Tác động của chính sách miễn, giảm thuế Thu
nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp
và môi trường kinh doanh trên địa bàn tỉnh
Vĩnh Phúc
Nguyễn Thị Thùy Dương
Trường Đại học Kinh tế
Luận văn ThS ngành: Tài chính Ngân hàng; Mã số: 60 34 20
Người hướng dẫn: PGS.TS. Đặng Đức Sơn
Năm bảo vệ: 2012
Abstract: Nghiên cứu lý thuyết về thuế thu nhập doanh nghiệp
(TNDN) và chính sách miễn giảm thuế TNDN. Phân tích những tác
động tích cực và tiêu cực của chính sách miễn giảm thuế TNDN đối với
các doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Đề xuất
những giải pháp hoàn thiện, đổi mới chính sách miễn, giảm thuế TNDN
trong thời gian tới.
Keywords: Chính sách thuế; Doanh Nghiệp; Thuế kinh doanh; Thuế
thu nhập
Content
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chủ trương thực hiện chính sách miễn giảm thuế TNDN đã được Nhà
nước áp dụng từ lâu ngay từ khi có luật thuế TNDN song việc thực thi chính
sách miễn giảm thuế TNDN khó có thể tránh khỏi những sai lầm, những hạn
chế trong việc không những không kích thích được sự phát triển sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp mà còn có thể làm sai lệch mục đích sử dụng chính
sách miễn giảm thuế TNDN của Nhà nước.
Chính vì lẽ đó, việc triển khai nghiên cứu đề tài: “Tác động của chính
sách miễn, giảm thuế TNDN đối với các doanh nghiệp và môi trường kinh
doanh trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc” là hết sức cần thiết. Mặc dù việc nghiên
cứu tác động của chính sách miễn, giảm thuế TNDN chỉ trong phạm vi một
tỉnh, song với địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc các doanh nghiệp có tính đặc thù với cơ
cấu hoạt động sản xuất, kinh doanh rất đa dạng, phong phú. Vì vậy, nghiên
cứu những tác động của chính sách miễn, giảm thuế TNDN đối với các doanh
nghiệp trên địa bàn Vĩnh Phúc cũng có thể đưa ra những kết luận chung về tác
động của chính sách miễn giảm thuế TNDN ở nước ta.
2. Tình hình nghiên cứu
Qua thực tế tìm hiểu tôi đã tham khảo được một số tài liệu, công trình
nghiên cứu về thuế thu nhập doanh nghiệp có liên quan.
Tôi nhận thấy hiện nay chưa có nhiều bài viết, công trình nghiên cứu
khoa học và luận văn thạc sĩ nghiên cứu về vấn đề tác động của chính sách
miễn, giảm thuế TNDN đối với các doanh nghiệp nói chung và trên địa bàn
tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng. Các bài viết, các công trình nghiên cứu khoa học,
luận văn thạc sĩ nghiên cứu về thuế thu nhập doanh nghiệp nói chung, tác
động của chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp tới hoạt động của các doanh
nghiệp là chưa nhiều. Do đó việc đánh giá về tác dụng thực sự của chính sách
miễn giảm thuế TNDN đối với quá trình phát triển kinh tế của đất nước còn
nhiều hạn chế. Với mong muốn góp một phần nhỏ trong việc nghiên cứu tác
động của chính sách miễn, giảm thuế TNDN đối với các doanh nghiệp trên địa
bàn tỉnh Vĩnh Phúc, tôi cho rằng đề tài “Tác động của chính sách miễn, giảm
thuế TNDN đối với các doanh nghiệp và môi trường kinh doanh trên địa
bàn tỉnh Vĩnh Phúc” là một đề tài mang tính cấp thiết.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn tập trung làm rõ một số vấn đề:
- Nghiên cứu lý thuyết về thuế TNDN và chính sách miễn giảm thuế
TNDN.
- Phân tích những tác động tích cực và tiêu cực của chính sách miễn
giảm thuế TNDN đối với các doanh nghiệp hiện đang hoạt động trên địa bàn
tỉnh Vĩnh Phúc.
- Tác động của chính sách miễn, giảm thuế TNDN đối với Ngân sách
của tỉnh.
- Đề xuất những giải pháp hoàn thiện, đổi mới chính sách miễn, giảm
thuế TNDN trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài Luận văn là tác động của chính sách
miễn giảm thuế TNDN nói riêng trong hệ thống ưu đãi, miễn giảm thuế nói
chung cũng như các chính sách thu hút, ưu đãi đầu tư khác của Đảng và Nhà
nước.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài luận văn là các vấn đề lý thuyết về tác
động của chính sách ưu đãi, miễn, giảm thuế nói chung và thuế TNDN nói
riêng, đồng thời nghiên cứu những nội dung của chính sách ưu đãi, miễn, giảm
thuế TNDN được quy định trong luật thuế TNDN và các văn bản liên quan từ
năm 2003 đến năm 2009; nghiên cứu thực tế áp dụng đối với hoạt động sản
xuất kinh doanh của các doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh Vĩnh
Phúc. Từ đó chỉ ra những tác động tích cực và tiêu cực của chính sách ưu đãi,
miễn giảm thuế TNDN hiện hành.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn tiếp cận các lý thuyết về thuế TNDN và các chính sách miễn,
giảm thuế TNDN, chú trọng đến những tác động của các chính sách này.
Ngoài ra luận văn có tham khảo các tài liệu về thuế TNDN cũng như các vấn
đề có liên quan.
Luận văn sử dụng các số liệu điều tra thống kê tại Cục thuế tỉnh Vĩnh
Phúc và các Chi cục Thuế trực thuộc, các số liệu thống kê thứ cấp có chọn lọc,
đáng tin cậy khác và phân tích, mô tả, đánh giá những ưu nhược điểm của sắc
thuế. Ngoài ra, luận văn cũng có sử dụng những số liệu sơ cấp điều tra tại một
số doanh nghiệp trong tỉnh để làm rõ vấn đề. Cuối cùng, luận văn tổng hợp các
vấn đề nghiên cứu trên, suy diễn logic phục vụ đề xuất định hướng và giải
pháp cho việc hoàn thiện chính sách và công tác thực thi chính sách miễn,
giảm thuế TNDN.
6. Những đóng góp mới của luận văn
Luận văn đã góp phần khái quát được những vấn đề cơ bản về miễn,
giảm thuế TNDN cũng như những vấn đề về miễn, giảm thuế. Qua vấn đề
miễn, giảm thuế thấy được những tác động đối với các doanh nghiệp, đối với
môi trường đầu tư, những ảnh hưởng cần khắc phục cũng như những khiếm
khuyết cần khắc phục, điều chỉnh của chính sách miễn, giảm thuế TNDN.
Những vấn đề lý luận cũng như những bài học kinh nghiệm là cơ sở để đánh
giá thực tiễn cũng như là cơ sở cho thực tiễn vận dụng.
7. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo,
nội dung chính của luận văn được trình bày thành 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề chung về thuế TNDN và miễn, giảm thuế
TNDN
Chương 2: Thực trạng triển khai chính sách miễn, giảm thuế TNDN đối
với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc
Chương 3: Hoàn thiện chính sách và công tác tổ chức thực thi chính
sách miễn, giảm thuế TN
5
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP
VÀ MIỄN GIẢM THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP
1.1 Những vấn đề chung về thuế thu nhập doanh nghiệp
1.1.1 Khái nhiệm thuế thu nhập doanh nghiệp
Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là một loại thuế trực thu đánh
vào thu nhập chịu thuế của cơ sở sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ trong
kỳ tính thuế. Mức độ động viên thông qua thuế TNDN chịu ảnh hưởng bởi
nhiều nhân tố khách quan và chủ quan.
Trong thực tế, thuế TNDN không chỉ là công cụ động viên nguồn thu
cho NSNN mà còn được Nhà nước sử dụng như là một trong những công cụ
hướng dẫn, điều tiết quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh
nghiệp thông qua việc xác lập hệ thống thuế suất, quy định các khoản chi phí
được khấu trừ, quy định chế độ miễn, giảm.
Đối với NSNN, thuế TNDN chiếm tỷ trọng khá lớn trong tổng số
nguồn thu huy động của NSNN.
Ở Việt Nam trong những năm gần đây, cùng với sự gia tăng số lượng
các doanh nghiệp ở các khu vực và công tác cải cách hệ thống chính sách thuế
nói chung, cải tiến công tác quản lý thuế nói riêng đã góp phần quan trọng
nâng cao tỷ trọng thuế TNDN trong tổng số thu của NSNN. Năm 2006, số thu
thuế TNDN chiếm 9,48% trong tổng thu NSNN, năm 2007 là 12,48%, 2008 là
11,05% Nguồn thu từ thuế TNDN chiếm tỷ trọng lớn trong NSNN không chỉ
phản ánh sự gia tăng các doanh nghiệp mà còn phản ánh về chất nguồn thu của
NSNN do kết quả lao động thặng dư mà có, đồng thời tạo cho NSNN có tính
ổn định nhất định.
Đối với kinh tế, thuế TNDN là công cụ quan trọng điều chỉnh các
mục tiêu kinh tế của Nhà nước.
Trong quá trình cải cách thuế TNDN, Nhà nước Việt Nam đã thực hiện
chủ trương:
- Ban hành một hệ thống pháp luật về thuế TNDN áp dụng chung
cho các cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế, tạo sự bình
đẳng trong cạnh tranh, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển.