HƯỚNG DẪN XÂY DỰNG KẾ HOẠCH GIẢNG DẠY
I. Mục tiêu xây dựng kế hoạch
Kế hoạch giảng dạy được xây dựng nhằm giúp Trường đánh giá tư duy thiết kế bài
giảng của giảng viên, bao gồm cách xác định mục tiêu, lựa chọn và sắp xếp nội
dung, phương pháp tổ chức và triển khai phù hợp với đặc điểm học viên và yêu cầu
chương trình. Kế hoạch bảo đảm sự thống nhất giữa mục tiêu, nội dung và phương
pháp, đồng thời gắn với thực tiễn công vụ của học viên. Đây là căn cứ để Trường
góp ý, điều chỉnh và thống nhất phương pháp giảng dạy, bảo đảm chất lượng, tính
đồng bộ và hiệu quả đào tạo.
II. Yêu cầu khi xây dựng kế hoạch giảng dạy
1. Bám sát đối tượng và nhu cầu thực tế của học viên
Giảng viên cần bắt đầu từ việc xác định rõ đối tượng học viên (cán bộ, công chức
cấp xã, cán bộ Mặt trận, …) và khái quát một số đặc điểm chung của nhóm đối
tượng. Các đặc điểm này có thể được đúc kết từ chức năng, nhiệm vụ được quy
định trong văn bản, báo cáo thực tiễn của địa phương hoặc kinh nghiệm triển khai
các lớp trước đây.
Trên cơ sở đặc điểm đối tượng và nhu cầu thực tế, mục tiêu bài giảng phải được
xác định rõ ràng, cụ thể, trả lời được câu hỏi: Học viên sẽ đạt được những gì sau
khi kết thúc lớp học? Mục tiêu chỉ được xem là đạt yêu cầu khi xác định được cụ
thể các giá trị mà học viên tiếp nhận và có khả năng vận dụng vào thực tiễn công
tác.
- Về kiến thức: Học viên nắm vững những nguyên tắc, quy định, quy trình và nội
dung cốt lõi liên quan trực tiếp đến lĩnh vực công việc; hiểu rõ bản chất vấn đề và
phạm vi áp dụng trong từng tình huống cụ thể.
- Về kỹ năng: Học viên có khả năng vận dụng kiến thức đã học để phân tích, đánh
giá và xử lý các tình huống phát sinh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ; biết lựa
chọn phương án phù hợp và triển khai các bước thực hiện một cách hiệu quả.
- Về thái độ: Học viên hình thành tư duy chủ động, tích cực trong thực thi công vụ;
đề cao trách nhiệm cá nhân, tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật và thể hiện tinh
thần hợp tác, phục vụ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
2. Đảm bảo sự phù hợp giữa mục tiêu – nội dung – phương pháp, gắn với thực
tiễn và định hướng giải quyết vấn đề
Kế hoạch giảng dạy cần bảo đảm sự thống nhất giữa mục tiêu – nội dung – phương
pháp, đồng thời gắn chặt với thực tiễn công vụ của học viên và định hướng giải
quyết vấn đề. Sau khi xác định rõ mục tiêu cụ thể của bài giảng, giảng viên cần lựa
chọn các nội dung phù hợp, bảo đảm mỗi nội dung đều phục vụ trực tiếp cho một
hoặc nhiều mục tiêu đã đề ra, có mối liên hệ logic với kết quả đầu ra mong đợi.
Tránh tình trạng nội dung dàn trải, chung chung hoặc tách rời mục tiêu, khiến bài
giảng thiếu trọng tâm và khó áp dụng.
Khi lựa chọn nội dung, giảng viên cần trả lời rõ các câu hỏi:
- Nội dung này phục vụ mục tiêu nào?
- Học viên sẽ tiếp nhận được kiến thức, kỹ năng, thái độ gì?
- Nội dung có phản ánh đúng yêu cầu công việc và giúp học viên giải quyết được
vấn đề phát sinh không?
Qua đó, nội dung bài giảng được xây dựng phải trang bị cho học viên những năng
lực thiết thực để hóa giải các tình huống trong công việc, góp phần nâng cao hiệu
quả thực thi nhiệm vụ tại địa phương. Mỗi phần nên có ví dụ minh họa cụ thể, sát
với lĩnh vực hoặc cấp công tác của học viên, bảo đảm tính thực tiễn và khả năng
ứng dụng cao sau khóa học.
Việc chuẩn bị nội dung theo hướng này giúp bảo đảm bài giảng có trọng tâm, phù
hợp đối tượng, mang lại giá trị thiết thực và dễ áp dụng vào công việc.Trên cơ sở
nội dung đó, giảng viên lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp để tổ chức hoạt
động học tập. Phương pháp có thể bao gồm: thuyết trình (truyền đạt lý thuyết, quy
định pháp lý), thảo luận nhóm (chia sẻ kinh nghiệm, phân tích tình huống), thực
hành biểu mẫu, công cụ, xử lý kịch bản mô phỏng hoặc kết hợp linh hoạt các
phương pháp. Các hoạt động này không chỉ giúp học viên tiếp nhận kiến thức mà
còn rèn luyện năng lực thực hành, khả năng tư duy và vận dụng vào bối cảnh công
tác cụ thể.
3. Thiết kế bài giảng theo mạch logic, phân bổ hợp lý và phương pháp linh
hoạt
Bài giảng cần được thiết kế theo một mạch rõ ràng, thống nhất từ mở đầu đến kết
thúc, bảo đảm học viên dễ theo dõi và nắm bắt trọng tâm. Phần mở đầu cần giới
thiệu mục tiêu, khơi gợi sự quan tâm và định hướng cho toàn bộ buổi học. Phần
triển khai cần được sắp xếp theo trình tự hợp lý, có sự liên kết giữa các nội dung,
kết hợp giữa lý thuyết, thảo luận, thực hành và phân tích tình huống. Phần kết thúc
cần tổng hợp các nội dung chính, rút ra bài học kinh nghiệm và định hướng áp
dụng vào thực tiễn công vụ.
Thời lượng cần được phân bổ hợp lý giữa các nội dung. Nội dung trọng tâm cần
dành đủ thời gian để phân tích sâu và tổ chức hoạt động thực hành. Các nội dung
bổ trợ có thể trình bày ngắn gọn hoặc tích hợp trong phần thảo luận, tự nghiên cứu
của học viên. Việc phân bổ hợp lý giúp bảo đảm tiến độ, không bỏ sót nội dung
quan trọng, đồng thời giữ sự tập trung của học viên.
Phương pháp giảng dạy cần được lựa chọn linh hoạt, phù hợp với mục tiêu và nội
dung từng phần. Ngoài ra, giảng viên cần chuẩn bị phương án dự phòng cho các
tình huống phát sinh trong lớp học, đặc biệt là khi học viên ít tham gia thảo luận
hoặc ngại trao đổi. Có thể áp dụng biện pháp như chia nhóm nhỏ, sử dụng câu hỏi
gợi mở, đưa ra tình huống gần gũi với thực tế hoặc bổ sung ví dụ minh họa để
khuyến khích học viên tham gia tích cực.
III. Mẫu kế hoạch giảng dạy chi tiết
TRƯỜNG CHÍNH SÁCH CÔNG VÀ PTNT
(TÊN ĐƠN VỊ)
KẾ HOẠCH GIẢNG DẠY
1. Tên chuyên đề:
2. Thời lượng:
3. Mạch tư duy thiết kế bài giảng: Giảng viên cần trình bày chi tiết mạch tư duy
để thiết kế bài giảng cho chương trình được phân công, bao gồm những nội dung
như sau (cụ thể hóa từ phần 2):
- Đối tượng học viên: Ai là người tham gia chương trình bồi dưỡng? Họ đang làm
công việc gì? Những công việc đó yêu cầu những kỹ năng, kiến thức, thái độ như
thế nào liên quan đến khía cạnh mình lựa chọn để bồi dưỡng? Và qua cách đánh
giá sơ bộ thực tiễn, họ đang thiếu kỹ năng, kiến thức, hay gặp khó khăn gì trong
công việc?
- Mục tiêu cần đạt: Sau bài giảng, học viên đạt được những gì? (Cụ thể về kiến
thức – kỹ năng – thái độ)
- Lựa chọn nội dung: Từ mục tiêu đó, cần lựa chọn các nội dung nào? Nội dung
nào là trọng tâm? Nội dung nào mang tính nền tảng? Các nội dung cần được xác
định đảm bảo mối tương quan với đối tượng và mục tiêu.
- Phương pháp triển khai: Để đạt được mục tiêu chung của bài, với các nội dung
đó thì có thể triển khai những phương pháp nào để học viên sau khi học có thể giải
quyết được những vấn đề trong công việc của mình (Lưu ý với những yêu cầu về
tính thực tiễn của nội dung, phương pháp giảng dạy ở phần I).
4. Kế hoạch chi tiết
STT Nội dung Mục tiêu Phương Thời
Đối tượng học viên Mục tiêu
Nội dung
Phương pháp
Vấn đề
thực tiễn
trong công
việc của
học viên
cụ thể
(kiến thức,
kỹ năng và
thái độ)
pháp/Cách
thức triển
khai
lượng
5. Dự kiến phương pháp xử lý tình huống phát sinh trong lớp học
Tình huống có thể phát sinh Phương án xử lý dự kiến
Lưu ý:
- Vấn đề thực tiễn trong công việc của học viên chính vấn đề mà nội dung được
đưa ra để giải quyết.
-Phương pháp/cách thức triển khai: sử dụng những phương pháp truyền đạt nào.
Cần phải tương ứng với mục tiêu và nội dung. Ví dụ nếu nội dung A có mục tiêu
trang bị chủ yếu là kiến thức cho học viên thì phần phương pháp sẽ có thể là thuyết
trình, hỏi đáp để kết luận; còn nếu là kỹ năng thì cần có phần thực hành,…Các câu
hỏi (kể cả câu hỏi TN) được sử dụng trong bài giảng cần được đưa vào kế hoạch
tương ứng với từng phần nội dung và kèm câu trả lời, giải đáp. Các nội dung thảo
luận phải thể hiện rõ trong kế hoạch kèm thời gian tương ứng và cách thức điều
hành thảo luận, triển khai cũng như các ý kết luận cho từng nội dung.
- Nếu có sử dụng các phần mềm tương tác (Quizz, Padlet,…) cũng cần được thể
hiện trong Kế hoạch để có thể đánh giá tính phù hợp, khả thi