Tài liệu
Điều hòa không khí ô tô
Chng 1
TNG QUAN V IU HÒA KHÔNG KHÍ ÔTÔ
1.1. GII THIU CHUNG
K thut iu hòa không khí là ngành khoa hc nghiên cu các phng pháp,
công ngh và thit b  to ra và duy trì mt môi trng không khí phù hp vi công
ngh sn xut, ch bin hoc thun tin cho sinh hot ca con ngi. Các i lng cn
to ra, duy trì và khng ch trong h thng iu hòa không khí bao gm: nhit ,  m,
s lu thông và tun hoàn ca không khí, kh bi, ting n, khí c hi và vi khun…
Mt h thng iu không khí úng ngha là h thng có th duy trì trng thái ca
không khí trong không gian cn iu hòa – trong vùng quy nh nào ó. Nó không chu
nh hng bi s thay i ca iu khí hu bên ngoài hoc s thay i ca ph ti bên
trong. T ó ta thy r!ng, có mt mi liên h mt thit gi"a iu kin thi tit bên ngoài
không gian cn iu hòa vi ch  hot ng và các c im cu to ca h thng iu
hòa không khí.
Khi xét n s nh hng ca môi trng không khí tác ng n con ngi, thì
qua thc nghim cho thy: con ngi s# có cm giác d$ chu, thoi mái trong vùng nhit
 khong t 220C ÷ 270C, 270C tng ng vi  m tng i ca không khí xung
quanh – thông s này quyt nh n mc  bay hi nc t c th ra ngoài môi trng
là 50% và tc  chuyn ng ca dòng không khí xung quanh - nh hng n lng
hi m thoát ra t c th s# nhiu hay ít là 0,25 m/s . Tuy vy, khi chn tc  dòng
không khí phi lu ý n s tng thích vi nhit ,  m, khi nhit  t%ng thì tc 
dòng không khí c&ng t%ng, iu này s# nh hng n s thoi mái và cm giác d$ chu
ca con ngi.
V mt thit b h thng iu hòa không khí là mt t hp bao gm các thành
phn sau:
Máy lnh: là b phn c bn ca h thng, óng vai trò ch yu trong vic
khng ch trng thái ca không khí trong không gian cn iu hòa vùng quy nh.
B phn gia nhit và hâm nóng: là b phn h' tr vi máy lnh trong vic iu
ch(nh các thông s ca không khí. B phn này không nht thit phi có mt trong tt c
các h thng iu hòa không khí - nh"ng vùng thng xuyên nóng bc, s bin ng
ca ph ti không nhiu và các yêu cu k thut không quá cao thì có th không cn
dùng n.
H thng vn chuyn cht ti lnh: là h thng dùng  vn chuyn cht ti
lnh t ngun sinh lnh n không gian cn thc hin k thut lnh. ) ây cht ti lnh
có th là nc, không khí hoc kt hp gi"a nc và không khí - các h thng nh*,
cht ti lnh thng chính là tác nhân lnh.
H thng phun m: thng c dùng cho nh"ng ni có nhu cu gia t%ng 
cha hi không khí trong không gian iu hòa.
H thng thi không khí trong không gian cn iu hòa ra ngoài tri hoc tun
hoàn tr li vào h thng.
B iu ch(nh và khng ch t ng:  theo dõi, duy trì và n nh t ng các
thông s chính ca h thng.
H thng gim n, chng cháy, lc bi, kh mùi.
H thng phân phi không khí.
Tuy nhiên, không phi bt k+ h thng iu hòa không khí nào c&ng phi có y
 các thit b nêu trên. ) mt s trng hp có th có thêm các b phn ph khác giúp
cho h thng làm vic n nh và thích ng hn. H thng iu hòa không khí có th ng
dng cho các không gian ng yên: nhà , hi trng, phòng làm vic… ngoài ra còn
c ng dng cho các không gian di ng nh: ôtô, xe la, máy bay…
1.2. C S LÝ THUYT IU HÒA KHÔNG KHÍ TRÊN Ô TÔ
Ngày nay, cùng vi s tin b ca khoa hc k thut, nn công nghip ôtô ã và
ang rt phát trin. Nh"ng xe ra i sau này c ci tin tin nghi, an toàn và hin i
hn nh"ng chic xe i c&. Trên ôtô hin i u c trang b h thng iu hòa không
khí, h thng này góp phn áng k vào vic to ra s thoi mái, d$ chu và kh*e kho,n
cho hành khách trong xe. Máy iu hòa nhit  iu ch(nh không khí trong xe mát m-
hoc m áp; m t hoc khô ráo, làm sch bi, kh mùi; c bit rt có li nh"ng ni
thi tit nóng bc hoc khi b k.t xe trên ng dài. Và là mt trang b cn thit giúp cho
ngi lái xe iu khin xe an toàn.
H1.1. H thng iu hòa không khí trên ôtô hin i
Không khí trong ôtô thích hp nht là khi s trao i nhit gi"a ngi trong xe
vi môi trng xung quanh tin hành iu kin cng  cc tiu ca h thng t iu
ch(nh thân nhit ca ngi. / to s thích hp trên, có th b!ng bin pháp t nhiên hoc
b!ng thit b. Bin pháp u g,n lin vi môi trng không khí bên ngoài, nên không khí
bên trong ôtô s# b thay i theo vùng xe chy, tc  ca xe, iu kin thi tit khi chy
xe và iu kin phát nhit máy móc c&ng nh s hp th nhit ca v* xe. Bin pháp sau
s# to c vùng tiu khí hu trong xe thích hp vi ngi trên xe. Do vy, h thng
iu không khí c s dng rng rãi và ngày càng hoàn ch(nh hn trên ôtô hin i.
Trc khi xem xét các thit b c s dng trong h thng này, ta hãy  cp
n mt s yu t nh hng ti ngi trên xe gây bi bu không khí trong cabin – t ó
có th iu ch(nh cho thích hp. Khi cabin có nhiu ngi, m'i cá th có nh"ng thích
nghi riêng, nhng nhìn chung v0n có mt iu kin khí hu gây cm giác d$ chu chung.
Chính vì vy mà vùng tiu khí hu trong cabin xe cn iu trên nhng quan im tác
dng riêng, c bit u tiên i vi v trí ca ngi lái xe – ngi chu trách nhim iu
hành xe. Ch1ng hn, nhit  thp trong cabin s# mau chóng làm mt m*i ngi lái xe,
có th to ra nh"ng hot ng kém chính xác (t 10 ÷20%), làm gim các ch( s tâm lý
ca ngi lái xe.
2nh hng ca iu kin nhit  lên các phn c th con ngi c&ng khác
nhau: u thì nhy cm vi bc x nhit còn chân tay thì vi s lnh giá. Trong xe, cn
duy trì nhit  ng u trên mt phn mt ph1ng n!m ngang và gim dn theo  cao
trong xe nhng chênh lch ln nht không quá 3 ÷ 4 0C, nu  chênh nhit  ln hn
s# d0n ti phá v3 s iu ch(nh nhit ca c th con ngi.
/c im ca vùng tiu khí hu trong xe là s tun hoàn ca không khí. Tc
luân chuyn di 0,1 m/s là không phù hp vi lái xe.
/ m tng i trong xe c&ng là nt yu t quan trng, nht là khi xe ch ông
ngi thích hp là 30 ÷ 60%.
Lng bi, khí CO2, hi nhiên liu, khí x trong không khí cabin c&ng không
c quá gii hn cho phép.
Nh"ng yêu cu và mc tiêu trên ch( c thc hin tt khi khoang không gian
cn làm lnh c bao kín, cách ly h1n vi các ngun nhit xung quanh. Vì vy cabin
ôtô cn phi c bao kín và cách nhit tt.
H.1.2. Các ngun gây ra sc nóng bên trong xe.
/ có th bit và hiu c ht nguyên lý làm vic, c im cu to ca h
thng iu hòa không khí trên ôtô, ta cn phi tìm hiu k hn v c s lý thuyt c%n bn
ca h thng iu hòa không khí.
Qui trình làm lnh c mô t nh là mt hot ng tách nhit ra kh*i vt th -
ây c&ng chính là mc ích chính ca h thng làm lnh và iu hòa không khí.
Vy nên, h thng iu hòa không khí hot ng da trên nh"ng nguyên lý c
bn sau:
- Dòng nhit luôn truyn t ni nóng n ni lnh.
- Khi b nén cht khí s# làm t%ng nhit .