Sự sống - Do sáng tạo

Chia sẻ: Đinh Gấu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hành tinh sống, ai thiết kế đầu tiên, thuyết tiến hóa, giả thuyết và sự thật, khoa học và sách sáng thế ký, bạn tin gì có quan trọng không là những nội dung chính trong "Ebook Sự sống - Do sáng tạo". Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sự sống - Do sáng tạo

´ S song—Do sang tao?
` Ban tin gı? ˆ ` ´ ` ` ˆ so ngi noi ho tin ni li tng thuat Mot cua ´ ´ ´ ` Kinh Thanh ve s sang tao, cho biet trai at va ˆ ˆ ´ ´ ` moi vat tren o c tao ra trong sau ngay, moi ` ` ` ` ` ˘ ´ ˆ ngay dai 24 gi, chı vai ngan nam trc. Mot so ` ˆ ´ ´ ` ngi vo than khien ban tin rang Ðc Chua Tri ˆ ˆ ˜ ´ ` ` ˆ khong hien hu, Kinh Thanh chı toan la truyen ` ˆ ` huyen thoai va moi sinh vat la san pham cua s ˆ ˆ ´ ngau nhien, vo inh hng. ` ´ ˜ ´ ´ ˆ Nhieu ngi ng gia hai quan iem trai ngc o. Viec ban ´ ` ´ ˜ ´ ˜ oc s ach m ong n ay cho th ay c o le ban n am trong s o h o. C o le ´ ´ ` ` ˆ ´ ban tin ni Ðc Chua Tri va ton trong Kinh Thanh. Nhng ban ˜ ´ ´ ˜ ` ´ cung co the xem trong y kien cua nhng nha khoa hoc co anh ˜ ` ˆ ` ´ ` hng, nhng ngi khong tin s song la do sang tao. Neu la ˆ ´ ˜ ` ` ´ bac cha me, ban co le t nhu: “Lam sao tra li cho con khi chung ˆ ˜ ˆ ´ ` ´ neu nhng cau hoi ve s tien hoa va sang tao?”. ´ ´ ` ` ` Muc ıch cua sach mong nay la gı? ´ ` ˆ ˜ ` Sach nay khong nham che nhao quan iem cua nhng ngi ´ ˆ ´ ˘ ˆ ´ ´ Cover: Beach and reef: 5 Digital Vision Ltd/age fotostock co mot so niem tin ve s sang tao hoac khong tin Ðc Chua ` ` ´ ˆ ´ ` ˜ ˆ Tri. Thay vı the, chung toi mong rang sach mong nay se thoi ´ ´ ˆ ` ´ ˜ thuc ban xem xet lai nen tang cua mot so ieu mınh tin. Sach se ´ ` ` ˆ ´ ´ ` giai thıch li tng thuat trong Kinh Thanh ve s sang tao ma ´ ˜ ´ ˆ ´ ´ ˜ co le trc ay ban cha suy xet. Sach cung nhan manh tai sao ˆ ` ` viec ban tin s song bat au nh the nao la van e quan trong. ˆ ˜ ` ˜ ` ´ ˆ ´ Lieu ban se tin li cua nhng ngi noi rang khong co Ðang ´ ˆ ` ´ ˆ ´ ˆ Tao Hoa thong minh va Kinh Thanh khong ang tin cay? Hay ˜ ´ ˜ ` ´ ˆ ` ´ ban se xem xet nhng gı Kinh Thanh that s day? Ðieu nao ang ˆ
´ ´ e ban tin cay hn: s day do cua Kinh Thanh hay ly thuyet cua ´ ˆ ˆ ´ thuyet tien hoa? (He-b-r 11:1). Sao ban khong xem xet bang ´ chng? ´ 2 S
SONG—DO SANG TAO?
Muc luc TRANG 4 ` Hanh tinh song TRANG 11 ˆ Ai thiet ke au tien? TRANG 18 ´ Thuy et ` tien hoa ˆ —Gia thuyet va s that TRANG 24 ` ´ Khoa ´ hoc va´ sach Sang-the Ky TRANG 29 ` ´ Ban tin gˆ ı co quan trong khong? TRANG 30 ` ˆ Tai lieu tham khao 5 2010 WATCH TOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF PENNSYLVANIA ´ S song—Do sang tao? ` Nha xuat ban WATCHTOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF NEW YORK, INC. Brooklyn, New York, U.S.A. ´ ˘ In thang 4 nam 2014 ` ˆ ` ´ An pham nay khong ´ dung ` e ban, nhng ˆ c phˆ at hanh nham ay m ´ anh ˆcong vi ec d ay d´ o Kinh ˆ Thanh ˆ tr` en khap th ` e gii. Cong viec ´ nay ´ c ` tai tr do ˆ s ong gop tınh nguyen. ` ˜ ´ ˆ Tr khi ´ c ghi ´ r o, c ac c au Kinh Thanh trıch ` d` an trong anˆ pham ˆ nay ´ la cua ban ˆ Lien hiep Thanh kinh hoi. Was Life Created? Vietnamese (lc-VT) Made in the United States of America ` In tai Hoa Ky
` Hanh tinh song ˆ ˘ ˆ ˆ ´ ´ ` ˆ ` S song tren mat at khong the ton tai neu khong co cac bien co ma mot so ngi ´ ` ` ` ` ˜ ` ´ cho rang o chı la s trung hp, vai bien co nay mai en the ky 20 ngi ta mi ` ˆ ´ hieu tng tan. Cac bien co ay bao gom: ´ ´ ˛ Vi trı cua Trai Ðat trong dai ngan ha Milky Way va He Mat ˆ ` ` ˆ ˘ ` ˜ ˜ Tri, cung nh quy ao, ˆ ˆ ˆ ´ ` ˘ ˘ o nghieng, toc o quay cua Trai Ðat, va Mat Trang ` ` ˛ T trng va bau khı quyen co tac dung ` ´ ´ ´ ´ ˆ nh hai cai khien e che ch ´ ` ˛ Cac chu trınh t nhien bo sung, lam sach ˆ ` ` ´ sinh quyen va nc ´ ˜ ` ` ˜ ˜ ˘ ´ Khi xem xet nhng e tai nay, ban hay t hoi: “Nhng ac iem cua trai at ˆ ` ´ ˆ ´ ´ t nhien ma co hay do mot s thiet ke co chu ıch?” ´ 4 S
SONG—DO SANG TAO?
´ ´ ` ` ˆ ´ ´ Trai at co the nao tım mot ` c ˆ vi trı thıch hp hn e duy trı s song khong? ˆ ˆ ` ` ´ trung tam dai ngan ha. “Vung co the ton & NASA/JPL/Caltech ` ´ ` tai s song” nay (nh cac nha khoa hoc ˆ ´ ´ ´ ´ goi) ´ co ´ cac ` yeu to hoa hoc mc o chınh xac va can thiet cho s song. Neu ` ` ´ ´ xa hn vung nay, cac yeu to hoa hoc rat ` ` ´ khan hiem, con gan hn thı qua nguy ` ´ ˆ ´ ˆ hiem vı co vo so bc xa cc manh gay ` ` ´ ´ ´ chet ngi va cac yeu to khac. Tap chı ´ Scientific American viet: “Chung ta ang ` song trong “khu at vang””1. ` ´ ` ´ “Con ng” ly tng: “Con ng” “Ðia chı” ly tng ´ ˘ ˜ ´ cua trai at, hoac quy ao cua no trong Khi viet ia chı nha, ban ` ` ` ˆ ˘ ` ´ ˜ ` ´ ˜ th ˆ ng ghi ` “thanh pho” He Mat Tri cua chung ta, nh ng g ı? C o l e b an ghi t en ng, ˜ ´ ´ ˘ ` cung rat ly tng. Cach mat tr` i kho ang ` ` ´ ´ ˆ ˆ ´ ˜ thanh pho v a qu oc gia. So sanh cach 150 trieu kilomet, quy ao nay trong ´ ˜ ˆ ` ` ´ ˆ tng t, chung ta hay goi d ai ng´ an h a vung co the ton tai s song, ni khong ` ´ ˜ ´ Milky Way la “quoc gia” cua trai at; lanh gia cung chang nong bong e s ˆ ˘ ` ˘ ` ` ´ ` ´ ˜ ` He Mat ` Tri—g om mat tri va cac hanh song phat trien. Hn na, ng i cua ` ` ˜ ´ ´ trai at gan nh la hınh tron, giup trai at ` ` ` ´ ´ tinh—la “thanh pho”; va quy ao cua` trai ˘ ´ ˆ ´ ˆ ˘ ` ` quanh nam co mot khoang cach gan nh at trong He Mat ` ´ ˆ Tri la “con ng”. ˆ ˘ ` ˆ ´ ˘ ` Nh cac tien bo cua thien van hoc va vat co inh vi mat tri. ´ ´ ` ˜ ´ ´ ˘ ` ` ` ly hoc, cac nha khoa hoc a co s hieu Trong khi o, mat tri la “nha san xuat ˆ biet sau sac ve nhng li ˜ ´ the cua˜ v i trı ´ ˘ ` ´ ´ ˆ ` ´ nang lng” ´ ´ hoan hao. No on inh, co khiem ton ma chung ta co trong vu tru. ´ ` ˘ kıch thc ly tng va toa ra lng nang` ˜ ´ ` ` ` ˘ ` lng ˆ va ˆu. V` ı the,˘ mat ˆ tri c goi la H ay b at au v i “th anh ph o” c ua ´ ˆ ˘ ` ˆ ´ chung ta. He Mat Tri nam trong khu “ngoi sao vo cung ac biet” that hp ly.2 ´ ˆ ` ` ` ´ ` v c l y tˆ ng c´ ua d ai˜ ng an ˆ h a Milky “Ngi hang xom” hoan hao: Neu ´ ` ` ´ ` Way—khong qua gan cung khong qua xa phai chon “ngi hang xom canh nha” ` HANH TINH SONG 5
´ ˜ ˆ ` cho trai at, ban se khong tım ra “ai” tot ˘ ˘ ` ´ ˘ ˘ hn mat ˆ trang. Ðng kınh mat trang ´ ` hn mot phan t trai at. Vı the, khi ´ ´ ´ ˘ ˘ ´ so sanh vi cac mat trang khac trong ˆ ˘ ` ˘ ˘ ´ He Mat Tri, mat ` trang cua chung ta ´ ´ ´ ´ ` ln cach khac thng so vi hanh tinh ´ ´ `
ˆ cua no. Ðieu o chı la ngau nhien sao? ˆ ` Khong the nao. ˘ ˘ ` ˆ ˆ ´ Mat trang la nguyen nhan chınh tao ` ` ´ ra thuy trieu va thuy trieu ong vai tro ˆ ´ ´ ˜ ´ ˘ rat quan trong ˜ trong he sinh thai trai at. kia se ong bang. Mat ˘ trang cung ˘ ´ gop phan vao s on inh ` ` ` Ng˜ c l ai, neu quay ´ ˜ ´ ˆ ´ ˘ nhanh ` hn thı ngay se ngan ˆ hn, co le Magnetosphere: NASA/Steele Hill; earth tilt: Based on NASA/Visible Earth imagery truc ˘ quay cua trai at. Khong co mat chı vai tieng ong ho, toc o quay nhanh ´ ` ´ ´ ˜ ˆ ˜ trang ly tng, hanh tinh cua chung ta c uaˆ tr ai ` at s e` g´ ay ´ra nh ˜ ˆ ´ ˆ ng cn l oc ´ se b i chao ao nh con quay, tham chı khong ngng va cac tac ong tai hai khac. ´ ˆ ˜ ´ co the lat ngc! Khi ay se co s thay ´ ˆ ` ˜ ˆ ˆ ˆ ´ Ðoi khien bao ve cua trai at oi khı hau, thuy trieu va nhng thay oi ´ ` ˆ ˜ ` ˆ ´ khac, ieu nay gay ra tham hoa. Vu tru la mot ni nguy hiem ay cac ˆ ˆ ` ˆ ` ´ ` ` ˆ Ð o nghi eng v a o quay ho an h ao bc xa chet ngi va thien thach. Tuy ´ ˆ ˆ ´ ˆ ` ´ cua trai at: Ðo nghieng cua trai at nhien, hanh tinh xanh cua chung ta giong ` ˆ ` ˆ ´ ´ ` nh ang bay qua “phong tap ban”ˆ trong la 23,4 o, giup tao ra cac mua ˘ ` ´ ˆ ˆ ` ` ngan ha nay ma dng nh khong he ` ` hang nam, nhieu vung khı hau ´ ` ´ ˆ ˆ han gı. Tai sao vay? ` ˆ ` ´ Vı trai at c bao` khac nhau va giup nhiet ´ ´ ` o ˆ ` ˆ ˆ ` ` cua trai at mc va phai. ve nh oi khien: t trng cc manh va ˆ ˆ ´ ˆ ´ “Ðo nghieng truc quay cua bau khı quyen oc ao. ` ´ ` ` ` ´ ˜ ´ hanh tinh chung ta rat hoan ´ T trng cua trai at: Loi cua trai hao cho s song”, theo sach ` ˆ ´ at la mot qua bong kim loai nau chay, Trai Ðat oc ´ ˆ ao—Tai ´ sao ` ` ` ´ tao ˆ ra t trng´ cc ˆ manh ` vn ra ngoai ˆ ´ s song phc tap hiem thay khong gian. Cai khien nay bao ve chung ˜ ˆ ´ ˜ ` trong vu tru (Rare Earth—Why ta khoi vo so bc xa vu tru cc manh va Complex Life Is Uncommon in the ˜ ` ˘ ` nhng moi nguy hiem en t mat tri. Universe) 3. ` ´ ˘ ` Moi nguy hiem nay bao gom gio mat tri ˆ ` ` ` ˆ ˜ ` ˆ ˆ ´ ´ ˆ (mot lu ong ien tıch ph ong˘ ra kh ong Ðo dai ` c` ua ngay va `em c ung ´ hoan ` ´ ˘ ` hao, ngng); c ac v u no be mat mat tri nh vˆ ao s quay ˆ tron cua tr ai at. ` (trong vai phut toa ra nang lng ` ´ ˘ bang N˜ eu ` toc o quay ` cham ˘ hn ´ nhieu,´ ngay ` ´ ` ´ se d´ ai hn v` a b˜ e mat trai ´ at hng v˘ e hang tı qua bom kinh khı); va cac cn ˘ ` ` ´ ` ´ phıa mat tri se b i nung nong, con mat bung phat hao quang khong lo (phong ´ 6 S
SONG—DO SANG TAO?
` ` ´ T trng cua trai at Bac cc quang ˆ (khong thay c) ` ˆ ˆ ´ ´ ˜ ˆ ` hang tı tan vat ´ chat ra kh ong gian, viet tat a ln. Ða so nhng thien thach nay b i ˆ ` ´ ´ ` ˜ CME). Ban co ` the` thay` s bao ve m ınh ot chay trong khı quyen, thanh nhng ˆ ˆ ´ ` ˘ ˆ Aurora: Photo: Jan Curtis (http://latitude64photos.com); meteorite: ESA, NASA nhan c nh t trng. Vu no be vet sang goi la sao bang. Tuy nhien, hai ˘ ˘ ` ` ˜ ´ ˆ ´ ˆ ˘ ˜ mat m at tr i va CME tao ra nhng tia cai khien cua trai at khong ngan nhng ` ˆ ´ ´ ˆ ` cc quang rat manh, la hien tng ˆ anh bc xa can thiet cho s song nh nhiet va ´ ` ´ ´ ´ ˆ ´ ˆ sang ay mau sac thay c tren tang anh sang. Bau khı quyen tham ch ı ph an ´ ´ ˆ ˆ ´ cao cua bau khı quyen gan hai cc trai bo nhiet xung quanh ia cau, ban em no ´ ` ´ ´ ´ ˆ ´ ´ ˆ at, ni co nhieu t tınh. co tac dung ´ nh mot cai men, giup nhiet ´ ´ ´ ´ ˆ Bau khı quyen trai at: Lp khı bao khong thoat nhanh. ´ ` ˆ ˜ ´ ´ ` ` ` ´ ´ phu trai at nay khong nhng giup chung T trng va bau khı quyen cua trai ` ` ` ˆ ˆ ´ ` ` ˆ ` ` ta th ma con la mot s bao ve khac. ˆ ` ´ at qua la hai thiet ke ky dieu
` ˆ ˜ ma ngi ´ Phan ben ngoai cua bau khı quyen, tang ta van cha hieu tng tan. Cung co the ` ´ ˆ ´ ´ ´ ` ` bınh lu, cha mot dang cua kh´ ı oxy goi ` ´ noi nh the ve cac chu trınh duy trı s ˆ ` ` la khı ozone, hap thu en 99% bc xa cua song tren hanh tinh nay. ´ ´ ` tia cc tım (UV) chieu xuong trai at. Vı ˆ ` ´ the, tang ozone bao ve nhieu hınh thai ` ` ˆ s song, gom con ngi va phieu sinh ´ ˆ ` ` ´ ´ ´ ˆ Bau khı quyen vat (m´a nh´ o chung ta co them oxy), ˆ ´ ´ bao ve chung ta khoi ´ ˆ khoi cac bc xa nguy hiem. So lng khı cac thien thach ` ˆ ozone trong tang bınh lu khong co inh. ` ´ ` ` ˆ Thay vı the, no thay oi tuy cng o ´ ´ phong xa cua tia UV. Do o, tang ozone ` ˆ ´ ˆ ˆ ˜ ˆ la mot cai khien linh ong, hu hieu. ` ´ ´ ˜ ˆ ´ Hanh tinh cua chung ˆ ta` Bau khı quyen cung bao ve chung ta c b ao v e nh khoi nhng “tran ˜ ˆ oanh tac” ` cuaˆ nhng ˜ ˆ ˆ ˆ ˜ ` ˆ ˆ oi khi en ˘ linh ong, ´ manh v t khong gian, hang trieu thien ´ ´ ˜ ` ˜ phai ch ` ang ieuˆ o thach co kıch c t nho en nhng tang chı la ngau nhien?
´ ` ˆ ˆ Cac chu trınh thien nhien can yeu ˆ ´ ` ´ Neu nguon cung cap khong khı va nc sach ` ˜ ˜ ` cua thanh pho b i cat, cong ranh b i tac nghen thı ˆ ˜ ´ ˆ ` ´ ˆ chang bao lau se co d ich le va chet choc. Tuy nhien, ˜ ´ ` ` ´ hay xem xet ieu nay: Hanh tinh cua chung ta ˆ ˆ ` ` ` ´ khong giong nh mot nha hang, thc ` pham va cac ´ ´ ` ˆ ` ´ ` nguon cung ng khac lay t ben ngoai, con rac thı ´ ˆ ˆ ˆ ´ thai ra. Trai at khong can van chuyen khong khı ` ´ ` ` ˆ ` ˜ ˆ va nc sach t ngoai khong gian vao, cung khong ` ˜ ˆ ` ` phai tong chat thai ra ngoai vu tru. Vay, lam the nao ´
` ` ´ trai at van trong lanh va thıch hp cho s song? ˆ ` ´ ` ˆ ˆ Cau tra li nam trong cac chu trınh thien nhien ` ´ ´ ` nh: chu trınh cua nc, khı cacbon, oxy va nit, ´ ` ` ` ` ` c giai thıch va trınh bay n gian trong bai nay. ` ´ ´ Chu trınh cua nc: Nc rat can thiet cho s ˆ ´ ´ ˆ ` ` song. Neu khong co nc chı mot vai ngay, tat 2 ´ ˜ ca chung ta se chet. Chu trınh cua nc phan bo ` ´ ˆ ´ ` ´ nc sach, tinh khiet khap hanh tinh chung ta. ` ´ ˘ Chu trınh cua nc gom ba giai oan. (1) Nang ˘ ` ` ´ ˆ ´ lng mat tri lam nc boc hi len bau khı ´ ` ` 3 quyen. (2) Nc tinh khiet nay ngng tu thanh ˆ ˆ ` ´ may. (3) Roi may thanh ma, ma a, ma ˘ ` ` ´ 1 tuyet hoac tuyet, ri xuong at va chu trınh khep ` ˘ ´ ˆ ´ lai. The thı hang nam co bao nhieu nc c ´ ´ ´ ´ tai tao? Theo c tınh, lng nc u e bao ˘ ` phu be mat hanh tinh, cao hn 80cm.4 ` ` Chu trınh cua cacbon va oxy: Nh ban ´ ´ ` ´ biet, chung ta can th e song, hıt vao khı oxy ` ´ ´ 2 va th ra khı cacbon ioxyt. The nhng, vi ` ` ` ˆ ˆ ` ´ Oxy hang tı ngi va ong vat cung hıt th nh the, ´ ´ ˆ tai sao bau khı quyen cua chung ta khong bao ` ˆ ´ ` ´ ´ gi can kiet khı oxy va co qua nhieu cacbon ` ´ ` ioxyt? Li giai ap nam trong chu trınh cua oxy. ˆ ` ´ ´ ´ ` (1) Mot tien trınh ang chu y goi la s quang ˆ ` ` ´ hp: Cay lay vao cacbon ioxyt ma chung ta th ` ´ ` ˘ ` ´ ´ ˘ ` Cacbon ra, dung no va nang lng t anh sang mat tri ioxyt 1 ` ´ ` e san xuat hydrat cacbon va oxy. (2) Khi hıt vao ´ ´ ` ` khı oxy, chung ta hoan tat chu trınh ay. Moi “san ` ˆ ´ pham” cua hydrat cacbon va khong khı dien ra ˆ ´ ˜ ˆ ` ˘ mot cach sach se, hieu qua va tham lang. ´ 8 S
SONG—DO SANG TAO?
´ ´ Bau kh´ ı quyen´ trai at co 78% khı nit ˆ Ph˜ an t A hu c Vi khuan C B ´ Cac hp chat nit Vi khuan ` ˆ ˜ ` ˆ ` ´ ˆ ˜ Chu trınh cua nit: S song tren at cung tuy thuoc vao san pham cua cac phan t hu ˜ ˆ ` ` ´ ´ ` ` ´ c nh protein. (A) Ðe san xuat nhng phan t nay thı can co nit. Ðang mng la chat khı ´ ´ ´ ´ ` ´ o chiem khoang 78% trong bau khı quyen cua chung ta. Tia set bien oi nit thanh cac ` ˆ ´ ˆ ˜ ` ` ´ hp chat ma cay coi co the hap thu. (B) Roi cay coi ket hp nhng hp chat nay thanh cac ˆ ˜ ´ ˆ ˘ ˆ ` ` ´ ˜ ` phan t hu c. Thu vat an cay coi va the la chung cung thu c nit. (C) Cuoi cung, khi ˆ ` ´ ˆ ´ ˜ ˆ ´ ` ˆ ´ cay coi va thu vat chet, cac vi khuan se phan huy hp chat nit. Qua trınh phan huy o giai ´ ` ´ ` ´ phong nit tr lai at va khı quyen, chu trınh khep lai. ` ´ ` Stockbyte/Getty Images Tien trınh tai sinh hoan hao! ` ´ ˆ ˆ ˆ Du co ay u cong nghe tien tien, hang ˘ ` ˆ ´ ˆ nam con ngi tao ra vo so rac thai´ oc ˆ ´ hai khong tai sinh c. Nhng, trai at ´ ´ ` tai sinh moi chat thai cach hoan hao qua ˆ ´ ` ´ ´ viec kheo dung cac chat hoa hoc. ˜ ` ´ ´ Ban nghı tien trınh taiˆ sinh cua trai at ˆ ` xuat hien nh the nao? Ong M. A. Corey, ˆ ´ ˆ ´ ` mot tac gia vi et veˆ ton giao´ va khoa´ hoc, cho biet: “Neu he sinh thai cua Trai Ðat ˆ `
ˆ ` ´ that s l´ a do ˜ ngauˆ nhien ma co, chac ` ` ` Ban tra li the nao? chan chung se khong the nao at ` c ´ ˜ ˜ ˘ ` ` ´ ˆ ˛ Ban co nghı rang nhng ac iem s hoa hp ho an h ao v i m oi tr ng en ´ ` ˆ ´ ´ ´ ´ ` ˆ cua trai at la do mot s thiet ke co the”5. Ban co ong y vi li ket luan ay ´ ˜ ` ˆ chu ıch? Neu the, nhng ieu nao khong? ` ` ˆ c trınh bay tren thuyet phuc ban nhat? ˛ Ban ` ` ´ ` tra li the nao khi co ngi ´ ´ ` ˘ ˆ cho rang trai at chang co gı ac biet, ´ ` ˆ ˆ ` ´ no chı la mot moi trng khac e tien ´ hoa? ` HANH TINH SONG 9
ˆ ` Muon van s song ˆ ´ ˆ Khong ai biet co bao nhieu chung ` ˆ ´ ` ´ ´ loai tren trai at. Ngi ta c tınh ´ ` ˆ ` ` co t 2 en 100 trieu loai6. Hanh tinh ´ ´ ` ´ cua chung ta co nhieu hınh thai s ´ ` song en mc nao? ´ ` Trai at: Chı trong 100g at, ngi ta ` ` 7 ´ ` tım thay 10.000 loai vi khuan , o la ` ˆ cha ke en so lng vi trung. Mot so ` ` ˆ ˆ loai c tım thay o sau gan 3km ´ ` di long at8! ˆ ˆ ´ Khong trung: Khong chı co chim, di ` ˆ ` ´ ´ Vi khuan va con trung, bau khı quyen co ay ´ ˘ ´ ` ´ ˜ di mat at phan hoa, cac bao t khac cung nh ` ˆ ´ ` ` hat va trong mot so ni co hang ngan ` ` ´ ´ loai vi trung khac nhau. Tap chı Scientific American cho biet s a ` ˆ ´ dang cua vi trung trong khong khı ´ ` “ngang vi s a dang cua vi trung trong at”9. ´ ´ Nc: Ðai dng an cha nhieu ieu ´ ` ˆ ´ ´ ` bı an, vı the e nghien cu di long Phan hoa ˆ ´ ` ai dng sau tham, cac nha khoa ` ` ˜ ´ hoc thng phai dung en nhng may ´ ˜ moc at tien. Ngay ca nhng dai san ˆ ´ ` ˜ ho ngam, co the en c va a ˆ ´ ´ ˜ ` ´ ` nghien cu nhieu, co le con co hang ˆ ` ` ` trieu loai ma ngi ta cha biet. ˘ Phai chang s a dang an tng ` ` ˆ ` nay cua s song la do ngau nhien ma ´ ` ` ´ ˜ co? Nhieu ngi ong tınh vi nhng ` ` ˆ ˆ ` ˜ ´ Hai quy li sau ay cua mot nha th: “Hi Ðc ˆ ˆ ˆ ˆ ` Gie-ho-va, cong-viec Ngai nhieu biet ` ˜ ` ´ ˆ bao! Ngai a lam het thay cach khon- ´ ` ` ngoan; trai at ay-day tai-san Ngai”1. ˆ —Thi-thien 104:24. ´ ´ ´ ` ´ 1 Trong ` Kinh ˆ ˆ Thanh, Ðcˆ Chua Tri co danh la Gie-ho-va.—Thi-thien 83:18. Bacteria: Penn State University, laboratory of Jean Brenchley, and with kind permission from Springer ScienceBusiness Media: Extremophiles, Novel ultramicrobacterial isolates from a deep Greenland ice core represent a ´ proposed new species, Chryseobacterium greenlandense sp. nov., January 2010, 10 S
SONG—DO SANG TAO? Jennifer Loveland-Curtze; pollen: 5 Fotosearch