364
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP CHO CHẤT THẢI PHÁT SINH TỪ QUY
TRÌNH XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN NGUY HẠI BẰNG PHƯƠNG PHÁP ĐỐT
Trần Đức Lương 1, Hồ Bích Liên 1
1.Khoa Khoa học Quản lý, Trường Đại Học Thủ Dầu Một
TÓM TẮT
Nghiên cứu đã thực hiện khảo sát và đánh giá thực trạng phát sinh chất thải từ quy trình xử
lý chất thải rắn nguy hại bằng phương pháp đốt tại Chi Nhánh xử lý chất thải Bình Dương. Kết quả
nghiên cứu đã cho thấy, chất thải phát sinh từ quy trình đốt chất thải rắn nguy hại gồm chất thải
rắn và khí thải. Chất thải rắn phát sinh gồm tro đáy (chiếm 15%) và tro bay (chiếm 3%). Khí thải
phát sinh có chứa các thành phần như bụi, HC, HCl, CO, NO2, SO2 với tỷ lệ lần lượt là 0,17%;
0,43%; 22%; 44,8%; 7%; và 25,6%. Từ thực trạng, nghiên cứu đã đề xuất một số phương án nhằm
giảm thiểu và xử lý hiệu quả chất thải phát sinh như: giảm độ ẩm bằng lò sấy, tái sử dụng nhiệt
thừa, tái chế tro thành bê tông và gạch, tái sử dụng tro đáy làm sỏi và cát, tro bay làm xi măng, và
dùng phương pháp hấp thụ bằng NaOH để xử lý khí thải.
Từ khóa: Chất thải rắn nguy hại, khí thải, phương pháp đốt, tro bay, tro đáy.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay, việc gây ô nhiễm môi trường do chất thải rắn nguy hại (CTRNH) gây ra đã được
quan tâm ở nhiều quốc gia trên thế giới vì chúng chứa nhiều chất độc hại gây ảnh hưởng xấu trực
tiếp đến sức khỏe con người, động vật và hệ sinh thái. CTRNH vào môi trường bằng các hoạt động
như sản xuất, y tế và sinh hoạt của con người.
CTRNH chứa nhiều chất độc hại như kim loại nặng (KLN), dung môi hữu cơ, các chất phóng
xạ dễ ăn mòn, gây cháy nổ có khả năng gây bệnh cho con người và sinh vật, gây ra những tác động
tiêu cực đến môi trường sống. Trong môi trường, chúng sẽ gây ô nhiễm cho hệ sinh thái thủy và đất
canh tác. Đặc biệt là nhiều chất độc trong CTRNH như KLN có nguy cơ tồn đọng và rất khó phân
giải hay đào thải trong đất, trong cơ thể động, thực vật. Điều này gây ảnh hưởng đến sức khoẻ con
người. Theo số liệu từ Bộ Tài nguyên và Môi trường (2019), hàng năm con người phải đối mặt với
khoảng 15 triệu tấn CTRNH, nhưng chỉ có khoảng 50% trong số đó được xử lý theo đúng quy trình.
Phần còn lại, không được xử lý đúng cách, thường bị chôn lấp trái phép hoặc thải trực tiếp ra môi
trường, điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho môi trường. Dự kiến đến năm 2030, lượng
CTRNH phát sinh tại Việt Nam sẽ tăng lên 21 triệu tấn/năm. Trong đó, loại CTRNH phổ biến nhất
tại Việt Nam là chất thải rắn (CTR) y tế (chiếm khoảng 30% tổng lượng rác thải nguy hại), tiếp đến
là chất thải rắn công nghiệp (chiếm 25%), chất thải hóa chất (chiếm 20%), chất thải điện tử (chiếm
15%) và CTR sinh hoạt nguy hại (chiếm 10%). Việc phát sinh CTRNH ngày càng tăng đã gây ô
nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng hơn nếu không có biện pháp xử lý.
Hiện nay, có nhiều phương pháp xử lý CTRNH khác nhau bao gồm các phương pháp cơ học,
vật lý, sinh học, xử lý nhiệt và phương pháp chôn lấp. Trong các phương pháp xử lý này, phương
pháp đốt là một phương pháp khá phổ biến thường được áp dụng để xử lý CTRNH nhờ khả năng
xử lý được một lượng lớn và khả năng xử lý hiệu quả các chất độc hại có trong chất thải. Mặc dù
xử lý CTRNH bằng phương pháp đốt có nhiều ưu điểm, nhưng ngược lại nó cũng làm phát sinh
nhiều chất thải thứ cấp khác như khí thải, chất thải rắn, nước thải. Các chất thải sinh ra này nếu
không được kiểm soát hiệu quả có thể gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Chính vì lý do này,
