nguyên - Phó Vụ trưởng Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ
Tư pháp
THAM GIA BIÊN SOẠN:
- Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp
- Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Bộ Quốc phòng
- Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an
- Ban Tuyên giáo, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam
- Sở Tư pháp tỉnh Bình Định
- Sở Tư pháp tỉnh Hòa Bình
- Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hà Nội
LỜI GIỚI THIỆU
Ngày 26/11/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2160/QĐ-TTg
phê duyệt Đề án “Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao ý
thức pháp luật cho thanh, thiếu niên giai đoạn 2011 - 2015” (Đề án). Qua tổng kết 05
năm thực hiện Đề án, trên cơ sở hiệu quả của Đề án, ngày 17/7/2017, Thủ tướng
Chính phủ đã ký Quyết định số 1042/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch thực hiện Chiến
lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn II (2016 - 2020), trong đó giao Bộ Tư
pháp chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tiếp tục triển khai thực hiện Đề án
trong giai đoạn tiếp theo. Thực hiện nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao, Bộ
trưởng Bộ Tư pháp đã ký Quyết định số 288/QĐ-BTP ngày 21/02/2018 ban hành Kế
hoạch tiếp tục thực hiện Đề án đến năm 2020.
Với mục đích nâng cao năng lực cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền
viên pháp luật, cán bộ Đoàn, công chức làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho
thanh, thiếu niên; đồng thời đa dạng hóa nguồn tài liệu hướng dẫn kỹ năng phổ biến,
giáo dục pháp luật cho thanh, thiếu niên, Bộ Tư pháp tổ chức biên soạn “Sổ tay hướng
dẫn kỹ năng phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh, thiếu niên”.
Sổ tay gồm ba phần:
- Phần thứ nhất: Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh, thiếu niên;
- Phần thứ hai: Một số kỹ năng phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh, thiếu niên;
- Phần thứ ba: Hệ thống các văn bản liên quan đến công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật cho thanh, thiếu niên.
Trân trọng giới thiệu và mong nhận được những ý kiến đóng góp của bạn đọc về
nội dung Sổ tay!
Hà Nội, tháng 12 năm 2018
VỤ PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
Phần thứ nhất
CÔNG TA
C PHÔ
BIÊ
N, GIA
O DUC PHA
P LUÂT
CHO THANH, THIÊ
U NIÊN
Thanh, thiếu niên nước ta chiếm khoảng 28% dân số cả nước; là lực lượng xã hội
to lớn, góp phần quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong suốt
quá trình lịch sử của cách mạng Việt Nam, Đảng và Nhà nước luôn coi trọng và đánh
giá cao vị trí, vai trò của lực lượng này trong sự nghiệp cách mạng của đất nước. Nghị
quyết Hội nghị Trung ương 7 khóa X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa” đã nhấn
mạnh: “Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng
quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm
nhận những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo”.
Để phát huy vai trò của lực lượng xã hội quan trọng này, việc đào tạo, bồi dưỡng
đoàn viên, thanh, thiếu niên phát triển toàn diện có ý nghĩa rất quan trọng và được xác
định là nhiệm vụ chiến lược lâu dài, trong đó giáo dục ý thức tôn trọng và nghiêm
chỉnh chấp hành pháp luật là một nội dung cấu thành quan trọng trong hoạt động giáo
dục toàn diện cho thế hệ trẻ Việt Nam.
I. CHỦ TRƯƠNG, CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG, PHÁP LUẬT CỦA NHÀ
NƯỚC VỀ PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH, THIẾU NIÊN
Đang va Nha nươc đa ban hanh nhiêu văn ban có nội dung liên quan đến công tac
phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), nâng cao hiêu biêt phap luâ
t, y thư
c châp
hanh phap luâ
t găn vơi giáo dục chính trị, tư tưởng, lý tưởng, truyền thống, bồi dưỡng
lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh cho thanh,
thiêu niên, tập trung vào các văn bản chủ yếu sau đây:
1. Báo cáo chính trị cua Ban Châp hanh Trung ương Đang khoa XI tại Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thư
XII của Đảng đa nêu ro: “Đổi mới nội dung, phương thức giáo
dục chính trị, tư tưởng, lý tưởng, truyền thống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, lòng
yêu nước, xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, ý thức tôn trọng và nghiêm chỉnh
chấp hành Hiến pháp và pháp luật cho thế hệ trẻ”.
2. Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương
Đảng khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa khẳng định: “Tiếp tục xây dựng thế hệ thanh
niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc; kiên định lý tưởng độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật…”.
3. Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,
lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030 đa xac đi
nh: “Trong thời gian
tới, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ phải được
tiếp tục tăng cường và nâng cao về chất lượng, nhằm góp phần xây dựng thế hệ trẻ
Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội; có đạo đức trong sáng, ý thức tuân thủ pháp luật…”.
4. Hiên phap năm 2013 (Điêu 37) quy định: “Thanh niên được Nhà nước, gia đình
và xã hội tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng
đạo đức, truyền thống dân tộc, ý thức công dân”.
5. Luật Thanh niên năm 2005:
Điêu 16 quy đi
nh vê quyền và nghĩa vụ của thanh niên trong quản lý nhà
nước và xã hội như: Nâng cao ý thức công dân, chấp hành pháp luật, góp phần
xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân.
6. Luâ
t Phô biên, giao duc phap luâ
t năm 2012:
6.1. Luâ
t quy đi
nh vê hinh thư
c, nôi dung cân tâ
p trung PBGDPL cho môt sô
nhom đôi tương đă
c thu, trong đo co thanh, thiêu niên như:
(i) Người lao động trong các doanh nghiệp;
(ii) Nạn nhân bạo lực gia đình;
(iii) Người đang bị áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng (ngươi tư
đu 12
tuổi đên dươi 18 tuôi), cơ sở cai nghiện bắt buộc;
(iv) Người đang bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn.
6.2. Mục 3 Chương II của Luật quy định về giáo dục pháp luật trong các cơ sở
giáo dục của hệ thống giáo dục quốc dân nhằm trang bị cho thanh, thiêu niên những
kiến thức pháp luật cơ bản ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, trong đo xac đi
nh
nội dung giáo dục pháp luật trong các cơ sở giáo dục của hệ thống giáo dục quốc dân
được xây dựng phù hợp với từng cấp học và trình độ đào tạo, phù hợp với mục tiêu
giáo dục, ngành nghề đào tạo, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, phổ thông, cơ bản,
thiết thực và có hệ thống.