BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH VÀ QUẢN TRỊ CÔNG
*
LÊ THỊ NGỌC LỆ
CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG
TẠI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM MIỀN TRUNG
NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG
Mã số: 9 34 04 03
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ CÔNG
HÀ NỘI - 2025
Công trình được hoàn thành tại Học viện Hành chính và Quản trị công
Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Lưu Kiếm Thanh
2. TS. Nguyễn Thị Linh Giang
Phản biện 1: …………………………………
Phản biện 2: …………………………………
Phản biện 3: …………………………………
Luận án được bảo vệ tại Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ, ............................
…………………………………………………………………………………..
Địa điểm: Phòng họp ... Nhà ... - Hội trường bảo vệ luận án tiến sĩ,
Địa chỉ: Số 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh - Thành phố Hà Nội
Thời gian: Vào hồi ... giờ ... ngày ... tháng ... năm 2025
Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Học viện Hành chính và Quản trị công hoặc trên
trang Web của Học viện Hành chính và Quản trị công
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 17/11/2022 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII,
nhận định rằng công nghiệp phát triển thiếu bền vững, giá trị gia tăng thấp, chưa tham gia
sâu vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu, trong khi các ngành công nghiệp nền tảng, ưu tiên,
mũi nhọn và công nghiệp hỗ trợ phát triển chậm. Các ngành dịch vụ quan trọng cũng chiếm
tỷ trọng nhỏ, liên kết yếu với sản xuất. Vì vậy, cần có lộ trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa
với trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên nguồn lực, chính sách đột phá để phát triển các cực tăng
trưởng, ngành công nghiệp nền tảng và dịch vụ giá trị gia tăng cao, như ngành Du lịch.
Trong những năm qua, ngành Du lịch Việt Nam đã có sự chuyển biến và tăng trưởng
liên tục, đóng góp đáng kể cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội nước ta, khẳng định những
chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư vào du lịch đã và đang tạo nền tảng quan trọng cho
sự phát triển của ngành. Các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước cho thời kỳ mới
đã định hướng phát triển du lịch “trở thành ngành kinh tế mũi nhọn vào năm 2030”; đồng
thời xác định: “phát triển du lịch theo hướng bền vững, trên nền tảng tăng trưởng xanh”.
Việc nghiên cứu chính sách PTDLBV tại vùng KTTĐMT xuất phát từ những lý do:
- Thứ nhất, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các Chương trình hành động đã
định hướng đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tập trung vào các mục tiêu
kinh tế - xã hội đến năm 2030 và tầm nhìn 2045. Trong đó, ngành Du lịch được xác định phải
đóng góp tối đa vào các mục tiêu phát triển bền vững, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ
môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, đồng thời đảm bảo quốc phòng, an ninh. Ngành
cũng cần tái cơ cấu theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, ứng dụng công nghệ 4.0, liên kết
ngành để tạo sản phẩm du lịch chất lượng cao, góp phần vào cơ cấu kinh tế hiện đại. Chính
sách PTDLBV cần được hoàn thiện để đáp ứng các yêu cầu mới, như liên kết vùng, chuỗi
giá trị toàn cầu, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế xanh, xây dựng thương hiệu du lịch.
Những thay đổi trong bối cảnh trong nước và quốc tế, cùng với thách thức từ biến đổi khí
hậu, dịch bệnh, đòi hỏi phải cập nhật lý luận và phân tích thực trạng triển khai chính sách
gắn với các chương trình lớn như xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững.
- Thứ hai, Việt Nam tích cực thực hiện các nhiệm vụ đạt Mục tiêu phát triển Thiên
niên kỷ, trong đó có nâng cao chất lượng quản trị quốc gia vì phát triển bền vững. Quản trị
quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả đòi hỏi sự tương tác đa chủ thể, minh bạch, trách
nhiệm giải trình, pháp quyền, đồng thuận xã hội. Điều này đặt ra yêu cầu hoàn thiện chính
sách, trong đó có chính sách PTDLBV trong bối cảnh quản trị quốc gia, để Nhà nước làm tốt
vai trò dẫn dắt và định hướng hiệu quả. Bên cạnh đó, trước thách thức toàn cầu như dịch
bệnh, đứt gãy chuỗi cung ứng, các cơ quan quản lý cần tăng cường “năng lực phản ứng chính
sách” theo tinh thần Nghị quyết số 76/NQ-CP (2021). Từ góc độ quản trị địa phương, chính
quyền cần nâng cao năng lực quản trị, thu hút sự tham gia của các bên và đảm bảo mọi người
dân hưởng lợi, lấy người dân làm trung tâm. Quản trị quốc gia trong bối cảnh chuyển đổi số,
chính phủ và các địa phương cần ứng dụng mạnh mẽ công nghệ 4.0 theo tinh thần Nghị quyết
số 52-NQ/TW (2019). Việc nghiên cứu chính sách cần toàn diện hơn, kết hợp công nghệ
thông tin để hoàn thiện chính sách phù hợp với kỷ nguyên số. Bên cạnh đó, nghiên cứu chính
sách PTDLBV là nhiệm vụ quan trọng, phù hợp với bối cảnh Việt Nam và vùng
2
KTTĐMTỊM. Mặc dù thu hút sự quan tâm của nhiều học giả, các nghiên cứu vẫn chưa giải
quyết đầy đủ các vấn đề lý luận, như khái niệm, chính sách hợp phần, và tiêu chí đánh giá.
Giải quyết những vấn đề này sẽ góp phần phát triển du lịch và thực hiện hiệu quả các chính
sách của Đảng và Nhà nước.
- Thứ ba, Vùng KTTĐMT có vị trí chiến lược và tiềm năng du lịch lớn, nhờ tài
nguyên thiên nhiên phong phú và văn hóa đa dạng. Mặc dù ngành Du lịch đã phát triển đáng
kể, chiếm 42% GDP toàn vùng, nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Những thách
thức lớn gồm tác động của biến đổi khí hậu, bão lũ, quá tải hạ tầng, phát triển thiếu đồng bộ,
khó khăn sau đại dịch Covid-19. Việc thực hiện chính sách PTDLBV tại vùng gặp nhiều khó
khăn như phối hợp quản lý chưa hiệu quả, thiếu nguồn lực và kinh nghiệm, thiếu cơ chế liên
kết, sự tham gia hạn chế của cộng đồng địa phương và doanh nghiệp tư nhân. Để xây dựng
thương hiệu du lịch và phát triển bền vững, cần đánh giá cụ thể thực trạng, đưa ra quyết sách
phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý, chỉ đạo điều hành chính sách trong bối cảnh mới. Bên
cạnh đó, vẫn còn khoảng trống nghiên cứu từ tổng quan nghiên cứu thực nghiệm về chính
sách PTDLBV tại vùng KTTĐMT.
Những vấn đề đặt ra nêu trên hiện nay cần được giải quyết cấp bách từ phương diện
lý luận cũng như thực tế để thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 08/01/2025 của Chính
phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán
ngân sách nhà nước năm 2025 - Năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm tăng tốc, bứt
phá, về đích, là năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025,
thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy, tiến hành Đại hội Đảng các cấp tiến
tới Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và chuẩn bị, củng cố các yếu tố làm
tiền đề để nước ta tự tin bước vào kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu
mạnh, thịnh vượng của dân tộc. Một nhiệm vụ trọng tâm là nâng cao chất lượng dịch vụ du
lịch, thu hút khách quốc tế, thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh, hoàn thiện bộ tiêu chí
xanh quốc gia, phát triển du lịch bền vững, hiện đại, chuyên nghiệp, trở thành ngành kinh tế
mũi nhọn. Đồng thời, tập trung khắc phục điểm nghẽn hạ tầng, cải thiện chất lượng cảng
hàng không và đường sắt phục vụ du khách.
Xuất phát từ những lý do trên, NCS chọn đề tài: “Chính sách phát triển du lịch
bền vững tại vùng Kinh tế trọng điểm Miền Trung” làm luận án tiến sĩ Quản lý công.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Từ việc hệ thống hóa cơ sở lý luận về PTDLBV, chính sách PTDLBV, phân tích
thực trạng chính sách PTDLBV tại vùng KTTĐMT, luận án đề xuất một số giải pháp hoàn
thiện chính sách PTDLBV tại vùng trong bối cảnh quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Thứ nhất, tổng hợp và phân tích tài liệu, các công trình nghiên cứu trong và ngoài
nước có liên quan đến chính sách PTDLBV, từ đó chỉ ra các nội dung luận án kế thừa, những
vấn đề chưa được nghiên cứu và những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu.; Thứ hai, hệ thống
hóa lý luận, xây dựng khung lý thuyết về chính sách PTDLBV như các khái niệm, vai trò,
các bên liên quan của chính sách PTDLBV; các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách PTDLBV;
tiêu chí đánh giá chính sách PTDLBV; Thứ ba, phân tích thực trạng chính sách và đánh giá
3
chính sách PTDLBV tại vùng KTTĐMT, chỉ ra ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân; Thứ tư,
trên cơ sở quan điểm của Đảng, những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế, luận án đề xuất
giải pháp hoàn thiện chính sách PTDLBV tại vùng.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là chính sách PTDLBV tại vùng KTTĐMT.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: Vùng KTTĐMT gồm 05 địa phương: Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam,
Quảng Ngãi, Bình Định; Về thời gian: Nghiên cứu chính sách PTDLBV tại vùng KTTĐMT
từ năm 2015 đến năm 2024 và đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách PTDLBV đến năm
2030, tầm nhìn đến năm 2045; Về nội dung: Từ góc độ quản lý công, luận án nghiên cứu
chính sách PTDLBV với vai trò là một công cụ được Nhà nước sử dụng để quản lý ngành
Du lịch đồng bộ, theo định hướng trong bối cảnh đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện
đại, hiệu quả. Luận án tập trung nghiên cứu hệ thống chính sách bộ phận cấu thành chính
sách PTDLBV tại vùng KTTĐMT, (bao gồm 7 chính sách cụ thể: (1) Chính sách đầu tư cơ sở
hạ tầng cho phát triển du lịch; (2) Chính sách khuyến khích, ưu đãi về đất đai, tài chính, tín
dụng cho phát triển du lịch; (3) Chính sách xúc tiến thương mại và quảng bá du lịch; (4)
Chính sách phát triển sản phẩm du lịch; (5) Chính sách đào tạo, phát triển nguồn nhân lực du
lịch; (6) Chính sách bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa trong phát triển du lịch; (7) Chính
sách bảo vệ môi trường trong phát triển du lịch); chứ không tiếp cận theo quy trình chính
sách. Luận án chọn 07 chính sách này vì chúng bao quát các trụ cột du lịch bền vững, phù
hợp với nội dung của Luật Du lịch số 09/2017/QH14 ngày 19/6/2017. Tiếp cận quan điểm
phát triển du lịch bền vững phải dựa trên liên kết, luận án tập trung làm rõ thực trạng liên kết
trong 7 chính sách này nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu đề ra cũng như bám sát các câu
hỏi (giả thuyết) để trả lời, chứng minh giả thuyết và làm rõ vấn đề nghiên cứu đặt ra.
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp luận: Việc nghiên cứu dựa trên phương pháp luận biện chứng và phương
pháp luận duy vật lịch sử để làm rõ chính sách PTDLBV tại vùng KTTĐMT trong sự biến
đổi không ngừng, trong mối liên hệ tác động qua lại lẫn nhau, gắn với điều kiện cụ thể.
4.2. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp; Phương pháp
nghiên cứu tài liệu sơ cấp; Phương pháp thống kê toán học; Phương pháp phỏng vấn và một
số phương pháp nghiên cứu khác. Bên cạnh đó, do vấn đề nghiên cứu mang tính chất hệ
thống, liên ngành nên luận án sử dụng cách tiếp cận liên ngành của các ngành khoa học khác
nhau như quản lý công, chính sách công, luật học, kinh tế học, du lịch học…
5. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết khoa học
5.1. Câu hỏi nghiên cứu: (1) Thực trạng chính sách phát triển du lịch bền vững tại vùng
Kinh tế trọng điểm Miền Trung hiện nay như thế nào?; (2) Chính sách phát triển du lịch bền
vững cần được chú trọng như thế nào trong bối cảnh quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả?;(3)
Vai trò của các bên liên quan trong việc nâng cao hiệu quả của chính sách phát triển du lịch
bền vững như thế nào để đạt được các mục tiêu kinh tế, xã hội và môi trường?; (4) Các bài
học từ mô hình phát triển du lịch bền vững của các quốc gia/khu vực khác có thể áp dụng