Thành phần hóa học của tinh dầu từ lá cây dây chân chim núi (Desmos Cochinchinensis Var. Fulvescens Ban) ở Hà Tĩnh

Chia sẻ: Trinhthamhodang Trinhthamhodang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 0
download

Thành phần hóa học của tinh dầu từ lá cây dây chân chim núi (Desmos Cochinchinensis Var. Fulvescens Ban) ở Hà Tĩnh

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết mô tả và phân bố của dây chân chim núi; thành phần hóa học củ tinh dầu lá cây dây chân chim núi (Desmos Cochinchinensis Var. Fulvescens Ban) ở Hà Tĩnh. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thành phần hóa học của tinh dầu từ lá cây dây chân chim núi (Desmos Cochinchinensis Var. Fulvescens Ban) ở Hà Tĩnh

31(3): 61-64 T¹p chÝ Sinh häc 9-2009 Thµnh phÇn ho¸ häc cña tinh dÇu tõ l¸ c©y D©y ch©n chim nói (Desmos cochinchinensis var. fulvescens Ban) ë Hµ TÜnh §ç Ngäc §µi, TrÇn §×nh Th¾ng Tr−êng ®¹i häc Vinh NguyÔn Xu©n Dòng Tr−êng ®¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §HQG Hµ Néi Hoa giÎ (Desmos) thuéc hä Na nghÖ ViÖt Nam gi¸m ®Þnh vµ l−u tr÷ ë Tr−êng (Annonaceae) víi kho¶ng 20 loµi ph©n bè ë c¸c ®¹i häc Vinh. khu vùc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi thuéc §«ng Nam L¸ t−¬i (2 kg) ®−îc c¾t nhá vµ ch−ng cÊt ¸, Trung Quèc, Ên §é... [1]. ë n−íc ta, chi Hoa b»ng ph−¬ng ph¸p l«i cuèn theo h¬i n−íc trong giÎ (Desmos) cã 5 loµi vµ 2 thø (c¶ 2 thø lµ ®Æc thêi gian 3 giê ë ¸p suÊt th−êng theo tiªu chuÈn h÷u) [1, 3]. D−îc ®iÓn ViÖt Nam [3]. Hµm l−îng tinh dÇu l¸ C¸c loµi trong chi Hoa giÎ lµ nguån nguyªn tÝnh theo nguyªn liÖu t−¬i lµ 0,15%. Hoµ tan 1,5 liÖu ®Ó t¸ch chiÕt c¸c flavonoit cã ho¹t tÝnh sinh mg tinh dÇu ®d ®−îc lµm kh« b»ng natrisunfat häc cao cã kh¶ n¨ng diÖt khuÈn, chèng ung th−, khan trong 1 ml metanol tinh khiÕt s¾c ký hoÆc HIV,…[4, 5, 11]. ë ViÖt Nam míi chØ cã mét lo¹i dïng cho ph©n tÝch phæ. sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ mÆt hãa häc ë chi S¾c ký khÝ (GC): ®−îc thùc hiÖn trªn m¸y nµy [5, 6]. HÇu hÕt c¸c loµi thuéc chi Hoa giÎ Agilent Technologies HP 6890N Plus g¾n vµo (Desmos) ®Òu cã chøa tinh dÇu hoÆc h−¬ng detect¬ FID cña hdng Agilent Technologies, th¬m, song hµm l−îng vµ thµnh phÇn hãa häc Mü. Cét s¾c ký HP-5MS víi chiÒu dµi 30 m, cña tinh dÇu ë mçi loµi th−êng kh¸c nhau [4, 6]. ®−êng kÝnh trong (ID) = 0,25 mm, líp phim Trong ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu cña chóng máng 0,25 µm ®d ®−îc sö dông. §iÒu kiÖn ph©n t«i vÒ mÆt ho¸ häc, nh»m phôc vô cho viÖc t×m tÝch nh− c«ng bè trong c¸c bµi b¸o tr−íc ®©y cña kiÕm c¸c lo¹i tinh dÇu vµ c¸c ho¹t chÊt míi; gãp chóng t«i [6]. KhÝ mang H2. NhiÖt ®é buång phÇn cho c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n nguån tµi b¬m mÉu (kü thuËt ch−¬ng tr×nh nhiÖt ®é-PTV) nguyªn thiªn nhiªn cña vïng B¾c Tr−êng S¬n, 250oC. NhiÖt ®é Detect¬ 260oC. Ch−¬ng tr×nh ®Þnh h−íng cho viÖc sö dông nguån tµi nguyªn nhiÖt ®é buång ®iÒu nhiÖt: 60oC (2 phót), t¨ng nµy. D©y ch©n chim nói (Desmos 4oC/phót cho ®Õn 220oC, dõng ë nhiÖt ®é nµy cochinchinensis var. fulvescens Ban) lµ mét thø trong 10 phót. ®Æc h÷u ë miÒn Trung ViÖt Nam. Thµnh phÇn S¾c ký khÝ-khèi phæ (GC/MS): viÖc ph©n ho¸ häc trong tinh dÇu l¸ d©y ch©n chim nói lµ tÝch ®Þnh tÝnh ®−îc thùc hiÖn trªn hÖ thèng thiÕt nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Çu tiªn cña chóng t«i bÞ s¾c ký khÝ vµ phæ ký liªn hîp GC/MS cña vÒ chi nµy. hdng Agilent Technologies HP 6890N. Agilent Technologies HP 6890N/HP 5973 MSD ®−îc I. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu l¾p víi cét t¸ch mao qu¶n vµ vËn hµnh s¾c ký nh− ë trªn víi He lµm khÝ mang. L¸ cña c©y d©y ch©n chim nói (Desmos ViÖc x¸c nhËn c¸c cÊu tö ®−îc thùc hiÖn cochinchinensis var. fulvescens Ban) ®−îc thu b»ng c¸ch so s¸nh c¸c d÷ kiÖn phæ MS cña h¸i ë huyÖn Th¹ch Hµ (Hµ TÜnh) vµo th¸ng chóng víi phæ chuÈn ®d ®−îc c«ng bè cã trong m−êi n¨m 2006. Tiªu b¶n cña loµi nµy ®d ®−îc th− viÖn Willey/Chemstation HP. Trong mét sè PGS. TS. Vò Xu©n Ph−¬ng, ViÖn sinh th¸i vµ tr−êng hîp ®−îc kiÓm tra b»ng c¸c chÊt trong Tµi nguyªn sinh vËt, ViÖn Khoa häc vµ C«ng tinh dÇu ®d biÕt hoÆc chÊt chuÈn [7-10]. 61
II. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµng n©u, nh½n vµ l¸ng [1, 3]. C©y d©y ch©n chim nói (Desmos 1. M« t¶ vµ ph©n bè cña D©y ch©n chim nói cochinchinensis var. fulvescens Ban) lµ thø ®Æc C©y bôi tr−ên hoÆc d©y leo th©n gç, dµi 4-10 h÷u ë ViÖt Nam, ph©n bè ë Hµ TÜnh, NghÖ An, m. Cµnh non th−êng cã l«ng t¬ mµu vµng n©u. Thõa Thiªn - HuÕ, Qu¶ng Nam, Kh¸nh Hßa, Kon L¸ phÇn lín h×nh thu«n hoÆc bÇu dôc thu«n, cì Tum, Gia Lai, §¾k L¾k, §¾k N«ng, L©m §ång, (8)11-15(18) × (3)4-5(6,6) cm, chãp l¸ h×nh mòi §ång Nai. C©y mäc rdi r¸c ë ven rõng, n¬i s¸ng, ng¾n, gèc l¸ th−êng h×nh tim; mÆt trªn (trõ g©n ra hoa th¸ng 4-7, mang qu¶ 9-12 [1, 3]. chÝnh) nh½n, mÆt d−íi cã l«ng; g©n bªn 8-11 2. Thµnh phÇn hãa häc cña tinh dÇu l¸ D©y ®«i, râ ë mÆt d−íi h¬i cong h×nh cung vµ gÇn tËn ch©n chim nói mÐp; m¹ng l−íi, kh«ng ®Òu; cuèng l¸ dµi 4-6 mm, cã l«ng nh− cµnh non. Hoa mäc ®¬n ®éc, ë Nghiªn cøu thµnh phÇn hãa häc cña tinh dÇu ngoµi n¸ch l¸ vµ so le víi l¸, cuèng hoa dµi 2,5- l¸ c©y d©y ch©n chim nói (Desmos 4 cm, cã l«ng t¬, mang 1 l¸ b¾c nhá ë c¸ch gèc cochinchinensis var. fulvescens Ban) ë Hµ TÜnh chõng 1 cm. L¸ ®µi h×nh trøng nhän, dµi 6-8 b»ng ph−¬ng ph¸p s¾c ký khÝ (GC) vµ s¾c ký khÝ mm, réng 4-5 mm cã l«ng ë c¶ hai mÆt (nh−ng khèi phæ (GC/MS), h¬n 70 hîp chÊt ®d ®−îc mÆt ngoµi rËm h¬n). C¸nh hoa khi t−¬i mµu t¸ch ra tõ tinh dÇu, trong ®ã cã 53 hîp chÊt ®−îc vµng, kh«ng th¬m, máng, cã l«ng h×nh m¸c dµi, x¸c ®Þnh (chiÕm ®Õn 89,7% cña tæng hµm l−îng h¬i kh«ng ®Òu nhau: nh÷ng chiÕc ngoµi dµi 3- tinh dÇu). Thµnh phÇn chÝnh cña tinh dÇu lµ β- 5,5 cm, réng 10-15 mm; c¸nh hoa trong dµi 2,5- elemen (16,1%), δ-cadinen (13,8%) vµ β- 4 cm, réng 6-8 mm. NhÞ nhiÒu, dµi chõng 1 mm, caryophyllen (13,7%). TiÕp theo lµ germaren B chØ nhÞ kh«ng râ, mµo trung ®íi låi. L¸ nodn 10- (7,7%), germacren A (5,7%), epizonaren 15, dµi chõng 2 mm; bÇu cã l«ng rËm, vßi rÊt (3,9%), elemol (3,6%), α-humulen (2,7%), α- ng¾n; nóm nhôy gÇn h×nh ®Çu, kh«ng cã l«ng. pinen (2,3%), β-selinen (2,3%), γ-terpinen Nodn 4-6. Ph©n qu¶ 2-5 h¹t, h×nh chuçi h¹t, ë (1,8%), δ-elemen (1,7%), β-cubenen (1,5%), trªn cuèng ng¾n 3-7 mm, khi chÝn mµu vµng, eudesma-4 (15), 11-dien-9-on (1,3%), α-selinen ®èt ph©n qu¶ gÇn h×nh cÇu hay h×nh trøng, (1,3%), γ-elemen (1,1%) (xem b¶ng). C¸c chÊt th−êng cã l«ng (khi giµ l«ng rông). H¹t mµu cßn l¹i phÇn lín cã hµm l−îng nhá h¬n 1,0%. B¶ng Thµnh phÇn ho¸ häc cña tinh dÇu l¸ c©y D©y ch©n chim nói (Desmos cochinchinensis var. fulvescens Ban) ë Hµ TÜnh STT Hợp chất KI %FID 1. tricyclen 926 vÕt 2. α-thujen 931 vÕt 3. α-pinen 939 2,3 4. camphen 953 0,5 5. sabinen 976 vÕt 6. β-pinen 980 0,8 7. myrcen 990 0,4 8. α-phellandren 1006 0,2 9. δ-3-caren 1013 0,6 10. α-terpinen 1016 0,4 11. p-cymen 1026 0,2 12. limonen 1032 0,2 13. (Z)-β-ocimen 1043 vÕt 14. γ-terpinen 1061 1,8 15. terpinolen 1090 vÕt 62
16. linalool 1100 vÕt 17. benzyl acetat 1162 vÕt 18. bicycloelemen 1327 0,1 19. δ-elemen 1340 1,7 20. α-cubeben 1351 0,1 21. α-copaen 1376 0,7 22. β-patchoulen 1381 vÕt 23. β-cubenen 1388 1,5 24. β-elemen 1389 16,1 25. β-caryophyllen 1419 13,7 26. γ-elemen 1433 1,1 27. α-guaien 1440 vÕt 28. α-humulen 1454 2,7 29. epi-bicyclosesquiphellandren 1478 0,8 30. germacren D 1485 vÕt 31. β-selinen 1490 2,3 32. δ-selinen 1493 vÕt 33. zingiberen 1494 0,4 34. α-selinen 1498 1,3 35. α-muurolen 1500 vÕt 36. epizonaren 1502 3,9 37. germacren A 1509 5,7 38. γ-cadinen 1513 0,5 39. cadina-4, 9-dien 1523 vÕt 40. δ-cadinen 1525 13,8 41. selina-4 (15), 7 (11)-dien 1534 vÕt 42. selina-3, 7 (11) –dien 1547 vÕt 43. elemol 1550 3,6 44. germaren B 1561 7,7 45. spathulenol 1576 vÕt 46. viridiflorol 1592 vÕt 47. α-guaiol 1600 0,9 48. α-cedrol 1601 0,4 49. τ-muurolol 1641 0,5 50. eudesma-4 (15), 11-dien-9-on 1643 1,3 51. bulnesol 1672 0,7 52. eudesm-7 (11) -en-4-ol 1700 0,2 53. benzyl benzoat 1763 0,6 Ghi chó: vÕt < 0,1; KI. Kovats index (chØ sè Kovats). III. KÕt luËn cochinchinensis var. fulvescens Ban) ë Hµ TÜnh b»ng ph−¬ng ph¸p s¾c ký khÝ (GC) vµ s¾c ký khÝ Hµm l−îng tinh dÇu trong l¸ t−¬i ë c©y d©y khèi phæ (GC/MS), h¬n 70 hîp chÊt ®−îc t¸ch ch©n chim nói (Desmos cochinchinensis var. ra tõ tinh dÇu, trong ®ã 53 hîp chÊt ®−îc x¸c fulvescens Ban) ph©n bè t¹i Hµ TÜnh lµ 0,15%. ®Þnh chiÕm ®Õn 89,7% cña tæng hµm l−îng tinh Nghiªn cøu thµnh phÇn hãa häc cña tinh dÇu dÇu. Thµnh phÇn chÝnh cña tinh dÇu lµ β-elemen l¸ c©y d©y ch©n chim nói (Desmos (16,1%), δ-cadinen (13,8%) vµ β-caryophyllen (13,7%). 63
Tµi liÖu tham kh¶o 6. TrÇn Huy Th¸i vµ cs., 2003: T¹p chÝ D−îc häc, 1: 23-24. 1. NguyÔn TiÕn B©n, 2000: Thùc vËt chÝ ViÖt 7. Stenhagen E., Abrahamsson S. and Nam - Hä Na (Annonaceae). Nxb. Khoa häc McLafferty F. W., 1974: Registry of Mass vµ Kü ThuËt, Hµ Néi. Spectral Data, Wiley, New York. 2. D−îc ®iÓn ViÖt Nam, 1997: Nxb. Y häc, 8. Swigar A. A. and Siverstein R. M., 1981: Hµ Néi. Monoterpenens, Aldrich, Milwaukee. 3. L· Đ×nh Mỡi, Dương Đức Huyến, Nguyễn 9. Adams R. P., 2001: Identification of Tiến B©n, 2004: Chi Hoa giẻ (Desmos Essential Oil Components by Gas Lour.). Tµi nguyªn thực vật §«ng Nam ¸. Chromatography/ Quadrupole Mass Nxb. N«ng nghiệp, Hµ Nội. Spectrometry. Allured Publishing Corp. 4. L· Đ×nh Mỡi vµ cs., 2007: Họ Na Carol Stream, IL. (Annonaceae) ở Việt Nam, nguồn hoạt chất 10. Joulain D. and Koenig W. A., 1998: The sinh học phong phó vµ ñầy tiềm năng: 78- Atlas of Spectral Data of Sesquiterpene 84. Hội thảo quèc gia vÒ Sinh th¸i vµ Tµi Hydrocarbons, E. B. Verlag, Hamburg. nguyªn sinh vật, lần thứ 2. Hµ Nội. 11. Wua J. H., Wangb X. H., Yic Y. H. and 5. Phan Van Kiem et al., 2005: Arch. Pharm. Lee K. H., 2003: Bioorganic & Medicinal Res., 28(12): 1345-1349. Chemistry Letters, 13(10): 1813-1815. Chemical composition is of the essential oil from (Desmos cochinchinensis var. fulvescens Ban) From Ha tinh Province Do NgOc Dai, Tran Dinh Thang, Nguyen Xuan DUng Summary The leaf oil of Desmos cochinchinensis var. fulvescens Ban collected from Ha Tinh province, Vietnam, in October 2006 was isolated by steam distillation to give oil yield 0.15% and analyzed by Capillary GC and GC/MS. Fifty three components have been identified accounting more than 89.7% of the oil respectively. The major constituents of this oil appeared to be β-elemen (16.1%), δ-cadinen (13.8%) and β-caryophyllen (13.7%). Less predominant constituents germaren B (7.7%), germacren A (5.7%), epizonaren (3.9%), elemol (3.6%), α-humulen (2.7%), α-pinen (2.3%), β-selinen (2.3%), γ-terpinen (1.8%), δ-elemen (1.7%), β-cubenen (1.5%), eudesma-4 (15), 11-dien-9-on (1.3%), α-selinen (1.3%) and γ-elemen (1.1%). Ngµy nhËn bµi: 13-1-2008 64