A. L I Ờ M Đ UỞ Ầ
ấ ế ủ ề 1. Tính c p thi t c a đ tài.
ể ủ ử ị ế ọ ử ấ ế ớ ữ ị L ch s phát tri n c a Tri t h c là l ch s đ u tranh gi a th gi ậ i quan duy v t
ế ớ ữ ươ ứ ệ ươ và th gi i quan duy tâm, gi a ph ng pháp bi n ch ng và ph ộ ng pháp siêu hình. M t
ứ ữ ủ ủ ể ệ ậ ấ ộ ệ trong nh ng hình th c bi u hi n sinh đ ng c a ch nghĩa duy v t ch t phác và bi n
ứ ổ ạ ế ọ ươ ch ng ngây th ơ ở ươ ph ng Đông c đ i là h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành ( Âm d ươ ng
Ngũ hành).
ươ ấ ờ ướ ộ ủ ư ế ế Thuy t Âm d ng, Ngũ hành ra đ i đánh d u b c ti n b c a t duy lý tính
ế ề ặ ư ưở ỏ ự ằ ố ầ nh m thoát kh i s kh ng ch v m t t t ệ ng do các quan ni m duy tâm th n bí
ề ạ ế ả ọ ưở ắ ế ả ươ ố truy n th ng mang l i. H c thuy t này đã nh h ng sâu s c đ n c ph ả ệ ng di n b n
ể ậ ậ ả ứ ậ ưở ỉ ố ớ ườ ố th lu n và nh n th c lu n, nh h ng đó không ch đ i v i ng i Trung Qu c, mà
ế ả ị ả ưở ủ ề ấ ệ ố còn đ n c các qu c gia ch u nh h ng c a n n văn hóa y, trong đó có Vi t Nam. Có
ể ừ ể ế ế ọ ươ th nói, t khi hình thành và phát tri n đ n nay h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành đã
ờ ố ầ ấ ườ ệ ượ ể ệ th m sâu vào đ i s ng văn hóa tinh th n ng i Vi t, nó đ ắ c th hi n khá sâu s c
ủ ư ứ ậ ỉ ả ờ ố ả không ch trong nh n th c, đánh giá c a t duy logic, mà còn c trong c đ i s ng sinh
ườ ậ ủ ờ ố ư ự ầ ộ ồ ạ ho t th ng nh t c a các c ng đ ng dân c , trong lĩnh v c đ i s ng tinh th n và
ươ ứ ế ph ng th c giao ti p.
ề ệ ộ ề ế ậ ả ắ N n văn hóa Vi ộ t Nam là m t n n văn hóa tiên ti n, đ m đà b n s c dân t c.
ề ả ể ị ưở ủ ề Trong quá trình hình thành và phát tri n, nó ch u nhi u nh h ng c a các n n văn hóa
ươ ươ ề ấ ộ ị ừ ề ph ng Đông và văn hóa ph ng Tây. Trong đó ch u tác đ ng nhi u nh t là t n n văn
Ấ ộ ườ ươ ổ ợ hóa Trung Hoa và n Đ . Ng i ph ớ ặ ng Đông v i đ c thù là l ố ư i t duy t ng h p, khái
ể ạ ứ ự ứ ệ ấ ấ ữ ề ậ ậ ấ quát ch a đ ng tính ch t bi n ch ng, đã đ l ứ i nh ng d u n sâu đ m v nh n th c
ự ả ụ ườ ệ ế ọ trong c lĩnh v c vũ tr quan và nhân sinh quan. Ng i Vi ế ậ t đã ti p nh n h c thuy t
ươ ủ ả ầ ươ ứ ữ ệ ậ Âm d ng, Ngũ hành khá đ y đ trên c ph ệ ứ ng di n nh n th c và nh ng hi u ng
ề ờ ố ờ ố ự ủ ễ ầ ầ th c ti n c a nó v đ i s ng tinh th n. Trong đ i s ng văn hoá tinh th n, trên c s ơ ở
ọ ọ ế ườ ệ ế ừ ứ ụ ạ ộ ti p thu có ch n l c, ng i Vi ợ t đã k th a và ng d ng nó m t cách linh ho t phù h p
ữ ề ề ệ ế ộ ủ ệ ố ớ v i nh ng đi u ki n s ng, đi u ki n kinh t , văn hóa, xã h i c a mình.
ệ ệ ủ ộ ở ộ ố ế ư ậ ộ Hi n nay, Vi t Nam đang ch đ ng m r ng, giao l u h i nh p qu c t , trong
ơ ộ ữ ứ ề ể ẳ ặ ị ố ả b i c nh đó đã đ t ra nhi u c h i và không ít nh ng thách th c. Đ kh ng đ nh đ ượ c
ờ ố ủ ự ề ầ ộ ế ứ ố s c s ng ti m tàng c a dân t c trong lĩnh v c đ i s ng tinh th n, thi ế t nghĩ tìm ki m
1
ầ ủ ủ ị ị ộ ạ ể ồ ắ các giá tr văn hóa chung c a nhân lo i đ b i đ p cho các giá tr tinh th n c a dân t c
ế ứ ầ ề ộ ế là m t đi u h t s c c n thi t.
ữ ề ạ ớ ộ ị ệ Vi c gi ủ gìn và phát huy các giá tr to l n c a n n văn hóa dân t c và h n ch ế
ể ủ ờ ố ở ự ữ ự ặ ặ ả ộ nh ng m t tiêu c c làm c n tr s phát tri n c a đ i s ng văn hóa, xã h i đang đ t ra
ầ ấ ữ ế ỗ ấ ể ỗ nh ng yêu c u c p thi t cho m i ngành, m i c p và toàn th nhân dân.
ờ ạ ế ờ ố ể Trong th i đ i ngày nay, khi kinh t ngày càng phát tri n, đ i s ng nhân dân
ượ ị ề ờ ố ầ ầ ỏ ượ đ c nâng cao thì yêu c u th a mãn các giá tr v đ i s ng tinh th n càng đ c coi
ọ ượ ế ượ ụ ự ế tr ng, văn hóa đ ộ c xem là m c tiêu, đ ng l c cho chi n l ể c phát tri n kinh t , xã
ủ ươ ậ ả ả ắ ự ề ế ậ ộ h i. Vì v y, Đ ng ta ch tr ng xây d ng “ n n văn hóa tiên ti n, đ m đà b n s c dân
t c”. ộ
ấ ừ ữ ề ầ ọ Ả ưở ọ Xu t phát t nh ng yêu c u trên đây, tôi ch n đ tài “ nh h ế ng h c thuy t
ươ ế ờ ố ầ ườ ệ ệ Âm d ng, Ngũ hành đ n đ i s ng văn hóa tinh th n ng i Vi t Nam hi n nay ”.
ụ ứ 2. M c tiêu nghiên c u
ể ả ể ậ ưở ủ ế ọ ươ ế Ti u lu n tìm hi u nh h ng c a h c thuy t Âm d ờ ng, Ngũ hành đ n đ i
ầ ườ ệ ơ ở ự ả ố s ng văn hoá tinh th n ng i Vi t. Trên c s đó xây d ng các gi ể i pháp đ phát huy
ế ả ự ạ ị ưở ự ủ ọ ự ằ giá tr tích c c và h n ch nh h ờ ế ng tiêu c c c a h c thuy t này nh m xây d ng đ i
ệ ả ắ ậ ộ ố s ng văn hoá Vi t Nam đ m đà b n s c dân t c.
ể ự ụ ệ ậ ả ộ ố ụ ế ệ Đ th c hi n m c tiêu nêu trên, lu n văn gi i quy t m t s nhi m v sau:
ơ ả ứ ữ ủ ế ộ ọ ươ Th nh t ấ , phân tích nh ng n i dung c b n c a h c thuy t Âm d ng, Ngũ
hành.
ả ỉ ưở ế ọ ươ ế ứ Th hai ữ , ch ra nh ng nh h ng h c thuy t Âm d ờ ố ng, Ngũ hành đ n đ i s ng
ầ ườ ệ ở ả ự ự ặ văn hoá tinh th n ng i Vi c hai m t tích c c và tiêu c c. t
ự ả ự ằ ắ ị Th baứ , xây d ng các gi ụ i pháp nh m phát huy các giá tr tích c c và kh c ph c
ờ ố ế ể ữ ự ạ ớ ườ ệ nh ng h n ch đ xây d ng đ i s ng văn hoá m i cho ng i dân Vi t Nam.
ố ượ ứ 3. Đ i t ng nghiên c u
Ả ưở ế ọ ươ ế nh h ng h c thuy t Âm d ầ ờ ố ng, Ngũ hành đ n đ i s ng văn hóa tinh th n
ườ ệ ệ ng i Vi t hi n nay.
ờ ủ ự ế ươ ộ ướ ấ ế S ra đ i c a Thuy t âm d ng ngũ hành đánh d u m t b c ti n trong tri
ứ ườ ề ứ ậ ớ ớ ế ủ ư ưở ỏ ự ố th c loài ng i v nh n th c th i gi i, thoát kh i s kh ng ch c a t t ầ ng th n
ố ự ậ ộ ủ ể ể ậ ồ ồ ệ thành là ngu n g c s v t. Có th coi đây là ngu n c i c a quan đi m duy v t bi n
ứ ủ ươ ự ậ ượ ấ ừ ậ ự ế ổ ừ ấ ch ng c a Ph ng đông vì s v t đ c c u thành t v t ch t có s bi n đ i t lúc
2
ự ế ể ệ ừ ế ẩ ậ ấ ổ ủ hình thành đ n lúc m t đi th hi n quy lu t mâu thu n và s bi n đ i không ng ng c a
ế ươ ề ữ ứ ậ ơ ứ ự ậ s v t. Nghiên c u Thuy t âm d ng ngũ hành giúp ta nh n th c sâu h n v nh ng trí
ư ọ ị ạ tr t ị ư ưở t ng triêt h c và giá tr tích c c mà nó mang l i.
ứ ạ 4. Ph m vi nguyên c u
ự ấ ộ ờ ố ậ ầ ớ ộ Đ i s ng văn hóa tinh th n là m t lĩnh v c r t r ng l n, lu n văn ch gi ỉ ớ ạ i h n
ứ ự ả ưở ế ọ ươ ờ ố ế nghiên c u s nh h ng h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành đ n đ i s ng văn hóa tinh
ầ ườ ệ ộ ố ự ụ ệ ưỡ ậ th n ng i Vi t hi n nay trên m t s lĩnh v c: phong t c, tín ng ng, t p quán, l ố i
ệ ậ ọ ố s ng, văn h c, ngh thu t...
ươ ứ 5. Ph ng pháp nghiên c u
ơ ở ươ ử ậ ậ ị ệ ậ ậ Trên c s ph ứ ng pháp lu n duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s lu n văn
ươ dùng các ph ng pháp sau:
ươ ổ ợ + Ph ng pháp phân tích và t ng h p
ươ ố + Ph ng pháp th ng kê
ươ ử ị + Ph ng pháp l ch s và logic
ả ạ ượ ữ ế 6. Nh ng k t qu đ t đ c
ế ế ấ ươ ờ ố ề ọ Đ n nay, v n đ h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành trong đ i s ng văn hoá tinh
ườ ệ ượ ườ ấ ừ ướ ế ầ th n ng i Vi t đã đ ề c nhi u ng ứ i nghiên c u, nh t là t khi n c ta ti n hành công
ả ứ ề ộ ổ ữ ấ ớ ớ ệ ở ữ cu c đ i m i (1986). S m nh t, là nh ng kh o c u v văn hóa Vi t Nam ậ nh ng th p
ộ ố ế ỷ ủ ứ ướ ỷ ầ k đ u th k XX c a m t s nhà nghiên c u trong và ngoài n c.
ọ ươ ượ ườ ế H c thuy t Âm d ng, Ngũ hành đã đ ề c nhi u ng ứ i quan tâm nghiên c u.
ấ ằ ậ ả ỉ ề ậ ủ ế ế ớ Tuy nhiên, qua đó cũng nh n th y r ng các tác gi ọ ch y u m i ch đ c p đ n h c
ế ươ ễ ộ ị thuy t Âm d ng, Ngũ hành, m t cách khái quát (Nguy n Văn Huyên, Kim Đ nh, Đinh
ế ặ ọ ươ ệ Gia Khánh...), ho c trình bày h c thuy t Âm d ng trong văn hóa Vi t Nam nói chung
ử ư ễ ầ ọ ọ ế ( Tr n Ng c Thêm, Lê Văn S u, Nguy n Đình Ph , Lê Văn Quán), hay là h c thuy t
ươ ở ụ ể ự ề ị Âm d ng, Ngũ hành ấ ầ các lĩnh v c văn hoá c th (Tr n Th Thu Huy n, Hoàng Tu n,
ư ậ ư ậ ầ ộ ị M ch Quang, Tr n Văn Khê…) nh ng cũng ch a t p trung vào b ph n văn hóa dân
ư ứ ể ệ ẫ gian. Có th nói, hi n v n ch a có công trình nghiên c u nào đi chuyên sâu vào trình bày
ả ưở ủ ế ọ ươ nh h ng c a h c thuy t Âm d ầ ờ ố ng, Ngũ hành trong đ i s ng văn hoá tinh th n
ườ ố ủ ệ ố ộ ng i Vi ệ ở t các thành t c a nó, m t cách h th ng.
3
ự ự ủ ữ ề ệ ế ừ Th c hi n đ tài nêu trên chính là k th a thành t u c a nh ng công trình đã
ờ ế ợ ứ ữ ứ ự ề ồ ớ nghiên c u v lĩnh v c này, đ ng th i k t h p v i nh ng nghiên c u th c t ự ế ủ ả c a b n
ườ ế ệ ố ề ọ ư ế ằ ầ ươ thân ng i vi t, nh m góp ph n đ a ra cái nhìn h th ng v h c thuy t Âm d ng,
ờ ố ầ ườ ệ Ngũ hành trong đ i s ng văn hoá tinh th n ng i Vi t Nam.
ế ấ ể ậ 7. K t c u ti u lu n
ở ầ ủ ế ề ậ ả ầ ộ ệ Ngoài Ph n M đ u, K t lu n, Tài li u tham kh o, n i dung chính c a đ tài
ươ ồ g m ba ch ng.
ươ ượ ề ọ ế ươ Ch ng 1: Khái l c v h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành
ươ ủ ế ộ ươ ặ ờ ố ế Ch ng 2: Tác đ ng c a thuy t Âm d ng, Ngũ hành đ n các m t đ i s ng văn
ầ ườ ệ hóa tinh th n ng i Vi t Nam.
ươ ả ơ ả ữ ự ằ ạ ị Ch ng 3: Các gi i pháp c b n nh m phát huy nh ng giá tr tích c c và h n ch ế
ả ế ở ươ ờ ố ầ ự ủ nh hu ng tiêu c c c a thuy t Âm d ng, Ngũ hành trong đ i s ng tinh th n ng ườ i
ệ ệ Vi t Nam hi n nay.
4
Ộ B. N I DUNG
ƯƠ Ợ Ề Ọ Ế Ơ CH NG 1. KHÁI L Ư C V H C THUY T ÂM D Ư NG, NGŨ HÀNH
ể ọ ự ế ươ 1.1 S hình thành và phát tri n h c thuy t âm d ng, ngũ hành
ồ ừ ắ ứ ề ế ậ ọ ươ ự B t ngu n t ộ nh n th c v xã h i, h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành là s khái
ụ ể ả ề ệ ượ ủ ườ quát v vũ tr đ gi ữ i thích nh ng hi n t ng xung quanh c a ng ồ i Á Đông. Ngu n
ế ọ ượ ặ ả ế ồ ượ ố ủ g c c a h c thuy t này đ c đ t trên ba gi thi t khác nhau, g m đ ở ạ c sáng t o b i
ụ ươ ở ươ ở Ph c Hy, b i phái Âm d ng gia và t ừ ế tri t lý dân gian ự khu v c ph ng Nam.
ư ự ậ ủ ừ ế ộ ụ ướ N u nh s v n đ ng không ng ng c a vũ tr đã h ng con ng ườ ớ i t ữ i nh ng
ệ ắ ứ ơ ủ ụ ậ ọ nh n th c s khai trong vi c c t nghĩa quá trình phát sinh c a vũ tr và hình thành h c
ế ươ ưở ể ế ớ ể ệ ượ ả thuy t Âm d ng, thì ý t ả ng tìm hi u b n th th gi ể i, b n th các hi n t ng trong
ụ ế ế ọ ọ ọ ể ể vũ tr đã giúp cho h hình thành h c thuy t Ngũ hành. H c thuy t Ngũ hành có th hi u
ậ ậ ế ớ ủ ế ể ộ ị ụ ể ủ ụ đó là thuy t bi u th quy lu t v n đ ng c a th gi i, c a vũ tr , nó c th hóa và b ổ
ế ươ sung cho thuy t Âm d ị ng thêm hoàn b .
ơ ả ủ ọ ữ ộ ươ 1.2. Nh ng n i dung c b n c a h c thuy t ế Âm d ng, Ngũ hành
ươ 1.2.1. Thuy t ế Âm d ng
ươ ừ ượ ệ ộ ế ự ề ặ ả Âm d ng là m t khái ni m tr u t ng ph n ánh v hai m t, hai th l c luôn
ư ạ ể ồ ạ ả ự ấ ớ ố ố ậ đ i l p nhau, nh ng l i luôn th ng nh t v i nhau, cùng ph i d a vào nhau đ t n t i và
phát tri n. ể
ươ ấ ụ ể ổ ơ ệ ậ Âm và d ả ng theo khái ni m c s không ph i là v t ch t c th , không gian c ụ
ệ ượ ủ ể ọ ộ ọ ự ậ ư ụ th mà là thu c tính c a m i hi n t ng, m i s v t trong toàn vũ tr cũng nh trong
ế ế ươ ặ ố ậ ẫ ấ ố ừ t ng t ừ bào, t ng chi ti t. Âm và d ng là hai m t đ i l p, mâu thu n th ng nh t, trong
ươ ủ ầ ố d ng có m m m ng c a âm và ng ượ ạ c l i.
5
ươ ấ ụ ế ứ ậ ẫ ằ ả ộ Âm d ng không ph i là th v t ch t c th nào mà thu c tính mâu thu n n m trong
ả ệ ượ ọ ự ế ẫ ấ ả ọ ự ậ t t c m i s v t. Nó gi i thích hi n t ố ng mâu thu n chi ph i m i s bi n hoá và
ể ủ ự ậ phát tri n c a s v t.
ế ổ ươ ự ễ ậ Thông qua quy lu t bi n đ i âm d ng trong t ể nhiên mà có th suy di n, phân
ậ ươ ơ ể ườ ừ ữ ệ ề ươ tích quy lu t âm d ng trong c th con ng i.T nh ng quan ni m trên v âm d ng,
ườ ư ổ ế ủ ọ ậ ể ế ẳ ị ng i x a đã khái quát thành quy lu t đ kh ng đ nh tính ph bi n c a h c thuy t này:
ậ ề ả ấ ủ Quy lu t v b n ch t c a các thành t ố
ặ ươ ươ Không có gì hoàn toàn âm ho c hoàn toàn d ng, và trong âm có d ng, trong
ươ d ng có âm.
ệ ữ ậ ề Quy lu t v quan h gi a các thành t ố
ươ ắ ậ ế ớ ể ậ ộ Âm d ng g n bó m t thi t v i nhau, v n đ ng và chuy n hóa cho nhau, và âm
ể ể ế ươ ươ ự ể ự phát tri n đ n cùng c c thì chuy n thành d ng, d ế ng phát tri n đ n cùng c c thì
ể chuy n thành âm.
ươ ể ả Tóm l ế iạ , thuy t Âm d ế ế ề ự ng không ph i là thuy t v s phát tri n, nó là thuy t
ằ ạ ằ ươ ạ ậ ạ nh m duy trì tr ng thái cân b ng âm d ng trong v n v t. Coi đó là tr ng thái lý t ưở ng
ủ ủ ủ ự c a t ộ nhiên, c a xã h i và c a con ng ườ i.
ướ ể ủ ọ ế ươ Hai h ng phát tri n c a h c thuy t Âm d ng
ế ọ ươ ơ ở ể ệ ố ự ế ọ H c thuy t Âm d ng là c s đ xây d ng nên hai h th ng h c thuy t khác đó
ệ ố ướ là h th ng "tam tài, ngũ hành" và "t ứ ượ t ng, bát quái", cũng là hai h ể ng phát tri n
ộ ủ ủ ể ế ạ ọ ọ khác nhau trong quá trình phát tri n c a h c thuy t này, t o nên tính dân t c c a h c
thuy t.ế
ế 1.2.2. Thuy t Ngũ hành
ị ậ ế ề ể ả ẫ ộ Thuy t Ngũ hành v căn b n cũng là m t cách bi u th lu t mâu thu n đã gi ớ i
ệ ế ươ ư ế ổ ươ ỉ thi u trong thuy t Âm d ng, nh ng b sung và làm cho thuy t Âm d ng hoàn ch nh
ố ươ ể ệ ủ ạ ự ậ ơ h n, đ xem xét m i t ng tác và quan h c a v n v t. Ngũ hành xây d ng mô hình 5
ụ ế ố ề ấ y u t v c u trúc không gian vũ tr .
ế ễ ọ ả ự ủ ạ ậ H c thuy t Ngũ hành di n gi ơ ả i s sinh hoá c a v n v t qua hai nguyên lý c b n
ươ ươ ố ươ ắ ọ còn g i là t ng sinh và t ng kh c trong m i t ệ ủ ng tác và quan h c a chúng. Trong
ệ ộ ố ỏ ỏ ổ ổ ủ m i quan h Sinh thì M c sinh H a; H a sinh Th ; Th sinh Kim, Kim sinh Th y,
ủ ủ ệ ắ ắ ắ ộ ố ộ ổ ổ ủ Th y sinh M c. Trong m i quan h Kh c thì M c kh c Th , Th kh c Th y, Th y
ư ậ ươ ắ ắ ắ ỏ ỏ ộ ươ ắ kh c H a, H a kh c Kim, Kim kh c M c. Nh v y t ng sinh, t ng kh c, t ươ ng
6
ươ ị ọ ự ế ế ợ ứ ạ ệ ế ừ th a, t ể ng vũ k t h p thành h ch hoá, bi u th m i s bi n hóa ph c t p c a s ủ ự
v t. ậ
ố ệ ươ 1.2.3. M i quan h Âm d ng, Ngũ hành
ọ ươ ự ậ ệ ượ ồ ạ ế ớ ế H c thuy t Âm d ng đã nói rõ s v t, hi n t ng t n t i trong th gi i khách
ặ ố ậ ấ ố ớ ươ ươ quan v i hai m t đ i l p th ng nh t đó là âm d ng. Âm d ủ ậ ng là quy lu t chung c a
ỉ ươ ụ ở ầ ủ ự ủ ạ ậ ưở ư ế vũ tr , là k c ng c a v n v t, là kh i đ u c a s sinh tr ng, bi n hóa. Nh ng nó s ẽ
ả ự ế ứ ạ ủ ậ ấ ả ặ g p khó khăn khi lý gi i s bi n hóa, ph c t p c a v t ch t. Khi đó nó ph i dùng
ể ả ế ế ậ ọ ươ ớ ọ thuy t Ngũ hành đ gi ế ợ i thích. Vì v y có k t h p h c thuy t Âm d ế ng v i h c thuy t
ể ả ệ ượ ự ộ ộ ợ ớ Ngũ hành m i có th gi ọ i thích m i hi n t ng t nhiên và xã h i m t cách h p lý.
ƯƠ Ộ Ủ Ế ƯƠ Ế CH NG 2. TÁC Đ NG C A THUY T ÂM D NG, NGŨ HÀNH Đ N
Ặ Ờ Ố Ầ ƯỜ Ệ CÁC M T Đ I S NG VĂN HÓA TINH TH N NG I VI T NAM
ầ ườ ệ ề ờ ố 2.1. Vài nét khái quát v đ i s ng văn hoá tinh th n ng i Vi t Nam
ờ ố ệ ầ 2.1.1. Khái ni m văn hóa, đ i s ng văn hóa, văn hóa tinh th n
ề ề ấ ộ ị ườ ượ Có r t nhi u đ nh nghĩa v văn hóa. Theo nghĩa r ng, văn hoá th ng đ c xem
ồ ấ ả ữ ườ ạ ồ ế là bao g m t t c nh ng gì do con ng i sáng t o ra. Năm 1940, H Chí Minh đã vi t:
ẽ ộ ố ư ụ ủ ồ ườ ạ ớ “ Vì l sinh t n cũng nh m c đích c a cu c s ng, loài ng i m i sáng t o và phát
ữ ế ữ ứ ậ ạ ọ ọ minh ra ngôn ng , ch vi t, đ o đ c, pháp lu t, khoa h c, tôn giáo, văn h c, ngh ệ
ạ ằ ặ ở ụ ữ ề ậ ươ thu t, nh ng công c cho sinh ho t h ng ngày v ăn, m c, và các ph ng th c s ứ ử
ự ổ ữ ứ ạ ộ ợ ụ d ng. Toàn b nh ng sáng t o và phát minh đó t c là văn hóa. Văn hóa là s t ng h p
ọ ươ ệ ủ ứ ể ạ ớ ườ ả ủ c a m i ph ng th c sinh ho t cùng v i bi u hi n c a nó mà loài ng i đã s n sinh ra
ỏ ủ ự ờ ố ứ ữ ằ ầ ồ nh m thích ng nh ng nhu c u đ i s ng và đòi h i c a s sinh t n ” [ 42, tr. 431]
ệ ờ ố Khái ni m đ i s ng văn hóa
ờ ố ế ố ữ ể ậ ấ ầ ổ Đ i s ng văn hóa là t ng th nh ng y u t ằ văn hóa v t ch t và tinh th n n m
ạ ộ ủ ả ườ ự ẫ ộ trong c nh quan văn hóa, ho t đ ng văn hóa c a con ng i, s tác đ ng l n nhau trong
ộ ể ạ ộ ồ ườ ự ệ ờ ố đ i s ng xã h i đ t o ra quan h có văn hóa trong c ng đ ng ng ế i, tr c ti p hình
ố ố ườ ộ thành l ủ i s ng c a con ng i trong xã h i.
7
ầ Văn hóa tinh th n là gì?
ữ ệ ậ ấ ầ ọ Văn hóa tinh th n hay còn g i là văn hóa phi v t ch t là nh ng ý ni m, tín
ưỡ ộ ệ ố ụ ậ ệ ố ẩ ạ ị ng ự ng, phong t c, t p quán, giá tr , chu n m c,... t o nên m t h th ng. H th ng đó
ố ở ộ ủ ể ị ệ ị ả ộ ị b chi ph i b i trình đ c a các giá tr , đôi khi có th phân bi ấ t m t giá tr b n ch t.
ạ ự ố ế ả ị Chính giá tr này mang l ấ i cho văn hóa s th ng nh t và kh năng ti n hóa n i t ộ ạ ủ i c a
nó.
ể ể ờ ố ầ ấ ả ạ ộ ủ ữ Đ i s ng văn hóa tinh th n có th hi u đó là t t c nh ng ho t đ ng c a con
ườ ộ ể ướ ờ ố ờ ố ầ ộ ng i tác đ ng vào đ i s ng tinh th n, đ i s ng xã h i đ h ng con ng ườ ươ i v n lên
ậ ủ ẹ ố ủ ự ệ ẩ theo qui lu t c a cái đúng, cái đ p, cái t ị t, c a chu n m c giá tr Chân, Thi n, Mĩ, đào
ự ữ ể ệ ả ườ th i nh ng bi u hi n tiêu c c tha hoá con ng i
ờ ố ủ ố ề ầ ườ ệ 2.1.2. Đ i s ng văn hóa tinh th n truy n th ng c a ng i Vi t Nam
ử ể ộ ị ệ ử ị L ch s hình thành và phát tri n dân t c Vi t Nam cũng là l ch s hình thành và
ể ố ố ườ ệ ượ ắ ượ ậ phát tri n l i s ng ng i Vi t Nam. Nó đ c vun đ p đ c làm phong phú và đ m đà
ạ ộ ọ ậ ế ấ ấ ả ộ ộ ộ ế thông qua ho t đ ng lao đ ng s n xu t, chi n đ u, h c t p, giao ti p xã h i trong n i
ự ư ả ọ ố ớ ộ ộ b qu c gia, trong đó quan tr ng là s giao l u văn hoá v i các dân t c khác. Tr i qua
ư ế ệ ố ố ế quá trình giao l u, ti p bi n văn hoá mà văn hoá Vi t Nam nói chung, l i s ng ng ườ i
ệ ượ ể ạ ậ ộ Vi t Nam nói riêng đ c phát tri n và ngày càng phong phú, đa d ng đ m đà. M t nét
ủ ờ ố ầ ủ ườ ệ ướ ặ đ c thù c a đ i s ng văn hóa tinh th n c a ng i Vi t Nam tr c đây mang t ư ưở ng t
ờ ố ầ ộ ộ ườ ồ “quân bình” và tính “ xã h i”, “c ng đ ng”. Nói chung đ i s ng tinh th n ng i Vi ệ t
ấ ấ ẹ ầ ộ ệ ế ấ ơ ơ r t đ n s , thu n phác. đó chính là nét đ p, d u n văn hóa dân t c Vi t Nam đ n nay
ữ ể ư còn l u gi và phát tri n.
ự ế ờ ố ầ ướ ủ ộ ổ ị 2.2. S bi n đ i các giá tr trong đ i s ng văn hoá tinh th n d i tác đ ng c a âm
ươ d ng, ngũ hành
ưở ủ ơ ớ ờ ố ể ệ Ả 2.2.1. nh h ng c a Âm d ư ng, Ngũ hành t i đ i s ng văn hóa th hi n qua t ư
duy lý lu n ậ
ườ ệ 2.2.1.1. Tính cách ng i Vi t Nam
ệ ừ ế ằ ọ Vi t Nam v a n m trong Đông Nam Á là cái nôi sinh ra h c thuy t Âm d ươ ng
ủ ạ ừ ả ằ ưở ơ ạ ủ nguyên th y, l i v a n m trong vòng nh h ọ ng c a Trung Hoa là n i t o nên h c
ế ươ ủ ệ ườ ệ ưở thuy t Âm d ng hoàn thi n nên tính cách c a ng i Vi ể ệ ả t th hi n nh h ng c a t ủ ư
ươ ự ả ấ ạ ưở ượ ể ệ ể ặ duy âm d ng r t m nh. S nh h ng này đ ữ c th hi n qua nh ng đ c đi m sau:
ư Tính a hài hòa
8
ể ệ ở ư ườ ệ ấ ữ ậ ắ Tính a hài hòa th hi n ỗ ch , ng i Vi t Nam n m r t v ng quy lu t “trong
ươ ươ âm có d ng, trong d ng có âm”:
ế ố Tri t lý s ng quân bình
ữ ệ ế ậ ắ ươ ươ ạ N u vi c n m v ng quy lu t “trong âm có d ng, trong d ng có âm” t o nên
ệ ắ ư ữ ậ tính a hài hòa thì vi c n m v ng quy lu t
ươ ể ườ ệ ượ ế ố “âm d ng chuy n hóa” đã giúp ng i Vi t có đ c tri t lý s ng quân bình.
Tính linh ho t ạ
ế ươ ở ườ ệ ộ ố ố Chính tri t lý quân bình âm d ạ ng đã t o ra ng i Vi t m t l ừ i s ng ch ng
ự ạ m c và linh ho t.
ụ ưỡ ệ ậ ọ 2.2.1.2. Phong t c, tín ng ng, văn h c, ngh thu t
Phong t c ụ
+ Hôn nhân
ể ệ ữ ự ộ ượ Hôn nhân là m t trong nh ng lĩnh v c th hi n đ c rõ nét t ư ưở t ng âm d ươ ng
ủ ườ ệ ả ụ ậ trong phong t c t p quán c a ng i Vi ộ ự ế ợ t. B n thân hôn nhân cũng là m t s k t h p
ươ ườ ườ ữ hài hòa gi a âm và d ng khi mà ng i con trai và ng ố ế ị i con gái quy t đ nh chung s ng
ứ ậ ễ ậ ề ẩ ứ và l p gia đình. Nhìn chung, trong hôn nhân, các nghi th c, l ọ v t đ u n ch a các h c
ế ươ thuy t Âm d ng, Ngũ hành trong đó.
+ Tang ma
ễ ủ ườ ệ ắ ầ ấ ầ ế ụ Phong t c tang l c a ng i Vi t Nam th m nhu n sâu s c tinh th n tri t lí Âm
ươ ừ ứ ắ ễ ễ ề ố d ng, Ngũ hành. T màu s c, cách th c hành l , tang l ắ truy n th ng dùng màu tr ng
ủ ướ ư ễ ườ là màu c a hành Kim (h ứ ng Tây) theo Nghi th c cúng, ti n đ a ng ế i ch t... t ấ ả t c
ự ư ủ ề đ u theo đúng trình t u tiên c a Ngũ hành.
ễ ộ + L h i
ề ễ ế ễ ộ ỉ ễ ế ễ ộ Ở ệ Vi ấ t Nam có r t nhi u l t t và l h i. Không ch l T t mà l H i cũng
ấ ấ ủ ư ưở ề ươ ễ ộ ự ữ mang nhi u d u n c a t t ng âm d ng. Các l ầ h i luôn có s quân bình gi a ph n
ế ụ ầ ễ ườ ữ ầ ầ ầ ộ ớ ễ l và ph n h i, gi a ph n linh thiêng v i ph n th t c. Ph n l th ng mang ý nghĩa
ạ ơ ầ c u xin và t n.
Tín ngư ng ỡ
ưỡ ự ồ ườ ệ ẳ + Trong tín ng ng ph n th c: ng i Vi ị t tái kh ng đ nh s t n t ự ồ ạ ủ ư i c a t
ươ ự ế ặ ủ ế ề ọ ỉ ưở t ng âm d ng và th c t ộ ấ đây ch là hai m t c a m t v n đ . H c thuy t Âm d ươ ng
9
ể ệ ờ ơ ụ ệ ẽ ể ạ ắ ạ th hi n m nh m và sâu s c trong hai d ng bi u hi n là th c quan sinh d c và th ờ
hành vi giao ph i. ố
ưỡ ự ế ớ ư ế ướ +Trong tín ng ng sùng bái t nhiên, n u nh trên th gi ề i, nhi u n ậ c coi v t
ụ ể ậ ổ ộ ườ ệ ộ ặ ừ ượ ồ ổ t là m t loài c th thì v t t ng i Vi t là m t c p đôi tr u t ng: Tiên – R ng ch ỉ
ế ọ ươ có trong l ố ư i t duy theo h c thuy t Âm d ng.
ưỡ ườ ườ ệ ọ + Trong tín ng ng sùng bái con ng i, ng i Vi ệ ữ ố t coi tr ng m i liên h gi a
ươ ế ọ ươ ể ệ ệ ả ề ệ âm và d ng. H c thuy t Âm d ng th hi n trong vi c gi ế ủ i thích v vi c ch t c a
con ng i. ườ
ọ ệ ậ Văn h c, ngh thu t
+ Văn h cọ :
ờ ấ ắ ư ưở ầ ế ọ ươ ườ ệ Nh th m nhu n sâu s c t t ng h c thuy t Âm d ng mà ng i Vi t Nam
ấ ữ ậ ủ ươ ươ ự ắ n m r t v ng hai qui lu t c a nó: “Trong âm có d ng, trong d ng có âm; âm c c sinh
ươ ươ ự ẫ d ng, d ả ng c c sinh âm”. Cho nên, không ph i ng u nhiên trong kho tàng văn hoá
ườ ệ ữ ụ ữ ệ ề ấ dân gian ng i Vi ể t có r t nhi u câu chuy n k , nh ng câu t c ng đúc k t t ế ư ưở ng t
ờ ố đ i s ng nhân dân.
ậ ệ + Ngh thu t
ể ệ ở ạ ố ứ ể ệ ạ ị Âm nh c: Th hi n nguyên lý đ i x ng hài hòa th hi n trong âm nh c: nh p
ấ ữ ừ ạ ậ ẵ ẵ ạ ậ ch n, t ng câu nh c cũng chia các ô ch n.. Âm nh c mang đ m tính ch t tr tình, ch m
ể ệ ế rãi, luy n láy… th hi n nét âm tính.
ổ ế ự ệ ậ ộ ớ Ngh thu t múa: Đ i hình ph bi n là tròn và vuông v i các nguyên lý xây d ng trên c ơ
ươ ậ ủ ơ ể ầ ủ ộ ữ ặ ộ ở ữ s nh ng t ng quan c p đôi gi a các b ph n c a c th , các ph n c a đ ng tác ;
ưở ủ ươ ự ễ ệ ứ Ả 2.2.2. nh h ng c a Âm d ng, Ngũ hành qua hi u ng th c ti n
Ứ ụ ưỡ ờ ố ng d ng trong đ i s ng văn hóa tín ng ủ ng, tâm linh, phong th y
ẻ ươ ưỡ + Gieo qu Âm d ng văn hóa tín ng ng dân gian
ề ặ ồ ồ ẻ Gieo qu âm d ươ g là cách bói toán dùng hai đ ng ho c nhi u ề đ ng ti n trinh n làm b ngằ
ử ủ ạ ồ ự ấ ề ộ ồ kim lo i đ ng gieo vào m t cái đĩa, sau đó tùy theo s s p, ng a c a hai đ ng ti n mà
đoán qu . ẻ
Ứ ụ ọ ươ + ng d ng ch n ngày, gi ờ ố t t theo Âm d ng Ngũ hành
10
ọ ươ ị ượ ứ ụ ộ ế H c thuy t Âm d ng, Ngũ hành và Kinh D ch đ c ng d ng r ng rãi trên
ự ấ ổ ế ờ ế ữ ự ự ề ộ ượ nhi u lĩnh v c. M t trong nh ng lĩnh v c r t ph bi n là d báo th i ti t, khí t ng.
ộ ố ướ ướ ưở ủ ố ườ ị N c ta và m t s n ị ả c ch u nh h ng c a Trung Qu c th ng dùng Âm l ch, t c h ứ ệ
ượ ệ ứ ụ ươ ị l ch đ c mã hoá theo can chi. Chính vi c ng d ng can chi và âm d ng ngũ hành vào
ề ả ệ ị ị ờ ố ấ ệ h Âm l ch là n n t ng hình thành vi c phân đ nh ngày gi t x u. t
Ứ ụ ủ + ng d ng ngũ hành trong phong th y
ủ ự ự ể ậ ằ ệ Phong th y Ngũ hành d a vào các quy lu t trên đ cân b ng s sinh – di t giúp
ườ ể ậ ự ứ ể ể ể ằ con ng i có th thu n theo t ụ nhiên, cân b ng chúng đ có th phát tri n và ng d ng
ộ ố ư ọ ướ ệ ệ ợ ổ ọ ợ ổ ọ trong cu c s ng nh : ch n h ậ ng h p tu i m nh; ch n màu h p tu i m nh; ch n v t
ọ ố ợ ế ợ ữ ệ ệ ổ ợ ườ ớ ệ li u h p tu i m nh; ch n s h p m nh ngũ hành; k t h p làm ăn gi a ng i v i ng ườ i
ậ cũng tuân theo quy lu t này.
ườ ặ ự ự ể ẫ Ng ộ ể ề i ta v n xây d ng các bình phong đ lái gió ho c d ng hòn non b đ đi u
ủ ươ ề ậ ấ ả ế ủ ượ th y (âm d ng đi u hòa) là v y. Ngoài ra, t t c các chi ti t c a ngôi nhà đ c liên
ằ ộ ộ ươ ế ớ k t v i nhau b ng “m ng”. “M ng” là cách ghép theo nguyên lý âm d ng, nghĩa là:
ầ ồ ủ ộ ậ ả ớ ớ ỗ ươ ủ ộ ứ ậ Ph n l i ra c a b ph n này ph i kh p v i ch lõm t ng ng c a b ph n khác. K ỹ
ế ấ ỡ ễ ự ắ ắ ẫ ậ ạ ộ thu t này t o nên s liên k t r t ch c ch n mà v n linh đ ng giúp tháo d d dàng. Khi
ố ị ế ủ ỗ ầ c n c đ nh các chi ti t c a ngôi nhà thì dùng đing tre vuông tra vào các l tròn (âm –
ươ ườ ệ ươ ử ấ d ợ ng). Khi l p nhà, ng i Vi t dùng ngói âm d ớ ng: Viên s p, viên ng a khác v i
ứ ế ố ườ ọ ngói ng Trung Hoa. Trong hình th c ki n trúc th ng coi tr ng bên trái và s l ố ẻ ấ . T t
ươ ả ề ừ ế c đ u t tri t lý âm d ng mà ra.
ượ ọ ở ấ ờ ố ự ề ườ ủ Phong th y còn đ c chú tr ng r t nhi u lĩnh v c trong đ i s ng ng i Vi ệ t
ư ụ ấ ấ ượ ả ưở ủ ế Nam nh t c xong đ t đã cho th y đ c nh h ự ậ ng c a thuy t ngũ hành là s v n
ậ ươ ủ ể ừ ờ ể ụ ụ d ng c a quy lu t t ng sanh trong ngũ hành, theo t c này k t ừ th i đi m giao th a
ườ ầ ủ ế ườ ấ ự ị ế ị ọ ượ ng i đ u tiên đ n nhà gia ch là ng i r t quan tr ng quy t đ nh s th nh v ứ n, s c
ủ ủ ỏ ườ ườ ượ ủ ổ ướ kh e c a gia ch nên ng i khách này th ng đ c gia ch xem tu i tr ạ c, m ng,
ể ờ ườ ợ ớ ủ ạ ế ấ ướ t ặ ng, cách ăn m c đ nh ng ớ i h p v i mình t ỏ i xong đ t. n u gia ch m ng H a
ườ ủ ệ ủ ệ ộ ọ ườ ệ ọ nên ch n ng i m nh M c, Ch m nh Th y nên ch n ng i m nh Kim theo theo luât
ể ướ ợ ạ ổ ồ ườ ướ ươ t ng sanh; xem tu i m ng đ c i v , gã ch ng theo đó hai ng i yêu nhau tr c khi
ướ ạ ả ổ ợ ồ ớ c ể i gia đình hai bên ph i xem tu i, m ng đ xem có h p không r i m i cho phép c ướ i
ư ạ ủ ắ ỏ ố ụ ượ nh m ng h a thì kh c th y không t t… tuy nhiên phong t c này ngày càng đ c xem
ẹ ơ ứ ứ ạ ấ ọ nh h n vì quan tr ng nh t trong hôn nhân ngày nay là tình yêu đôi l a, đ o đ c và v ẽ
11
ệ ể ấ ả ồ ổ ỉ ẹ đ p tâm h n vi c xem tu i ch còn mang tính ch t tham kh o đ ngày c ướ ượ i đ ọ c tr n
ơ ẹ v n h n.
ươ ặ + Ph ng pháp đ t tên theo ngũ hành
ươ ấ ẫ ặ ặ ị Ngày nay trong các ph ng pháp đ t tên, th nh hành nh t v n là đ t tên theo ngũ
ủ ọ ự ị ế ươ ế ườ hành. S th nh hành c a h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành khi n cho ng ộ i ta ràng bu c
ụ ắ ặ ọ ộ ờ ề vinh nh c, phúc h a trong cu c đ i vào ngũ hành sinh kh c. Cho nên, khi đ t tên, đ u
ầ ượ ươ ề ươ ươ ế ọ ế ứ h t s c mong c u đ c âm d ng đi u hòa, c ng nhu t ng t ằ . H cho r ng nh th ư ế
ộ ố ể ặ ậ ồ ẽ trong cu c s ng có th g p hung hóa cát, thu n bu m xuôi gió. Đây có l là nguyên do
ấ ọ ườ ẫ ứ ể ặ ấ ậ mà m y ngàn năm nay, m i ng i v n luôn l y lý lu n ngũ hành làm căn c đ đ t tên.
ự ờ ố ộ ố Ứ ụ ộ ọ ng d ng vào m t s lĩnh v c đ i s ng xã h i, y h c
ổ ứ ệ ạ + T ch c công vi c và sinh ho t hàng ngày
ấ ủ ừ ự ộ ưở D a theo tính ch t c a t ng hành trong Ngũ hành: Sinh (M c), Tr ỏ ng (H a),
ậ ủ ổ ổ ứ ủ Hóa (Th ), Thu (Kim), Tàng (Th y) và qui lu t c a Ngũ hành mà t ệ ch c công vi c,
ạ ườ sinh ho t th ng ngày.
ự ả + Trong qu n lý nhân s
ả ơ ườ ứ ả ầ ậ ự Trong qu n lý nhân s công ty, c quan, ng i qu n lý c n nh n th c rõ quy
ậ ươ ụ ể ệ ệ ả lu t âm d ng, ngũ hành đ áp d ng hi u qu vào công vi c.
Ở ọ + ự lĩnh v c Y h c
ườ ệ ế ọ ươ ỉ ể ệ Ng i Vi t Nam, h c thuy t Âm d ậ ng, Ngũ hành không ch th hi n qua nh n
ứ ượ ử ụ ụ ể ờ ố ườ ượ th c, mà còn đ c s d ng c th trong đ i s ng con ng ả i. H i Th ng Lãn Ông Lê
ữ ụ ế ậ ấ ọ ươ H u Trác đã v n d ng r t thành công h c thuy t Âm d ệ ng, Ngũ hành vào công vi c
ữ ệ ề ươ ứ
.
ch a b nh theo nhi u ph ng th c khác nhau
ờ ố ườ ầ ấ ế ầ ủ ờ ố ư Đ i s ng tâm linh d ộ ng nh là m t nhu c u t t y u đ i s ng tinh th n c a con
ườ ầ ườ ế ượ ầ ỗ ị ữ ng i. Nhu c u này giúp con ng i xoa d u n i đau tr n th , v t qua nh ng khó khăn
ử ệ ờ ề ặ ấ ạ ủ ề ặ ộ ỗ th thách nghi ầ t ngã c a cu c đ i v m t tinh th n. Khi g p n i đau, ni m b t h nh,
ầ ượ ẻ ượ ượ ữ ử ấ ỳ b t k ai cũng có nhu c u đ c chia s , v t qua đ c nh ng khó khăn, th thách và
ư ậ ữ ơ ố ẽ ấ ề ề ế ớ nh ng lúc r i vào tình hu ng nh v y, có l r t nhi u ng ườ ẽ ướ i s h ng v th gi i tâm
ở ỗ ề ộ ự ể ầ ọ ế ẳ ầ ẳ ộ linh đ c u mong m t s che ch v v , dù h bi t ch ng có m t phép m u, ch ng có
ị ầ ả ữ ộ ố ụ ữ ứ ế ầ ộ ỗ ị m t ông b t, v th n nào c gi ự cu c s ng tr n th . Nh ng n i đau quá s c ch u đ ng
ườ ế ỏ ườ ả ộ ờ ủ c a con ng ố i nh bé, y u đu i và mong manh th ộ ng x y ra trong cu c đ i. M t
ườ ẹ ứ ộ ố ứ ủ ế ộ ng ặ i m ch ng ki n đ a con c a mình g p khó khăn trong cu c s ng, m t ng ườ ợ i v
12
ấ ạ ọ ẽ ế ấ ộ ồ ướ m t ch ng, m t nhà kinh doanh th t b i... H s làm gì n u không h ề ờ ố ng v đ i s ng
ể ượ ồ ứ ể ượ ế ạ ầ ủ tâm linh đ đ c ti p thêm ngu n s c m nh tinh th n, đ đ c an ọ i. Dù khoa h c
ộ ế ữ ữ ế ệ ệ ấ ạ ờ ữ công ngh có ti n b đ n đâu đi n a thì nh ng tai n n b t ng , nh ng căn b nh nan y
ướ ộ ố ủ ề ườ ộ ữ ẫ ứ ẩ v n c x y ra và c p đi cu c s ng c a nhi u ng i vô t ư ậ i. Chính nh ng lúc nh v y
ườ ị ầ ữ ế ầ ả ừ ấ con ng i tìm đ n ông th y, bà cô, nh ng v th n mong gi i thoát. T tâm lý y, trong
ơ ở ọ ề ế ươ ạ ộ ờ ố đ i s ng tâm linh đã có nhi u ho t đ ng trên c s h c thuy t Âm d ng Ngũ hành.
ệ ọ ế ườ ệ ụ ậ ặ Đ c bi t h c thuy t Ngũ hành ng i Vi ứ t Nam đã v n d ng vào xem bói – hình th c
ấ ỗ ứ ắ ớ ớ ộ ờ ố ụ ể c th nh t trong đ i s ng tâm linh. M i ng ườ ươ i t ỗ ng ng v i m t hành g n v i m i
ẽ ư ự ữ ẻ ầ ờ ố ệ hành là các qu bói. D a vào đó th y bói s đ a ra nh ng l i tiên đoán s m nh, tiên
ệ ạ ươ ư ớ ố ườ ộ ố ấ ộ đoán hi n t i, t ng lai v i mong mu n đ a con ng i tìm th y m t cu c s ng bình
ạ ỏ ươ ạ yên, h nh phúc, thoát kh i tai ạ ng, ho n n n.
Ứ ụ ự ẩ ườ ệ ng d ng trong m th c ng i Vi t Nam
ệ ắ ướ ư ườ ệ Mang màu s c văn hóa nông nghi p lúa n c, c dân ng i Vi ề t Nam có n n
ẩ ự ả ở ắ m th c vô cùng phong phú không ch ỉ ở ố ượ s l ng các món ăn mà c s c thái văn hóa
ế ứ ử ự ừ ẩ ờ ườ ệ ế ế ợ giao ti p ng x qua m th c. T bao đ i nay, ng i Vi t đã bi t k t h p hài hòa các
ệ ự ấ ế ể ạ nguyên li u đ t o ra các món ăn có l ợ ố i t ỏ t nh t cho s c kh e. Đó chính là tri t lý âm
ươ ự ẩ d ng ngũ hành trong văn hóa m th c.
ườ ư ườ ớ ự ượ ầ ủ ạ Ng i x a th ự ng nói “có th c m i v c đ c đ o”. Trong các nhu c u c a con
ườ ư ự ứ ủ ạ ầ ọ ng ự i: th c, y, c , hành, khang, l c,… thì Th c (ăn) đ ng đ u. M i hành vi c a con
ườ ề ượ ặ ớ ố ọ ở ủ ơ ng i đ u đ c ghép v i ăn: ăn u ng, ăn m c, ăn h c, ăn nói, ăn , ăn ch i, ăn ng , ăn
ặ ệ ườ ệ ặ ệ ệ ệ ứ ế ọ ằ n m,…Đ c bi t ng i Vi t Nam đ c bi t chú tr ng đ n quan h bi n ch ng âm
ươ ệ ế ứ ự ặ ậ ẩ ồ ế ớ d ng trong m th c, bao g m 3 m t quan h h t s c m t thi ả t v i nhau, đó là: b o
ươ ủ ứ ự ả ươ ơ ể ả đ m hài hòa âm d ả ng c a th c ăn; b o đ m s quân bình âm d ng trong c th và
ự ả ằ ươ ữ ườ ớ ườ ự ả b o đ m s cân b ng âm d ng gi a con ng i v i môi tr ng t nhiên.
ủ ứ ả ả ứ ấ b o đ m hài hòa Âm D ng ể ạ ươ c a th c ăn. Đ t o nên các món ăn có Th nh t,
ươ ằ ườ ệ ệ ươ ứ ủ ự s cân b ng Âm D ng , ng i Vi t phân bi t năm m c Âm D ng ứ c a th c ăn theo
ủ ề ạ ồ ệ ươ Ngũ Hành, bao g m: Hàn (l nh, âm nhi u, hành th y), Nhi t (nóng, d ề ng nhi u, hành
ấ ươ ộ ươ ỏ h a), Ôn ( m, d ng ít, hành m c), L ng (mát, âm ít, hành kim), Bình (trung tính, hành
th ).ổ
ế ế ươ ứ ủ ặ ậ ả ừ ể Khi ch bi n th c ăn, ph i tuân th nghiêm ng t lu t Âm D ng bù tr và chuy n hóa
ế ợ ạ ươ ị ớ ự ự ẩ ạ khi k t h p các lo i l ng th c, th c ph m, gia v v i nhau t o thành các món ăn có s ự
13
ằ ươ ư ậ ủ ứ ỏ ớ ợ ứ ỏ cân b ng âm – d ng, th y – h a. Có nh v y, th c ăn m i có l i cho s c kh e và
ệ ẳ ạ ệ ươ ượ ớ ứ ngon mi ng. Ch ng h n: rau răm là nhi t (d ng) đ ộ c ăn v i tr ng l n là hàn (âm) thì
ặ ừ ứ ệ ễ ị ệ ươ ngon mi ng, d tiêu hóa. Ho c g ng là th gia v nhi t (d ụ ng) có tác d ng thanh hàn,
ả ả ự ư ẩ ả ả ấ ạ ớ gi i c m, khi n u kèm v i các lo i th c ph m nh : cá, rau c i (kho cá, canh rau c i) là
ự ẩ ấ ơ th c ph m có tính hàn thì ăn r t th m, ngon.
ơ ể ự ả ả ườ ệ b o đ m s quân bình Âm D ng ươ trong c th . Ng i Vi t Nam s ử ứ Th hai,
ể ị ệ ứ ư ủ ệ ố ị ườ ệ ụ d ng th c ăn nh là các v thu c đ tr b nh. Theo quan ni m c a ng i Vi t Nam thì
ậ ơ ể ị ấ ươ ứ ọ ệ m i b nh t t sinh ra là do c th b m t quân bình Âm D ng , th c ăn chính là v ị
ể ề ươ ố ỉ ơ ể ỏ ệ ự ấ thu c đ đi u ch nh s m t quân bình Âm D ng ậ ấ y, giúp c th kh i b nh. Vì v y,
ườ ệ ầ ả ố ồ ươ ụ ạ ố ế n u ng i b nh m do quá âm c n ph i ăn đ ăn d ng (đau b ng l nh, u ng n ướ c
ẽ ỏ ượ ạ ế ườ ệ ố ươ ầ ồ ừ g ng s kh i); ng i n u ng c l i b nh m do quá d ả ng thì c n ph i ăn đ ăn âm
ệ ế ị ứ ớ ơ (b nh ki t l , ăn tr ng gà rang v i lá m )…
ự ả ả ườ ườ b o đ m s quân bình Âm D ng ữ ươ gi a con ng i và môi tr ng. ứ Th ba,
ườ ệ ậ ẳ ạ ậ ố Ng i Vi t Nam có t p quán ăn u ng theo vùng khí h u và theo mùa. Ch ng h n, mùa
ệ ứ ạ ỏ ươ ướ hè nóng (nhi t – hành h a) nên ăn các lo i th c ăn hàn, l ng (mát), có n c (âm – hành
ủ ừ ừ ừ ễ ễ ị ả ệ Th y), có v chua (âm) thì v a d ăn, v a d tiêu hóa, v a gi i nhi ạ t. Mùa đông l nh
ỡ ươ ứ ề ư ạ (hàn – âm) thì nên ăn các lo i th c ăn khô, nhi u m (d ng), nh các món xào, rán,
kho…
ụ ướ ẻ ườ ợ ặ ấ Ví d : trong đám c ồ i, v ch ng tr th ộ ắ ộ ắ ng t ng cho nhau m t n m đ t và m t n m
ư ờ ố ừ ề ề ặ ắ ớ ố mu i, nh l i th nguy n g n bó v i nhau và câu ca dao: “G ng cay mu i m n xin
ợ ồ ờ ở ế ể ắ ả ớ ừ đ ng quên nhau”. Đ cho tình c m v ch ng g n bó, ăn đ i ki p v i nhau, ngày c ướ i
ườ ọ ươ ng i ta còn làm bánh phu thê : hình tròn, b c trong khuôn hình vuông (d ng trong âm).
ắ ừ ộ ừ ộ ạ ỏ ắ ậ Bánh có ru t d a tr ng, nhân đ u vàng, r c v ng đen, khuôn lá xanh, bu c l t đ – đó
ể ượ ế ể ượ ươ ự ẹ là bi u t ủ ng c a tri t lý Âm D ng – Ngũ Hành, bi u t ợ ng cho s v n toàn, hòa h p
ủ ấ ờ c a đ t tr i và con ng ườ i.
ể ệ ượ ặ ắ ắ ắ ọ ị Các món ăn còn th hi n đ c v : m n, ng t, chua, cay, đ ng; Ngũ s c: Tr ng,
ể ỏ ử ắ ỏ ơ ấ đen, xanh, đ , vàng. Đ th a mãn 5 giác quan khi ăn: mũi ng i mùi th m, m t th y
ượ ắ ấ ượ ế ưỡ ế ượ ầ ị đ c màu s c, tai th y đ c ti ng nhai, l i n m đ ả c mùi v , và tay c m và c m
ậ ớ ạ ộ ủ ạ ỳ ế ề ậ nh n. Nó liên quan t i ho t đ ng c a ngũ t ng (tâm, can, t ụ , ph , th n), đi u hòa l c
ủ ạ ph ngũ t ng.
14
ữ ủ ề ố ườ ệ ề ẩ ả ố B a ăn truy n th ng c a ng i Vi ủ t Nam là s n ph m c a truy n th ng nông
ệ ướ ứ ự ữ ư ế ệ ắ ậ nghi p lúa n c, nó ch a đ ng nh ng t duy, tri t lý sâu s c trong vi c nh n th c v ứ ề
ườ ệ ế ậ ụ ữ ữ ể ấ ụ vũ tr . Ng i Vi t Nam đã bi ủ t v n d ng nh ng nguyên lý y đ làm cho b a ăn c a
ạ ưỡ ố ớ ứ ỏ ườ mình đa d ng, giàu dinh d ng, có ích đ i v i s c kh e. Tùy vào con ng ủ ể i (ch th ),
ế ế ả ờ ọ ợ không gian và c th i gian mà h có cách ch bi n khác nhau phù h p, trong đó y u t ế ố
ươ ượ ả ệ ệ ạ Âm D ng, Ngũ Hành đ c đ m b o. ọ ả Ngày nay, khi khoa h c công ngh hi n đ i phát
ủ ể ườ ệ ẫ ư ữ ề ố ữ tri n, song b a ăn c a ng i Vi t v n l u gi ữ ượ đ c nh ng nét truy n th ng và đ ượ c
ố ế ươ ụ ủ ệ ậ ạ b n bè qu c t ữ đánh giá cao. Vi c v n d ng nh ng nguyên lý c a Âm D ng, Ngũ
ề ầ ế ế ứ ệ ế ể ả ứ ả Hành trong vi c ch bi n th c ăn là đi u c n thi t, đ đ m b o cho s c kh e. ỏ
ự ủ ữ ự ộ ế ươ 2.3. Nh ng tác đ ng tích c c và tiêu c c c a thuy n Âm d ế ờ ng, Ngũ hành đ n đ i
ầ ườ ệ ố s ng văn hoá tinh th n ng i Vi t Nam
ự ộ Tác đ ng tích c c:
ọ ươ ả ưở ủ ế ườ ế H c thuy t Âm d ng, Ngũ hành đã nh h ng đ n tính cách c a ng i Vi ệ t
ặ ủ ờ ố ọ ừ trong m i m t c a đ i s ng t ế văn hóa giao ti p, văn hóa ăn ở ố , l i suy nghĩ, tín ng ưỡ ng
ế ư ế ố ườ ệ ố ọ cho đ n t duy hình kh i. Trong văn hóa giao ti p, ng i Vi ả t s ng tr ng tình c m,
ử ọ ứ ậ ọ ộ ố ọ ố ắ trong ng x h luôn coi tr ng cái tình. Chính vì v y, trong cu c s ng h c g ng
ể ấ ế ố ị ọ ấ ầ ọ ọ không đ m t lòng ai, h c thuy t s ng quân bình đã th m nhu n trong máu th t h . H c
ế ươ ạ ườ ệ ộ ố ố ạ ớ ả thuy t Âm d ng, Ngũ hành đã t o cho ng i Vi t m t l i s ng linh ho t v i kh năng
ế ả ả ọ ọ thích nghi cao trong m i hoàn c nh. Dù khó khăn đ n đâu h cũng không chán n n, h ọ
ầ ạ ằ ướ ế ươ ẹ ộ ố s ng b ng tinh th n l c quan và h ng đ n t ờ ố ng lai. Đó là m t nét đ p trong đ i s ng
ả ắ ạ ầ ộ ệ văn hóa tinh th n và t o nên b n s c riêng cho dân t c Vi t Nam.
ự ộ Tác đ ng tiêu c c:
ự ế ầ ộ ờ ộ ể ủ ậ ự ấ Trong m t th i gian g n đây, m t th c t ệ không th ph nh n đó là s xu t hi n
ệ ượ ề ờ ố ệ ầ ạ nhi u hi n t ng văn hóa tâm linh l ch l c trong đ i s ng văn hóa tinh th n ng ườ i
ệ ộ ộ ậ ườ ệ ế ế ọ ươ Vi t. M t b ph n ng i Vi t Nam đã ti p thu h c thuy t Âm d ộ ng, Ngũ hành m t
ữ ề ế ế ệ ề ẫ ỗ ầ chi u, phi n di n d n đ n ch đã truy n bá nh ng t ư ưở t ứ ạ ng sai l m, làm ph c t p,
ự ủ ế ố ộ ọ ề ể ầ th n bí hóa m t h c thuy t v n có nhi u đi m tích c c c a nó.
ấ ướ ự ệ ệ ệ ạ ố ả Trong b i c nh đ t n ộ c ta đang th c hi n công nghi p hóa, hi n đ i hóa và h i
ậ ế ố ế ử ủ ứ ứ ề ề ậ ườ ệ nh p kinh t qu c t , nhi u đi u trong nh n th c và ng x c a ng i Vi ố t – v n
ướ ộ ộ ư ể ữ ế ạ ừ ọ ự tr c đây là u đi m, nay cũng đã b c l nh ng h n ch . Đó là t tr ng s quân bình,
ộ ướ ủ ể ả ng bình quân ch nghĩa và thái đ n c đôi theo ki u: “hòa c làng; dĩ t
ư ế ư ưở đ a đ n t 15
ườ ự ạ ạ ỏ ỏ ứ ự hòa vi quý; chín b làm m i”. Đó là bên c nh s linh ho t, gi ệ i ng phó là s tùy ti n,
ơ ế ờ ơ ố ả ủ ệ ậ ế ạ đ i khái, làm không đ n n i đ n ch n, th , vô trách nhi m và h u qu c a nó là
ư ế ề ề ạ ồ ở ộ nhi u công trình dang d , thi u đ ng b . Tính l c quan cũng nhi u khi đ a đ n s t ế ự ự
ế mãn, thi u th c t ự ế .
ƯƠ Ơ Ả Ữ Ả Ằ CH NG 3. CÁC GI I PHÁP C B N NH M PHÁT HUY NH NG GIÁ TR Ị
Ế Ả Ự Ự Ủ Ạ Ế Ở TÍCH C C VÀ H N CH NH HU NG TIÊU C C C A THUY T ÂM
ƯƠ Ờ Ố Ầ ƯỜ Ệ D NG NGŨ HÀNH TRONG Đ I S NG TINH TH N NG Ệ I VI T HI N
NAY
ơ ở ả 3.1. C s hình thành gi i pháp
ướ ệ ậ ự ưỡ ầ Nhà n c Vi t Nam nhìn nh n t do tín ng ộ ng tôn giáo là m t nhu c u chính
ầ ủ ả ả ọ ự ưỡ đáng tinh th n c a con. Tôn tr ng vào b o đ m t do tín ng ng và không tín ng ưỡ ng
ấ ả ấ ộ ị ủ ủ c a nhân dân là chính sách nh t quán c a Đ ng. H i ngh Ban Ch p hành Trung ươ ng
ứ ự ể ị ế ề“xây d ng và phát tri n văn hóa, con ầ l n th 9 (khóa XI) đã ban hành Ngh quy t v
ườ ệ ề ữ ấ ướ ứ ể ầ ế ị ng i Vi t Nam đáp ng yêu c u phát tri n b n v ng đ t n c”. Đây là Ngh quy t có
ặ ệ ệ ề ườ ố ụ ệ ể ả ọ ầ t m quan tr ng đ c bi t trong vi c đ ra đ ng l i, quan đi m, nhi m v và gi i pháp
ể ườ ệ ướ ầ ậ ụ phát tri n văn hóa, con ng i Vi t Nam tr ể c yêu c u t p trung vào m c tiêu phát tri n
ề ữ b n v ng đ t n ấ ướ c.
ế ừ ọ ọ ạ ộ ữ ế ệ ị ướ K th a có ch n l c Văn ki n Đ i h i XI và ti p thu nh ng đ nh h ng đ ượ c
ế ươ ạ ộ ự ệ ề ị nêu trong Ngh quy t Trung ọ ng 9 khoá XI v văn hoá, Văn ki n Đ i h i XII l a ch n,
ộ ố ộ ự ề ấ ạ ườ ệ ớ ề nh n m nh m t s n i dung m i v xây d ng n n văn hóa, con ng i Vi ệ t Nam hi n
nay.
ả 3.2. Các gi i pháp
ả ị 3.2.1. Nhóm gi ự ữ i pháp phát huy nh ng giá tr tích c c
ờ ố ự ể ớ ườ ệ ộ ề Đ xây d ng đ i s ng văn hóa m i cho ng i Vi ế t, m t n n văn hóa tiên ti n
ự ủ ọ ả ắ ơ ở ữ ế ộ ị ậ đ m đà b n s c dân t c trên c s phát huy nh ng giá tr tích c c c a h c thuy t Âm
ươ ữ ầ ả ả ế ụ ể ự d ng, Ngũ hành, theo chúng tôi c n ph i có nh ng gi i pháp thi t th c và c th .
ả ẩ ề ể ể ạ ượ ứ ấ , ph i đ y m nh công tác tuyên truy n đ nhân dân hi u đ ữ c nh ng Th nh t
ự ủ ế ọ ị ươ ự giá tr tích c c c a h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành, qua đó nâng cao lòng t hào v ề
16
ặ ắ ủ ữ ề ố ị ừ ự nh ng giá tr văn hóa truy n th ng đ c s c c a cha ông, t đó t ạ giác tham gia các ho t
ồ ộ ộ đ ng văn hóa c ng đ ng.
ả ả ồ ữ ủ ọ ữ , ph i b o t n, gìn gi ế ị và phát huy nh ng giá tr văn hóa c a h c thuy t Th haiứ
ươ ờ ố ầ ườ ệ ưỡ Âm d ng, Ngũ hành trong đ i s ng tinh th n ng i Vi ụ t: phong t c, tín ng ng, ngh ệ
ậ ố ố ữ ậ ủ ả ắ ớ ự ộ thu t, l i s ng... gi ấ gìn b n s c văn hóa dân t c, đ u tranh v i s xâm nh p c a văn
ế ạ ả ộ hóa ngo i lai, ph n ti n b
ả ế ả ạ ưở ự 3.2.2. Nhóm gi i pháp h n ch nh h ng tiêu c c
ạ ả ự ủ ế ằ ọ ị Bên c nh các gi i pháp nh m phát huy các giá tr tích c c c a h c thuy t Âm
ươ ự ả ể ạ ữ ế ả ưở d ệ ng, Ngũ hành thì vi c xây d ng các gi i pháp đ h n ch nh ng nh h ng tiêu
ế ả ắ ư ầ ị ự ủ ọ c c c a h c thuy t này cũng nh phát huy giá tr văn hóa tinh th n, b n s c văn hóa dân
ố ạ ố ố ự ụ ợ ụ ề ủ ể ộ t c, ch ng l i s ng th c d ng, mê tín, l i l i d ng tôn giáo đ “bòn rút” ti n c a dân
ờ ố ụ ấ ệ ộ ế làm đ i s ng nhân dân “mê mu i” là nhi m v c p thi t, lâu dài.
ứ ậ ả ộ ự ứ ấ , ph i nâng cao dân trí, nâng cao trình đ nh n th c nhân dân; tích c c Th nh t
ơ ở ấ ế ố ờ ố ự ứ ự ầ ạ ẩ ớ xây d ng chu n m c n p s ng đ o đ c, đ i s ng tinh th n m i trên c s đ u tranh
ệ ợ ụ ế ọ ươ ề ể ệ ạ vi c l i d ng h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành đ truy n bá t ị n n mê tín d đoan trong
ầ ờ ố đ i s ng văn hóa tinh th n nhân dân
ự ọ ế ừ ữ ế ị ươ , k th a nh ng giá tr tích c c h c thuy t Âm d ng, Ngũ Hành và văn Th haiứ
ề ế ạ ố ộ ị hóa truy n th ng dân t c, ti p thu các giá tr tinh hoa văn hóa nhân lo i.
ệ ế ừ ố ả ề ố ị ầ Vi c k th a và phát huy các giá tr văn hóa truy n th ng trong b i c nh toàn c u
ừ ấ ướ ế ượ ừ ắ hóa ở ướ n c ta v a có tính c p bách, tr c m t, v a mang tính chi n l ằ c, lâu dài nh m
ự ể ề ệ ế ậ ắ ả ộ xây d ng và phát tri n n n văn hóa Vi t Nam tiên ti n, d m đà b n s c dân t c, góp
ự ầ ườ ệ ầ ủ ự ệ ớ ợ ph n xây d ng nhân cách con ng i Vi ổ t Nam phù h p v i yêu c u c a s nghi p đ i
ự ự ề ả ự ể ể ẩ ớ ộ ế ộ m i, đ văn hóa th c s là n n t ng, là đ ng l c thúc đ y phát tri n kinh t xã h i.
ệ ả ắ ả ắ ế ớ ở ộ ố ế ế ư ả ộ B o v b n s c dân t c ph i g n k t v i m r ng giao l u qu c t , ti p thu có
ọ ọ ư ế ộ ộ ư ch n l c cái hay, cái ti n b trong văn hóa các dân t c khác. Giao l u văn hóa nh là
ộ ấ ế ả ắ ậ ở ộ ờ m t t ộ ư t y u khách quan b i chính nh giao l u h i nh p mà b n s c văn hóa dân t c
ượ ế ố ữ ổ ả ắ ủ ể ạ ồ đ c b sung nh ng y u t ờ ngo i lai đ làm phong phú b n s c c a mình. Đ ng th i,
ế ớ ầ qua đó, cũng góp ph n làm phong phú văn hóa th gi ạ ề i khi chính các n n văn hóa ngo i
ữ ế ậ ị ệ lai cũng ti p nh n nh ng giá tr tinh hoa văn hóa Vi t Nam.
ổ ố ố ự ụ ả ư ủ i s ng b o th , th c d ng, t duy quân bình, trông ch , ờ ỷ ầ Th baứ , c n thay đ i l
ứ ổ ứ ỷ ậ ỷ ươ ế ờ ố ườ ệ i, thi u ý th c t ch c k lu t, k c ng trong đ i s ng văn hóa ng i Vi t.
ạ l 17
ờ ố ủ ươ ệ ậ Trong không gian c a đ i s ng văn hóa ph ng Đông nói riêng, vi c nh n di n t ệ ư
ủ ả ượ ệ ề ậ ố ưở t ng b o th , trông ch , ờ ỷ ạ ầ l i c n đ c nhìn nh n trong m i quan h đa chi u trong
ệ ế ố ế ừ ề ộ ị ặ đó đ c bi t chú ý các y u t kinh t , chính tr , văn hóa, xã h i. Đi u này v a giúp tìm ra
ồ ờ ượ ữ ứ ể ệ ế ậ ơ ở c s hình thành đ ng th i tránh đ ậ c nh ng bi u hi n nh n th c theo cách ti p c n
ủ ế ệ ch quan, phi n di n.
ữ ờ ố ỹ ụ ầ ự gìn thu n phong m t c và xây d ng đ i s ng văn hóa tâm linh lành Th tứ ư, gi
ạ m nh.
ỹ ụ ầ ộ ượ ự ố ẽ ưỡ ệ Thu n phong m t c m t khi đ c xây d ng t t s nuôi d ớ ng tính thi n v i
ố ủ ấ ườ ồ ờ tính ch t là cái g c c a con ng ờ i trong th i kinh t ế ị ườ th tr ng và đ ng th i nuôi d ưỡ ng
ố ủ ệ ệ ấ ạ ộ ớ ả ắ b n s c văn hoá dân t c v i tính ch t là cái g c c a công nghi p hóa, hi n đ i hóa và
ị ướ ủ ộ kinh t ế ị ườ th tr ng theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa.
Ậ Ế C. K T LU N
ị ọ ứ ế ậ ắ ươ ờ ố Nh n th c sâu s c giá tr h c thuy t Âm d ế ng , Ngũ hành đ n đ i s ng con
ườ ấ ả ọ ự ừ ế ờ ố ế ị ng i trên t t c m i lĩnh v c t kinh t , chính tr , văn hoá đ n đ i s ng văn hoá tinh
ứ ề ầ ớ ố ị ủ ọ th n, tâm linh, chúng tôi nghiên c u đ tài này v i mong mu n phát huy giá tr c a h c
ế ể ậ ọ ủ thuy t trên quan đi m ch nghĩa duy v t, khoa h c.
ươ ượ ề ọ ế H cọ thuy t Âm d ng, Ngũ hành đã đ c nhi u ngành khoa h c cũng nh ư
ườ ế ọ ứ ả ả ậ ứ ụ ế tr ng phái tri t h c khác nghiên c u, tìm cách lý gi i và ng d ng. Qu th t hi m có
ế ế ọ ể ạ ớ ự ủ ộ ố ề ọ ọ h c thuy t tri t h c nào có th ch m tay t i nhi u lĩnh v c c a khoa h c, cu c s ng và
ượ ứ ể ả ụ ủ ự ế ề ạ ư ậ đ ộ c ng d ng r ng rãi đ gi i quy t nhi u khía c nh c a t ộ nhiên, xã h i nh v y.
ứ ệ ụ ế ươ ạ Vi c nghiên c u và ọ ứ ng d ng h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành ộ đã t o nên m t
ướ ử ư ặ ạ ị ọ ươ ư ườ b ẽ c ngo t m nh m trong l ch s t duy khoa h c ph ng Đông, đ a con ng i thoát
ứ ừ ượ ữ ề ộ ị ị ạ ậ kh i t ỏ ư ưở t ng m ng m , mê tín d đoan v nh ng th tr u t ở ậ ng hay l c h u. B i v y,
ể ế ọ ươ ữ ộ tìm hi u và nghiên c u ứ h c thuy t Âm d ng, Ngũ hàn h là m t trong nh ng ph ươ ng
ứ ố ả ể ượ ữ ư ặ ế ọ th c t ấ ể t nh t đ lý gi i và hi u đ c nh ng đ c tr ng trong t ư ưở t ng tri t h c ph ươ ng
Đông.
ề ố ế ứ ườ ộ ớ Chúng ta đang s ng trong n n kinh t tri th c trên con đ ậ ng h i nh p v i xu
ướ ẳ ầ ị ệ ớ ấ ả ẵ ạ h ả ng toàn c u hóa Đ ng ta kh ng đ nh: Vi t Nam s n sàng làm b n v i t t c các
ướ ế ớ ộ ậ ư ề ệ ế ả ọ n c trên th gi ủ i nh ng ph i tôn tr ng đ c l p ch quy n. Vi c ti p thu văn minh bên
ả ượ ọ ọ ầ ườ ệ ể ộ ặ ngoài ph i đ c ch n l c theo tinh th n ng i Vi ơ t đ m t năm, vài năm ho c xa h n
ự ể ế ủ ấ ả ể ố ố c a t t c các qu c gia có th gi ng nhau.
ữ n a khi s phát tri n kinh t 18
ể ả ả ữ ị ọ ế ươ Đ đ m b o gi gìn và phát huy giá tr h c thuy t Âm d ng, Ngũ hành cũng
ự ủ ế ặ ư ạ ầ ờ ố nh h n ch m t tiêu c c c a nó trong đ i s ng văn hóa tinh th n, tâm linh chúng tôi đã
ộ ố ả ủ ữ ề ấ ả ề ậ đ c p m t s gi ể i pháp theo cách nghĩ ch quan cá nhân. Nh ng v n đ này ph i tri n
ấ ặ ố ợ ự ạ ặ ộ ồ ố ệ ứ ự ẽ khai đ ng b , ph i h p ch t ch có s lãnh đ o th ng nh t đ c bi ệ t là ý th c th c hi n
ỗ ườ ư ậ ự ụ ệ ặ ớ ượ ầ ộ ủ c a m i ng i dân. Có nh v y m c tiêu đ t ra m i th c hi n đ c m t cách đ y đ ủ
và toàn di n. ệ
ề ệ ẳ ằ ị ữ ố Thông qua đ tài này tôi mu n kh ng đ nh r ng: Vi c gi gìn và phát huy giá tr ị
ầ ủ ờ ố ề ộ ố ườ truy n th ng văn hóa dân t c trong đó có đ i s ng văn hóa tinh th n c a ng i Vi ệ ẽ t s
ộ ộ ự ủ ấ ướ ể ở ự ế ố ự tr thành m t n i l c cho s phát tri n lâu dài c a đ t n c vì th mu n xây d ng và
ấ ướ ả ồ ộ ế ể phát tri n đ t n ể c chúng ta ph i phát tri n đ ng b , hài hòa kinh t ị , chính tr , văn hóa.
ề ữ ể Đó là quá trình phát tri n b n v ng và lâu dài./
